Devizọnwiwa Taidi Whèhùtọ Gbẹtọ lẹ Tọn
“Jesu sọ dọ hlan Simọni, dọ, a dibu blo, sọn dinvie yì, hiẹ na wlé gbẹtọ lẹ [gbẹte, “NW”].”—LUKU 5:10.
1, 2. (a) Ada tẹwẹ whèhùhù yiwa to whenuho gbẹtọvi lẹ tọn mẹ? (b)Whèhùhù yọyọ alọpa tẹwẹ yin zizedai to nudi owhe 2 000 lẹ die wayì?
NA OWHÈ fọtọn susu lẹ, gbẹtọvi lẹ ko hù whèvi na dùdù to ohù, otándò, po tọsisa aigba ji tọn lẹ po mẹ. To Egipti hohowhenu tọn mẹ, whèvi otọ̀ Nile tọn yin ada titengbe núdùdù tọn. To whenuena otọ Nile tọn yín didiọzun ohùn to azán Moṣe tọn gbè, Egiptinu lẹ ma jiya whèdomẹ osìn tọn he dekọtọn kẹdẹ gba ṣigba whèvi lẹ kú, he yinuwa gando awuwle nududu yetọn tọn go. Enẹgodo, to Sinai, to whenuena Jehovah ná osẹ́n Islaelivi lẹ, e dọna yé dọ whèvi wunmẹ delẹ sọgan yin dùdù ṣigba dọ devo lẹ yin mawe, bo ma dona yin dùdù gba. Ehe dohia dọ Islaelivi lẹ na dù whèvi to whenuena yé wá Aigba Opagbe tọn lọ ji, enẹwutu delẹ to yé mẹ na yin whèhùtọ lẹ.—Eksọdusi 7:20,21; Levitiku 11:9-12.
2 Ṣigba, na nudi owhe 2 000 lẹ die wayì, wunmẹ whèhùhù tọn devo sọ yin zizedonukọnna gbẹtọvi lẹ. Ehe yin wunmẹ whèhùhù gbigbọmẹ tọn he na hẹn alè wá e ma yin na whèhùtọ lẹ kẹdẹ gba ṣigba na whèvi lẹ lọsu ga! Wunmẹ whèhùhù ehe tọn gbẹsọ po to yinyin bibasi to alọnu to egbehe, po alemọyi susugege po na livi susu lẹ lẹdo aihọnpé.
‘Gbẹtọ lẹ Wiwle Gbẹte’
3, 4. Whèhùtọ awe tẹlẹ wẹ do ojlo daho hia to Jesu Klisti mẹ?
3 To owhe29W.M. tọn mẹ, Jesu, Omẹ lọ he na do wunmẹ whèhùhù yọyọ ehe hia, yin bibaptizi to otọ̀ Jọdani tọn mẹ gbọn Johanu Yẹwhesinlẹnamẹtọ dali. Osẹ̀ vude lẹ godo, Johanu dlẹnalọdo Jesu na awe to nuplọntọ etọn lẹ mẹ bo dọmọ: “Pọ́n Lẹngbọvu Jiwheyẹwhe tọn!” Dopo to devi ehelẹ mẹ, he nọ yin Andlé, yawu dọna nọvisunnu etọn Simọni Pita dọmọ: “Míwlẹ ko mọ Mẹssia lọ”! Po awuvivi po, Andlé po Simọni po yin whèhùsatọ lẹ.—Johanu 1:35,36, 40,41; Matiu 4:18.
4 To ojlẹ vude godo, Jesu to yẹwhehodọ hlan gbẹtọgun lẹ to ohù Galili tọn tó, e ma dẹn do fie Pita po Andlé po nọ nọ gba. Ewọ to didọ na gbẹtọ lẹ dọmọ: “Mì lẹnvọjọ: na ahọludu olọn tọn sẹpọ.” (Matiu 4:13,17) Mí sọgan pọ́n lehe Pita po Andlé po tin to jejeji nado sè owẹ̀n etọn do. Ṣigba, vlavo, yé ma tindo numọtolanmẹ dọ ohó Jesu tọn lẹ to azán lọ gbè sọgan diọ gbẹzan yetọn kakadoi gba. Humọ, nuhe Jesu tindo nado dọ bo sọ wà to whelọnu tindo zẹẹmẹ titengbe de na mímẹpo to egbehe.
5. Nawẹ whèhùtọ lọ Pita penugo nado yilizọn na Jesu gbọn?
5 Mí hia dọmọ: “Dinvie e sọ wá jọ whenuena gbẹtọ lẹ hodo e nado sè ohó Jiwheyẹwhe tọn, e sọ ṣite to otándo Genesalẹti tọn tó, e mọ vatlẹ awe nọte to otándo lọ tó: ṣigba whehutọ lẹ jẹte sọn yé mẹ, bo sọ to odọ̀ yetọn klọ.” (Luku 5:1, 2) To whenẹnu, whèhùsatọ lẹ nọ wazọ́n to zánmẹ, podọ sunnusi ehelẹ to odọ̀ yetọn lẹ klọ́ to whèhùhù zánmẹ tọn godo. Jesu dè dide nado yí dopo to vàtlẹ yetọn lẹ mẹ zán nado sọgan penugo nado dọ yẹwheho po kọdetọn dagbe hugan po hlan gbẹtọgun lọ lẹ. “E sọ biọ dopo vàtlẹ lẹ tọn mẹ, he yin Simọni tọn, e sọ vẹ̀ ẹ ni jagọ̀ yì godo pẹvide sọn agé go. E sọ sinai bo to gbẹtọ lẹ plọ́n sọn vàtlẹ lọ mẹ.”—Luku 5:3.
6, 7. Azọ́n jiawu he bẹ whèhùhù hẹn tẹwẹ Jesu basi, he planmẹ jẹ hodidọ tẹ kọ̀n dogbọn whèhùhù dali?
6 Doayi e go dọ Jesu tindo onu devo dogọ to ayihamẹ hugan pinplọn gbẹtọgun lọ lẹ: “Whenuena é gbọ oho dọ, é dọ hlan Simọni, dọmọ: ‘Sisẹ do odò ohù tọn mẹ; na mì ní kọ̀n odọ̀ mìtọn na bẹ́plí.’” Flindọ, whèhùtọ helẹ ko nọ zánnukle do to azọ́nwa. matin avovomẹ, Pita gblọn dọmọ: “Oklunọ, ozánmẹ osọ lẹpo wẹ mí ko jẹtukla, bo ma wlé nudepope: ṣigba to ohó towe ji yẹn na kọ̀n odọ̀ lọ do odò mẹ. Whenuena yé sọ wà ehe, yé ṣinyọn whèvi susu dopọ: odọ̀ yetọn sọ tlẹ́n. Yé sọ mìalọ hlan ogbẹ́ yetọn he tin to vàtlẹ awetọ mẹ lẹ, na yé nido wá gọalọna yé. Yé sọ wa, bo gọ́ vàtlẹ awe lẹpo, sọmọ bọ yé sọ ṣẹ sisiọ.”—Luku 5:4-7.
7 Jesu ko wazọn jiawu de. Ohù gblagada enẹ ko yin whẹnsinọ sọn zánmẹ gbọ́n; e ko gọna whèvi lẹ todin. Azọ́n jiawu huhlọnnọ ehe tindo nuyiwa tangan de do Pita ji. “Whenuena Simọni Pita mọ ẹn, e jẹklo to oklo Jesu tọn kọ̀n, bo dọmọ, yì sọ́n dèe; na gbẹtọ ylandonọ wẹ yẹn, Oklunọ E. Na avò vo e po mẹhe tin po e po lẹ, na bẹpli whèvi tọn he yé ko bẹ́. Mọ sọ wẹ Jakobu po Johanu po, yé ovi Zẹbedẹ tọn lẹ, he yin ogbẹ̀ Simọni tọn. Jesu sọ dọ hlan Simọni, dọ, a dibu blo, sọn dinvie yì, hiẹ na wlé gbẹtọ lẹ [gbẹte, NW].”—Luku 5:8-10.
Whèhùtọ Gbẹtọ lẹTọn
8. Nawẹ whèhùsatọ ẹnẹ yigbe na oylọ basinamẹ lọ nado ‘wle gbẹtọ lẹ gbẹte gbọn’?
8 Gbọnmọ dali Jesu jlẹ gbẹtọ lẹ do whèvi go, bo basi oylọ na whèhùtọ whiwhẹnọ ehelẹ nado jó agbasazọ́n yetọn do na wunmẹ whèvi hùhù he so klo talala de—yedọ gbẹtọ lẹ wiwlé gbẹte. Pita, po nọvisunnu etọn Andlé po, kẹalọyi oylọ lọ. “Yé sọ jó odọ̀ yetọn lẹ dai to tẹndoponẹmẹ, bo to hihodo e.” (Matiu 4:18-20) To enẹgodo Jesu ylọ Jakobu po Johanu po, he tin to vàtlẹ yetọn mẹ, bo to odọ̀ yetọn lẹ tọ̀. E basi oylọ hlan omẹ ehelẹ lọsu ga nado lẹzun whẹhùtọ gbẹtọ lẹ tọn. Nawẹ yé yigbe gbọn? “Afọdoponẹji yé sọ jo vàtlẹ lọ po otọ́ yetọn po dai, bo sọ to hihodo e.” (Matiu 4:21,22) Jesu do azọ́nyinyọnẹn taidi whèhùtọ alindọn lẹ tọn de hia. To nujijọ ehe whenu, e wlé sunnu ẹnẹ gbẹte.
9, 10. Yise tẹwẹ Pita po hagbẹ etọn lẹ po dohia, podọ nawẹ yé yin pinplọn azọ́n whèhùhù gbigbọmẹ tọn gbọn?
9 Whèhusatọ de nọ mọ akuẹ gbọn whèvi he e hù lẹ sisa dali, ṣigba whèhùtọ gbigbọmẹ tọn ma sọgan wàmọ gba. Gbọnmọ, devi ehelẹ do yise daho hia to whenuena yé jó onu lẹpo do nado hodo Jesu. Nalete, yé ma tindo ayihaawe depope, dọ whèhùhù gbigbọmẹ tọn yetọn na tindo kọdetọn dagbe gba. Jesu ko penugo nado hẹn osìn he ma yin sinsẹ́nnọ nado gọna whèvi paa. Mọdopolọ, to whenuena yé dlan odọ̀ yetọn lẹ do otọ̀ akọta Islaeli tọn mẹ, devi lẹ sọgan tindo jide dọ, po alọgọ Jiwheyẹwhe tọn po, yé na wlé gbẹtọ lẹ gbẹte. Azọ́n whèhùhù gbigbọmẹ tọn he bẹjẹeji to whenẹnu gbẹsọ to nukọnzindo, podọ Jehovah gbẹsọ to nina jibẹwawhé susugege.
10 Na nuhe hugan owhè awe, devi enẹlẹ yin azọ́nplọn gbọn Jesu dali na whèhùhù gbẹtọ lẹ tọn. To nujijọ de whenu e na ayinamẹ yé bo dó yé hlan jẹnukọn nẹẹ nado dọyẹwheho. (Matiu 10:1-7; Luke 10:1-11) To whenuena Jesu yin didehia bo yin hùhù godo, avò vò devi etọn lẹ. Ṣigba be okú Jesu tọn zẹẹmẹdo dọ whèhùhù gbẹtọ lẹ tọn na doalọte wẹ ya? Nujijọ lẹ to madẹnmẹ na gblọndolọ.
Whèhùhù to Ohù Gbẹtọvi lẹ TọnMẹ
11, 12. To fọnsọnku etọn godo, azọ́n jiawu tẹwẹ Jesu basi he gando whèhùhù go?
11 Ojlẹ vude to okú Jesu tọn to Jelusalẹm po fọnsọnkú etọn po godo, devi lẹ lẹkọyi Galili. To nujijọ de whenu, ṣinawe to yé mẹ tin topọ́ to Ohù Galili tọn tó. Pita dọ dọ emi jei whèhùgbe, podọ mẹhe pò lẹ kọnawudopọ hẹ ẹ. Dile yé ko nọ basi do dai, yé yi na whèhùhù zánmẹ tọn. Na nugbo tọn, yé yìn odọ̀ yetọn do ohù mẹ to ozán lọ lẹpo mẹ bo ma wlé whèvi depope. Enẹgodo, to ayihọ́ngbe afọ́nnu fuu, oyẹ̀ mẹde tọn heyin mimọ to hutó ylọ yé to otọ̀ lọ ji dọmọ: “Yọpọ emì, mì tindo nude nado dù?” Devi lẹ gblọn dọmọ: “Lala!” Enẹwutu mẹhe nọte to hùto lọ dọ hlan yé dọmọ: “Mì dlan odọ̀ do adusiwaji vàtlẹ lọ tọn, mì nasọ mọ. Enẹwutu yé dlan, yé ma sọgan dọ̀n ẹn na ogégé whèvi tọn.”—Johanu 21:5, .
12 Numimọ paṣamẹ nankọ die! Vlavo devi lẹ na ko flin azọ́n jiawu tintan he bẹ whèhùhù hẹn, podọ e whe gbau dopo to yé mẹ doayi mẹhe oyẹ̀ he tin to huto lọ yin go. “Enẹwutu nuplọntọ nẹ mẹhe Jesu yiwanna dọ hlan Pita, dọ, Oklunọ wẹ. Whenuena Simọni Pita sè dọ Oklunọ wẹ, é sìn whehùtọ́wu etọn do ogo, (na omẹ́ wẹ é te,) e sọ lọ́n jẹ Ohù mẹ. Nuplọntọ devo lẹ sọ zọn vàtlẹ pẹvi de mẹ wá; (na yé ma dẹn do age, ṣigba é sọ̀ awàgba fọde).”—Johanu 21:7,8.
13. To olọnmẹ yìyì Jesu tọn godo, tito whèhùhù akọjọpli tọn tẹwẹ bẹjẹeji?
13 Etẹwẹ azọ́n jiawu ehe dohia? Dọ azọ́n whèhùhù gbẹtọ lẹ tọn ma ko wá vivọnu gba. Nugbo ehe yin nuzindeji to whenuena Jesu ylọ Pita whlaatọ̀n nado dọ na ẹn—podọ gbọn ewọ dali devi lẹpo—nado yìn lẹngbọ Jesu tọn lẹ. (Johanu 21:15-17) Mọwẹ, tito núdùdù gbigbọmẹ tọn de tin to nukọn. Jẹnukọnna okú etọn, e ko dọ dọdai dọmọ: “Podọ yè nasọ dọ yẹwheho wẹndagbe ahọludu tọn he lẹ to aigba fininọ lẹpo mẹ na okunnu de hlan akọta lẹpo; whenẹnu wẹ opòdo na wá.” (Matiu 24:14) Dinvie wẹ ojlẹ lọ na hẹndi dọdai enẹ tọn to owhe kanweko tintan whenu nado bẹjẹeji. Devi etọn lẹ ṣẹṣẹ to na dlan odọ̀ yetọn do ohù gbẹtọvi lẹ tọn mẹ, podọ odọ̀ lọ ma na wá agé tata gba.—Matiu 28:19, 20.
14. To aliho tẹ mẹ wẹ whèhùhù hodotọ Jesu tọn lẹ tọn yin didona to owhe lẹ gblamẹ jẹnukọnna vasudo Jelusalẹm tọn gbọn?
14 Whẹpo e do hẹji yì ofìn otọ́ etọn tọn kọ̀n to olọn mẹ, Jesu dọ na nuplọntọ etọn lẹ dọmọ: “Ṣigba mìwlẹ na mọ huhlọn yí whenuena gbigbọ wiwe wá mì ji: mìwlẹ nasọ yin kunnudetọ na mi to Jelusalẹm mẹ, to Judé lẹpo mẹ, po Samalia po, podọ jẹ opòdo aigba tọn. (Owalọ lẹ 1:8) To whenuena gbigbọ wiwe yin kinkọ̀n jẹgbonu do devi lẹ ji to Pẹntikọsti 33 W.M.tọn mẹ, azọ́n whèhùhù gbigbọmẹ tọn daho akọjọpli tọn lọ bẹjẹeji. To azán Pẹntikọsti tọn kẹdẹ gbè, fofọtọn alindọn le tọn wẹ yin wiwlé gbẹte, podọ to enẹgodo tololo “sọha yétọn yì sunnu degbadefọtọ́n.” (Owalọ lẹ 2:41; 4:4) Jideji lọ zindonukọn. Kandai lọ dọ na mí dọmọ: “Yisenọ susu wẹ yè sọ to dide dogọ́ yé, sunnu po yọnnu po.” (Owalọ lẹ 5:14) Enẹgodo tololo, Samalianu lẹ kẹalọyi wẹndagbe lọ, podọ ojlẹ vude to enẹgodo Kosi he ma gbowhẹ lẹ lọsu wamọ ga. (Owalọ lẹ 8:4-8; 10:24, 44-48) Na owhe 27 delẹ to Pẹntikọsti godo, apọsteli Paulu wlanwe hlan Klistiani Kọlọsi tọn lẹ dọ wẹndagbe lọ ko yin lilá “hlan omẹ he tin to olọn glọ lẹpo.” (Kọlọsinu lẹ 1:23) E họnwun hezeheze dọ, devi Jesu tọn lẹ ko dlẹnkanna whèhùhù yetọn zẹ otọ̀ Galili tọn lẹ go. Yé ko dlan odọ̀ yetọn lẹ do Ju he tin to Ahọluigba Lomu tọn mẹ lẹ ṣẹnṣẹn, gọna ohù he taidi mado sinsẹ́n sọmọ heyin omẹ he ma yin Ju tọn lẹ. Podọ odọ̀ yetọn lẹ gọ́ wá agé baunbaun. Na nuhudo Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn lẹ, dọdai Jesu tọn to Matiu 24:14 mẹ yin hinhẹndi whẹpo Jelusalẹm yin vivasudo to 70 W.M, tọnmẹ.
Whèhùhù Gbẹtọ lẹ Tọn to “Azán Oklunọ Tọn Gbè”
15. To owe Osọhia tọn mẹ, azọ́n whèhùhù yinukọn dogọ tẹwẹ yin didọdai, podọ whetẹnu wẹ e na yin hinhẹndi?
15 Nalete, onu susu gbẹsọ po to nukọn. Sẹpọ vivọnu owhe kanweko tintan whenu tọn, Jehovah na apọsteli he lùntọ́n gbọn godo lọ, yedọ Johanu, osọhia onu lẹ tọn de he dona jọ̀ to “azán Oklunọ tọn” whenu. (Osọhia 1:1,10) Ada titengbe dopo wẹ yin wẹndagbe lọ lilá lẹdo aihọn pé. Mí hia dọmọ: “Yẹn sọ mọ angẹli devo de to zinzlọn to olọn ṣẹnṣẹn, bo tindo wẹndagbe madopodo de to alọ mẹ, nado dọyẹwheho hlan yé he tin to aigba ji lẹ, hlan akọta lẹpo, hlan hẹnnu lẹpo, hlan ogbè lẹpo, hlan gbẹtọ lẹpo.” (Osọhia 14:6) To anademẹ angẹli lẹ tọn glọ devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na dọyẹwheho wẹndagbe lọ tọn na paa tọn to aigba fininọ lẹpo mẹ, e ma yin to gblagbla Ahọluigba Lomu tọn kẹdẹ mẹ gba. Azọ́n whèhùhù na alindọn gbẹtọ lẹ tọn lẹdo aihọn pé de na yin bibasi, podọ azán mítọn ko mọ hẹndi numimọ enẹ tọn.
16, 17. Whetẹnu wẹ whèhùhù gbigbọmẹ ojlẹ godo tọn bẹjẹeji, podọ nawẹ Jehovah ko dona ẹn gbọn?
16 Nawẹ whèhùhù lọ ko yin bibasi gbọn to owhe kanweko 20tọ ehe whenu? To bẹjẹeji, whèhùtọ lẹ whè talala. To vivọnu Wẹkẹ WhanI tọn godo, kiki nudi fọtọn ẹnẹ wẹnlatọ zohùnnọ wẹndagbe lọ tọn lẹ poun wẹ tin, susu zohùntọ́ sunnu po yọnnu po lọ lẹ tọn yin mẹyiamisisadode lẹ. Yé nọ dlan odọ̀ yetọn lẹ do fidepope he Jehovah hùnali etọn tè, podọ alindọn susu lẹ wẹ yin wiwlé gbẹte. Bọdo wẹkẹ whan awetọ go, Jehovah hùn aliho otọ̀ yọyọ lẹ tọn dote na whèhùhù. Mẹdehlan he ko yì Wehọmẹ Watchtower Gilead tọn lẹ yí zohunhun do nọ nukọn na azọ́n lọ to aigba susu lẹ ji. Otò lẹ taidi Japon, Italie, po Espagne po, he sọgan ko sọawuhia to tintan whenu taidi wẹnsinọ, to godomẹ hẹn sinsẹ́n alindọn susu lẹ tọn wá. Mí ko sọ sè lehe whèhùhù lọ ko tindo kọdetọn dagbe to Whezẹtẹn Europe tọn do to agọe.
17 To egbehe, to otò susu lẹ mẹ odọ̀ lọ lẹ ko dibla pọ́ tintlẹ́n. Jibẹwawhé daho alindọn lẹ tọn ko hẹn ẹn lẹzun dandannu nado dó agun po lẹdo yọyọ lẹ po ai. Nado penukundo omẹ ehelẹ go, Plitẹnhọ Ahọluduta Lọ tọn po Plidopọtẹn yọyọ lẹ po to yinyin gbigbá to ojlẹ lẹpo mẹ. Nuhudo mẹho lẹ tọn po devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn dogọ lẹ po tin nado penukunnudo jideji lọ go. Azọ́n daho pligidi yin bibẹjẹeji gbọn omẹ nugbonọ enẹlẹ dali to whelọnu dọ́n to 1919. To aliho paa de mẹ, Isaia 60:22 ko mọ hẹndi yí. ‘Omẹ vude ko lẹzun fọtọn,’ dile whèhùtọ fọtọn ẹnẹ enẹlẹ ko lẹzun nuhe hugan livi donu ẹnẹ to egbehe do. Podọ opodo lọ ma yin dinvie gba.
18. Nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ dagbe whèhùtọ gbẹtọ lẹ tọn to gbigbọ liho owhe kanweko tintan whenu tọn gbọn?
18 Etẹwẹ ehe lẹpo zẹẹmẹdo na dopodopo mítọn lẹ? Owe wiwe lẹ dọ dọ to whenuena Pita, Andlé, Jakobu, po Johanu po yin yiylọ nado lẹzun whèhùtọ gbẹtọ lẹ tọn, “Yé ... jó nulẹpo do bo hodo [Jesu].” (Luku 5:11, NW) Apajlẹ dagbe yise po klandowiwe po tọn nankọ die! Be mí sọgan tindo gbigbọ mẹdeyidosanvọ tọn dopolọ, yedọ teninọ dopolọ nado sẹ̀n Jehovah mahopọnna nuhe e sọgan biọ to mí si ya? Livi susu lẹ ko yigbe dọ yé sọgan wà mọ. To owhe kanweko tintan whenu, devi lẹ hù whèvi gbẹtọ lẹ tọn to fidepope he Jehovah degbe nado wàmọ tè. Vlavo to Ju lẹ ṣẹnṣẹn wẹ o kavi Kosi lẹ, yé hùwhèvi ma tẹalọpò. Mì gbọ míwlẹ lọsu ga ni sọ dọyẹwheho na mẹlẹpo matin agọjoyìgodo kavi wangbẹnamẹ depope.
19. Etẹwẹ mí dona wà eyin otọ̀ fie mí to whèhù te tọn lẹ sọawuhia nado yin wẹnsinnọ?
19 Ṣigba, nawẹ, eyin aigba-denamẹ towe dintọn taidi nuhe ma tindo sinsẹ́n ka lo? A gbọjọ blo. Flindọ, Jesu hẹn odọ̀ devi lẹ tọn gọ́ to whenuena yé ko nọ zánnukle kaka jẹ aihọngbe matin kọdetọn depope. Onu dopolọ sọgan jọ to gbigbọ liho. Di apajlẹ, to Irlande, Kunnudetọ nugbonọ lẹ jẹtukla do wàdevizọn na owhe susu lẹ po kọdetọn jlẹkaji tọn vude poun po. Ṣogan, to agọe enẹ ko diọ. Owhewé heyin Annuaire des Témoins de Jéhovah 1991 tọn na linlin dọ to vivọnu owhe sinsẹ̀nzọn 1990 tọn whenu, Irlande ko duvivi jideji 9 tọn to hukan dopo ji! Vlavo aigba-denamẹ towe to gbedopo na tindo sinsẹ́n mọnkọtọn to aliho dopolọ mẹ. Dile e na dẹ̀n sọ bọ Jehovah nado jótẹn dona, saa to whèhù zọnmii poun!
20. Whetẹnu wẹ mí dona hẹn alọnu mítọn ján to whèhùhù gbẹtọ lẹ tọn mẹ?
20 To Islaeli, whèhùtọ lẹ nọ hùwhè to zánmẹ, to whenuena gbẹtọ lẹpo nọ ko tin to vivomẹ fẹẹ to adọzán ji. Yé nọ tọ́njẹgbonu e ma yin to whenue bọawu na yé mẹ gba, ṣigba to ojlẹ he mẹ yé sọgan wlé whèvi susu lẹ tè. Nalete, mílọsu dona plọ́n aigba-denamẹ mítọn na mí nido sọgan to whèhù zọnmi i, to whenuena susu gbẹtọ lẹ tọn nọ tin to whegbe bo na kẹalọyi mí. Ehe sọgan yin whejai lẹ, to osẹfifo lẹ, kavi to ojlẹ devo lẹ mẹ. To whedepopenu he e na yin, mí gbọ mí ni wà onu he go mí pe lẹpo nado jẹ omẹ ahún jijlọnọ lẹdè.
21. Etẹwẹ mí dona flin eyin aigba-denamẹ mítọn nọ yin azọ́nwa deji gbọzangbọzan?
21 Etẹwẹ eyin aigba-denamẹ mítọn nọ yin azọ́nwadeji gbọzangbọzan ka lo? Whèhusatọ lẹ to aihọn mẹ nọ saba to whẹgbedo dọ whèhùtẹn yetọn lẹ ko yin whèhùdeji zẹjlẹgo. Ṣigba be aigba whèhùhù gbigbọmẹ tọn mítọn lẹ sọgan yin whèhùdeji zẹjlẹgo ya? Lala! Susu aigba-denamẹ lẹ tọn nọ tindo jideji susu etlẹ yin to whenuena yè wazọndeji gbọzangbọzan. Delẹ nọ de sinsẹ́n tọ́n taun na yinyin azọ́nwadeji ganji wutu. Etomọṣo, to whenuena dlapọn yin bibasi sọyi owhé lẹ gbè gbọzangbọzan, tindo jide gigọ dọ matin-to-whegbe lẹpo yin ohia dogona bo yin dlapọn basina to whedevonu. Plọn hogo na hodọdopọ voovo lẹ. Hẹn do ahun mẹ dọ mẹde na vọ dlapọn basi to madẹnmẹ, enẹwutu a dẹn to omẹ lọ de hugan kavi ylangbe na whétọ lọ blo. Podọ hẹn azọ́nyinyọnẹn towe lẹ yinukọn to azọ́n alihogboji po kunnudide mayin aṣa tọn po mẹ. Dlan odọ̀ gbigbọmẹ towe tọn do otọ̀ mẹ to ojlẹ lẹpo mẹ podọ to aliho he e sọgan yọnbasi lẹpomẹ.
22. Lẹblanulọkẹyi daho tẹwẹ mí to vivi etọn dù to ojlẹ ehe mẹ?
22 Flindọ, to whèhùhù ehe mẹ whèhùtọ lẹ po whèvi lẹ lọsu po wẹ nọ mọaleyi. Eyin mẹhe mí wle lẹ sinyẹnlin, yé sọgan nọgbẹ̀ kakadoi. Paulu na tuli Timoti dọmọ: “Nọ nọte to yé mẹ; na ehe wiwà mẹ hiẹ na whlẹn dewe, po yé he to ohó towe sè lẹ po.” (1Timoti 4:16) Jesu wẹ plọn devi etọn lẹ whèhùhù gbigbọmẹ tọn jẹnukọn, podọ azọ́n ehe gbẹsọ to yinyin wiwà to anademẹ etọn glọ. (Yijlẹdo Osọhia 14:14-16 go.) Lẹblanulọkẹyi daho nankọ die he mí tindo nado wazọn to glọ etọn to hinhẹn ẹn zun wiwa mẹ! Mì gbọ mí ni to odọ̀ mítọn lẹ dlan poun dile e na dẹnsọ bọ Jehovah na jó dotẹnmẹ etọn dai do. Azọ́n daho tẹwẹ sọgan sọ vọ tin hugan nado wlé alindọn lẹ gbẹte? (Pọ́n w-F 15/6/92, weda 12.)
Be Hiẹ Sọgan Flin Ya?
◻Azọ́n tẹwẹ Jesu plọn hodotọ etọn lẹ nadowà?
◻Nawẹ Jesu dohia gbọn dọ azọ́n whèhùhù gbigbọmẹ tọn lọ ma wá vivọnu gbọn okú etọn dali gbọn?
◻To aliho tẹ mẹ wẹ Jehovah dona azọ́n whèhùhù gbigbọmẹ tọn lọ to owhe kanweko tintan whenu gbọn?
◻Jibẹwawhé whèvi susugege tọn tẹwẹ ko yin wiwlé to “azan Oklunọ tọn” whenu?
◻Nawẹ dopodopo mítọn tlẹ sọgan sọ yin whèhùtọ gbẹtọ lẹ tọn kọdetọn dagbenọ hugan gbọn?
[Yẹdide to weda 17]
To fọnsọnku Jesu tọn godo, apọsteli etọn lẹ hẹn azọ́n whèhùhù gbẹtọ lẹ tọn sọn olọnmẹ wá gblo deji