July

Kọ̀láá kà nú e Jíízọ̀s géè naa, bã̀àna gbò tóm dũ̀ùnè ea beè sì beè tẹlẹ bàlà kẽ bé ea Tẹ̀ ólò bugi togó vaá ié tọa ló naa. (Jọ́ọ̀n 14:9) Éé ní eé láá nó lọl ló gbò tóm dũ̀ùnè e Jíízọ̀s beè sì e? Jíízọ̀s nè a Tẹ̀ palàge vùlèi. Tṍó e Jíízọ̀s beè di boo kunukẽ̀í, a beè zogè bé ea palàge vulè gbò nen naa tení dú ló gè tú a kpóó nvèèmà bá nè gbò e bà géè mòn tã̀àgã̀. À íe tṍó e bàà neǹ gímá dẽe beè tó dúé ló kọ á nveenìè bá neè va. (Máát. 20:​30-34) Nvèè kpíi ló kọọ̀ Jíízọ̀s beè “tóva sàn” vaá bó va. Moǹ bel Gríìk e bà tàbmà “tóva sàn” kĩí, gé lóá bel nyòòmà kà agẹbá tọa ló e nen íe. Vulè ní ea ólò naa kọọ̀ nen á ié íb nakà tóè sàní ẽ́, vaá vulè ní ea beè naa nagé kọọ̀ Jíízọ̀s á nè gyã́á gã́bug nen vaá bó nen e kom̀ kulè beè di ló é. (Máát. 15:32; Máàk 1:41) Èé láá agala boo kọọ̀ Jìhóvà Bàrì ea ólò ‘tói sàn,’ nè a Sã́áná palàge vùlèi vaá nyíé va ólò bììlà tṍó e gé mon tã̀àgã̀. (Lúùk 1:78; 1 Pít. 5:7) À palàge tàn va ge lọ̀l dénè tã̀àgã̀ ea di ló gbò nen! w23.04 3 ¶4-5

Èé láá piiga boo gè òòà aa ló gè bugi, ẹ̀b, àbèè ge pãane tṍ ló gbò nú e bè náa õoà ea di mm̀ bàlà boò Sétàní. Èé láá naa gbò nú ea é dọ bélè nèi tení dú ló gè olòó bugi vaá nó Kpá Káí. Ge olòó sí nònù nè ge kọ́ kpẹ̀a é kpenà nàgé bẹẹ bug togó. Jìhóvà beè zìgà nèi kọọ̀ náa é sọẹ̀ tọ́ deè kọọ̀ ẹ̀bmà e née é láá bé èlbá á eláí sĩ́. (1 Kọ́r. 10:​12, 13) À dú bíi kọọ̀ buù bẹ̀ì é olòó tã̀agã ló Bàrì gã́bug tṍó kọbé è láá kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Jìhóvà mm̀ dee deè tṍó ea tavàlàí. Jìhóvà gbĩ́ kọ é ‘kọ́ gbò nú ea dìí nyíe neèe’ mm̀ tã̀àgã ló. (Ps. 62:8) Lèèlà Jìhóvà vaá ò ṍáe zaa ló kọ̀láá kà nú ea ni náa nè ni. Bàn kọ á nveenìè bá neè ni kọbé ò láá ié agẹló tṍó eo gé kọ́ kpẹ̀a. Bàn kọ á nveenìè bá neè ni kọbé ò láá ĩ̀ìmà gbò tã̀àgã̀ eo di bá nè ge bé èlbá gbò ẹ̀bmà eo kpeèsĩ́ ló. Ó gá sọ̀tọ́ deè kọọ̀ tọ́ọ̀ nen àbèè ene kà nu á òòmà ni lọl ló gè olòó tã̀àgã ló Jìhóvà. w23.05 7 ¶17-18

Éé ní ea náa vaá è ólò sí nònù ẽ? Túá kà dú gè lèèlà Jìhóvà. (Ps. 26:12; 111:1) È ólò si nagé nònù kọbé è láá siè kpóó ló ene mm̀ nakà tàvàlà tṍóí. (1 Tẹ̀s. 5:11) Tṍó e dalà bá boo vaá aalá bel, è gé náa pálaa kà nuí. Sõò à íe bàà kà nu ànà-ànà ea é láá naa kọ é gá aalá bel. Pọ̀ é láá siíi ló gè aalá bel, àbèè kọọ̀ àé láá tànii gè aalá bel sõò bà náa íi bá ló gã́bug tṍó ea taníi kọ bàá íi bá ló. Mósĩ́ deè ní eé láá bé èlbá gbò ànà-ànàí ẽ́? Neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè kọ à bọ́ló kọọ̀ é ká bùlà gbẹẹ́ boo gè “nvèè kpóó ló ene.” Tṍó e nyímà kọọ̀ bẹẹ ààla bel é láá siè kpóó dõona gbò, àé náa kọọ̀ kẹ́ẹ á gá siíi ló gè aalá bel. Vaá kọbèè bà náa íi bá ló gã́bug tṍó, nyíéi é ẹẹ kọọ̀ dõona gbò íe nèà deè ge aalá bel.​—1 Pít. 3:8. w23.04 20 ¶1-3

Ménéá a ténmà nègã́! Pá Júù e ba beè di ól síí-sii mm̀ 70 gbáá gbẹá Bábilọ̀n é gbóó láá òòa kẽ kil ba boǹ Ízràẹ̀l. (Ẹ́zrà 1:​2-4) Áá Jìhóvà ní ea é láá naa kọọ̀ íb nakà nuí á naaá ẽ́. Pá Bábilọ̀n náa ólò sọ̀bá gbò e bà síi kilma ól síí-sii. (Àìz. 14:​4, 17) Sõò baa bé èlbá pá Bábilọ̀n, vaá ãa méné ea gé bẹl Bábilọ̀n a ténmá kọọ̀ pá Júù é láá òòà kil ba bon. Buù kà pá Júù, èlmà tõ̀ò gbò togó boo tọ é kpeesĩ́ ló kà agẹbá béèlàfùl: be bàé aa Bábilọ̀n àbèè kọ bàé gbẹ́á. Náa beè valí gè nè nakà béèlàfùlí. Beà sẹlẹ, áná beè naa kọọ̀ gã́bug ọ̀và á beeláfùl kọ bà náa é aalìè. Vaá gã́bug pá Júù gáà tõó tọ́ọ̀ kà dõona kà dó daalá lọl ló Bábilọ̀n boo béè kọọ̀ kĩé ní e ba beè mèà gbẹá ẹ́. Ba beè ẹ̀b Ízràẹ̀l naamá boǹ ba gbò nómá tẹ̀. Àé láá dú kọọ̀ sìgà pá Júù beè bã̀ méné gbẹá Bábilọ̀n, vó beè naa kọ á tàvàlà vá ló gè aa ló ba pííla nè lé be kil bon e bà náa zẹ́ẹ́ nyimá. w23.05 14 ¶1-2

Moǹ bel Bàrì síèi kpóó ló kọ é kilsĩ́ gè ié ĩ̀ìmà, tóe sàn, nè vulè. Kpá Lúùk 21:19 kọ́ọ̀: “Bọọ gè ĩ̀ìmà é náa kọ ó kumai bọọ dùm.” Kpá Kọ́lọsì 3:12 à kọọ̀: “Iei . . . tóè sàn.” Vaá 1 Tẹ̀sàlónaikà 4:​9, 10 à kọ nagé kọọ̀: “Boo béè kọ Bàrì beè noomà boolo kọ ó vulei ene. . . . Sõò è gé gbóó nvèèi kpóó ló, e pá vígà, kọ ó kilíí sĩ́ mm̀ vulà súú dẽe lóí.” Ba beè emí gbò belí má gbò nyòòne nvéè Kráìst e ba beè ié ĩ̀ìmà, tóe sàn nè vulà. Sõò, a beè dú bíi kọ bàá kilsĩ́ gè ié gbò kpãaí. À bọ́ló kọ beele é naa nagé vó. Kọbé ò láá naa vó, àé dú lé be ò bugi togó boo bé e gbò níí Kráìst deè kéléá beè zogè kọ bà íèè buù kà kpãaí naa. Ge naa vó é náa kọ ó di kpènà ló nyòòmà pọ̀b kpo tã̀àgã̀ ea é dú sĩ́í. Tṍó e pọ̀b kpo tã̀àgã̀ é daaà togó, òé láá kilsĩ́ ge ĩ̀ìmà boo béè kọọ̀ o beè olòó ĩ̀ìmà tã̀àgã̀. w23.07 3 ¶4, 8

Kọbèè è dṹùnà gbò e Bàrì beè tṍ nóo ból àbèè ‘na gbò naanà bólá,’ à dú bíi kọ é kilsĩ́ gè kyãa boo “Èèlè Ea Di Káí.” Ge naa vó é náa kọ é láá kilsĩ́ gè fã̀ Jìhóvà kátogóí nè dì deèsĩ́ tṍó ea Boǹ Méné é dú. (Jọ́ọ̀n 10:16) Lọ̀l gé mm̀ gbáá 1919 C.E., gã́bug gãà gbò gbálà, gbò bia, nè gbò pá nvín a aa mm̀ Gbele Bábilọ̀n, ea dú bõ̀ònaló kyáá fã̀, vaá dààmà togó gè kyãa boo èèlèa. Jìhóvà beè lọ̀l kọ̀láá kà nú ea gáẹ̀ beè láá kpega deè pá Júù tṍó e bà géè aa Bábilọ̀na. (Àìz. 57:14) Èé kọ́ vàẹ̀ kilma ló ‘Èèlè Ea Di Káíá’ deè nieí é? Gã́bug gbáá besĩ́ à kalá dú 1919, Jìhóvà beè tú gbò e bà sííáẹ pọ̀ ló siimá tóm naa ní ea é válí ló gbò nen gè aa mm̀ Gbele Bábilọ̀n. (Doolé ló Àìzáíà 40:3.) Ba beè sí gbò tóm ea é náa kọọ̀ tṍó e tṍó é téní, gbò e bà íe lé bùlà á láá aa mm̀ kyáá bõ̀ònaló fã̀ vaá zọ̀ gbò níí Jìhóvà fã̀e. w23.05 15-16 ¶8-9

Jìhóvà gbĩ́ kọ é ié ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe vaá é siè tóm neèe lọa mm̀ bẹẹ bùlà. (2 Kọ́r. 9:7) Vóà naa, é kọ à bọ́ló kọ é kilsí gè sí tóm nyòòmà gbò nú e sẹẹ̀a sĩ́ be náa taníi? Bugi togó boo nu dòòmà bá neǹ tóm Pọ́ọ̀l. A beè kọọ̀: “M̀ neà kpọ̀té vaá lẹ̀ẹ̀là bel ló nà bá belí nen ea tú kpọ̀g bòmmà a lóó agẹlẹ.” (1 Kọ́r. 9:​25-27) Kọbèè tṍó e Pọ́ọ̀l náa beè ié tàn ge naa nú e Jìhóvà kọ́ á naa, a beè piiga boo gè naa. É kọọ̀ nyíè Jìhóvà beè ẹẹ́ ló tóm e Pọ́ọ̀l beè sí nèe? Ẽei! Vaá Jìhóvà beè tãanèe dee bá. (2 Tím. 4:​7, 8) Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, nyíè Jìhóvà ólò ẹẹ tṍó ea mon kọọ̀ è gé piigà boo gè sìm tùlà nú e sẹẹ̀a sĩ́ bã̀àna tṍó e née íè tàn ge naamá. Nyíée ólò ẹẹ boo béè kọọ̀ náa kal ló béè kọọ̀ tómá náa taníi gè sì, è síì boo béè kọọ̀ è vulèe. Dì belí bé e Jìhóvà beè tãanè dee bá Pọ́ọ̀l naaá, níà bé ea é tã́ànè dee bá bẹẹ pììgà naa ẽ́. (Ps. 126:5) Vaá tṍó e monì bé e Jìhóvà tã́ànèi dee bá naa, èé gbóó láá dààmà togó gè ié tàn. w23.05 29 ¶9-10

Neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè tú gbò e bà náa é ful zelí bá deè Jìhóvà doolé ló gbò e bà di dáá. Bà náa nyímá nú ea gé nááá kĩée e bà dì, vaá bà náa nyímá nágé kĩée e tṍó ni íná. Vóà naa, bà náa é nyímá tṍó e nú ea palàge dú bíi nááá àbèè ge labví láb kilma ló. Gã́bug nen deè nieí di dáá mm̀ ba gè fã̀ Bàrì. (Róm̀ 11:8) Bà náa ólò zìgà gbò nú ea zógè kọọ̀ è di mm̀ “dee deè nvéè tṍó,” nè ge kọọ̀ pọ̀b kpo tã̀àgã̀ é gé naaá. (2 Pít. 3:​3, 4) Sõò beele nyímà kọọ̀ bé e buù dee gé téní naa, níà bé ea kpáá palàge dú bíi kọ é tú dùùlà bá deè tṍ ea kọ é tõó zìleá kolmá nu naa ẽ́. (1 Tẹ̀s. 5:6) Vóà naa, èé íè ge ié dĩ̀ìnè ló bùlà. Ló éé? Kọbé née gbáà ló gbò bìlà bẹl-bẹ̀l nè gbò tã̀àgã̀ ea di kĩée e dì. Bé e deè Jìhóvà gé dũuà iná kuló naa, níà bé e tã́gĩ̀ bá gè labví gbò lábví é kpáá bọọ naa ẽ́. Sõò náa dú bíi kọ é ié tã̀àgã̀ bùlà kilma ló bé eé lábví láb naa. Nyómá káí Bàrì é nveè bá naa kọ é ié dĩ̀ìnè ló bùlà vaá naa kọ é nè béèlàfùl e nyìmànù di m.​—Lúùk 12:​11, 12. w23.06 10 ¶6-7

Éé ní ea ólò bã̀ ní bùlà tṍó eo dã́à bée ea kọlà Sámsìn ẽ? Be à sẹlẹ, ò ólò kẽ́èa boo ene kà gbálà ea beè palàge ié kpóó. Níà kà-kà. Sõò Sámsìn beè nè béèlàfùl e pọ́lọ́ nu beè sìlà aa m. Náa kal ló béè vó, Jìhóvà beè ká bùlà gbẹẹ́ boo a bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo, vaá kọ bàá emí nú ea kilíé ló mm̀ Kpá Káí kọbé à dọ bélè nèi. Jìhóvà beè tú Sámsìn siimá gã́bug tóm dũ̀ùnè kọbé à nveè bá nè pá Ízràẹ̀l, ea dú gbò e ẹlẹ beè sà. Gã́bug gbáá aaló tṍó e Sámsìn ú, Jìhóvà beè kọ́ nè neǹ tóm Pọ́ọ̀l kọ á emí a bée nvee gbàà béè gbò e ba beè ié zìgà. (Híb. 11:​32-34) Nu dòòmà bá Sámsìn é láá sièi kpóó ló. A beè dẹẹa boo Jìhóvà bã̀àna tṍó e nu beè palàge tàvàlàẹ́ ló. Nú e nóò lọl ló Sámsìn é láá sièi kpóó ló. w23.09 2 ¶1-2

Èé láá nó gè ié ĩ̀ìmà tení dú ló gè olòó tãagã ló Jìhóvà vaá kọ́ bé e nu tọ́aí ló naa nèe. ( 1 Tẹ̀s. 5:17) Àé láá dú kọọ̀ nóo gé téní bá kà agẹbá tã̀àgã̀ kátogóí. Sõò é kọ ò ólò gbĩ́ tùle ea aa bá Jìhóvà, tṍó e nyíé ni biilà àbèè tṍó e nóo nyímà nu gè naa? Be ò ólòó bàn nvèè bá lọl bá Jìhóvà buù dee, náa é tavàlà ní ló gè naa vó tṍó eo é kpeèsĩ́ ló tã̀àgã̀ ea el vó dì deèsĩ́. Òé gbóó láá agala boo kọ à nyímá kà lèlà tṍó nè sĩ́deè ge nvèèmà bá nè ni. (Ps. 27:​1, 3) Be è láá ĩ̀ìmà gbò tã̀àgã̀ e gé téní bá kátogóí, èé láá ĩ̀ìmà pọ̀b kpo tã̀àgã̀ eé kpeesĩ́ ló dì deèsĩ́. (Róm̀ 5:3) Éé ní ea náa è kọ́ vóé? Gã́bug pá vígà a mon kọọ̀ buù tṍó e bà láá ĩ̀ìmàè gbò tã̀àgã̀ e bà ténìè bá, à ólò nveenìè bá neè va kọ bàá láá ĩ̀ìmàè dõona kà tã̀àgã̀ e bà kpeelìè sĩ́ ló. Ge ié ĩ̀ìmà ólò agẹlẹ́ va ló vaá naa kọ bàá kpáá agala boo kọọ̀ Jìhóvà di kpènà ló gè nveenìè bá neè va. Zìgàí ólò nvèè bá nèva kọ bàá láá ĩ̀ìmà dõona kà tã̀àgã̀ e bà kpeesĩ́ ló.​—Jém̀z 1:​2-4. w23.07 3 ¶7-8

Tóè sàn nè dùm kìlmà kpá ló kẽ e Jìhóvà íe ní ea ólò naa kọ á dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ lóé. Dì belí nu dòòmà bá, bé e Jìhóvà kilmà kpá ló kẽ naa beè dọa bàlà kẽ tṍó ea beè gbĩ́ gè kyọ̀sĩ́ pá Sọ́dòm. A beè lẹ̀ẹ̀là gbò nyómá tóm kọ bàá kọ́ nè Lọ́ọ̀t kọ á teelá kil deè boo gù. Pọ̀ beè sii Lọ́ọ̀t gè kil kĩá. Vaá a beè bàn Bàrì kọ á sọ̀tọ́ deè kọọ̀ pá a tọ nè ẹ̀ẹ̀ á kilìè boǹ Zọ́à, ea dú ńkem̀ bon e Jìhóvà beè gbĩ́ gè kyọ̀sĩ́. Jìhóvà gáẹ̀ beè láá kọọ̀ Lọ́ọ̀t á kil kà lèlà kĩée ea kọ́ẹ̀. Sõò, náa beè naa vó. Tãa vó a beè sọ̀tọ́ deè kọ á kil Zọ́à vaá náa beè kyọ̀ nà sĩ́ boná. (Jén. 19:​18-22) Gã́bug gbáá aa ló tṍóá, Jìhóvà beè ié tóè sàn kilma ló pá Nínevà. A beè lẹ̀ẹ̀là neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Jónà kọ á vee kyọ̀àsĩ́ ea é dọ́ boo boná nèva. Sõò tṍó e pá Nínevà ọ́gá ló ba pọ́lọ́, Jìhóvà beè ié va sàn nyíé ló vaá náa beè kyọ̀ nà va sĩ́.​—Jónà 3:​1, 10; 4:​10, 11. w23.07 21 ¶5

Éé ní e nu dòòmà bá Jèhóàsh nóòmài ẽ́? A beè belí té e náa síi kúm kẽ ea dẹẹ̀a boo dõona kà té e bà émáe. Tṍó e té e ba beè emáeá, ea dú Jèhóíadà ú, Jèhóàsh beè gbóó dààmà togó gè pãane tṍ ló gbò e bà náa ólò fã̀ kà-kà Bàrì, vaá náa beè bọ ná ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Jìhóvà. Nakà nu dòòle lóí tẹ́lẹ bàlà kẽ kọọ̀ bẹẹ gè siiá pọ̀ ló Bàrì á gá dẹ̀ẹ̀a boo áá lé nu dòòmà bá gbò e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò nè pá bẹẹ tọ. Be è gbĩ́ gè kilsĩ́ gè zọ̀ Bàrì ié kà lé gbaa ló, à bọ́ló kọ é naa gbò nú ea é náa kọ é siiá pọ̀ ló Bàrì vaá vùlèe tení dú ló gè olòó nó Kpá Káí, bugi togó boo gbò nú e nóò, vaá tã̀àgã ló Bàrì. (Jèr. 17:​7, 8; Kọ́l. 2:​6, 7) Jìhóvà náa ólò kọ é naa nú e née láá naa. Gbò nú e Jìhóvà gbĩ́ kọ é naa di mm̀ kpá Ẹ̀klìzíástìs 12:13, ea kọ́ọ̀: “Siiá pọ̀ ló kà-kà Bàrì vaá ò sẹlẹ gbò a log, boo béè kọọ̀ níì nú ea lela ló nen gè naa ẽ́.” Tṍó e síìà pọ̀ ló Bàrì, èé láá bé èlbá gbò ẹ̀bmà eé beè kpeesĩ́ ló vaá elá àgàlà. Tọ́ọ̀ nu náa é láá kyọ̀ gbaa ló e íè kilma ló Jìhóvà. w23.06 19 ¶17-19

Bàrì náa kọ é agala boo gbò nú ea zigà nèi tení dú ló gè dààmà togó kọọ̀: “Nen ea di ĩ́ìtẽ́ boo kpòté ménéá beè gbóó kọọ̀.” (Kùùà 21:5a) Gbò moǹ belí bọ́ló gè nvèè kpíi ló boo béè kọọ̀ zẹ̀ẹ̀ taà ketõ̀ò e Jìhóvà ló bel mm̀ kpá Kùùà Nù, áá kĩí ní ea tú nakà moǹ belí dààmà togó a bel é. Vóà naa, gbò moǹ bel ea bọ́ló kọ é dẹlẹ nyíé booí náa aa bá nyómá tóm, àbèè Jíízọ̀s, sõò à aa bá Jìhóvà! Níí zógè kọọ̀ gbò bel ea bẽene níí bọ́ló gè dẹlẹ nyíé boo. Éé ní ea náa vaá è kọ́ vó é? Boo béè kọọ̀ Jìhóvà ‘náa ólò kpọ́ kyáá bel.’ (Táítọ̀s 1:2) Tã́á belí náa kọ é dẹlẹ nyíé boo kọọ̀ nú ea di mm̀ kpá Kùùà Nù 21:5, 6 é ḿḿ-má. Naanii èé ló bel boo moǹ bel ea kọ́ọ̀, “Ẹ̀b!” Bà tú moǹ bel Gríìk e bà tab naamá “Ẹ̀b!” loomá bel gã́bug tṍó mm̀ kpá Kùùà Nù. Mókà bel ní e bà kpáá kọ̀ẹ? Bàrì kọ́ọ̀: “M̀ dì em gé nyááná dénè nu naamá ãa.” Mm̀ kà-kà, Jìhóvà gé ló bel kilma ló gbò nú ea é náa dì deèsĩ́, sõò à palàge agala boo kọọ̀ gbò nuí é íè ge naaá, níà nú ea náa vaá à sẹlẹ gã́ ló kọọ̀ a daaà togó gè naaá ẽ́.​—Àìz. 46:10. w23.11 3-4 ¶7-8

Neǹ tóm Pítà beè ié sìgà ọ́ọ́-ọọ. Bugi togó boo gbò nu dòòmà báí. Tṍó e Jíízọ̀s kọ́ bé ea é monìè tã̀àgã̀ vaá ù mm̀ ge mm-mè kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea di mm̀ Kpá Káí naa, Pítà beè kọ́ẹ bel. (Máàk 8:​31-33) Pítà nè nakà gbò tómá beè olòó dùlà bel boo nen ea palàge bọọ ea dìvá zẹ̀ẹ̀. (Máàk 9:​33, 34) Dee deè nvéè bílá dee ea zilà vaá bà fẹ́ Jíízọ̀sa, Pítà beè fùl tṍ ene kà gbálà tẹlẹ kẽ. (Jọ́ọ̀n 18:10) Tẽ̀ènè kà bílá deè deeá, pọ̀ beè sii Pítà naa ní ea amà sàn a kóò Jíízọ̀s taà tóm. (Máàk 14:​66-72) Níí beè naa kọọ̀ Pítà á palàge tò. Jíízọ̀s náa beè lọ̀l nyíé boo a neǹ tóm e nyíée beè palàge bììlàí. Tṍó e Jíízọ̀s kẽeà aa kemà ú, a beè nè nèà deè Pítà kọ á zogè à vulè kilmàé ló. Jíízọ̀s beè kọ́ nè Pítà kọ á tú kìlmà kpá ló kẽ siimá tóm vaá kù dẽe ló a naanà ból. (Jọ́ọ̀n 21:​15-17) Pítà beè naa nú e Jíízọ̀s kọ́í. A beè di Jèrúsalèm lèlà deè Péntikọ̀st vaá di zẹ̀ẹ̀ gbò e Bàrì beè tú a nyómá káí tõomá va nóo ból. w23.09 22 ¶6-7

“Neǹ tóm Pítà beè siè kpóó ló gbò kànen kọ bàá ‘bumá gònò naanà ból Bàrì.’ (1 Pít. 5:​1-4) Be ò dúù neǹ kànen, è nyímà kọọ̀ ò vùlè pá o vígà págbálà nè pábia vaá àé léémá ni gè ẹ̀b nú ea kil vá ló. Náa kal ló béè vó, sìgà tṍó òé láá ẹ̀b kọọ̀ ò bọọgè diè mm̀ kíìli-kíìli àbèè kọ lóó ni bọọgẹ̀ ọọ naa ní e nóo é láá sí nakà tómí. Éé ní eo é láá naa ẽ́? Kọ̀láá tṍó ea meà naa vó, kọ́ gbò nú ea gé tãagẽ́ ni nè Jìhóvà. Pítà beè emí kọọ̀: “Nen ea gé sí tóm á tú kói ea aa bá Bàrì siimá.” (1 Pít. 4:11) Pá vígà e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò é láá kpeesĩ́ ló tã̀àgã̀ e áá Boǹ Méné Bàrì ní ea é láá nvèè kùbmà lóé. Sõò kẽea boo kọọ̀ ‘neǹ togó gbò kùdẽe ló naanà ból Bàrì’ ea dú Jíízọ̀s Kráìst, é láá nvèè bá nèva èlmà bé eo é láá naa. Àé nveè bá nèva kátogóí nè mm̀ ãa bàlà boo. Bàrì gbĩ́ kọọ̀ gbò kànen á vùlè pá vígà, ẹ̀b nú ea kil vá ló, vaá tú ba lóó naamá “nu dòòmà bà” nè va. w23.09 29-30 ¶13-14

Née é bugi togó belí bé e gbò nen ólò bugi togó naa. Be è ẹb nu belí bé e gbò nen ólò ẹb nu naa, àé náa kọ é ẹ̀b Jìhóvà nè gbò a nòòkúu tẹlẹ kẽ. (1 Kọ́r. 3:19) Gã́bug tṍó, ‘nú e pá bàlà booí tú kolmá nyìmànù’ ólò tãgĩbá gbò nen kọ bàá lọ̀l togó kèbá Bàrì. Sìgà gbò nyòòne nvéè Kráìst e ba beè di Páágàmàm nè Taiatáírà beè ẹ̀b kọọ̀ pọ́lọ́ á gé ló dùm kúnàgã̀ nè dùm ge fã̀ gbò ńbàlì e bà náàmà bá dì belí bé e gbò e bà di gbò boná ẹb naa. Jíízọ̀s beè palàge kọ́ bel gbò bõ̀ònatõ̀òí boo béè kọ bà sọtọ́ deè kọọ̀ dùm kúnagã̀ á dì vá zẹ̀ẹ̀. (Kùùà 2:​14, 20) Deè nieí, gbò nen é láá tãgĩ́i bá kọ é ẹ̀b nú boo bá e náa bọ́ló. Pá bẹẹ tọ nè gbò e nyímà ló é láá tãgĩ́i bá kọ é dọ̀ log Bàrì. Dì belí nu dòòmà bá, bàé láá kọọ̀ náa bọọgẹ̀ dú bíi kọ é naa nú ea dú lé dénè tṍó, nè ge kọọ̀ gbò nòòkúu ea di mm̀ Kpá Káí ea kil ló gè tõó dùm ea õoà náa gé síá ná tóm deè nieí. Sìgà tṍó, èé láá bugi togó kọọ̀ Jìhóvà náa kọ́ dénè nú eé náa nèi. Vaá níí é láá naa kọ é gbĩ́ gè zelí “boo nu e baè emí mm̀ Kpá Káí.”​—1 Kọ́r. 4:6. w23.07 16 ¶10-11

Mérì beè ié bíi ló sìà kpóó ló. À gáà beè ia dóm; sõò, àé nííná gbàà. Níà túá tóm ea é gé ié nvín ẽ́, vaá àé gbóó gé bumá nvín págbálà ea é dú Mèsáíà. Vaá tã́gíní bé ea gáà zọ̀ págbálà ié gbaa lóá, àé gbóó baatẽ́ nè Jósẹ̀f ea gbĩ́ gè ilíeá naa vàẹ? (Lúùk 1:​26-33) Ãàe ní e Mérì beè ié kói lọ̀l ẹ? A beè bĩiná nvèè bá lọl bá dõona gbò. Dì belí nu dòòmà bá, a beè kọ́ nè Gébrìẹ̀l kọ á kpáá baatẽ́ nú e tómá bãàa m. (Lúùk 1:34) Pọ́ì ńkem̀ tṍó aa ló tṍóá, Mérì beè sì gé kãa Èlízabẹ̀t ea dú a vígà dúà ló, ea ólò tõó deè “boo gù ea di Jùdíà.” Èlízabẹ̀t beè lèèlà Mérì vaá nyómá káí Jìhóvà beè naa kọ á kọ́ nu ea dú bùlà Bàrì kilma ló nvín ea gáà mèàí, vaá a beè siè kpóó ló Mérì. (Lúùk 1:​39-45) Mérì beè kọọ̀ Jìhóvà a “tú a bá siimá gbele agẹ tóm.” (Lúùk 1:​46-51) Jìhóvà beè siè kpóó ló Mérì tení dú ló Gébrìẹ̀l nè Èlízabẹ̀t. w23.10 14-15 ¶10-12

Jìhóvà beè tú a nyómá káí tõomá nóo ból pọ́ì ńkem̀ gbò e bà ólò nyoone nvéè Kráìst, naa ní e bàé zọ́ẹ ié kà lé gbaa ló. 144,000 není é dú gbò vààla gyọ́ọ e bàé zọ Jíízọ̀s siá tóm gbẹá káála. (Kùùà 14:1) Ketõ̀ò Káí ea beè di ló tọ kàn káíá tõó dọ̀ kọọ̀ Bàrì beè tú a nyómà káí tõomá va nóo ból tõó e ba beè di boo kunukẽ̀í naamá pá a nvín e bàé kil káála. (Róm̀ 8:​15-17) Ketõ̀ò Káí Ea Tõo Lọ̀l Vaá À Leeá ea beè di ló tọ kàn káíá tõó dọ̀ káála e Jìhóvà ólò tõo. “Báà kàn” ea nveè kele zẹ̀ẹ̀ Ketõ̀ò Káí nè Ketõ̀ò Káí Ea Tõo Lọ̀l Vaá À Leeá, tõó dọ̀ nom̀ kpá ló Jíízọ̀s ea gáẹ̀ naa kọọ̀ á gá láá bã káála vaá sí tóm Pọ̀b Neǹ Vààla Gyọ́ọ gbẹá mm̀ tọọ̀ káí Bàrì e dẽè nen náa moàa. Tení dú ló gè tú a dùm vaamá gyọ́ọ boo gbò nen, Jíízọ̀s kuulà èèlè nè dénè gbò e Bàrì beè tṍ nóo ból kọ bàá kil káála. Bàé nyaaná nágé ba nom̀ kpáló kọbé bà láá tõó dùm gbẹá káála.​—Híb. 10:​19, 20; 1 Kór. 15:50. w23.10 28 ¶13

Gídìòn beè tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló loomá bel tṍó e pá gãà Ífrèm gbẹ́ẹ. (Jọ́j. 8:​1-3) Náa beè tú súng loomá bel nèva. A beè kìlmà kpá ló kẽ vaá pãané va tṍ ló tṍó e bà géè kọ́ bé e nu tọ́a vá ló naa, vaá níí beè kìlmà ba súng kẽ. Gbò kànen e bà nyímá nu ólò nó Gídìòn tení dú ló gè pãane tṍ vaá tú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló loomá bel tṍó e bà gbẹ́ va. (Jém̀z 3:13) Bà ólò naa kọọ̀ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló á di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Tṍó e ba beè nvèè ka ló Gídìòn boo béè kọ à bé pá Míìd èlbá, a beè tú ka ea dú ló nè Jìhóvà. (Jọ́j. 8:​22, 23) Mósĩ́ deè ní e gbò kànen é láá nó Gídìòn ẽ? Bà é láá tú ka ea dú ló gbò nú e bà láá naa nè Jìhóvà. (1 Kọ́r. 4:​6, 7) Dì belí nu dòòmà bá, be bà leelà neǹ kànen boo béè kọ à láá noomà nu, àé láá kọọ̀ dùùlà bá deè tṍá aa mm̀ Kpá Káí, àbèè kọọ̀ bõ̀ònatõ̀ò Jìhóvà ní ea gé búmái ẽ́. Sìgà tṍó, à bọ́ló kọọ̀ gbò kànen á bugi togó boo beè nú e bà gé nóòmà nvèè ka ló Jìhóvà àbèè kọ bà gé nóòmà nú ea léémá gbò nen. w23.06 4 ¶7-8

Be è gáà ie nú e beè ban bá Bàrì mm̀ tã̀àgã ló, èé láá bĩiná bẹẹ bá kọọ̀, ‘É kọ nú ea lelà ní em gé tãagã ló Bàrì kilma ló é?’ Sìgà tṍó èé láá bugi togó kọọ̀ è nyímà nú ea é léeíló. Sõò, àé láá dú kọọ̀ nú e gé tãagã ló Bàrì kilma ló náa é léeí ló. Be è gé tãagã ló Bàrì kilma ló enè íb tã̀àgã̀ ea dìí ló, àé láá dú kọọ̀ à íe dõona sĩ́ deè gè kpoogè dee ló ea lée èl ní e beele gé bĩ́íná. Àé láá dú kọọ̀ sìgà nú e gé bĩ́íná náa gbááá ló bùlà Jìhóvà. (1 Jọ́ọ̀n 5:14) Dì belí nu dòòmà bá, bugi togó boo nú ea beè naaá ló tẹ̀ nè kà e ba beè bàn Jìhóvà kọ á naa kọọ̀ ba nvín á gbẹá mm̀ kà-kàí. Níà lèlà nu gè bĩiná. Sõò, Jìhóvà náa ólò tú bá kpóó siimá tọ́ọ̀ bẹ̀ì kọ é fãèe. À gbĩ́ kọọ̀ dénè bẹ̀ì é sà ge fãèe, kọbèè bẹẹ gbò nvín. (Dìt. 10:​12, 13; 30:​19, 20) Vóà naa, tẹ̀ nè kàa gáẹ̀ beè láá bàn Jìhóvà kọ á nveenìè bá neèe va, kọbé bà láá ló bel ea é síè kpóó ló ba nvín kọ á vùlè Jìhóvà vaá túe naamá kóò.​—Pró. 22:6; Ẹ́fẹ. 6:4. w23.11 21 ¶5; 23 ¶12

Éé ní ea náa vaá ge nvèè nyíé gbàà dõona gbò à dú enè sĩ́dèe ge zogè kọ è vulè va ẹ́? Dì belí bé e ene kà kpá ea baatẽ́ Kpá Káí tẹ́lẹ bàlà kẽ naa, ge “nvèè nyíé gbàà” e Pọ́ọ̀l lóómá bel kĩí, tõó dọ̀ “ge elá kpàn nen vaá sièe kpóó ló tṍó ea gé téní bá tàvàlà dìtõ̀ò.” Vóà naa, tṍó e nveè nyíé gbàà neǹ vígà ea gé téní bá tàvàlà dìtõ̀ò, è nveè bá nèe kọ á aa boo vaá kilsĩ́ gè kyãa boo èèlè dùm. Buù tṍó e nveè bá nè pá vígà e tã̀àgã̀ di ló, è zógè kọ è vulè va. (2 Kọ́r. 7:​6, 7, 13) À íe bèla ea di zẹ̀ẹ̀ ge ié tóè sàn nè ge nvèè nyíé gbàà nen. Mósĩ́ deè e? Nen ea íe tóè sàn ólò gbĩ́ gè nvèè nyíé gbàà dõona gbò vaá piiga boo gè lọ̀l ba tã̀àgã̀. Vóà naa, tóè sàn ní ea ólò naa kọ é nvèè nyíé gbàà dõona gbò e. Nvèè kpíi ló bé e Pọ́ọ̀l tú tóè sàn e Jìhóvà íe loomá bel kilma ló bé ea ólò nvèè nyíé gbàà nen naa. Pọ́ọ̀l baatẽ́ kọọ̀ Jìhóvà “dú Tẹ̀ ea íe sàn nyíe, Bàrì ea ólò nvèè bá nèi dénè tṍó.”​—2 Kọ́r. 1:3. w23.11 9-10 ¶8-10

Dénè gbò e bà gé nyoone nvéè Kráìst é láá ẹ̀bmà dẽè ge mòn tã̀àgã̀. Bugi togó boo nu dòòmà bá neǹ tóm Pọ́ọ̀l. A beè kọ́ nè pá vígà e bà di Tẹ̀sàlónaikà kọọ̀: “Tṍó e beè dìí lóá, e beè palàge olòó kọ́ nèi kọ mè gbò nen é beè íè ge biigèi ló. Vaá dì belí bé eo nyímàì naa, vóá bé ea nááá nágé naa ẽ́.” (1 Tẹ̀s. 3:4) A beè emí má pá vígà e bà di Kọ́rìnt kọọ̀: “È gbĩ́ì gè kẽeéí nyíe, e pá vígà, íb agẹbá tã̀àgã̀ e beele beè mòn . . . A beè aga bá, naa ní e beè ié bùlà kọ née é dinàè dùm.” (2 Kọ́r. 1:8; 11:​23-27) Gbò e bà gé nyoone nvéè Kráìst deè nieí é láá ẹ̀bmà dẽè ge kpeesĩ́ ló sìgà tã̀àgã̀. (2 Tím. 3:12) Boo tṍó eo gé íe zìgà mm̀ Jíízọ̀s vaá nyoonée nvée, pá o kóò nè pá o dúà ló é láá tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀mà ni. É kọọ̀ ge kọ o bééláfùl ge ló kà-kà bel dénè tṍó a náa kọ bàá nvèè ni tã̀àgã̀ ló gbẹá ól tóm? (Híb. 13:18) É kọọ̀ kpóó ea gé bẹl a náa uú ní boo, boo béè kọ ò kọ́ọ̀ nú eo zigà ló nè dõona gbò? Pọ́ọ̀l síèi kpóó ló kọ é kilsĩ́ gè ṍ kààgà gbẹá kèbá kọ̀láá íb tã̀àgã̀ e kpeèsĩ́ ló. w23.12 10-11 ¶9-10

Jékọ̀b beè tení bá gã́bug tã̀àgã̀. A nvín Símiòn nè Lívaì beè tú sììà kẹ́ẹ tẹlẹ boo béè Jìhóvà nè pá ba tọ. Nagé, Réchẹ̀l e Jékọ̀b beè palàge vùlèa beè ú tṍó ea géè màn ní ea égè a bàà kà nvín. Vaá kíi beè naa kọọ̀ Jékọ̀b á àà kil Íjèpt tṍó ea ni dú kànen. (Jén. 35:​16-19; 37:28; 45:​9-11, 28) Náa kal ló béè kọọ̀ Jékọ̀b beè tení bá dénè gbò tã̀àgã̀í, náa beè aa ló gè dẹlẹ nyíé boo Jìhóvà nè gbò a zìgànù. Vaá Jìhóvà beè zogè kọ à ténmàèe. Dì belí nu dòòmà bá, Jìhóvà beè naa kọọ̀ Jékọ̀b á ié gyọ́. Ni bugi togó boo bé e nyíè Jékọ̀b beè ẹẹ́ ló Jìhóvà naa tṍó ea kpáá mòn a nvín Jósẹ̀f ea beè dòòmà kọ à úá naa! Lé gbaa ló e Jékọ̀b beè ié kilma ló Jìhóvà ní ea beè naa kọ á láá ĩ̀ìmà gbò tã̀àgã̀ ea géè tení bá ẹ́. (Jén. 30:43; 32:​9, 10; 46:​28-30) Be è kilsĩ́ gè ié kà lé gbaa ló kilma Jìhóvà, èé láá be nágé èlbá gbò tã̀àgã̀ e gé téní bá. w23.04 15 ¶6-7

Sọ́l e Dévìd beè emí mm̀ kpá Psalm 23 zógè bé ea dẹlẹ nyíé boo kọọ̀ Jìhóvà vulèèe vaá ẹ̀b nú ea kilìèé ló naa. Nú e Dévìd beè emí mm̀ kpá Psalmí baatẽ́ íb lé gbaa ló ea di zẹ̀ẹ̀ a neǹ kùdẽe ló, ea dú Jìhóvà nè ẹ̀ẹ̀. Dévìd beè ié dĩ̀ìnè ló bùlà boo béè kọọ̀ à sọtọ́ deè kọọ̀ Jìhóvà á lelèèe dee bá, vaá a beè palàge dẹ̀ẹ̀àẹ́ boo. Dévìd beè nyimá kọọ̀ Jìhóvà é vulèèe dénè deé mm̀ a dùm. Éé ní ea beè naa kọ á agala boo naa vó é? Dévìd beè mòn kọọ̀ Jìhóvà ólò palàge ẹ̀b nú ea kilìèé ló. Dévìd beè nyimá kọọ̀ Jìhóvà a túèe naamàè a kóò vaá tenmàè ẽ. Níà nú ea náa vaá a beè agala boo kọọ̀ kọ̀láá bé e nu meà naá dì deèsĩ́, Jìhòvà é kilsĩ́ gè ẹ̀b nú ea kilìèé ló é. Boo béè kọọ̀ Dévìd beè dẹlẹ nyíé boo kọọ̀ Jìhóvà vulèèe vaá ẹ̀b nú ea kilìèé ló beè naa kọ á gá bọ̀ọ̀gẹ̀ ié tã̀àgã̀ bùlà, tãa vó nyíée beè ẹẹ vaá nú ea íe beè gbõomáé ló.​—Ps. 16:11. w24.01 29 ¶12-13

Lọ̀l gé tṍó e Bàà Tóm Bé Bàlà Boo beè beáá, gbò níí Jìhóvà e bà di gã́bug ketõ̀ò a dé kpéè ló fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló nè dì pọ́ì tṍó e bà gé kọ́ kpẹ̀a. Kàsĩ́, gã́bug nen a nyímá ló Jìhóvà. Deè nieí, Gbò Ge Tulè Tóm ólò gbĩ́ tùle ea aa bá Kráìst. Bà gbĩ́ kọọ̀ tùle e bà gé neè pá vígà á dẹ̀ẹ̀a boo bé e Jìhóvà nè Jíízọ̀s ẹb nu naa. Gbáló vó, gbò ge kùdẽe ló sẹ́kiũ̀t nè gbò kànen ólò tú gbò tùleí nè pá vígà e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Gbò kànen e Bàrì beè tṍ nóo ból di ‘bálè’ Kráìst. (Kùùà. 2:1) Náa kal ló béè vó, gbò kànení náa gbõoma vaá bà ólò ié lọ̀. Mózìs nè Jóshùà beè ié lọ̀ sìgà tṍó, vaá gbò tómá beè ié nágé lọ̀. (Nóm. 20:12; Jós. 9:​14, 15; Róm̀ 3:23) Sõò Kráìst dì ea gé túlè gyóòló ea bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé booí nè gbò kànen ea beè íbá ló, vaá àé kilsĩ́ gè naa vó. Vóà naa, à bọ́ló kọ é tõó boo gbò tùle ea gé néi tenmá bá gbò ea beè íbá ló kọ bàá tulèi. w24.02 23-24 ¶13-14

Deè nieí, èé láá lèèlà béè Jìhóvà tení dú ló gè ló bel ea kilíé ló mm̀ ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe, zààvà, nè vulè. Tṍó e gé kọ́ kpẹ̀a, nú eé sẹẹa bùlà á dú gè nvèè bá nè gbò nen kọ bàá tõo bã ló Jìhóvà nè ge naa kọ bàá nyimá kọọ̀ à dú bẹẹ Tẹ̀ ea íe vulè. (Jém̀z 4:8) Nyíéi ólò ẹẹ gè naa kọọ̀ gbò nen á nyimá nú e Kpá Káí kọ́ kilma ló Jìhóvà, vaá naa kọ bàá nyimá kọ à dú Bàrì lé bèèla, vaá ié vule, nyìmànù, kpóó, nè dõona kà gbò lé kpãa. È ólò lèèlà nàgé Jìhòvà vaá naa nú ea léémáe tṍó e piigà bé e bẹẹ kpóó sim tùlà naa gè nóe. Tṍó e náà vó, è tõò kele mm̀ nakà pọ́lọ́ bàlà booí. Gbò nen é mon kọọ̀ bẹẹ dùm dú kele vaá níí é láá bọọ vá ló. (Máát. 5:​14-16) Buù dee e gé zọ́va naaá nu, èé láá baatẽ́ nè va nú ea náa vaá bẹẹ dùm à dú kele. Níí é náa kọọ̀ gbò e bà íe lé bùlà á tõo bã ló bẹẹ Bàrì. Tṍó e leelà Jìhóvà naa vó, è náà kọọ̀ nyíée á ẹẹ.​—1 Tím. 2:​3, 4. w24.02 10 ¶7

À dú bíi kọ ó nó gbò kalì ea é nveè bá nè ni kọbé ò láá sìm kilsĩ́ mm̀ ge fã̀ Bàrì. Níí é nveè bá nè ni kọ ó láá sí gbò tóm e bà né ni mm̀ bõ̀ònatõ̀ò, nè ge sí tóm ea é náa kọ ó láá ẹ̀b nú ea kil ló o bá àbèè pá o tọ, vaá zọ̀ dõona gbò ié kà lé gbaa ló. Dì belí nu dòòmà bá, nó gè láá bugi kpá vaá emí nu leevè. Kpá Káí kọ́ọ̀ nyíè nen ea bugi Kpá Káí buù dee vaá bugi togó boo nú ea bugi é ẹ́ẹ, vaá nu é léeé ló. (Ps 1:​1-3) Be à bugi Kpá Káí buù dee, àé nyímá bé e Jìhóvà ólò ẹ̀b nu naa, vaá níí é nveè bá nèe kọ á ẹ̀b nu boo bá ea bọ́ló vaá bugi togó leevè. (Pró. 1:​3, 4) Pá vígà págbálà nè pábia e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ólò gbĩ́ dùùlà bá dee tṍ nè tùle ea dẹẹa boo Kpá Káí lọl bá gbò vígà págbálà e bà tú gè fã̀ Bàrì kolmá nu. Be ò ólò láá bugi nu vaá emí nu leevè, o lòbèl nè ààla bel é dẹẹa boo Kpá Káí vaá siè kpóó ló pá vígà. Vaá òé láá emí nágé gbò nú ea é náa kọ ó ié agẹ zìgà vaá naa kọ ó láá siè kpóó ló dõona gbò. w23.12 26-27 ¶9-11

Tṍó e pọ̀ síí ni, bugi togó boo gbò nú e Jìhóvà é náa tṍó e Sétàn náa é di nà. Ene kà nu gè ẹ̀b ea beè di mm̀ pọ̀bkà bõ̀ònaló ea beè sẹẹa mm̀ gbáá 2014 a, beè zogè ene kà tẹ̀ ea géè zọ̀ pá a tọ loá bel boo bé e gbò bel ea di mm̀ 2 Tímotì 3:​1-5 é nyááá naa be bà tú loomá bel kilma ló Páradaìs, à kọ́ọ̀: “Mm̀ ãa bàlà booá, ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe é di. Gbò nen é vulè ene, vaá vùlè kà-kà bel ea di mm̀ Kpá Káí. Bà é náa nú e ba kpóó sim tùlà, bàé kìlmà kpá ló kẽ, vaá lèèlà Bàrì. Bà é gbantṍ ló ba tẹ̀ nè ba kà, bàé íe dùm ṍà zaa, vaá bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. Bà é palàge vùlè pá ba tọ, vaá láá zọ̀ nen naaá nu. Bàé ló lé bel ea kil ló dõòna gbò, vaá láá lẹ̀ẹ̀là bel ló ba bá, bà é dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló. Bàé vulè nú ea dú lé, vaá nen é láá dẹlẹ́ va nyíé boo. Bà náa é náa áá nú e baala kọ́, bà é kilmà bùlà kẽ. Bà é vulè Bàrì èlmà kpéè ló vaá ié tàn nyòòmà gè fã̀ áá Bàrì; tõo bã ló íb gbò e bà dì naa vó.” É kọ ò ólò zọ̀ pá o tọ àbèè pá vígà loá bel kilma ló bé e dùm é meà naá gbẹá mm̀ ãa bàlà boo? w24.01 6 ¶13-14

Ge nyimá kọọ̀ nyíè Jìhóvà ẹ́ẹ ló pá a gbò ólò nvèèi nyíé gbàà! Kpá Káí kọ́ọ̀: “Nyíè Jìhóvà ólò ẹẹ́ ló pá a gbò.” (Ps. 149:4) Sìgà tṍó, lóó sìgà nen é láá ọọ naa ní ea é bĩ́íná kọọ̀, ‘É kọọ̀ Jìhóvà ténmà m gé?’ Deè kéléá, à íe tṍó e gbò e bà géè fã̀ Jìhóvà mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo beè bugi nagé togó naa vó. (1 Sám. 1:​6-10; Jóòb 29:​2, 4; Ps. 51:11) Kpá Káí tẹ́lẹ bàlà kẽ kọọ̀ Jìhóvà é láá tenmà gbò e bà náa gbõoma. Mósĩ́ deè é? Èé íè ge ié zìgà mm̀ Jíízọ̀s Kráìst vaá dììa múú. (Jọ́ọ̀n 3:16) Tṍó e náà vó, è náà kọ gbò nen á nyimá kọọ̀ e beè ọgá ló bẹẹ pọ́lọ́ vaá zìgà nè Bàrì kọ è gbĩ́ì ge naa a bùlà. (Tóm 2:38; 3:19) Nyíè Jìhóvà ólò ẹẹ tṍó e náà vó, vaá níí ólò naa kọ é ié kà lé gbaa ló kìlmàé ló. Be è kilsĩ́ gè pììgà bé e bẹẹ kpóó sim tùlà naa gè mm-mè zíl e beè zilá tṍó e beè kìn lóó nè Jìhóvàa, àé ténmài vaá túi naamá a kóò.​—Ps. 25:14. w24.03 26 ¶1-2

Èé láá nó nu dòòmà bá gbò nyòòne nvéeí vaá kilsĩ́ gè kọ́ kpẹ̀a bã̀àna tṍó e kpóó ea gé bẹl kọ é gá kọ ná kpẹ̀a. Èé láá agala boo kọọ̀ Jìhóvà é nveè bá nèi kọ é mm-mè bẹẹ sìtóm kọ̀ kpẹ̀a. Vóà naa, bànie kọ á neè ni agẹ ló, nyìmànù, nè gè kọ á nveenìè bá neè ni kọbé ò láá ĩ̀ìmà gbò tã̀àgã̀ eo di bá. Gã́bug bẹ̀ì gé mon tã̀àgã̀ boo béè zọ̀ kpá ló, tã̀àgã̀ bùlà, ú nen e beè vùlè, tã̀àgã̀ ea di mm̀ tọ, nàà uú boo, nè dõòna kà gbò tã̀àgã̀. Vaá pọ́lọ́ kom nè bé gím a náa kọọ̀ gbò tã̀àgã̀í á kpáá palàge zoogá. Kọ́ bé e nu tọ́a ní ló naa nè Jìhóvà. Kọ́ dénè bé eo dìtõ̀ò dì naa nèe dì belí bé eo gáẹ̀ beè kọ́ nè o díì-díí lá kóò naaá. Vaá ò dẹlẹ nyíé boo kọọ̀ Jìhóvà “é náa nú eo gbĩ́ì.” (Ps. 37:​3, 5) Ge olòó tã̀àgã ló Bàrì é nveè bá nèi tṍó e di kèbá “tã̀àgã̀.” (Róm̀ 12:12) Jìhóvà nyímá ló nú e gbò e bà gé fã́e gé téní bá​—“à ólò dã́ ba kpã́ tó nvèè bá.”​—Ps. 145:​18, 19. w23.05 5-6 ¶12-15

Tṍó e gbĩ́ gè nè béèlàfùl ea palàge dú bíi, à bọ́ló kọ é gbĩ́ gè nyimá nú ea é “léémá Bàrì” vaá naa nú ea gbááá ló a bùlà. (Ẹ́fẹ. 5:17) Tṍó e gbĩ́ì gbò nòòkúu ea di mm̀ Kpá Káí ea kil ló dìtõ̀ò e di bá, è gé gbĩ́ nvèè bá lọl bá Bàrì. Vaá be è tú gbò nòòkúuí siimá tóm, èé ne kà lé béèlàfùl. ‘Pọ́lọ́ nen,’ ea dú Sétàn níà bẹẹ neǹ ọ́b, vaá à gbĩ́ kọ é naa gbò nú e pá bàlà booí gé náa kọbé née íè nà tṍó gè fã̀àmà Bàrì. (1 Jọ́ọ̀n 5:19) Àé láá valí ló nen ea gé nyoone nvéè Kráìst ge gbó gyọ́, sí pọ̀b tọọ̀ kpá, àbèè ge tú a tóm gyààma sĩ́ èlmà ge fã̀ Jìhóvà. Be nen náa vó, à zógè kọ a daamà togó gè bugi togó belí pá bàlà booí. Mm̀ kà-kà ge naa gbò nuí náa dú pọ́lọ́, sõò náa dú bíi kọ é tú naamá túá kà nú mm̀ bẹẹ dùm. w24.03 24 ¶16-17