Otàn Gbẹzan Tọn

Homẹ Ṣie Hùn Dọ Yẹn Gọalọ Nado Plọnmẹ Biblu Lẹdo Aihọn Pé

DILE E YIN DIDỌ GBỌN ANNA MATHEAKIS DALI

Bato lọ to miyọ́n ji. Eyin bato daho he dite sọ mẹtlu 171 enẹ siọ, e na dọ̀n mi yì asá bọ yẹn na kútọ. N’linsin to aliho egblemaku tọn mẹ, bo to ahidi hẹ agbówhẹn sinsinyẹn lẹ. Ma nado siọ, onú dopo gee he yẹn sọgan wà wẹ yin nado tẹdo awu ogbẹ̀-whlẹngán tọn he nawe devo dó go. N’hodẹ̀ hlan Jiwheyẹwhe bo biọ huhlọn po adọgbigbo po. Nuhe yẹn sọgan wà lẹpo ján niyẹn.

OWHE 1971 tọn mẹ wẹ mí te, podọ Italie wẹ yẹn lẹkọ jei, he yin azọ́ndenamẹ mẹdehlan tọn ṣie atọ̀ntọ. Diblayin nutindo ṣie lẹpo wẹ yẹn hẹnbu to húnsiọmẹ enẹ mẹ. Ṣigba, yẹn ma hẹn nuhe yin nujọnu hugan lẹ bu gba—enẹ wẹ ogbẹ̀ ṣie, mẹmẹsunnu Klistiani owanyinọ ṣie lẹ, po lẹblanulọkẹyi lọ nado sẹ̀n Jehovah po. Sinsẹ̀nzọn enẹ ko hẹn mi yì ageklo atọ̀n ji, podọ húnsiọmẹ lọ yin dopo poun to nujijọ voovo he gbẹzan ṣie bẹhẹn lẹ mẹ.

Yẹn yin jiji to 1922. Whẹndo ṣie nọ nọ̀ Rām Allāh, nudi kilomẹtlu 16 to agewaji Jérusalem tọn. Lopo Crète tọn ji wẹ mẹjitọ ṣie lẹ sọn, ṣigba otọ́ ṣie whẹ́n to Nazareth. Yẹn wẹ yin pòdevi to ovi atọ́n he mẹjitọ ṣie lẹ tindo lẹ mẹ, sunnu atọ̀n po yọnnu awe po. Okú mẹdaho ṣie sunnu awetọ tọn, he kútọ to Tọ̀sisa Jọdani mẹ to sadidi wehọmẹ tọn de whenu, hẹn whẹndo mítọn jẹflumẹ tlala. To nugbajẹmẹji ehe godo onọ̀ ṣie gbẹ́ nado nọ̀ Rām Allāh, bọ mí sẹtẹn yì Athènes to Grèce to whenuena yẹn tindo owhe atọ̀n.

Mí Dukosọ hẹ Nugbo Biblu Tọn

Ojlẹ vude to whenuena mí wá Grèce godo, mẹdaho ṣie sunnu, Nikos, he tindo owhe 22 to whenẹnu, dukosọ hẹ Biblu Plọntọ lẹ, dile Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ yin yiylọdọ to whenẹnu. Oyọnẹn Biblu tọn pinplọn na ẹn ayajẹ daho po zohunhun titengbe de po na lizọnyizọn Klistiani tọn. Ehe gblehomẹna otọ́ ṣie bọ e yàn Nikos sọn whégbè. Ṣigba, eyin otọ́ ṣie yì Palestine, yẹn, onọ̀ ṣie, po mẹdaho ṣie yọnnu po nọ hodo Nikos yì opli Klistiani tọn lẹ. Yẹn gbẹ́ flin ganji lehe onọ̀ ṣie nọ dọho po zohunhun po gando nuhe e sè to opli enẹlẹ ji go do. Ṣigba ojlẹ vude to enẹgodo, e bẹ azọ̀n agbasa wiwọ̀ tọn bo kú to owhe 42 mẹvi yinyin mẹ. To ojlẹ sinsinyẹn enẹ mẹ, mẹdaho ṣie yọnnu, Ariadne penukundo whẹndo mítọn go po owanyi po. Mahopọnna dọ ewọ yin jọja de, e taidi onọ̀ de na mi na owhe susu.

Otọ́ ṣie nọ saba plan mi yì Ṣọṣi Orthodoxe to whenuena ewọ tin to Athènes, podọ to okú etọn godo, n’zindonukọn to ṣọṣi yìyì mẹ, ṣigba e masọ yin whẹwhẹ ba. To godo mẹ, yẹn doalọtena ṣọṣi yìyì na yẹn mọdọ gbẹzan mẹhe nọ wá ṣọṣi lọ lẹ tọn ma sọgbe hẹ ojlo Jiwheyẹwhe tọn.

To okú otọ́ ṣie tọn godo, n’penugo bo mọ agbasazọ́n dagbe de to azọ́nwatẹn he nọ penukundo akuẹzinzan otò tọn go. Ṣigba, mẹdaho ṣie sunnu ko ze ede jo mlẹnmlẹn na azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn, bo wadevizọn na owhe susu to Grèce. To 1934 e sẹtẹn yì Chypre. To whenẹnu, Kunnudetọ Jehovah tọn he ko yí baptẹm depope ma tin to lopo enẹ ji, enẹwutu e tindo lẹblanulọkẹyi lọ nado hẹn azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ gblodeji to finẹ. To alọwle etọn godo, asi etọn Galatia lọsu sẹ̀n taidi lizọnyizọnwatọ whenu-gigọ́ tọn na owhe susu.a Nikos nọ do owe sinai do Biblu ji lẹ po linlinnamẹwe lẹ po hlan mí gbọzangbọzan, ṣigba vlavo wẹ mí nọ hùn yé pọ́n. E nọ̀ Chypre kakajẹ okú etọn whenu.

Hinhẹn Nugbo Biblu Tọn Zun Ṣie

To 1940, George Douras, heyin Kunnudetọ zohunhunnọ Athènes tọn de podọ họntọn Nikos tọn, dla mí pọ́n bo basi oylọna mí nado kọnawudopọ hẹ pipli pẹvi de he nọ wá plọn Biblu to owhé etọn gbè. Mí kẹalọyi oylọ-basinamẹ lọ po ayajẹ po. To madẹnmẹ, mí jẹ nuhe mí to pinplọn lẹ dọna mẹdevo lẹ ji. Oyọnẹn Biblu tọn tintindo whàn yẹn po mẹdaho ṣie yọnnu po nado klan gbẹzan mítọn do wiwe na Jehovah. Ariadne yin bibaptizi to 1942, bọ yẹn yin bibaptizi to 1943.

To vivọnu Wẹkẹ Whàn II tọn, Nikos basi oylọna mí nado wá Chypre, enẹwutu mí sẹtẹn yì Nicosie to 1945. To vogbingbọnmẹ na Grèce, azọ́n yẹwhehodidọ tọn ma tin to alọhẹndotenamẹ glọ to Chypre. Mí tindo mahẹ to lizọnyizọn whédegbè jẹ whédegbè tọn mẹ podọ to kunnudide tòhomẹ-liho ji tọn mẹ ga.

To owhe awe godo, Ariadne dona lẹkọyi Grèce. To finẹ e dukosọ hẹ sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn hatọ de he wá yin asu etọn to nukọnmẹ, enẹwutu e gbọṣi Athènes. To madẹnmẹ yọnwẹn ṣie po mẹdaho ṣie yọnnu po na tuli mi nado lẹkọwa Grèce bo bẹ lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn to Athènes heyin tatọ́-tònọ lọ. Na gbehosọnalitọ bibasi ko yin yanwle ṣie to whepoponu wutu, n’lẹkọwa Athènes fie nuhudo sù te hugan.

Dotẹnmẹ Yọyọ lẹ Hundote

Yẹn jẹ gbehosọnalitọ basi ji to 1^er novembre 1947, bo nọ zan ganmẹ 150 to sunmẹsunmẹ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ. Aigba-denamẹ agun mítọn tọn klo taun, podọ n’dona nọ zinzọnlin taun. Etomọṣo, n’duvivi dona susu tọn. Ponọ lẹ nọ saba wle Kunnudetọ depope he yé mọ bọ e to yẹwhehodọ kavi jei opli Klistiani tọn lẹ, enẹwutu to ojlẹ vude godo yẹn lọsu yin wiwle.

Owhẹ̀ sinsẹ̀n didiọnamẹ tọn, he yin sẹ́nhẹngba sinsinyẹn de to whenẹnu, yin sisadokọna mi. Yẹn yin whẹdana nado sẹ̀ngàn na osun awe to Ganpa Averof tọn he yin yọnnu lẹ tọn mẹ to Athènes. Kunnudetọ yọnnu devo ko tin to finẹ, podọ mahopọnna dọ mí tin to gànpamẹ mí omẹ awe lẹ duvivi gbẹdido Klistiani tọn he hẹn ayajẹ wá na mí bo jlọ mí dote. To whenuena yẹn sẹ̀ngàn fó, n’zindonukọn to gbehosọnalitọ bibasi mẹ po ayajẹ po. Susu to mẹhe yẹn plọn Biblu hẹ to whenẹnu lẹ mẹ gbẹ́ yin devizọnwatọ nugbonọ Jehovah tọn lẹ, podọ enẹ nọ hẹn homẹhun mi tlala.

To 1949, n’yin oylọ-basina nado yì klasi 16tọ Wehọmẹ Biblu Pinplọn Watchtower Giliadi tọn to États-Unis, fie azọ́n mẹdehlan tọn nọ yin pinplọn devizọnwatọ whenu-gigọ́ tọn lẹ te. Homẹ yẹn po hẹnnumẹ ṣie lẹ po tọn hùn tlala. Yẹn basi tito nado yì plidopọ akọjọpli tọn de to New York City to alunlun 1950 tọn mẹ whẹpo do yì Giliadi.

To whenuena yẹn jẹ États-Unis godo, n’tindo lẹblanulọkẹyi lọ nado wadevizọn na osun vude taidi họmẹjladotọ to tatọ́-tẹnnọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn to New York City. Nọtẹn enẹ tin to wiweji, dọnmẹdogo, bosọ jlọmẹdote, podọ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu ayajẹnọ lẹ po wẹ lẹdo mi to finẹ. Yẹn na nọ flin osun ṣidopo he n’yizan to finẹ lẹ po ayajẹ po to whepoponu. Enẹgodo, ojlẹ lọ sọ̀ nado yì Wehọmẹ Giliadi tọn, fie osun atọ́n he mí yizan nado plọnnu bo mọ anademẹ sisosiso yí te lẹ juyi po awuyiya po. Mí wehọmẹvi lẹ wá mọnukunnujẹ lehe oyọnẹn Owe-wiwe tọn họakuẹ bo yọnwhanpẹ sọ mẹ, podọ enẹ yidogọna ayajẹ mítọn po ojlo mítọn po nado má oyọnẹn ogbẹ̀-namẹ nugbo lọ tọn hẹ mẹdevo lẹ.

Azọ́ndenamẹ Mẹdehlan Tọn Ṣie Tintan

To Wehọmẹ Giliadi tọn, mí yin dotẹnmẹna nado de azọ́nwatọgbẹ́ mítọn lẹ whẹpo do mọ azọ́ndenamẹ mẹdehlan tọn mítọn lẹ yí. Mẹmẹyọnnu dagbe de he nọ yin Ruth Hemmig (heyin Bosshard todin), wẹ yin azọ́nwatọgbẹ́ ṣie. Yẹn po Ruth po gọ́ na ayajẹ susu to whenuena mí yin azọ́ndena do Istanbul to Turquie, yèdọ tòdaho de he tin to aliklan Asie po Europe po tọn ji! Mí yọnẹn dọ azọ́n yẹwhehodidọ tọn ma ko yin alọkẹyi to osẹ́n-liho to otò enẹ mẹ, ṣigba mí tindo jidide mlẹnmlẹn dọ Jehovah na gọalọna mí.

Tòdaho whanpẹnọ he bẹ gbẹtọ he sọn akọta voovo mẹ hẹn wẹ Istanbul yin. To finẹ mí mọ ahi daho lẹ, núdùdù dagbe hugan he sọn otò voovo mẹ lẹ, onú hoho-sẹdotẹn he nọ fọnjlodotenamẹ lẹ, kọmẹnu họntọnjihẹmẹtọ lẹ, podọ tọ̀tó whanpẹnọ lẹ. Hú popolẹpo, mí mọ gbẹtọ ahundoponọ lẹ he jlo nado plọnnu gando Jiwheyẹwhe go. To Kunnudetọ vude he tin to Istanbul lẹ mẹ, Arménie-nu lẹ, Grèce-nu lẹ, po Juvi lẹ po wẹ sù hugan. Etomọṣo, mẹsusu devo lẹ tin he wá sọn otò voovo mẹ, podọ onú dagbe wẹ e yin nado plọn ogbè voovo lẹ, gbọnvona Turquie-gbè. Homẹ mítọn hùn taun nado dukosọ hẹ gbẹtọ he sọn otò voovo mẹ he nugbla nugbo lọ tọn to hùhù lẹ. Suhugan yetọn gbẹ́ pò to Jehovah sẹ̀n po nugbonọ-yinyin po.

E blawu dọ gandudu otò lọ tọn ma yigbe nado dlẹnkanna azán gbedewema tòmẹ-ninọ Ruth tọn, podọ ewọ tin to dandannu glọ nado tlọ́n otò lọ mẹ. E zindonukọn to sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ to Suisse. Yẹn gbẹsọ nọ jẹdò gbẹdohẹmẹ awuvivinamẹ podọ mẹjlọdote tọn etọn to owhe ehe lẹpo godo.

Tẹnsisẹ Yì Awà Aihọn Tọn Devo Ji

To 1963 gbedewema tòmẹ-ninọ tọn ma yin nina mi to Turquie. E vẹawu taun nado jo Klistiani hatọ ṣie lẹ do, mẹhe yẹn ko mọ nukọnyiyi gbigbọmẹ tọn yetọn dile yé to kanván nado duto awusinyẹnnamẹnu susu lẹ ji. Nado na mi tuli, hẹnnumẹ ṣie lẹ gbọn alọtútlú dali sú húnkuẹ gbejizọnlin de tọn na mi yì New York City nado yì plidopọ de to finẹ. Yẹn ma ko mọ azọ́ndenamẹ devo yí to whenẹnu.

To plidopọ lọ godo, n’yin azọ́ndena do Lima to Perou. N’yì azọ́ndenamẹ ṣie yọyọ lọ mẹ tlọlọ sọn New York po mẹmẹyọnnu jọja he dona yin azọ́nwatọgbẹ́ ṣie po. Yẹn plọn Espagne-gbè bo nọ̀ owhé mẹdehlan tọn he tin to aga na wekantẹn alahọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn mẹ. Homẹhunnu wẹ e yin nado dọyẹwheho to finẹ bo jẹakọ hẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹdo lọ tọn lẹ po.

Azọ́ndenamẹ Devo, Ogbè Devo

To nukọnmẹ, hẹnnumẹ ṣie he pò to Grèce lẹ jẹ yọnhopo ji podọ agbasa yetọn jẹ godo yì ji. Yé ma dotuhomẹna mi gbede nado doalọtena sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn bo wá zan nuhe nọ yin pinpọn taidi gbẹzan dagbe de nado sọgan gọalọna yé. Etomọṣo, to nulẹnpọn po odẹ̀ susu po godo, yẹn mọdọ e na yọ́n na mi hugan nado wadevizọn sẹpọ whẹndo ṣie. Mẹmẹsunnu he tin to alahọ mẹ lẹ gbọn owanyi dali kẹalọyi nudide ṣie bo deazọ́nna mi do Italie, podọ hẹnnumẹ ṣie lẹ penukundo akuẹzinzan tẹnsisẹ lọ tọn go. Na nugbo tọn, nuhudo daho tin na wẹndagbe-jlatọ lẹ to Italie.

Whladopo dogọ, yẹn dona plọn ogbè yọyọ de—enẹ wẹ Italie-gbè. Tintan whẹ́, n’yin azọ́ndena do tòdaho Foggia tọn mẹ. To nukọnmẹ, n’yin tẹnsẹna yì Naples, fie nuhudo sù te hugan. Aigba-denamẹ ṣie wẹ Posilipo, he yin dopo to adà he yọnwhanpẹ hugan Naples tọn lẹ mẹ. Aigba-denamẹ ṣie klo taun, podọ wẹnlatọ Ahọluduta lọ tọn dopo gee wẹ tin to e ji. Yẹn duvivi azọ́n lọ tọn taun, podọ Jehovah gọalọna mi nado bẹ plọnmẹ Biblu susu jẹeji. To nukọnmẹ, agun daho de yin didoai to lẹdo enẹ mẹ.

Onọ̀ de po ovi etọn ẹnẹ lẹ po tin to omẹ tintan he yẹn plọn Biblu hẹ to finẹ lẹ mẹ. Ewọ po viyọnnu etọn awe lẹ po gbẹ́ yin Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ. Yẹn sọ plọnnu hẹ asu po asi po de he tindo viyọnnu pẹvi dopo. Whẹndo lọ blebu yinukọn to nugbo mẹ bo do klandowiwe yetọn hia gbọn baptẹm osin tọn dali. Todin viyọnnu lọ ko wlealọ hẹ devizọnwatọ nugbonọ Jehovah tọn de, podọ yé omẹ awe lẹ to Jiwheyẹwhe sẹ̀n po zohunhun po. To whenuena yẹn to Biblu plọn hẹ whẹndo daho dopo, huhlọn he Ohó Jiwheyẹwhe tọn tindo yinuwado ji e taun. To whenuena mí hia wefọ susu he dohia dọ Jiwheyẹwhe ma kẹalọyi boṣiọ lẹ yiyizan to sinsẹ̀n-bibasi mẹ, onọ̀ lọ ma tlẹ nọte na oplọn lọ ni fó. To afọdopolọji e bẹ boṣiọ he tin to owhé etọn gbè lẹpo dlan!

To Owù mẹ to Ohù Ji

To yìgọ-yìgọ ṣie lẹ to Italie po Grèce po ṣẹnṣẹn whenu, yẹn nọ saba dó bato. Gbejizọnlin lọ nọ saba yì ganji. Ṣigba to alunlun 1971 tọn mẹ, gbejizọnlin dopo gbọnvo. Yẹn to gbejizọnlinzin lẹkọ ja Italie to bato Heleanna mẹ. To afọnnu-fuu to 28 août, nudatẹn bato lọ tọn wle miyọ́n. Miyọ́n lọ jẹ agayi ji bọ mẹhe to bato lọ mẹ lẹpo jẹ budi ji sinsinyẹn. Yọnnu lẹ to yiyọ́, ovi lẹ to avivi, podọ sunnu lẹ to zingidi ji bo to adán sin. Gbẹtọ lẹ họ̀nwezun yì tọjihun-gbẹwhlẹngán tọn lẹ kọ̀n to adà bato lọ tọn dopodopo mẹ. Ṣigba, awu ogbẹ̀-whlẹngán tọn lẹ ma sù sọmọ, podọ nuyizan he nọ dọ̀n tọjihun lọ lẹ yìdo jẹ ohù mẹ ma wazọ́n ganji. Yẹn ma tindo awu ogbẹ̀-whlẹngán tọn depope, ṣigba miyọ́n lọ to agayi sọmọ bọ onú dopo gee he sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe he sọgan yin wiwà wẹ nado lọ́n biọ ohù mẹ.

Tlolo he yẹn mọ dee to osin mẹ, n’mọ nawe he dó awu ogbẹ̀-whlẹngán tọn de to osin nukunta to apá ṣie. E taidi dọ ewọ ma yọ́n sinlin, enẹwutu n’wle alọ etọn nado sọgan dọ̀n ẹn sọn bato he to sisiọ lọ kọ̀n. Ohù lọ to adán ji, bọ vivẹnudido nado fò wá aga hẹn agbọ́pé mi tlala. E taidi dọ todido ma tin na ninọmẹ lọ, ṣigba yẹn zindonukọn nado to adọgbigbo biọ sọn Jehovah dè, podọ ehe na mi huhlọn. Yẹn ma sọgan nọma flin húnsiọmẹ he apọsteli Paulu tindo numimọ etọn.—Owalọ lẹ, weta 27.

Gbọn titẹdo awetọ ṣie go gligli dali, n’diahi hẹ agbówhẹn lẹ na ganhiho ẹnẹ, bo nọ linsin to whenuena yẹn tindo huhlọn nado wàmọ bosọ to alọgọ biọ sọn Jehovah dè. To godo mẹ, n’mọ bato pẹvi de hlan olá he to dindọnsẹpọ. Yẹn yin whinwhlẹngán, ṣigba nawe awetọ lọ ko kú. To whenuena mí jẹ tòpẹvi Bari tọn mẹ to Italie, n’yin zize yì dotowhé, fie yẹn yin nukunpedego te. Yẹn nọ̀ dotowhé na azán vude, podọ Kunnudetọ susu wá dla mi pọ́n, bo gbọn homẹdagbe dali penukundo nuhudo ṣie lẹpo go. Owanyi Klistiani tọn he yé dohia yinuwado mẹdevo he tin to abò dotowhé tọn lọ mẹ lẹ ji sisosiso.b

To whenuena yẹn ko jẹgangan pete godo, n’yin azọ́ndena do Rome. Yẹn yin azọ́ndena nado wazọ́n to aigba-denamẹ ajọwiwa tọn he tin to ṣẹnṣẹn tòdaho lọ tọn mẹ, ehe yẹn basi na owhe atọ́n po alọgọ Jehovah tọn po. Yẹn duvivi lizọnyizọn ṣie tọn to Italie na owhe 20, podọ yẹn wá yiwanna omẹ Italie tọn lẹ.

Yẹn Lẹkọwa Fie N’Bẹjẹeji Te

To nukọnmẹ, ninọmẹ agbasalilo Ariadne po asu etọn po tọn ylan pete. Yẹn mọdọ eyin n’dọnsẹpọ yé, yẹn na penugo nado suahọ nuhe yé ko gbọn owanyi dali wà na mi lẹpo tọn jẹ obá de mẹ. Yẹn dona yigbe dọ e blawu tlala nado tlọ́n Italie. Ṣigba, mẹmẹsunnu he tin to alahọ mẹ lẹ na mi gbè, podọ sọn alunlun 1985 tọn mẹ gbọ́n, yẹn to gbehosọnalitọ basi to Athènes, fie n’bẹ sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn te to 1947.

Yẹn nọ dọyẹwheho to aigba-denamẹ agun ṣie tọn ji, podọ n’kanse mẹmẹsunnu he tin to wekantẹn alahọ tọn mẹ lẹ eyin n’sọgan dọyẹwheho to aigba-denamẹ ajọwiwa tọn he tin to ṣẹnṣẹn tòdaho lọ tọn mẹ ga. Yẹn basi ehe na owhe atọ̀n po gbehosọnalitọ devo po. Mí penugo nado dekunnu po sọwhiwhe po na mẹhe ma nọ yawu yin mimọ to whégbè lẹ.

Dile ojlẹ to yìyì, mahopọnna dọ ojlo ṣie nado wadevizọn fọ́n bo to jijideji, agbasa ṣie fọ́n bo to godo yì. Todin, yọnwẹn ṣie ko damlọn to okú mẹ. Ariadne, he ko taidi onọ̀ de na mi, masọ nọ mọnú ba. Na nuhe dù yẹn lọsu, agbasalilo ṣie yọ́n taun to ojlẹ he n’yizan to sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ lẹ mẹ. Ṣigba to agọe, n’jai jẹ pèkán de ji bo wẹ́n alọ adusi. Enẹgodo n’jai bo wẹ́n alìn. Yẹn yin zizẹ bosọ gbọṣi adọ́zan ji na ojlẹ dindẹn. Todin yẹn masọ sọgan nọ basi yìgọ-yìgọ ganji ba. N’nọ hẹn opò nado zinzọnlin podọ mẹde dona hodo mi whẹpo yẹn nado tọ́n. Etomọṣo, yẹn nọ wà nuhe go n’pé, po todido lọ po dọ agbasalilo ṣie na wá pọnte. Mahẹ tintindo to azọ́n Biblu pinplọnmẹ tọn mẹ, etlẹ yin to obá kleun de mẹ poun, wẹ gbẹ́ yin nuhe nọ hẹn ayajẹ po pekọ po wá na mi hugan.

Eyin yẹn flin owhe he gọ́ na ayajẹ he yẹn ko yizan to lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn mẹ lẹ, ahun ṣie nọ gọfla na pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hlan Jehovah. Ewọ po adà aigba ji tọn titobasinanu etọn tọn po ko na anademẹ dagbe po alọgọ họakuẹ po to whepoponu, bo hẹn mi penugo nado zan nugopipe ṣie lẹ jẹ otẹn godo tọn mẹ, dile yẹn ko zan gbẹzan ṣie nado sẹ̀n ẹn. Ojlo vẹkuvẹku ṣie wẹ yindọ Jehovah ni na mi huhlọn nado zindonukọn to sinsẹ̀nzọn etọn mẹ. Homẹ ṣie hùn dọ yẹn tindo mahẹ kleun de to azọ́n Biblu pinplọnmẹ lẹdo aihọn pé tọn he e to anadena lọ mẹ.—Malaki 3:10.

[Nudọnamẹ odò tọn]

[Yẹdide to weda 9]

Hẹ mẹdaho ṣie yọnnu, Ariadne, po asu etọn Michalis po,

dile yẹn jei Giliadi

[Yẹdide to weda 10]

Yẹn po Ruth Hemmig po yin azọ́ndena do Istanbul, to Turquie

[Yẹdide to weda 11]

To Italie, to bẹjẹeji owhe 1970 lẹ tọn

[Yẹdide to weda 12]

Hẹ mẹdaho ṣie yọnnu Ariadne, to egbehe