Asisa Oylan Tọn Yin Didehia!

TO OWHE kanweko tintan whenu, susu Ju lẹ tọn wẹ to tepọn wiwá Mẹssia dopagbe lọ tọn. (Johanu 6:14) To whenuena Jesu sọawuhia, e hẹn homẹmimiọn po nukunnumọjẹnumẹ po wá. E hẹnazọ̀ngbọna awutunọ lẹ, na núdùdù huvẹtọnọ lẹ, deanana ninọmẹ aimẹ tọn, bo tlẹ sọ fọ́n oṣiọ lẹ sọnku. (Matiu 8:26; 14:14-21; 15:30, 31; Malku 5:38-43) E sọ dọho Jehovah tọn lẹ bo ze opagbe ogbẹ̀ madopodo tọn donukọnnamẹ. (Johanu 3:34) Gbọn ohó po walọ etọn po gblamẹ, Jesu dohia to gigọ́mẹ dọ ewọ wẹ Mẹssia lọ, yèdọ mẹhe na tún gbẹtọvi lẹ dote sọn ylando po kọdetọn ylankan etọn lẹpo po mẹ.

Sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe, nukọntọ sinsẹ̀n Ju lẹ tọn wẹ dona ko yin omẹ tintan he na kẹalọyi Jesu, bo dotoaina ẹn, bosọ yí ayajẹ do hodo anademẹ etọn. Ṣogan, yé ma wàmọ. Kakatimọ, yé gbẹwanna ẹn, dohomẹkẹn ẹn, bo blasé nado hù i!—Malku 14:1; 15:1-3, 10-15.

Jesu gbọn gbesisọ dali gblewhẹdo whẹhutọ enẹlẹ. (Matiu 23:33-35) Ṣigba, e yọnẹn dọ mẹdevo sọ tin he dona yin whẹgbledo ga na oylan he tin to ahun yetọn lẹ mẹ. E dọna yé dọmọ: “Otọ́ mìtọn [Lẹgba] tọn wẹ mì, wantuntun otọ́ mìtọn tọn ojlo mìtọn wẹ nado wà. Hlọnhutọ de wẹ ewọ sọn whẹwhẹwhenu, e ma nọ nọte to nugbo mẹ gbede, na nugbo ma tin to ewọ mẹ wutu. Whenuena e dọ lalo de, e dọho etọn titi tọn: na lalonọ de wẹ ewọ, podọ otọ́ etọn.” (Johanu 8:44) Dile etlẹ yindọ, Jesu yọnẹn dọ gbẹtọvi lẹ sọgan wà onú ylankan lẹ, e dlẹnalọdo mẹhe yin asisa oylan tọn taun lọ—yèdọ Satani Lẹgba.

Gbọn didọ dali dọ Satani “ma nọ nọte to nugbo mẹ,” Jesu dohia dọ nudida gbigbọnọ ehe ko yin devizọnwatọ nugbonọ Jiwheyẹwhe tọn to ojlẹ de mẹ wayi ṣigba bo zẹ̀ sọn aliho jijlọ enẹ ji. Naegbọn Satani do ṣiatẹ sọta Jehovah? Na e wleawuna numọtolanmẹ mẹjọmẹ-yinyin tọn jẹ obá lọ mẹ bọ e wá donukunkẹn na sinsẹ̀n-bibasi he Jiwheyẹwhe kẹdẹ wẹ jẹna.a—Matiu 4:8, 9.

Atẹṣiṣi Satani tọn sọawuhia hezeheze to jipa Edẹni tọn mẹ to whenuena e klọ Evi nado dù atin-sinsẹ́n he yin gbigbẹdai lọ. Gbọn lalo tintan ehe po Jehovah hinhẹngble po dali, Satani hẹn ede zun ‘otọ́ lalo tọn.’ Humọ, gbọn dindọn Adam po Evi po biọ tolivivẹ mẹ dali, e hẹn ylando nado dugán do yé ji, ehe wá dekọtọn do okú mẹ na yewlẹ po kúnkan sọgodo tọn yetọn lẹ po to godo mẹ. Gbọnmọ dali, Satani sọ hẹn ede zun “hlọnhutọ”—yèdọ na nugbo tọn, hlọnhutọ kanylantọ hugan he nkọtọn ma ko nọgbẹ̀ pọ́n!—Gẹnẹsisi 3:1-6; Lomunu lẹ 5:12.

Nuyiwadomẹji ylankan Satani tọn tlẹ lìn kaka biọ agblò gbigbọmẹ tọn mẹ, fie e klọ angẹli devo lẹ te nado kọnawudopọ hẹ ẹ to atẹṣiṣi etọn mẹ. (2 Pita 2:4) Taidi Satani, gbigbọ ylankan ehelẹ nọ do ojlo he ma sọgbe hia to gbẹtọvi lẹ mẹ. Nalete, to whẹho yewlẹ tọn mẹ, ojlo agọ̀ zanhẹmẹ tọn de wẹ yé dohia, ehe dekọtọn do nugbajẹmẹji ylankan lẹ mẹ.

Oylan Gọ́ Aigba Ji

Biblu dọna mí dọ: “Whenuena gbẹtọ jẹ susudeji . . . ji, bọ yè sọ to viyọnnu ji hlan yé, bọ visunnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ sọ mọ viyọnnu gbẹtọ tọn lẹ dọ yé yọnwhanpẹ; bọ yé sọ mọ asi na yede, sọn enẹ he yé de lẹpo mẹ.” (Gẹnẹsisi 6:1, 2) Mẹnu lẹ wẹ yin “visunnu Jiwheyẹwhe tọn” enẹlẹ? Nudida gbigbọnọ lẹ wẹ, e ma yin gbẹtọvi lẹ gba. (Job 1:6; 2:1) Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn? Whẹwhinwhẹ́n dopo wẹ yindọ, gbẹtọvi lẹ ko to alọwle to yede ṣẹnṣẹn na nudi owhe 1 500 lẹ podọ enẹ ma jẹna ayidonugo vonọtaun de gba. Enẹwutu, gbọn ayidonugo dindọn wá kọndopọ zanhẹmẹ tọn “visunnu Jiwheyẹwhe tọn” he ze agbasa gbẹtọ tọn dó bo dà “viyọnnu gbẹtọ tọn lẹ” ji dali, e họnwun dọ kandai lọ to alọdlẹndo nude he ma ko jọ pọ́n bo masọ yin jọwamọnu.

Ovi wunmẹ he yin jiji sọn kọndopọ ehelẹ mẹ dohia nugbo dọ ehe ma yin jọwamọnu. Ovi-flusọ́ angẹli tọn enẹlẹ he nọ yin yiylọ dọ Nẹfilimi wá whẹ́n bo lẹzun gángánsu lẹ. Yé sọ yin nukunvandomẹtọ kanylantọ lẹ ga. Na taun tọn, hogbe lọ “Nẹfilimi” zẹẹmẹdo “Mẹhọliaitọ lẹ,” kavi “mẹhe nọ zìn mẹdevo lẹ dai.” Danuwatọ ehelẹ yin zẹẹmẹ basina taidi “mẹgángán he tin to hohowhenu, sunnu he diyin lẹ.”—Gẹnẹsisi 6:4.

Nẹfilimi lẹ po otọ́ yetọn lẹ po lẹzun kanylantọ jẹ obá he nkọtọn ma ko yin mimọ pọ́n mẹ. “Aigba sọ gble to Jiwheyẹwhe nukọn, aihọn sọ gọ́ na [danuwiwa],” wẹ Gẹnẹsisi 6:11 dọ. Mọwẹ, gbẹtọvi lẹ kẹalọyi aliho gblezọn danuwiwa tọn mẹyọyọ he biọ ṣẹnṣẹn yetọn lẹ tọn.

Nawẹ Nẹfilimi lẹ po otọ́ yetọn lẹ po wagbọn bo tindo nuyiwadomẹji ylankan mọnkọtọn do gbẹtọvi lẹ ji? Ayilinlẹn po ojlo ylankan gbẹtọvi tọn lẹ po wẹ yé yizan. Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? “Nútẹgbẹ̀ lẹpo . . . hẹn aliho yetọn gble to aigba mẹ.” To godo mẹ, Jehovah và aihọn enẹ sudo to Singigọ lẹdo aihọn pé tọn de mẹ, bo pò dawe dodonọ lọ Noa po whẹndo etọn po kẹdẹ dogbẹ̀. (Gẹnẹsisi 6:5, 12-22) Ṣigba, angẹli he ze agbasa gbẹtọ tọn dó lọ lẹ lẹkọyi agblò gbigbọmẹ tọn mẹ po winyan po. Taidi aovi he ko gblezọn lẹ, yé gbẹsọ to nukundiọsọ Jiwheyẹwhe po whẹndo dodonọ angẹli nugbonọ etọn lẹ tọn po. E họnwun dọ sọn whenẹnu sọyi, Jiwheyẹwhe glọnalina gbigbọ ylankan ehelẹ ma nado ze agbasa gbẹtọ tọn dó. (Juda 6) Etomọṣo, yé gbẹsọ to nuyiwa sinsinyẹn do whẹho gbẹtọvi tọn lẹ ji.

Mẹylankan lọ Yin Didehia Mlẹnmlẹn!

Obá he mẹ nuyiwadomẹji ylankan Satani tọn gbloada jẹ yin didehia to 1 Johanu 5:19 mẹ dọmọ: ‘Aihọn lẹpo wẹ mlọnai to mẹylankan lọ mẹ.’ Lẹgba to anadena gbẹtọvi lẹ biọ yujẹhọn dindọn tọn he fọ́n bo to sinsinyẹn deji de mẹ. Na nugbo tọn, e magbe todin hugan gbede pọ́n nado hẹn awugble wá gbẹtọvi lẹ ji. Etẹwutu? Na ewọ po aovi etọn lẹ po yin yinyan sọn olọn mẹ to whenuena Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn yin didoai to 1914 godo. Gando yinyan jẹgbonu ehe go, Biblu dọ dọdai dọmọ: “Dindọn hlan aihọnmẹnu lẹ, . . . na Lẹgba lọ ko jẹte wá mì dè, po homẹgble daho po wutu, na e yọnẹn dọ whenu gli de wẹ e tindo.” (Osọhia 12:7-12) To whelọnu lo, nawẹ Satani nọ yinuwado gbẹtọvi lẹ ji gbọn to egbehe?

Satani nọ wàmọ titengbe gbọn gbigbọ de zizedaga dali he nọ deanana aliho he mẹ gbẹtọvi lẹ nọ lẹnnupọn bosọ nọ yinuwa te. Abajọ, Efesunu lẹ 2:2 ylọ Lẹgba dọ “ahọvi huhlọn agahomẹ tọn tọn, gbigbọ [kavi ayilinlẹn tangan] he to azọ́nwa to dinvie to ovi tolivivẹ tọn lẹ mẹ.” Kakati nado na tuli budisi Jiwheyẹwhe po jijọ dagbe po, “agahomẹ” kavi jẹhọn aovi tọn ehe nọ fọ́n atẹṣiṣi dote sọta Jiwheyẹwhe po nujinọtedo etọn lẹ po. Satani po aovi etọn lẹ po nọ gbọnmọ dali yidogọna ylanwiwa gbẹtọvi lẹ tọn bosọ nọ hẹn ẹn sinyẹn deji.

‘Yí Ahun Towe Whlá’

Ohia ‘jẹhọn’ ehe tọn dopo wẹ azọ̀nylankan yẹdide fẹnnuwiwa tọn, he nọ fọ́n ojlo agọ̀ zanhẹmẹ tọn lẹ dote bo nọ hẹn walọ gblezọn lẹ sọawuhia taidi nuhe dọnmẹdogo. (1 Tẹsalonikanu lẹ 4:3-5) Huhlọn-yido-zanhẹmẹ, yasanamẹ kanlinjọmẹ tọn, zanhẹmẹ gánnugánnu pọmẹ tọn, zanhẹmẹ to gbẹtọ po kanlin po ṣẹnṣẹn podọ hẹ ovivu lẹ yin delẹ to hosọ he yẹdide fẹnnuwiwa tọn nọ dohia taidi ayidedai lẹ mẹ. Etlẹ yin to wunmẹ etọn he ma hiọawu sọmọ lẹ mẹ, yẹdide fẹnnuwiwa tọn sọgan hẹnmẹ zun kanlinmọ bo gbleawuna mẹhe nọ pọ́n kavi hia ẹ lẹ, bosọ hẹn yé zun gblewanọ.b Oylan de wẹ e yin he nọ hẹn haṣinṣan gbẹtọvi tọn lẹ gble gọna haṣinṣan he mẹde tindo hẹ Jiwheyẹwhe. Yẹdide fẹnnuwiwa tọn nọ do linlẹn gblezọn aovi he nọ ze e daga lẹ tọn hia—yèdọ atẹṣitọ he ojlo agọ̀ zanhẹmẹ tọn yetọn ko bẹjẹeji to aihọn he jẹnukọnna Singigọ azán Noa gbè tọn.

Owhẹ̀ dawe nuyọnẹntọ lọ Sọlọmọni tọn whẹ́n bọ e do dotuhomẹnamẹ dọmọ: “Hú whiwhla lẹpo, yí [ahun] towe whlá, na e mẹ wẹ asisa ogbẹ̀ tọn sọn.” (Howhinwhẹn lẹ 4:23) Nado dọ ẹ to aliho yọ́n-na-yizan mẹ, yíyí ahun towe whlá sọn omọ̀ yẹdide fẹnnuwiwa tọn mẹ sọgan zẹẹmẹdo nado nọ diọ asisa televiziọn tọn lẹ kavi ṣí ọdinatẹẹ eyin yẹdide he nọ fọ́n ojlo zanhẹmẹ tọn lẹ jẹ awusọhia ji, podọ nujọnu wẹ e yin nado yawu yinuwa po nujikudo po! Yí nukun homẹ tọn do pọ́n dewe taidi awhànfuntọ de he to tintẹnpọn nado glo ogá he yin dide dohlan ahun towe. Satani nọ jlọ ogá do ahun yẹhiadonu tọn towe ji—yèdọ asisa mẹwhinwhàn po ojlo towe lẹ tọn po—bo nọ tẹnpọn nado hẹn ẹn gblezọn.

Hiẹ sọ dona basi hihọ́na ahun towe sọta wanyina danuwiwa, na Lẹgba yọnẹn dọ ‘Jehovah gbẹwanna mẹhe yiwanna danuwiwa.’ (Psalm 11:5) E ma yin dandan dọ Satani ni diọ we zun danuwatọ akonka de whẹpo do hẹn we zun kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn gba; nuhe e tindo nuhudo etọn poun wẹ nado dó wanyina danuwiwa do ohò towe mẹ. E ma yin gbọn kosọ dali wẹ danuwiwa do gọ́ linlinnamẹnu he gbayipe hugan lẹ mẹ bo nọ saba sọawuhia to aliho he ma yin tlọlọ mẹ. Nẹfilimi lẹ ko kú bo ko zun winwọn, ṣigba jijọ po walọyizan yetọn lẹ po gbẹ́ gbayipe taun! Be ayidedai he hiẹ de lẹ nọ dohia dọ a to avùntenọ sọta ayiha gigẹdẹ Satani tọn lẹ ya?—2 Kọlintinu lẹ 2:11.

Lehe Mí Na Nọavunte Sọta Nuyiwadomẹji Ylankan Satani Tọn Gbọn

Huhlọn oylan tọn lẹ sọgan taidi nuhe sẹhundaga. Biblu zinnudeji dọ gbọnvona ahididi hẹ agbasalan mape yetọn titi, mẹhe to vivẹnudo nado hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn lẹ sọ ‘dona diahi hẹ huhlọn gbigbọ ylankan tọn lẹ’ ga. Nado duto ahididi lọ ji bo mọ nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn yí, mí dona mọaleyi sọn awuwledainanu susugege Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ.—Efesunu lẹ 6:12; Lomunu lẹ 7:21-25.

Awuwledainanu ehelẹ bẹ gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn hẹn, yèdọ huhlọn daho hugan wẹkẹ lọ tọn. Apọsteli Paulu wlanwe hlan Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ dọmọ: “Míwlẹ ko mọyi, e ma yin gbigbọ aihọn tọn gba, adavo [gbigbọ] he yin Jiwheyẹwhe tọn.” (1 Kọlintinu lẹ 2:12) Mẹhe nọ yin anadena gbọn gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn dali lẹ nọ plọn nado yiwanna nuhe Jiwheyẹwhe yiwanna lẹ bo gbẹwanna nuhe e gbẹwanna lẹ. (Amọsi 5:15) Nawẹ mẹde sọgan mọ gbigbọ wiwe yí gbọn? Na taun tọn, gbọn dẹ̀hiho, Biblu pinplọn—na Biblu lọsu yin awuwlena to anademẹ gbigbọ wiwe tọn glọ—po gbẹdido mẹjlọdote tọn po dali hẹ mẹhe yiwanna Jiwheyẹwhe nugbonugbo lẹ.—Luku 11:13; 2 Timoti 3:16; Heblu lẹ 10:24, 25.

Gbọn alemimọyi sọn awuwledainanu Jiwheyẹwhe tọn ehelẹ mẹ dali, hiẹ na jẹ “gbaja Jiwheyẹwhe tọn lẹpo” blá dogo ji, yèdọ hihọ́ dejidego dopo akàn lọ sọta “bublu [Lẹgba] tọn.” (Efesunu lẹ 6:11-18) Awuwledainanu ehelẹ yiyizan to gigọ́mẹ yin onú niyaniya tọn todin hugan gbede pọ́n. Etẹwutu?

Opodo Oylan Tọn Ko Sẹpọ!

Psalm-kàntọ dọ dọ, “Whenuena mẹylankan tọ́nkun di ogbé, podọ whenuena ylanzọnwatọ lẹ to vùnvùn; na yè na do hù yé sudo kakadoi wutu wẹ.” (Psalm 92:7) Mọwẹ, kẹdẹdi to azán Noa tọn gbè, oylan he to gbigbayipe to egbehe yin kunnudenu de dọ whẹdida Jiwheyẹwhe tọn to unklẹn, e ma yin sọta gbẹtọvi kanylantọ lẹ kẹdẹ gba ṣigba sọta Satani po aovi etọn lẹ po ga, mẹhe na yin dindọn dlan odò mapote nudemayiwà tọn mẹ whẹpo do wá yin vivasudo mlẹnmlẹn to godo mẹ. (2 Timoti 3:1-5; Osọhia 20:1-3, 7-10) Mẹnu wẹ na hẹn whẹdida enẹ ṣẹ? E ma yin mẹdevo de hugan Jesu Klisti, mẹhe mí hia gandego dọmọ: “Na ehe wutu wẹ Ovi Jiwheyẹwhe tọn sọawuhia, na e nido gbà azọ́n [Lẹgba] tọn sudo.”—1 Johanu 3:8.

Be hiẹ to jejeji na opodo oylan tọn ya? Eyin mọ wẹ, a sọgan mọ homẹmimiọn yí sọn opagbe Biblu tọn lẹ mẹ. Owe devo depope ma de dowatọ oylan tọn, Satani, hia podọ owe devo depope ma do lehe ewọ po azọ́nylankan etọn lẹpo po na wá yin kúnsúdona do hia gba. Mí to tulina we nado plọn oyọnẹn he pegan Biblu tọn nado sọgan basi hihọ́na dewe sọta nuyiwadomẹji ylankan Satani tọn lẹ todin, bo tindo todido lọ nado nọgbẹ̀ to aihọn he vò sọn oylan si de mẹ.—Psalm 37:9, 10.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Apotin/Yẹdide to weda 6]

Otàngblo He Bẹ Nugbo Vude Hẹn Lẹ

Lẹdo aihọn pé, otangblo hohowhenu tọn susu bẹ otàn lẹ hẹn gando yẹwhe-daa-gbẹtọ-daa, omẹ gángánsu lẹ po nugbajẹmẹji singigọ tọn de po go. Di apajlẹ, Otàn Gilgamesh tọn to ogbè Akkadien tọn mẹ donù singigọ de, bato de po luntọ́ntọ lẹ po go. Gilgamesh lọsu yin zẹẹmẹ basina taidi yẹwhe-daa-gbẹtọ-daa gblewanọ podọ danuwatọ de. Otàngblo Aztèque lẹ tọn dọho gando aihọn hohowhenu tọn de go he mẹ gbẹtọ gángánsu lẹ nọ nọ̀ podọ gando singigọ daho de go. Otàngblo Norvège tọn basi zẹẹmẹ akọ̀ gángánsu lẹ tọn de po dawe nuyọnẹntọ de po he nọ yin Bergelmir he wleawuna bato daho de bo whlẹn ede gọna asi etọn. Kunnudenu otangblo ehe lẹpo tọn to pọmẹ nọgodona kunnudenu Biblu tọn dọ gbẹtọvi lẹpo wẹ wá sọn kúnkan luntọ́ntọ singigọ he và aihọn ylankan de sudo to hohowhenu lẹ tọn mẹ.

[Yẹdide to weda 6]

Zannu he ji Otàn Gilgamesh tọn yin winwlan do

[Asisa Yẹdide tọn]

The University Museum, University of Pennsylvania (neg. # 22065)

[Yẹdide to weda 5]

Gbẹtọ lẹ nọ do jijọ Nẹfilimi lẹ tọn hia to egbehe

[Yẹdide to weda 7]

Oyọnẹn he pegan nọ hẹn mí lodo sọta nuyiwadomẹji ylankan lẹ