Amagẹdọni—Awhàn Jiwheyẹwhe Tọn He Na Hẹn Awhàn Lẹpo Wá Vivọnu

“Nuylankan de wẹ e yin to nukun yetọn mẹ nado hù hatọ yetọn; enẹwutu, yé nọ pọ́n awhàn hlan taidi nupaṣamẹ he hiọawu de, yèdọ nude he yé ma tlẹ tindo hogbe na to ogbè yetọn mẹ.”—ZẸẸMẸ HE DODINNANUTỌ NORVÈGE-NU FRIDTJOF NANSEN BASI GANDO OMẸ INUIT GROELAND TỌN LẸ GO TO 1888.

MẸNU wẹ ma na jlo nado nọ̀ lẹdo de mẹ fie awhàn nọ yin pinpọnhlan taidi “nupaṣamẹ he hiọawu de” te? Mẹnu wẹ ma tindo ojlo vẹkuvẹku nado nọ̀ aihọn de mẹ fie hogbe ma tlẹ tin na awhàn te, na mẹde ma yọ́n nuhe awhàn yin wutu? Aihọn mọnkọtọn sọgan taidi nuhe na vẹawu, titengbe eyin mí donukun dọ gbẹtọvi lẹ wẹ na hẹn ẹn wá.

Ṣigba, to dọdai Isaia tọn mẹ, Jiwheyẹwhe dopagbe nado hẹn aihọn mọnkọtọn wá: “Yé nasọ yí ohí yetọn do tùn agbogọdọẹ: akọta ma to na ze ohí do akọta ji ba, mọ yé ma to na plọn awhànfun ba.”—Isaia 2:4.

E họnwun dọ, whẹpo opagbe ehe na do yin hinhẹndi, e na biọ diọdo vonọtaun de to aihọn egbehe tọn mẹ, he bẹ awhànfuntọ livi 20 he tin to awhàngbenu lẹ hẹn bọ awhàn voovo 20 sọ to yìyì to alọnu. E ma yin nupaṣamẹ dọ, Jiwheyẹwhe ganhunupotọ lọ, Jehovah, dona dádo whẹho gbẹtọvi lẹ tọn mẹ. Nuyiwa Jehovah tọn ehe na dekọtọn do nuhe Biblu ylọ dọ Amagẹdọni mẹ.—Osọhia 16:14, 16.

Dile etlẹ yindọ hogbe lọ “Amagẹdọni” ko yin yiyizan to owhe agọe tọn lẹ mẹ nado dlẹnalọdo wuwujẹgbonu nuzanusẹvaun tọn de he na và aihọn lẹpo sudo, wezẹhomẹ de dọ dọ zẹẹmẹ tangan hogbe lọ tọn wẹ: “Nọtẹn he mẹ awhàn daho godo tọn de na yin fùnfùn te to awhànpa dagbe po oylan po tọn lẹ ṣẹnṣẹn.” Be dagbe na wá gbawhàn oylan tọn ya, kavi be otangblo de poun wẹ awhàn enẹ yin ya?

Tulinamẹnu de wẹ e yin nado doayi e go dọ Biblu dọho pludopludo gando opodo kanyinylan tọn go. Psalm-kàntọ lọ dọ dọdai dọ, ‘Ylandonọ lẹ na sudo sọn aigba ji, podọ mẹylankan lẹ ma nasọ tin ba.’ (Psalm 104:35) “Nugbonọ wẹ na nọ̀ aigba lọ ji, yé he pé lẹ wẹ na nọ̀ e mẹ,” wẹ owe Howhinwhẹn lẹ tọn dọ. “Ṣigba mẹylankan lẹ wẹ yè na sán sọn aihọn mẹ, sẹ́nmẹjẹtọ lẹpo wẹ yè na dọ̀n sún sọn e mẹ.”—Howhinwhẹn lẹ 2:21, 22.

Biblu sọ hẹn ẹn họnwun dọ mẹylankan lẹ ma na jo aṣẹpipa yetọn do po awubibọ po; podọ enẹ wẹ zọ́n bọ Jiwheyẹwhe na ze afọdide nujikudo tọn nado de oylan lẹpo sẹ̀, kakajẹ awhàn lọsu ji. (Psalm 2:2) Yinkọ lọ, Amagẹdọni, he Biblu na awhàn vonọtaun ehe, tindo zẹẹmẹ titengbe de.

Awhàn He Yin Fùnfùn Sẹpọ Mẹgido to Hohowhenu Lẹ

Hogbe lọ “Amagẹdọni” zẹẹmẹdo “Osó Mẹgido tọn.” Awhàn ayidego tọn susu wẹ ko yin fùnfùn to tòdaho Mẹgido hohowhenu tọn po Agbàdo Jẹzleẹli tọn he lẹdo e po mẹ. “To whenuho gblamẹ, awhàn ayidego tọn susu he diọ whenuho akọta lẹ tọn wẹ yin fùnfùn to Mẹgido po Agbàdo Jẹzleẹli tọn po mẹ,” wẹ whenuho-kàntọ Eric H. Cline wlan to owe lọ The Battles of Armageddon mẹ.

Dile Cline zinnudeji do, awhàn he yin fùnfùn sẹpọ Mẹgido lẹ nọ saba yin ayidego tọn. Agbàdo ehe mẹ wẹ awhànfuntọ Mongolie tọn lẹ, he hò aigba susu yí to Asie to owhe kanweko 13tọ mẹ, ṣíawhàn te whla tintan. Sẹpọ Mẹgido ehe dopolọ, awhànpa Grande-Bretagne tọn to anademẹ Awhàngán Edmund Allenby tọn glọ gbawhàn Turquie-nu lẹ tọn to wẹkẹ-whàn tintan whenu. Whenuho-kàntọ awhàn tọn de basi zẹẹmẹ awhàngbigba Allenby tọn taidi “dopo to awhàn-tọ́nmẹ he yawu dekọtọn do dudeji mlẹnmlẹn mẹ hugan to whenuho gblamẹ lẹ mẹ.”

Awhàn ayidego tọn he go Biblu donù delẹ sọ yin fùnfùn sẹpọ Mẹgido. Finẹ wẹ Whẹdatọ Balaki gbawhàn awhànpa Kenaninu lẹ tọn he tin to anademẹ Sisela tọn glọ te. (Whẹdatọ 4:14-16; 5:19-21) Lẹdo enẹ dopolọ mẹ wẹ Gideoni po awhànfuntọ 300 poun po sukúndona awhànpa daho Midianinu lẹ tọn te. (Whẹdatọ 7:19-22) Osó Gilboa tọn he sẹpọ finẹ ji wẹ Ahọlu Sauli po visunnu etọn Jonatani po kú do to whenuena awhànpa Filistininu lẹ tọn gbawhàn Islaelivi lẹ tọn.—1 Samuẹli 31:1-7.

Awhàn susu wẹ ko yin fùnfùn to Mẹgido po agbàdo he ma dẹn do e lọ po mẹ to owhe 4 000 he wayi lẹ gblamẹ, na e yin nọtẹn dagbe de na awhànfunfun wutu. Whenuho-kàntọ de slẹ e whè gbau awhàn 34!

Matin ayihaawe, whenuho Mẹgido tọn po lẹdo dagbe he mẹ e tin te po tindo kanṣiṣa de hẹ aliho he mẹ hogbe lọ “Amagẹdọni” yin yiyizan te to yẹhiadonu-liho. Dile etlẹ yindọ whladopo gee wẹ hogbe enẹ sọawuhia to Biblu mẹ, lẹdo hodidọ tọn he mẹ e sọawuhia te to owe Osọhia tọn mẹ dohia hezeheze dọ Amagẹdọni na gando ogbẹ̀ mẹhe tin to aigba ji lẹpo tọn go.

Nuhe Biblu Dọ Gando Amagẹdọni Go

Dile etlẹ yindọ awhàn susu he yin fùnfùn to Mẹgido hohowhenu tọn mẹ wẹ yin ayidego tọn, depope ma de kanyinylan sẹ̀ mlẹnmlẹn. Nado dọ hójọhó, depope to awhàn ehelẹ mẹ ma yin fùnfùn to awhànpa dagbe po awhànpa oylan tọn po ṣẹnṣẹn. E sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe dọ Jiwheyẹwhe dè janwẹ awhàn enẹ na wá sọn. Dile Jesu dọ do to gbèdopo, “mẹde ma yin dagbe, adavo mẹdopo, enẹ wẹ Jiwheyẹwhe.” (Luku 18:19) Humọ, Biblu dlẹnalọdo Amagẹdọni tlọlọ taidi awhàn Jiwheyẹwhe tọn.

To Biblu mẹ, owe Osọhia tọn dọ dọ “ahọlu aigba po aihọn lẹpo po tọn lẹ” na yin bibẹpli “hlan awhàn azán daho Jiwheyẹwhe Ganhunupo tọn lọ.” (Osọhia 16:14) Dọdai lọ sọ yidogọ dọmọ: “E sọ bẹ yé pli do ofi yè nọ ylọ Amagẹdọni to ogbè Heblu tọn mẹ.”a (Osọhia 16:16) Enẹgodo, Osọhia basi zẹẹmẹ dọ “ahọlu aigba tọn lẹ, po awhànpa yetọn lẹ po” na yin bibẹ “plidopọ nado funawhàn hẹ ewọ he sinai to osọ́ ji po awhànpa etọn po.” (Osọhia 19:19) Osọ́-kùntọ ehe ma yin omẹ awe zẹ̀ Jesu Klisti go.—1 Timoti 6:14, 15; Osọhia 19:11, 12, 16.

Tadona tẹ kọ̀n wẹ wefọ ehelẹ dona hẹn mí wá? Tadona lọ wẹ yindọ Amagẹdọni yin awhàn de to Jiwheyẹwhe po awhànpa gbẹtọvi tolivẹtọ lẹ tọn po ṣẹnṣẹn. Naegbọn Jehovah po Ovi etọn, Jesu Klisti po na do funawhàn mọnkọtọn? Whẹwhinwhẹ́n dopo wẹ yindọ, Amagẹdọni na hẹn “husudo [wá] yé he to aihọn husudo lẹ” ji. (Osọhia 11:18) Humọ, “di opagbe [Jiwheyẹwhe tọn], míwlẹ to nukundo” dọ e na hẹn aihọn jijọho tọn de wá, yèdọ “aigba yọyọ de . . . fie dodo nọ nọ̀.”—2 Pita 3:13.

Naegbọn Amagẹdọni Do Yin Dandan?

Be e vẹawuna we nado yise dọ Jehovah, he yin “Jiwheyẹwhe owanyi” tọn, na de Ovi etọn, “Ahọvi Jijọho tọn” lọ, nado funawhàn de wẹ ya? (2 Kọlintinu lẹ 13:11; Isaia 9:6) Matin ayihaawe, nukunnumimọjẹ mẹwhinwhàn yetọn lẹ mẹ na gọalọna we nado yọ́n whẹwhinwhẹ́n lọ. Owe Psalm tọn do Jesu hia taidi awhànfuntọ he hẹ́ osọ́ ji de. Naegbọn e do to awhànfun? Psalm-kàntọ lọ basi zẹẹmẹ dọ Klisti to osọ́ kùn “na nugbo, walọmimiọn po dodo po tọn wutu.” E to awhànfun na e yiwanna dodo bosọ gbẹwanna ylanwiwa.—Psalm 45:4, 7.

Mọdopolọ, Biblu basi zẹẹmẹ aliho he mẹ Jehovah nọ yinuwa hlan whẹdida mawadodo he e mọ to aihọn egbehe tọn mẹ te. “OKLUNỌ mọ ẹn, e sọ gblehomẹna ẹn na whẹdida [dodo] ma tin wutu,” wẹ yẹwhegán Isaia wlan. “E ze dodo dogo di akọ́nnupánko, bo yí ogangbakun whlẹngán tọn ṣinyọ́n ota etọn ji; e ze awù ahọsuyi tọn do di avọ̀, yè sọ ze vivẹnu do na ẹn di tewu.”—Isaia 59:15, 17.

Dile e na dẹnsọ bọ mẹylankan lẹ to gandu, dodonọ lẹ ma na duvivi jijọho po hihọ́ po tọn. (Howhinwhẹn lẹ 29:2; Yẹwhehodọtọ 8:9) Nado dọ hójọhó, walọ gblezọn po kanyinylan po ma sọgan busẹ eyin mẹhe nọ yí yé zan lẹ gbẹ́ pò to gbẹnọ. Enẹwutu, whẹpo jijọho po whẹdida dodo he dẹn-to-aimẹ po na do tin, mẹylankan lẹ dona yin didesẹ whẹ́. Sọlọmọni wlan dọ, “Mẹylankan wẹ na yin mẹflikuẹ na dodonọ.”—Howhinwhẹn lẹ 21:18.

To whenuena e yindọ Jiwheyẹwhe wẹ Whẹdatọ lọ, mí sọgan deji dọ depope he e na yin, whẹdida etọn sọta mẹylankan lẹ na yin dodo. “Be whẹdatọ aihọn lẹpo tọn ma na wà whẹdida jijlọ?” wẹ Ablaham kanse. Ablaham mọdọ gblọndo lọ wẹ yindọ, nuhe sọgbe wẹ Jehovah nọ wà to whepoponu! (Gẹnẹsisi 18:25) Humọ, Biblu hẹn mí deji dọ Jehovah ma nọ mọ awuvivi to mẹylankan lẹ vivasudo mẹ; kiki whenue pọngbọ devo de masọ tin wẹ e nọ và yé.—Ezekiẹli 18:32; 2 Pita 3:9.

Nọ Pọ́n Amagẹdọni Taidi Awhàn Nujọnu Tọn De

Adà mẹnu tọn mẹ wẹ mí na tin te to awhàn ayidego tọn ehe whenu? Suhugan mítọn wẹ na yawu yigbe dọ adà awhànpa dagbe lọ tọn mẹ wẹ mí tin te. Ṣigba, nawẹ mí sọgan kudeji gbọn? “Mì dín dodo, mì dín homẹmiọn,” wẹ yẹwhegán Zẹfania dotuhomẹnamẹ dọ. (Zẹfania 2:3) Apọsteli Paulu dọ dọ ojlo Jiwheyẹwhe tọn wẹ yindọ “yè ni whlẹn omẹ popo gán, podọ na yé ni wá oyọnẹn nugbo tọn kọ̀n.”—1 Timoti 2:4.

Afọdide tintan he mí dona ze nado mọ whlẹngán wẹ nado plọn nugbo lọ gando Jehovah po lẹndai etọn he yin nado de kanyinylan sẹ̀ sọn aigba ji po go. Afọdide awetọ wẹ nado nọ wà dodo, podọ ehe nọ hẹn mí tindo nukundagbe po hihọ́ Jiwheyẹwhe tọn po.

Eyin mí ze afọdide titengbe ehelẹ, mí sọgan pọnnukọnhlan Amagẹdọni, yèdọ awhàn de he na hẹn awhàn gbẹtọvi tọn lẹpo wá vivọnu nugbonugbo. To awhàn enẹ godo, gbẹtọ lẹ to filẹpo na nọ pọ́n awhàn hlan taidi nupaṣamẹ he hiọawu de. “Yé ma to na plọn awhànfun ba.”—Isaia 2:4.

[Nudọnamẹ odò tọn]

[Blurb on page 3]

Nuyiwa Jiwheyẹwhe tọn nado dádo whẹho gbẹtọvi lẹ tọn mẹ wẹ nọ yin yiylọ dọ Amagẹdọni

[Yẹdide to weda 5]

To Amagẹdọni godo, gbẹtọ lẹ to filẹpo na nọ pọ́n awhàn hlan taidi nupaṣamẹ he hiọawu de