‘Visunnu lọ Jlo Nado De Otọ́ lọ Hia’
“Mẹde ma yọ́n mẹhe Otọ́ yin adavo Visunnu, po mẹhe Visunnu lọ jlo nado de e hia hlan lẹ po.”—LUKU 10:22.
NAWẸ HIẸ NA NA GBLỌNDO GBỌN?
Naegbọn Jesu do tin to otẹn dagbe hugan mẹ nado de Otọ́ lọ hia?
Nawẹ Jesu de Otọ́ etọn hia mẹdevo lẹ gbọn?
Aliho tẹlẹ mẹ wẹ hiẹ sọgan de Otọ́ lọ hia te dile Jesu wà do?
1, 2. Kanbiọ tẹwẹ ko hẹn mẹsusu biọ bẹwlu mẹ, podọ etẹwutu?
‘MẸNU wẹ Jiwheyẹwhe?’ Kanbiọ ehe nọ hẹn mẹsusu biọ bẹwlu mẹ. Di apajlẹ, dile etlẹ yindọ suhugan mẹhe nọ ylọ yede dọ Klistiani lẹ tọn yise dọ Jiwheyẹwhe yin Atọ̀n-to-dopomẹ, susu yetọn na yigbe dọ e ma yọnbasi nado mọnukunnujẹ sinsẹ̀n-nuplọnmẹ enẹ mẹ. Sinsẹ̀ngán he yin wekantọ de yigbe dọmọ: “Sinsẹ̀n-nuplọnmẹ ehe zẹ̀ nugopipe apọ̀n gbẹtọ tọn he tindo dogbó go. E yiaga taun hugan nulẹnpọn jọwamọ tọn gbẹtọ tọn.” To alọ devo mẹ, suhugan mẹhe kẹalọyi nuplọnmẹ nulẹ tin yededenu tọn lẹ tọn yise dọ Jiwheyẹwhe de ma tin. Yé nọ dọ dọ nudida jiawu he tin lẹ wá aimẹ gbọn kosọ dali. Etomọṣo, kakati nado gbẹ́ dọ Jiwheyẹwhe ma tin, Charles Darwin dọmọ: “Nuhe n’wá mọ poun wẹ yindọ gbẹtọ lẹ ma tindo nugopipe lọ nado mọnukunnujẹ whẹho lọ mẹ to gigọ́ mẹ.”
2 Mahopọnna nuyise yetọn lẹ, suhugan gbẹtọ lẹ tọn ko lẹnnupọndo kanbiọ he gando tintin Jiwheyẹwhe tọn go lẹ ji. Ṣigba, eyin yé gboawupo nado mọ gblọndo pekọhẹnwanamẹ tọn lẹ, mẹsusu nọ wá doalọtena Jiwheyẹwhe dindin. Na nugbo tọn, Satani ko ‘tọ́nnukunna ayiha mayisenọ lẹ tọn.’ (2 Kọl. 4:4) Abajọ suhugan gbẹtọvi lẹ tọn do tin to wunvi po bẹwlu po mẹ na nuhe dù nugbo lọ gando Otọ́ lọ, yèdọ Didatọ wẹkẹ lọ tọn go!—Isa 45:18.
3. (a) Mẹnu wẹ de Mẹdatọ lọ hia mí? (b) Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí na gbadopọnna?
3 Etomọṣo, nujọnu wẹ e yin dọ gbẹtọ lẹ ni plọn nugbo lọ gando Jiwheyẹwhe go. Etẹwutu? Na mẹhe dawhá ylọ “oyín Jehovah tọn” lẹ kẹdẹ wẹ na yin whinwhlẹngán. (Lom. 10:13) Nado dawhá ylọ oyín Jiwheyẹwhe tọn nọ biọ dọ mí ni jẹakọ hẹ Jehovah taidi Omẹ nujọnu tọn de. Jesu Klisti plọn nugbo titengbe ehe devi etọn lẹ gbọn Otọ́ lọ didehia yé dali. (Hia Luku 10:22.) Etẹwẹ hẹn Jesu pegan hugan mẹdevo depope nado de Otọ́ lọ hia? Nawẹ Jesu de Otọ́ lọ hia gbọn? Podọ taidi Jesu, nawẹ mí sọgan de Otọ́ lọ hia mẹdevo lẹ gbọn? Mì gbọ mí ni gbadopọnna kanbiọ ehelẹ.
JESU KLISTI WẸ PEGAN HUGAN NADO DE OTỌ́ LỌ HIA
4, 5. Naegbọn Jesu do tin to otẹn dagbe hugan mẹ nado de Otọ́ lọ hia?
4 Jesu wẹ pegan hugan mẹdevo depope nado de Otọ́ etọn hia. Etẹwutu? Na jẹnukọnna nutogbẹ̀ he yin didá lẹpo, Jesu ko yin nudida gbigbọnọ de to olọn mẹ taidi “Visunnu detọ́n dopo akàn Jiwheyẹwhe tọn.” (Joh. 1:14; 3:18) Haṣinṣan vonọtaun de wẹ ehe yin! Sọn whenue nutogbẹ̀ devo depope ma ko tin wẹ Visunnu lọ ko to vivi ayidonugo zohunhun tọn Otọ́ etọn tọn dù, bosọ to nuplọn gando Ewọ po jẹhẹnu Etọn lẹ po go. Otọ́ lọ po Visunnu lọ po na ko dọhodopọ taun bosọ wleawuna owanyi sisosiso na ode awetọ to owhe madosọha lẹ gblamẹ. (Joh. 5:20; 14:31) Lehe nukunnumọjẹnumẹ Visunnu lọ tọn gando jẹhẹnu Otọ́ etọn tọn lẹ go na ko siso do sọ!—Hia Kọlọsinu lẹ 1:15-17.
5 Otọ́ lọ de Visunnu lọ nado yin hoyidọtọ Etọn, yèdọ “Ohó Jiwheyẹwhe tọn.” (Osọ. 19:13) Enẹwutu, Jesu tin to otẹn dagbe hugan mẹ nado de Otọ́ lọ hia mẹdevo lẹ. Abajọ Wẹndagbe-kantọ Johanu do dlẹnalọdo Jesu, yèdọ “Ohó lọ” taidi mẹhe tin “to akọ́nnu Otọ́ tọn.” (Joh. 1:1, 18) Po hogbe ehelẹ po, Johanu na ko to alọdlẹndo aṣa de he gbayipe to núdùdù whenu to ojlẹ etọn mẹ. Jonọ de nọ saba jagla to nukọn jonọ devo tọn to tafo dopolọ tó. Na yé omẹ awe lẹ sẹpọ yede wutu, yé sọgan dọhodopọ po awubibọ po. Mọdopolọ, Visunnu lọ tindo hodọdopọ pẹkipẹki hẹ Otọ́ etọn na e tin “to akọ́nnu” Etọn wutu.
6, 7. Nawẹ haṣinṣan he tin to Otọ́ lọ po Visunnu lọ po ṣẹnṣẹn sinyẹn deji gbọn?
6 Haṣinṣan he tin to Otọ́ lọ po Visunnu lọ po ṣẹnṣẹn to sinsinyẹn deji. Visunnu lọ “sọ yin homẹhun [Jiwheyẹwhe] tọn egbesọegbesọ.” (Hia Howhinwhẹn lẹ 8:22, 23, 30, 31.) Enẹwutu, dile yé to azọ́nwa dopọ bọ Visunnu lọ to pinplọn nado do jẹhẹnu Otọ́ lọ tọn lẹ hia, e sọgbe dọ haṣinṣan he tin to yé omẹ awe lẹ ṣẹnṣẹn ni to sinsinyẹn deji. To whenue nudida nuyọnẹntọ devo lẹ yin didà, Visunnu lọ mọ lehe Jehovah yinuwa hẹ dopodopo yetọn do, podọ matin ayihaawe, pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn etọn na jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ sọ sinyẹn deji.
7 Avùnnukundiọsọmẹ he Satani wá fọndote sọta nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn sọ hùn dotẹnmẹ dote na Visunnu lọ nado plọn lehe Jehovah na do owanyi, whẹdida dodo, nuyọnẹn, po huhlọn po hia do to whenue Ewọ pehẹ ninọmẹ sinsinyẹn de. Matin ayihaawe, ehe na ko gọalọna Jesu nado yọ́n lehe e na duto nuhahun he ewọ lọsu na wá pehẹ to lizọnyizọn aigba ji tọn etọn mẹ lẹ ji do.—Joh. 5:19.
8. Nawẹ kandai owe Wẹndagbe tọn lẹ tọn gọalọna mí nado plọn nususu gando jẹhẹnu Otọ́ lọ tọn lẹ go gbọn?
8 Na haṣinṣan pẹkipẹki he Visunnu lọ tindo hẹ Jehovah wutu, e basi zẹẹmẹ gigọ́ gando Otọ́ lọ go hugan lehe mẹdevo depope sọgan wà do. Be aliho dagbe devo de sọ tin nado yọ́n Otọ́ lọ hugan dogbigbapọnna nuhe Visunnu detọ́n dopo akàn lọ plọnmẹ bosọ wà lẹ ya? Di apajlẹ, pọ́n lehe e na vẹawuna mí nado mọnukunnujẹ hogbe lọ “owanyi” mẹ to gigọ́ mẹ do eyin mẹde basi zẹẹmẹ etọn na mí poun. Ṣigba, eyin mí lẹnnupọndo kandai họnwun he Wẹndagbe-kantọ lẹ basi gando lizọnyizọn Jesu tọn gọna aliho he mẹ e hò mẹdevo lẹ tọn pọ́n te go ji, mí sọgan mọnukunnujẹ hodidọ lọ “Jiwheyẹwhe wẹ owanyi” mẹ ganji. (1 Joh. 4:8, 16) Nudopolọ wẹ e yin na jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn devo lẹ he Jesu dehia devi etọn lẹ to whenue ewọ tin to aigba ji.
LEHE JESU DE OTỌ́ ETỌN HIA DO
9. (a) Aliho titengbe awe tẹlẹ mẹ wẹ Jesu de Otọ́ etọn hia te? (b) Na apajlẹ de gando lehe Jesu de Otọ́ etọn hia gbọn nuplọnmẹ etọn lẹ gblamẹ do go.
9 Nawẹ Jesu de Otọ́ lọ hia devi etọn lẹ po mẹhe wá lẹzun hodotọ etọn to godo mẹ lẹ po gbọn? E wàmọ to aliho titengbe awe mẹ, enẹ wẹ gbọn nuplọnmẹ po nuyiwa etọn lẹ po gblamẹ. Jẹnukọn whẹ́, mì gbọ mí ni gbadopọnna nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ. Nuhe Jesu plọn devi etọn lẹ dohia dọ e tindo nuyọnẹn sisosiso gando linlẹn, numọtolanmẹ, po nuyiwa Otọ́ etọn tọn lẹ po go. Di apajlẹ, Jesu yí Otọ́ etọn jlẹdo lẹngbọhọtọ mẹtọnhopọntọ he yì dín lẹngbọ etọn he danbú de go. Jesu dọ dọ eyin lẹngbọhọtọ lọ mọ lẹngbọ he danbú lọ, “ewọ na jaya tlala do e ji hú do kanwe-fọtọ̀n-nukunẹnẹ he ma danbú lẹ ji.” Etẹwẹ yin yọ́n-na-yizan oló enẹ tọn? Jesu basi zẹẹmẹ dọmọ: “Mọdopolọ, e ma yin ojlo Otọ́ ṣie he tin to olọn mẹ tọn dọ dopo to omẹ pẹvi ehelẹ mẹ ni dọ̀n gba.” (Mat. 18:12-14) Etẹwẹ oló ehe plọn we gando Jehovah go? Eyin hiẹ tlẹ nọ tindo numọtolanmẹ nuvọ́nọ-yinyin tọn kavi dọ emi yin kọgbẹ́ e go to whedelẹnu, flindọ Otọ́ olọn mẹ tọn towe tindo ojlo to hiẹ mẹ bosọ nọ hò towe pọ́n. To nukun etọn mẹ, dopo to “omẹ pẹvi ehelẹ” mẹ wẹ a yin.
10. Nawẹ Jesu de Otọ́ etọn hia gbọn nuyiwa etọn lẹ gblamẹ gbọn?
10 Aliho awetọ he mẹ Jesu de Otọ́ lọ hia devi etọn lẹ te wẹ gbọn nuyiwa etọn lẹ gblamẹ. Enẹwutu, to whenue apọsteli Filippi dọna Jesu dọ: “Do Otọ́ lọ hia mí,” Jesu sọgan dọ po whẹjijọ po dọmọ: “Ewọ he ko mọ mi ko mọ Otọ́ lọ ga.” (Joh. 14:8, 9) Mì gbọ mí ni gbadopọnna apajlẹ delẹ gando lehe Jesu do jẹhẹnu Otọ́ etọn tọn lẹ hia do go. To whenue pòtọnọ de vẹ̀ Jesu nado hẹnazọ̀ngbọna ẹn, Jesu doalọ dawe he to “pòzọ̀n sinsinyẹn” jẹ lọ go bo dọna ẹn dọmọ: “Yẹn jlo. Yin hinhẹn zun wiwe.” To whenue pòtọnọ lọ yin azọ̀nhẹngbọna godo, e họnwun dọ ewọ na ko mọ alọ Jehovah tọn to nuhe Jesu wà mẹ. (Luku 5:12, 13) Mọdopolọ, to ojlẹ he mẹ Lazalọsi kú, devi lẹ na ko mọ awuvẹmẹ Otọ́ lọ tọn to whenue Jesu “wẹnhun to ohò ede tọn mẹ bo biọ bẹwlu mẹ” bosọ “kùn dasin.” Dile Jesu tlẹ yọnẹn dọ emi na fọ́n Lazalọsi sọnku, ewọ tindo numọtolanmẹ awufiẹsa tọn he whẹndo po họntọn Lazalọsi tọn lẹ po tindo. (Joh. 11:32-35, 40-43) Matin ayihaawe, hiẹ lọsu na ko yiwanna kandai Biblu tọn delẹ he nọ gọalọna we nado mọ lẹblanu Otọ́ lọ tọn dile nuyiwa Jesu tọn lẹ dohia do.
11. (a) Etẹwẹ Jesu dehia gando Otọ́ etọn go to whenue e klọ tẹmpli lọ wé? (b) Nawẹ kandai he gando nuyiwa Jesu tọn nado klọ tẹmpli lọ wé go vọ́ jide na mí gbọn?
11 Ṣigba, etẹwẹ hiẹ plọn sọn nuyiwa Jesu tọn nado klọ tẹmpli lọ wé mẹ? Yí nukun homẹ tọn do pọ́n nujijọ lọ: Jesu yí okàn do basi obá de bo yàn mẹhe to oyìn po lẹngbọ po sà lẹ jẹgbonu. E kọ̀n abọgan-kuẹ akuẹdiọtọ lẹ tọn yìngbe bo takitina tafo yetọn lẹ. (Joh. 2:13-17) Nuyiwa zohunhun tọn enẹ hẹn devi lẹ nado flin hogbe dọdai tọn Ahọlu Davidi tọn lẹ dọmọ: “Vivẹnu ohọ̀ towe tọn ko dù mi pó.” (Ps. 69:9) Gbọn afọdide nujikudo tọn zize dali, Jesu do ojlo sinsinyẹn etọn nado yiavùnlọna sinsẹ̀n-bibasi nugbo hia. Be hiẹ doayi jẹhẹnu Otọ́ lọ tọn lẹ go to kandai enẹ mẹ ya? Enẹ flin mí dọ e ma yin huhlọn madodogbó nado de kanyinylan sẹ̀ sọn aigba ji kẹdẹ wẹ Jiwheyẹwhe tindo gba, ṣigba e sọ tindo ojlo vẹkuvẹku nado wàmọ. Nuyiwa sinsinyẹn Jesu tọn enẹ sọta nuylankan do nuhe nọ yin numọtolanmẹ Otọ́ lọ tọn hia dile e to kanyinylan he gbayipe to aigba ji egbehe lẹ mọ. Lehe enẹ nọ vọ́ jide na mí do sọ to whenue mí pehẹ whẹdida mawadodo!
12, 13. Etẹwẹ aliho he mẹ Jesu yinuwa hẹ devi etọn lẹ te plọn we gando Jehovah go?
12 Mì gbọ mí ni gbadopọnna apajlẹ devo, yèdọ aliho he mẹ Jesu yinuwa hẹ devi etọn lẹ te. Yé nọ to nudọn gando mẹhe klo hugan lọ go. (Malku 9:33-35; 10:43; Luku 9:46) Na Jesu ko nọpọ́ hẹ Otọ́ lọ na ojlẹ dindẹn wutu, ewọ yọ́n numọtolanmẹ Jehovah tọn gando ayilinlẹn sakla tọn mọnkọtọn lẹ go. (2 Sam. 22:28; Ps. 138:6) Humọ, Jesu ko mọ lehe Satani Lẹgba do mẹwhinwhàn mọnkọtọn lẹ hia do. Yindidi po gigo po wẹ duahunmẹna goyitọ enẹ. Enẹwutu, lehe e na ko vẹna Jesu nado mọdọ devi he ewọ ko plọnazọ́n lẹ zindonukọn to gbigbọ goyiyi tọn didohia mẹ do sọ! Gbigbọ enẹ tlẹ sọawuhia to mẹhe ewọ de taidi apọsteli lẹ lọsu ṣẹnṣẹn. Kakajẹ azán godo tọn he Jesu yizan to aigba ji, yé gbẹ́ do gbigbọ goyiyi tọn hia. (Luku 22:24-27) Etomọṣo, Jesu gbẹ́ nọ yí homẹdagbe do gbẹnuna yé, bo tindo todido dọ yé na plọn nado nọ do whiwhẹ etọn nkọ hia to nukọn mẹ.—Flp. 2:5-8.
13 Be hiẹ sọgan mọ omẹ nankọ he Otọ́ lọ yin to aliho he mẹ Jesu yí homẹfa do jla ayilinlẹn agọ̀ devi etọn lẹ tọn do te mẹ ya? Be hiẹ ma mọ to nuyiwa po hogbe Jesu tọn lẹ po mẹ dọ Otọ́ lọ ma nọ gbẹ́ omẹ etọn lẹ dai mahopọnna nuṣiwa pludopludo yetọn lẹ ya? Be jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn enẹlẹ yinyọnẹn ma nọ whàn mí nado dọnsẹpọ ẹ bo do lẹnvọjọ hia to whenue mí ṣinuwa ya?
VISUNNU LỌ DESỌN OJLO MẸ NADO DE OTỌ́ ETỌN HIA
14. Nawẹ Jesu desọn ojlo mẹ nado de Otọ́ etọn hia gbọn?
14 Aṣẹglanglan-panamẹtọ susu nọ tẹnpọn nado hẹn gbẹtọ lẹ do anademẹ yetọn glọ podọ do wunvi mẹ gbọn nudọnamẹ lẹ zizewhla do yé dali. To vogbingbọn mẹ, Jesu desọn ojlo mẹ nado hẹn nudọnamẹ he e tindo gando Otọ́ lọ go lẹ zun yinyọnẹn na mẹdevo lẹ, bo gbọnmọ dali de E hia yé to gigọ́ mẹ. (Hia Matiu 11:27.) Humọ, Jesu na devi etọn lẹ “nugopipe nukunnumọjẹnumẹ tọn na [yé] nido sọgan yọ́n omẹ nugbo lọ,” yèdọ Jehovah Jiwheyẹwhe. (1 Joh. 5:20) Etẹwẹ enẹ zẹẹmẹdo? Jesu hùn ayiha hodotọ etọn lẹ tọn na yé nido sọgan mọnukunnujẹ nuplọnmẹ etọn gando Otọ́ lọ go lẹ mẹ. E ma do Otọ́ etọn hia taidi nudabla gbọn pinplọnmẹ dali dọ Ewọ yin apadewhe Atọ̀n-to-Dopomẹ dinmamọdona de tọn gba.
15. Naegbọn Jesu ma de nudọnamẹ he gando Otọ́ etọn go delẹ hia?
15 Be nuhe Jesu yọnẹn gando Otọ́ etọn go lẹpo wẹ e dehia ya? Lala. Nuyọnẹn whàn ẹn ma nado dọ susu nuhe e yọnẹn lẹ tọn. (Hia Johanu 16:12.) Etẹwutu? Na to ojlẹ lọ mẹ, devi etọn lẹ “ma penugo nado hẹn” oyọnẹn mọnkọtọn. Ṣigba, dile Jesu basi zẹẹmẹ etọn do, oyọnẹn susu na yin didehia yé to whenue “alọgọtọ lọ,” yèdọ gbigbọ wiwe na deanana yé “yì nugbo lọ lẹpo kọ̀n.” (Joh. 16:7, 13) Kẹdẹdile mẹjitọ nuyọnẹntọ lẹ nọ whlá nudọnamẹ delẹ do ovi yetọn lẹ kakajẹ whenue yé whẹ́n bo sọgan mọnukunnujẹ nudọnamẹ enẹlẹ mẹ do, mọdopolọ wẹ Jesu nọte kakajẹ whenue devi lẹ whèwhín bo penugo nado mọnukunnujẹ nugbo he gando Otọ́ lọ go delẹ mẹ do niyẹn. Jesu gbọn homẹdagbe dali ze dogbó yetọn lẹ do lẹnpọn mẹ.
GỌALỌNA MẸDEVO LẸ NADO YỌ́N JEHOVAH DILE JESU WÀ DO
16, 17. Naegbọn hiẹ do tin to otẹn dagbe mẹ nado de Otọ́ lọ hia mẹdevo lẹ?
16 To whenue hiẹ wá yọ́n mẹde ganji bo yiwanna gbẹtọ-yinyin etọn, be a ma nọ yin whinwhàn nado dọho etọn na mẹdevo lẹ ya? To whenue Jesu tin to aigba ji, e dọho gando Otọ́ etọn go. (Joh. 17:25, 26) Be mílọsu sọgan de Jehovah hia mẹdevo lẹ dile Jesu wà do ya?
17 Dile mí ko mọ do, Jesu tindo oyọnẹn he siso taun gando Otọ́ etọn go hugan mẹdevo depope. Etomọṣo, e desọn ojlo mẹ nado hẹn nuhe e yọnẹn delẹ zun yinyọnẹn na mẹdevo lẹ bo tlẹ sọ na hodotọ etọn lẹ nugopipe nukunnumọjẹnumẹ tọn, na yé nido sọgan mọnukunnujẹ adà jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn he siso hugan lẹ mẹ. Po alọgọ Jesu tọn po, be mí ma ko wá yọ́n Otọ́ mítọn to aliho he mẹ mẹsusu ma yọ́n ẹn te to egbehe mẹ ya? Lehe mí dopẹ́ dọ Jesu desọn ojlo mẹ nado de Otọ́ etọn hia mí gbọn nuplọnmẹ po nuyiwa etọn lẹ po dali do sọ! Na nugbo tọn, mí sọgan doawagun to oyọnẹn he mí tindo gando Otọ́ lọ go mẹ. (Jel. 9:24; 1 Kọl. 1:31) Dile mí dovivẹnu nado dọnsẹpọ Jehovah, ewọ lọsu dọnsẹpọ mí. (Jak. 4:8) Enẹwutu, mí tin to otẹn dagbe mẹ todin nado má oyọnẹn mítọn hẹ mẹdevo lẹ. Nawẹ mí sọgan wàmọ gbọn?
18, 19. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ hiẹ sọgan de Otọ́ lọ hia mẹdevo lẹ te? Basi zẹẹmẹ.
18 Mí dona de Otọ́ lọ hia dile Jesu wà do gbọn hogbe po nuyiwa mítọn lẹ po dali. Flindọ susu mẹhe mí nọ dukosọna to sinsẹ̀nzọn kunnudegbe tọn mẹ lẹ tọn ma yọ́n mẹhe nkọ Jiwheyẹwhe yin. Nuplọnmẹ lalo lẹ sọgan ko hẹn pọndohlan yetọn gando Jiwheyẹwhe go dózin. Mí sọgan hẹn nuhe mí yọnẹn gando oyín Jiwheyẹwhe tọn, lẹndai etọn na gbẹtọvi lẹ po jẹhẹnu etọn lẹ po go zun yinyọnẹn na yé dile nugbo enẹlẹ yin didehia to Biblu mẹ do. Humọ, mí sọgan nọ dọho hẹ yisenọ hatọ lẹ do onú yọyọ he mí plọn gando jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ go sọn kandai Biblu tọn lẹ mẹ ji. Gbọnmọ dali, yelọsu na mọaleyi sọn kandai enẹlẹ mẹ.
19 Mí dona de Otọ́ lọ hia gbọn nuyiwa mítọn lẹ gblamẹ dile Jesu wà do. To whenue gbẹtọ lẹ mọ owanyi Klisti tọn to nuyiwa mítọn lẹ mẹ, yé na yin whinwhàn nado dọnsẹpọ Otọ́ lọ po Jesu po. (Efe. 5:1, 2) Apọsteli Paulu na mí tuli nado ‘nọ hodo apajlẹ etọn, yèdọ dile ewọ nọ hodo Klisti tọn do.’ (1 Kọl. 11:1) Lẹblanulọkẹyi jiawu nankọ die mí tindo nado gọalọna mẹdevo lẹ nado yọ́n Jehovah gbọn nuyiwa mítọn lẹ gblamẹ! Enẹwutu, mì gbọ mímẹpo ni zindonukọn nado nọ de Otọ́ lọ hia mẹdevo lẹ dile Jesu wà do.