“Otọ́ Mìtọn Do Lẹblanu”
“Na mì ni do lẹblanu, kẹdẹdile Otọ́ mìtọn do lẹblanu do.”—LUKU 6:36.
1, 2. Nawẹ nuhe Jesu dọna wekantọ lẹ, Falesi lẹ, po hodotọ etọn lẹ po dohia dọ lẹblanu yin jẹhẹnu titengbe de gbọn?
OSẸ́N he yin nina gbọn Mose gblamẹ bẹ nudi nubiọtomẹsi po osẹ́ndoai 600 po hẹn. Dile etlẹ yindọ nubiọtomẹsi Osẹ́n Mose tọn lẹ dona yin hihodo, dandannu wẹ e yin ga nado nọ do lẹblanu hia. Lẹnnupọndo nuhe Jesu dọna Falesi he ma tindo lẹblanu lẹ ji. E wọhẹ yé to nujijọ awe mẹ bo dohia dọ Jiwheyẹwhe ko degbè dọmọ: “Yẹn nọ jlo lẹblanu, e ma yin avọ́.” (Matiu 9:10-13; 12:1-7; Hosea 6:6) Sẹpọ vivọnu lizọnyizọn Jesu tọn, e dọmọ: “Dindọn hlan mì, wekantọ lẹ, po Falesi lẹ po, yẹnuwatọ! na mì to madao mẹnte tọn aneti tọn, po kumini tọn po na, bosọ gbẹ́ onú pẹnzin osẹ́n tọn dai, whẹdida, lẹblanu, po yise po: ṣigba ehelẹ wẹ jẹ mìwlẹ do basi, mì ma do jo devo dai ma wà gba.”—Matiu 23:23.
2 Matin ayihaawe, Jesu yí nukun nujọnu tọn do pọ́n lẹblanu. E dọna hodotọ etọn lẹ dọmọ: “Na mì ni do lẹblanu, kẹdẹdile Otọ́ mìtọn do lẹblanu do.” (Luku 6:36) Ṣigba, nado “yin mẹhodotọ Jiwheyẹwhe tọn” to whẹho ehe mẹ, mí dona yọ́n nuhe lẹblanu zẹẹmẹdo taun. (Efesunu lẹ 5:1) Humọ, nukunnumimọjẹ ale he nọ wá sọn lẹblanu didohia mẹ lẹ na whàn mí nado yin lẹblanunọ dogọ to gbẹzan mítọn mẹ.
Lẹblanu Didohia Agbátọnọ Lẹ
3. Naegbọn mí dona lẹhlan Jehovah dè nado plọn nuhe lẹblanu zẹẹmẹdo taun?
3 Psalm-kàntọ lọ jihàn dọmọ: “Dagbenọ podọ lẹblanunọ wẹ OKLUNỌ; e nọ whleawu nado sadi, dagbewanyi etọn sọ klo. OKLUNỌ yin yinyọ́n hlan mẹpopo; lẹblanu bibọ etọn lẹ sọ tin to azọ́n etọn lẹpo ji.” (Psalm 145:8, 9) Jehovah yin “Otọ́ lẹblanu lẹ tọn, Jiwheyẹwhe homẹmimiọn lẹpo tọn.” (2 Kọlintinu lẹ 1:3) Lẹblanu nọ yin didohia gbọn nuyiwa hẹ mẹdevo po awuvẹmẹ po dali. Ehe yin adà tangan jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn tọn. Apajlẹ etọn po anademẹ he e na mí lẹ po sọgan plọn mí nuhe lẹblanu zẹẹmẹdo taun.
4. Etẹwẹ Isaia 49:15 plọn mí gando lẹblanu go?
4 Dile e yin kinkàndai to Isaia 49:15 mẹ do, Jehovah dọmọ: “Be yọnnu sọgan wọn ovi etọn he tin anọ́nù, bọ e ma nado wàlẹblanu na ovi ohò etọn mẹ tọn?” Numọtolanmẹ he nọ whàn Jehovah nado do lẹblanu hia yin yiyijlẹdo numọtolanmẹ sinsinyẹn he ovinọ de nọ saba tindo na ovi etọn he to anọ́nù go. Vlavo huvẹ to viyẹyẹ lọ hù kavi e tindo nuhudo nudevo tọn. Numọtolanmẹ awuvẹmẹ tọn he ehe nọ fọndote to onọ̀ lọ mẹ nọ whàn ẹn nado penukundo nuhudo ovi etọn tọn go. Numọtolanmẹ awuvẹmẹ tọn mọnkọtọn wẹ Jehovah tindo na mẹhe e nọ do lẹblanu hia lẹ.
5. Nawẹ Jehovah do ede hia nado yin “adọkunnọ to lẹblanu mẹ” hlan Islaeli gbọn?
5 Onú dopo wẹ nado vẹawumẹ ṣigba onú devo pete wẹ nado yinuwa to kọndopọ mẹ hẹ ẹ na dagbe agbátọnọ lẹ tọn. Lẹnnupọndo lehe Jehovah yinuwa do ji to whenuena sinsẹ̀n-basitọ etọn lẹ tin to kanlinmọgbenu to Egipti to nudi owhe 3 500 die wayi. E dọna Mose dọmọ: “Nugbonugbo yẹn ko mọ nukunbibia omẹ ṣie he tin to Egipti lẹ tọn, bo ko sọ sè awhá yetọn gbọn azọ́ngán yetọn lẹ tọn dali; na yẹn yọ́n awufiẹsa yetọn lẹ; yẹn sọ jẹte wá nado whlẹn yé sọn alọ Egiptinu lẹ tọn mẹ, podọ nado hẹn yé hẹaga sọn aigba nẹ ji yì aigba dagbe kiklo de ji, yì aigba he yí anọ́sin po owín po do to sisà de ji.” (Eksọdusi 3:7, 8) To nudi owhe 500 he Islaelivi lẹ ko yin tuntundote sọn Egipti godo, Jehovah flinnu yé dọmọ: “Yẹn hẹn Islaeli hẹaga tọ́nsọn Egipti, yẹn sọ whlẹn mì sọn alọ Egiptinu lẹ tọn mẹ, podọ sọn alọ ahọludu lẹpo tọn mẹ, he to nukunbiana mì lẹ.” (1 Samuẹli 10:18) Na Islaelivi lẹ gbẹkọ nujinọtedo dodo Jiwheyẹwhe tọn lẹ go wutu, yé nọ saba tin to ninọmẹ sinsinyẹn lẹ mẹ. Etomọṣo, Jehovah vẹawu yé bo dádo whẹho yetọn mẹ whlasusu. (Whẹdatọ 2:11-16; 2 Otannugbo lẹ 36:15) Ehe do lehe Jiwheyẹwhe owanyinọ lọ nọ yinuwa hẹ mẹhe tin to nuhudo, owù, kavi ninọmẹ sinsinyẹn mẹ lẹ do hia. Jehovah yin “adọkunnọ to lẹblanu mẹ.”—Efesunu lẹ 2:4.
6. Nawẹ Jesu Klisti hodo apajlẹ Otọ́ etọn tọn to lẹblanu didohia mẹ gbọn?
6 To whenuena Jesu Klisti tin to aigba ji, e hodo apajlẹ pipé Otọ́ etọn tọn to lẹblanu didohia mẹ. Nawẹ Jesu yinuwa gbọn to whenuena nukuntọ́nnọ awe vẹ̀ ẹ dọmọ: “Wàlẹblanuna mí, Oklunọ, hiẹ visunnu Davidi tọn”? Yé to Jesu vẹ̀ nado hùn nukun yetọn to azọ́njiawu-liho. Jesu wàmọ, ṣigba e ma wà azọ́njiawu lọ matin awuvẹmẹ gba. Biblu dọmọ: “Jesu yíyí lẹblanu do whàn, yí alọ do nukun yetọn go: to afọdoponẹji nukun yetọn mọnú.” (Matiu 20:30-34) Lẹblanu whàn Jesu nado wà azọ́njiawu susu he hẹn kọgbọ wá na nukuntọ́nnọ lẹ, mẹhe tindo aovi lẹ, pòtọnọ lẹ, po mẹjitọ he tindo ovi he tin to yasanamẹ glọ lẹ po.—Matiu 9:27; 15:22; 17:15; Malku 5:18, 19; Luku 17:12, 13.
7. Etẹwẹ apajlẹ Jehovah Jiwheyẹwhe po Ovi etọn po tọn plọn mí gando lẹblanu didohia go?
7 Apajlẹ Jehovah Jiwheyẹwhe po Jesu Klisti po tọn dohia dọ lẹblanu tin to adà awe ji—enẹ wẹ numọtolanmẹ awuvẹmẹ tọn, kavi lẹblanu didohia agbátọnọ lẹ podọ nuhe na hẹn kọgbọ wá na yé lẹ wiwà. Lẹblanu didohia bẹ adà awe lẹpo hẹn. To Owe-wiwe mẹ, lẹblanu nọ saba dlẹnalọdo homẹdagbe didohia mẹhe tin to nuhudo mẹ lẹ. Ṣigba, nawẹ lẹblanu nọ yin didohia to whẹho whẹdida tọn mẹ gbọn? Be e sọ bẹ nuhe sọgan yin pinpọnhlan di nuyiwa agọ̀, taidi to whenuena mẹde dọ̀n yonu do godo nado domẹplọnlọmẹgo hẹn wẹ ya?
Lẹblanu Didohia Ylanwatọ Lẹ
8, 9. Etẹwẹ lẹblanu he yin didohia Davidi to ylando etọn hẹ Bati-ṣeba godo bẹhẹn?
8 Lẹnnupọndo nuhe jọ ji to whenuena yẹwhegán Natani yì mọ Ahọlu Davidi Islaeli hohowhenu tọn dogbọn haṣinṣan ayọdide Davidi tọn hẹ Bati-ṣeba dali godo. Davidi lẹnvọjọ bo hodẹ̀ dọmọ: “Jiwheyẹwhe E, wàlẹblanuna mi, kẹdẹdi dagbewanyi towe: kẹdẹdi lẹblanu bibọ towe susu tọn, gbidi tasinyẹn ṣie sẹ̀. Klọ mi sọn ylanwiwa ṣie mẹ patapata; bosọ lẹ̀ mi wé sọn ylando ṣie mẹ. Na yẹn yigbe tasinyẹn ṣie tọn: whepoponu wẹ ylando ṣie sọ tin to nukọn ṣie. Hiẹ, hiẹ dopo kẹdẹ go wẹ yẹn waylan do, bosọ wà ylankan nẹ to nukọn towe.”—Psalm 51:1-4.
9 Nuhe Davidi wà vẹna ẹn yì ahun mẹ. Jehovah jo ylando etọn na ẹn bo dekanpona obá mẹplọnlọ tọn he dona ko yin dido ewọ po Bati-ṣeba po go. Sọgbe hẹ Osẹ́n Mose tọn, Davidi po Bati-ṣeba po dona ko yin hùhù. (Deutelonomi 22:22) Dile etlẹ yindọ yé jiya kọdetọn ylando yetọn delẹ tọn, yé ma yin hùhù gba. (2 Samuẹli 12:13) Lẹblanu didohia Jiwheyẹwhe tọn bẹ jona ylando tọn hẹn. Etomọṣo, e ma nọ gọ̀n ma yí obá he jẹ do hò ylandonọ lẹ.
10. Dile etlẹ yindọ Jehovah nọ yí lẹblanu do dawhẹ, naegbọn mí ma dona yí lẹblanu etọn do daihun?
10 To whenuena e yindọ “ylando gbọn omẹ dopo [Adam] dè biọ aihọn mẹ” bọ “okú wẹ [sọ yin] ale ylando tọn,” gbẹtọvi lẹpo wẹ jẹna okú. (Lomunu lẹ 5:12; 6:23) Lehe mí dopẹ́ dọ Jehovah nọ do lẹblanu hia to whẹdida mẹ do sọ! Etomọṣo, mí dona ṣọ́ míde ma nado yí lẹblanu Jiwheyẹwhe tọn do daihun. “Whẹdida [dodo] wẹ ali” Jehovah tọn lẹpo, wẹ Deutelonomi 32:4 dọ. Jiwheyẹwhe ma nọ miyọnnukundo nujinọtedo pipé whẹdida dodo tọn etọn lẹ to lẹblanu didohia mẹ gba.
11. Nawẹ Jehovah yí whẹdida dodo zan to nukunpipedo ylando Davidi tọn hẹ Bati-ṣeba mẹ gbọn?
11 To whẹho Davidi po Bati-ṣeba po tọn mẹ, whẹpo owhẹ̀ okú tọn ma nado yin didá na yé, ylando yetọn dona yin jijona. Whẹdatọ Islaeli tọn lẹ ma tindo aṣẹ nado wà enẹ gba. Eyin owhẹ̀ lọ ko yin jijodo alọ yetọn mẹ wẹ, yé na ko tin to dandannu glọ nado dawhẹ okú tọn na yé. Nuhe Osẹ́n lọ biọ niyẹn. Ṣigba, na alẹnu he Jehovah basi hẹ Davidi wutu, E jlo nado yọnẹn eyin dodonu de tin nado jo ylando Davidi tọn na ẹn. (2 Samuẹli 7:12-16) Enẹwutu, Jehovah Jiwheyẹwhe he yin “whẹdatọ aihọn lẹpo tọn,” bosọ nọ “whlé ayiha pọ́n,” de nado penukundo whẹho lọ go na ede. (Gẹnẹsisi 18:25; 1 Otannugbo lẹ 29:17) Jiwheyẹwhe sọgan mọnú jẹ ahun Davidi tọn mẹ ganji bo pọ́n eyin e lẹnvọjọ sọn ahun mẹ wá nugbonugbo bosọ jona ẹn.
12. Nawẹ gbẹtọvi ylandonọ lẹ sọgan mọaleyi sọn lẹblanu Jiwheyẹwhe tọn mẹ gbọn?
12 Lẹblanu he Jehovah dohia mí gbọn túntún mí dote sọn whẹgbledomẹ ylando tọn he mí dugu etọn si tin to kọndopọ mẹ hẹ whẹdida dodo etọn. Nado sọgan jo ylando mítọn lẹ na mí bo ma tùnafọ nujinọtedo whẹdida dodo tọn etọn ji, Jehovah wleawuna avọ́sinsan ofligọ Ovi etọn, Jesu Klisti tọn—yèdọ dohia lẹblanu he klo hugan tọn. (Matiu 20:28; Lomunu lẹ 6:22, 23) Nado mọaleyi sọn lẹblanu Jiwheyẹwhe tọn he sọgan whlẹn mí sọn yasanamẹ okú he mí dugu etọn si mẹ, mí dona ‘tindo yise to Ovi lọ mẹ.’—Johanu 3:16, 36.
Jiwheyẹwhe Lẹblanu po Whẹdida Dodo po Tọn
13, 14. Be lẹblanu Jiwheyẹwhe tọn nọ de huhlọn pò na whẹdida dodo etọn wẹ ya? Basi zẹẹmẹ.
13 Dile etlẹ yindọ lẹblanu Jehovah tọn ma sọta nujinọtedo whẹdida dodo tọn etọn, be e nọ yinuwado whẹdida dodo etọn ji to aliho delẹ mẹ wẹ ya? Be lẹblanu nọ de huhlọn pò na nuyiwa whẹdida dodo Jiwheyẹwhe tọn bo nọ hẹn ẹn do jlẹkaji wẹ ya? Paali.
14 Jehovah dọna Islaelivi lẹ gbọn yẹwhegán Hosea gblamẹ dọmọ: “Yẹn nasọ dà we hlan dee kakadoi: mọwẹ, yẹn na dà we hlan dee to dodo mẹ, podọ to whẹdida mẹ, podọ to dagbewanyi mẹ, podọ to lẹblanu lẹ mẹ.” (Hosea 2:19) Hogbe ehelẹ dohia hezeheze dọ lẹblanu didohia Jehovah tọn nọ saba tin to kọndopọ mẹ hẹ jẹhẹnu etọn devo lẹ, he bẹ whẹdida dodo hẹn. Jehovah yin “Jiwheyẹwhe he gọ́ na [lẹblanu] podọ dagbewanyinọ, . . . he nọ jona ylankan po ylanwiwa po po ylando po: podọ he ma na dike whẹgbledonọ to alọ depope mẹ ni yì ma jiya.” (Eksọdusi 34:6, 7) Jehovah yin Jiwheyẹwhe lẹblanu po whẹdida dodo po tọn. Biblu dọ gando ewọ go dọmọ: “Osé lọ, pipé wẹ azọ́n etọn na whẹdida [dodo] wẹ ali etọn lẹpo.” (Deutelonomi 32:4) Whẹdida dodo Jiwheyẹwhe tọn po lẹblanu etọn po yin pipé. Ode ma yiaga hú awetọ, mọjanwẹ ode ma tindo nuhudo awetọ tọn nado de huhlọn nuyiwa etọn tọn pò do niyẹn. Kakatimọ, jẹhẹnu awe lọ lẹpo wẹ nọ wazọ́n to kọndopọ pipé mẹ hẹ ode awetọ.
15, 16. (a) Etẹwẹ dohia dọ dodowiwa Jiwheyẹwhe tọn ma yin nuyiwa kanyinylan tọn? (b) Jide tẹwẹ sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn lẹ sọgan tindo to whenuena E na hẹn whẹdida etọn ṣẹ do aihọn ylankan ehe ji?
15 Dodowiwa Jehovah tọn ma yin nuyiwa kanyinylan tọn gba. Dodowiwa nọ saba tindo nugandomẹgo osẹ́n tọn lẹ, podọ whẹdida nọ saba biọ obá he jẹ yíyí do hò ylanwatọ lẹ. Nalete, whẹdida dodo Jiwheyẹwhe tọn sọ sọgan dekọtọn do whlẹngán mẹ na mẹhe jẹ lẹ. Di apajlẹ, to whenuena mẹylankan tòdaho Sọdọmi po Gọmọla po tọn lẹ yin vivasudo, tọgbo Lọti po viyọnnu etọn awe lẹ po yin whinwhlẹngán.—Gẹnẹsisi 19:12-26.
16 Mí sọgan deji dọ to whenuena Jehovah na hẹn whẹdida etọn ṣẹ do aihọn ylankan ehe ji, “gbẹtọ susugege” sinsẹ̀n-basitọ nugbo lẹ, he ko “yàn aṣọ́vọ̀ yetọn bosọ hẹn yé zun wewe to ohùn Lẹngbọvu lọ tọn mẹ” na yin whinwhlẹngán. Gbọnmọ dali, yé na “tọ́nsọn nukunbibia daho [lọ] mẹ.”—Osọhia 7:9-14.
Naegbọn Mí Dona Yin Lẹblanunọ?
17. Etẹwẹ yin whẹwhinwhẹ́n tangan lọ na lẹblanu didohia?
17 Na nugbo tọn, apajlẹ Jehovah po Jesu Klisti po tọn plọn mí nuhe lẹblanu zẹẹmẹdo taun. Howhinwhẹn lẹ 19:17 na mí whẹwhinwhẹ́n tangan he wutu mí dona do lẹblanu hia dọmọ: “Ewọ he wàlẹblanuna wamọnọ, OKLUNỌ wẹ e yàn na: onú he e wà E nasọ suahọ etọn ẹn.” Homẹ Jehovah tọn nọ hùn to whenuena mí hodo apajlẹ ewọ po Ovi etọn po tọn gbọn lẹblanu didohia to nuyiwa mítọn lẹ hẹ ode awetọ mẹ dali. (1 Kọlintinu lẹ 11:1) Podọ mẹdevo lẹ nọ yin tulina nado do lẹblanu hia, na lẹblanu didohia mítọn sọgan whàn mẹdevo lẹ nado yin lẹblanunọ.—Luku 6:38.
18. Naegbọn mí dona dovivẹnu nado nọ do lẹblanu hia?
18 Lẹblanu tindo kanṣiṣa hẹ jẹhẹnu dagbe susu lẹ. E bẹ dagbewanyi, owanyi, homẹdagbe, po dagbewà po hẹn. Numọtolanmẹ sisosiso awuvẹmẹ tọn wẹ yin adọ̀ lẹblanu didohia tọn. To whenuena e yindọ lẹblanu Jiwheyẹwhe tọn ma nọ de huhlọn pò na whẹdida dodo, Jehovah nọ whleawu nado sadi bosọ nọ gbọn linsinsinyẹn dali na ojlẹ he pé ylanwatọ lẹ nado lẹnvọjọ. (2 Pita 3:9, 10) Gbọnmọ dali, lẹblanu tindo kanṣiṣa hẹ homẹfa po linsinsinyẹn po. To whenuena e yindọ nuyiwa lẹblanu tọn de nọ blá jẹhẹnu dagbe susu he bẹ adà voovo sinsẹ́n gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn tọn hẹn dopọ, nuyiwa mọnkọtọn nọ hùn dotẹnmẹ dote nado wleawuna jẹhẹnu ehelẹ. (Galatianu lẹ 5:22, 23) Lehe e yin nujọnu do sọ dọ mí ni dovivẹnu nado yin lẹblanunọ!
“Donanọ Wẹ Lẹblanunọ Lẹ”
19, 20. Aliho tẹ mẹ wẹ lẹblanu nọ doawagun do whẹdida ji te?
19 Devi Jakobu dọna mí nuhewutu lẹblanu do yin jẹhẹnu tangan de to gbẹzan mítọn mẹ. E wlan dọmọ: ‘Lẹblanu sọ to awagundo do whẹdida ji.’ (Jakobu 2:13b) Jakobu to hodọ gando lẹblanu he sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn de nọ dohia mẹdevo lẹ go. Lẹblanu nọ doawagun do whẹdida ji to enẹ mẹ dọ to whenuena ojlẹ lọ sọ na mẹde nado “dọho ede tọn [kavi dogbè na] Jiwheyẹwhe,” Jehovah nọ ze nuyiwa lẹblanu tọn etọn lẹ do lẹnpọn mẹ bo nọ jona ẹn to dodonu avọ́sinsan ofligọ Ovi Etọn tọn ji. (Lomunu lẹ 14:12) Matin ayihaawe, dopo to whẹwhinwhẹ́n he wutu lẹblanu yin didohia Davidi na ylando he e wà hẹ Bati-ṣeba lẹ mẹ wẹ yindọ ewọ lọsu yin lẹblanunọ. (1 Samuẹli 24:4-7) To alọ devo mẹ, “whẹdida tin matin lẹblanu hlan ewọ he ma ko do lẹblanu hia.” (Jakobu 2:13a) Abajọ ‘mẹhe ma tindo lẹblanu lẹ’ do yin sislẹ gọna mẹhe Jiwheyẹwhe nọ pọnhlan taidi mẹhe “jẹna okú” lẹ!—Lomunu lẹ 1:31, 32.
20 Jesu dọ to Yẹwhehodidọ Osó ji tọn etọn mẹ dọmọ: “Donanọ wẹ lẹblanunọ lẹ; na yé na mọ lẹblanu yí.” (Matiu 5:7) Lehe hogbe ehelẹ dohia po huhlọn po do sọ dọ mẹhe jlo na mọ lẹblanu Jiwheyẹwhe tọn yí lẹ lọsu dona yin lẹblanunọ! Hosọ he bọdego na dọhodo lehe mí na nọ do lẹblanu hia to gbẹzan egbesọ tọn mítọn mẹ do ji.
Etẹwẹ Hiẹ Plọn?
• Etẹwẹ lẹblanu yin?
• Aliho tẹlẹ mẹ wẹ lẹblanu nọ yin didohia te?
• Aliho tẹ mẹ wẹ Jehovah yin Jiwheyẹwhe lẹblanu po whẹdida dodo po tọn te?
• Naegbọn mí dona nọ do lẹblanu hia?
[Yẹdide to weda 21]
Numọtolanmẹ awuvẹmẹ tọn he Jehovah tindo na mẹhe to nuhudo mẹ lẹ tin taidi dehe onọ̀ de nọ tindo na viyẹyẹ etọn
[Yẹdide to weda 23]
Etẹwẹ azọ́njiawu Jesu tọn lẹ plọn mí gando lẹblanu go?
[Yẹdide to weda 24]
Be Jehovah tùnafọ nujinọtedo whẹdida dodo tọn etọn ji gbọn lẹblanu didohia Davidi dali wẹ ya?
[Yẹdide to weda 25]
Lẹblanu he Jiwheyẹwhe dohia gbẹtọvi ylandonọ lẹ tin to kọndopọ mẹ hẹ whẹdida dodo etọn