Be Hiẹ Yọ́n Pinpẹn Alọwle Tọn Taidi Nunina de Ya?
“OKLUNỌ nisọ na mì dọ mì nido mọ gbọjẹ, dopodopo mìtọn to owhé asu etọn tọn gbè.”—LUTI 1:9.
DÍN GBLỌNDO KANBIỌ EHELẸ TỌN:
Naegbọn mí sọgan dọ dọ devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn hohowhenu tọn lẹ yọ́n pinpẹn alọwle tọn taidi nunina etọn?
Etẹwẹ dohia dọ mẹhe mí de taidi alọwlemẹ nọ duahunmẹna Jehovah?
Ayinamẹ Biblu tọn do alọwle ji tẹwẹ a jlo na yizan to gbẹzan towe mẹ?
1. Numọtolanmẹ tẹwẹ Adam tindo to whenue e mọ asi de yí?
“EHE wẹ dinvie ohú sọn ohú ṣie lẹ mẹ, podọ olàn sọn olàn ṣie mẹ: Yọnnu wẹ yè na nọ ylọ ẹ, na sunnu go wẹ yè de e sọn jẹgbonu wutu.” (Gẹn. 2:23) Lehe sunnu tintan lọ, Adam jaya nado mọ asi de yí do sọ! Abajọ e do yí hogbe milomilo enẹlẹ zan! To whenue Jehovah ko hẹn amlọn yìkànmẹ de wá Adam ji godo, E yí dopo to adàjahú etọn lẹ mẹ do basi yọnnu whanpẹnọ ehe. Adam wá ylọ yọnnu lọ dọ Evi. Jiwheyẹwhe kọ̀n yé omẹ awe lẹ dopọ to alọwle ayajẹnọ de mẹ. Adam po Evi po vẹ́ hugan asu po asi po egbezangbe tọn depope, na adàjahú Adam tọn wẹ Jehovah yí do basi Evi wutu.
2. Naegbọn sunnu po yọnnu po nọ yin dindọn nado jẹpọ?
2 To nuyọnẹn madodogbó etọn mẹ, Jehovah dá gbẹtọvi lẹ po nugopipe lọ po nado nọ do owanyi asu po asi po tọn hia—yèdọ jẹhẹnu de he nọ dọ̀n sunnu po yọnnu po nado jẹpọ. Otànwe aihọn tọn de dọmọ: “Todido sunnu po yọnnu po he wlealọ de tọn wẹ nado nọ tindo kọndopọ zanhẹmẹ tọn bo nọ do owanyi asu po asi po tọn hia ode awetọ zọnmii.” (The World Book Encyclopedia) Todido dopolọ wẹ omẹ Jehovah tọn lẹ nọ saba tindo.
YÉ YỌ́N PINPẸN ALỌWLE TỌN TAIDI NUNINA DE
3. Etẹwẹ Ablaham wà nado dín asi na Isaki?
3 Ablaham nugbonọ lọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n tito alọwle tọn. Enẹwutu, e do devi he yin mẹho hugan to whédo etọn mẹ hlan Mẹsopotamia nado yì dín asi na Isaki. Devi lọ biọ alọgọ Jehovah tọn to odẹ̀ mẹ podọ ewọ tindo kọdetọn dagbe. Lebeka budisi Jiwheyẹwhe tọ́ lọ wá lẹzun asi yiwanna Isaki tọn bo yí adà de wà nado hẹn okún Ablaham tọn gbọṣi aimẹ sọgbe hẹ tito Jehovah tọn. (Gẹn. 22:18; 24:12-14, 67) Ehe ma dohia dọ, mahopọnna mẹwhinwhàn mẹde tọn, e sọgan lẹzun alọwlemẹ dín namẹtọ eyin e ma yin bibiọ to e si. To egbehe, mẹsusu wẹ nọ de mẹhe yé na wlealọ hẹ na yede. Nugbo wẹ dọ Jiwheyẹwhe ma nọ de alọwlemẹ na mẹde, ṣigba ewọ sọgan gọalọna Klistiani lẹ to whẹho ehe po adà gbẹzan tọn devo lẹ po mẹ eyin yé hodẹ̀ bo biọ anademẹ etọn podọ eyin yé dike gbigbọ etọn ni deanana yé.—Gal. 5:18, 25.
4, 5. Etẹwẹ hẹn we kudeji dọ Shulamite-nu lọ po lẹngbọhọtọ lọ po yiwanna yede taun?
4 Awhli whanpẹnọ Shulamite-nu Islaeli hohowhenu tọn de ma jlo dọ họntọn emitọn lẹ ni gbidikọna emi nado lẹzun dopo to asi susu Ahọlu Sọlomọni tọn lẹ mẹ. E dọmọ: “Yẹn degbena mì, mì viyọnnu Jelusalẹm tọn emi, dọ mì doadán [owanyi] ṣie blo, mì sọ fọ́n ẹn blo, kaka ewọ lọsu na do jlo.” (Ohàn 8:4) To ojlẹ enẹ mẹ, Shulamite-nu lọ po lẹngbọhọtọ de po ko yiwanna yede taun. Po whiwhẹ po, awhli lọ dọmọ: “Yẹn tindo vounvoun Ṣaloni tọn, po vounvoun lii agbadòmẹ lẹ tọn po.” Lẹngbọhọtọ lọ gblọnna ẹn dọmọ: “Le vounvoun lii de te to ṣẹnṣẹn owùn tọn, mọ wẹ mẹyiwanna ṣie te to viyọnnu lẹ ṣẹnṣẹn.” (Ohàn 2:1, 2) E họnwun dọ, yé yiwanna yede nugbonugbo.
5 Na Shulamite-nu lọ po lẹngbọhọtọ lọ po yiwanna Jiwheyẹwhe wutu, ayihaawe ma tin dọ kanṣiṣa alọwle tọn yetọn na lodo. Shulamite-nu lọ dọna lẹngbọhọtọ yiwanna etọn dọmọ: “Ze mi do otù nù di ohia de, di ohia de to awà towe go: na owanyi dohuhlọn di okú; awuwhàn sọ sinyẹn di yọdò; jiji etọn taidi jiji akán tọn, he tindo miyọ́nlọ sinsinyẹn OKLUNỌ lọ tọn [na ewọ dè wẹ e wá sọn wutu]. Susu osin tọn ma sọgan ṣimiyọ́n owanyi tọn, mọ gigọ́ otọ̀ tọn ma sọgan plọ́ ẹ sọyi, eyin gbẹtọ do jlo yí agbàn owhé etọn gbè tọn lẹpo na owanyi, e na yin onú vivlẹ gbidigbidi.” (Ohàn 8:6, 7) Be e ma jẹ dọ devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ lọsu ni donukun nujinọtedo po gbemima dopolọ po sọn alọwlemẹ yetọn si ya?
NUDIDE TOWE NỌ DUAHUNMẸNA JIWHEYẸWHE
6, 7. Etẹwẹ dohia dọ mẹhe mí de taidi alọwlemẹ nọ duahunmẹna Jiwheyẹwhe?
6 Mẹhe hiẹ de taidi alọwlemẹ nọ duahunmẹna Jehovah. Islaelivi lẹ yin avasena gando tòmẹnu Kenani tọn lẹ go dọmọ: “Hiẹ ma na basi alọwle lẹ po yé po gba; hiẹ ma na yí viyọnnu towe na hlan visunnu etọn gba, kavi na yí viyọnnu etọn hlan visunnu towe gba. Na ewọ na gọ̀ visunnu towe sẹ̀ sọn hihodo mi mẹ, na yé nido nọ sẹ̀n yẹwhe devo lẹ; mọwẹ yè na hẹn adi OKLUNỌ lọ tọn jimiyọ́n do mì ji, ewọ bo nasọ và mì plaun.” (Deut. 7:3, 4) To owhe kanweko lẹ godo, Ẹzla yẹwhenọ lọ dọmọ: “Mìwlẹ ko wà ylando, bo ko sọ wlealọ hẹ yọnnu jonọ lẹ, nado hẹn owhẹ̀ylan Islaeli tọn sudeji.” (Ẹzla 10:10) Podọ apọsteli Paulu dọna Klistiani hatọ lẹ dọmọ: “Asi de yin sìnsìn dile asu etọn na to ogbẹ̀ dẹnsọ. Ṣigba, eyin asu etọn damlọn to okú mẹ, ewọ vò nado wlealọ hẹ mẹhe jlo e, to Oklunọ mẹ kẹdẹ.”—1 Kọl. 7:39.
7 Enẹwutu, tolivivẹ na Jiwheyẹwhe wẹ e yin dọ devizọnwatọ klandowiwe Jehovah tọn de ni wlealọ hẹ mayisenọ de. Islaelivi azán Ẹzla tọn gbè tọn lẹ gbọn nugbonọ-mayin dali “wlealọ hẹ yọnnu jonọ lẹ,” mọdopolọ e ma sọgbe nado dín whẹjijọ ma nado hodo nujinọtedo Owe-wiwe tọn lẹ. (Ẹzla 10:10; 2 Kọl. 6:14, 15) Klistiani he wlealọ hẹ mayisenọ de ma yin apajlẹ dagbenọ podọ e ma yọ́n pinpẹn alọwle tọn taidi nunina Jiwheyẹwhe tọn. Mẹhe biọ kanṣiṣa mọnkọtọn mẹ to whenue e ko yí baptẹm godo sọgan hẹn lẹblanulọkẹyi delẹ bu to omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ṣẹnṣẹn. Podọ e ma na sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe nado donukun dọ Jehovah ni dona mí to whenue mí yigbe to odẹ̀ mẹ dọ: ‘Jehovah, n’ko vẹtolina we sọn ojlo mẹ wá, ṣigba jaale bo dona mí poun.’
OTỌ́ OLỌN MẸ TỌN MÍTỌN YỌ́N NUHE SỌGBE HUGAN
8. Naegbọn mí dona hodo anademẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ gando alọwle go?
8 Mẹhe basi maṣinu de nọ yọ́n lehe e nọ wazọ́n do ganji. Ewọ sọgan namẹ anademẹ gigọ́ lẹ gando lehe e nọ wazọ́n do go. Etẹwẹ sọgan jọ eyin mí dovọ́na anademẹ lọ lẹ? Kọdetọn lọ sọgan ylan taun. Enẹwutu, eyin mí jlo na tindo ayajẹ to alọwle mẹ, mí dona hodo anademẹ Jehovah tọn, na ewọ wẹ Dowatọ alọwle tọn.
9. Naegbọn mí sọgan dọ dọ Jehovah yọ́n nuhe numọtolanmẹ ṣokẹdẹninọ tọn yin po ayajẹ he sọgan yin mimọ to alọwle mẹ po?
9 Jehovah yọ́n nulẹpo gando gbẹtọvi lẹ po alọwle po go. E dá gbẹtọvi lẹ po nuhudo zanhẹmẹ tọn po na yé nido “yin sinsẹ́nnọ, bo sudeji.” (Gẹn. 1:28) Jiwheyẹwhe yọ́n nuhe numọtolanmẹ ṣokẹdẹninọ tọn yin, na whẹpo e do dá yọnnu tintan lọ, e dọmọ: “E ma yọ́n na sunnu lọ ni yin dopo kẹdẹ gba, yẹn na hẹn ẹn basi alọgọtọ de he jẹ na ẹn.” (Gẹn. 2:18) Jehovah sọ yọ́n ayajẹ he sọgan yin mimọ to kanṣiṣa alọwle tọn mẹ to gigọ́ mẹ.—Hia Howhinwhẹn lẹ 5:15-18.
10. Nawẹ asu po asi po lẹ sọgan hẹn homẹ Jehovah tọn hùn to whẹho zanhẹmẹ tọn mẹ gbọn?
10 Na gbẹtọvi lẹ dugu ylando po mape po tọn sọn Adam dè wutu, alọwle depope ma yin pipé. Etomọṣo, devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ sọgan tindo ayajẹ nujọnu tọn to alọwle yetọn mẹ eyin yé hodo nuhe Ohó Jiwheyẹwhe tọn dọ. Di apajlẹ, lẹnnupọndo ayinamẹ họnwun he Paulu na gando kọndopọ zanhẹmẹ tọn to alọwle mẹ go ji. (Hia 1 Kọlintinu lẹ 7:1-5.) Owe-wiwe lẹ ma dọ dọ vijiji kẹdẹ wutu wẹ alọwlemẹ lẹ na nọ tindo kọndopọ zanhẹmẹ tọn gba. Kọndopọ mọnkọtọn sọ nọ hẹn pekọ wá na nuhudo yetọn lẹ to numọtolanmẹ-liho podọ to agbasa-liho. Ṣigba, zanhẹmẹ he jẹagọdo jọwamọ lẹ ma nọ hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn. Klistiani asu po asi po lẹ dona nọ yinuwa hẹ yede po sisi po to adà gbẹzan yetọn tọn ehe mẹ, bo gbọnmọ dali do owanyi nujọnu tọn hia ode awetọ. Podọ na nugbo tọn, yé dona dapana walọ depope he ma na hẹn homẹ Jehovah tọn hùn.
11. Nawẹ nugbonọ-yinyin Luti tọn na Jehovah yin didona gbọn?
11 Alọwle dona gọ́ na ayajẹ, e ma yin awubla kavi awufiẹsa gba. Na taun tọn, owhé Klistiani de tọn dona yin nọtẹn vivò po jijọho po tọn. Lẹnnupọndo nuhe jọ to owhe 3 000 die wayi ji to whenue Naomi, asuṣiọsi mẹhomẹ de gọna ovisi etọn Olpa po Luti po he yin asuṣiọsi lẹ ga, tọ́n sọn Moabi jei Juda. Naomi na tuli yọnnu jọja lọ lẹ nado lẹkọyi omẹ yetọn lẹ dè. Luti Moabinu lọ ma lẹkọ sọn Naomi godo, kakatimọ e yin nugbonọ na Jiwheyẹwhe nugbo lọ bo mọ ‘ale gigọ́ de yí sọn Jehovah dè, awàfún mẹhe tọn glọ ewọ yin hinhẹn wá nado dín fibẹtado te.’ (Luti 1:9; 2:12) Na Luti yọ́n pinpẹn alọwle tọn taidi nunina Jiwheyẹwhe tọn wutu, e lẹzun asi Boazi mẹhomẹ lọ tọn, yèdọ sinsẹ̀n-basitọ nugbonọ Jehovah tọn de. Eyin ewọ fọnsọnku to aihọn yọyọ Jiwheyẹwhe tọn mẹ, e na jaya nado sè dọ emi yin onọ̀-daho Jesu Klisti tọn. (Mat. 1:1, 5, 6; Luku 3:23, 32) Dona nankọ lẹ die ewọ mọyi na nugbonọ-yinyin etọn na Jehovah wutu!
AYINAMẸ DAGBE LẸ NADO TINDO KỌDETỌN DAGBE TO ALỌWLE MẸ
12. Fie wẹ mí sọgan mọ ayinamẹ dagbe gando alọwle go te?
12 Dowatọ alọwle tọn dọ nuhe mí dona yọnẹn nado tindo kọdetọn dagbe to alọwle mẹ lẹ na mí. Gbẹtọvi depope ma yọnnuin sọ ewọ. Nuhe Biblu dọ lẹ nọ sọgbe to whepoponu, podọ mẹhe jlo na na ayinamẹ dagbe gando alọwle go lẹ dona tẹdo nujinọtedo Owe-wiwe tọn lẹ go. Di apajlẹ, apọsteli Paulu wlan to gbọdo glọ dọmọ: “Mì gbọ dopodopo mìtọn ni nọ yiwanna asi etọn dile e nọ wà na edetiti do; mọdopolọ, asi dona tindo sisi sisosiso na asu etọn.” (Efe. 5:33) Klistiani he whèwhín lẹ sọgan mọnukunnujẹ ayinamẹ Biblu tọn he họnwun enẹ mẹ. Ṣigba kanbiọ lọ wẹ yindọ, Be yé na yí nuhe Ohó Jehovah tọn dọ do yizan mẹ ya? Yé na wàmọ eyin yé yọ́n pinpẹn alọwle tọn taidi nunina Jiwheyẹwhe tọn.a
13. Etẹwẹ sọgan yin kọdetọn lọ eyin asu de ma hodo ayinamẹ he tin to 1 Pita 3:7 mẹ?
13 Asu Klistiani de dona nọ yinuwa hẹ asi etọn po owanyi po. Apọsteli Pita wlan dọmọ: “Mì asu lẹ emi, mì zindonukọn nado nọ yí oyọnẹn do nọhẹ yé, bo nọ na yé gbégbò di hlan núzinzan madogánnọ de, yèdọ yọnnu, to whenuena e yindọ mì yin gudutọ nukundagbe majẹhẹ ogbẹ̀ tọn hẹ yé ga, na odẹ̀ mìtọn lẹ ma nado yin aliglọnna.” (1 Pita 3:7) Odẹ̀ asu de tọn sọgan yin aliglọnna eyin ewọ ma nọ hodo ayinamẹ Jehovah tọn. Ehe sọgan yinuwado ninọmẹ gbigbọmẹ tọn alọwlemẹ lọ lẹ tọn ji to aliho ylankan mẹ, bo sọgan dekọtọn do apọṣimẹ, avùn, po nuyiwahẹmẹ agọ̀ lẹ po mẹ.
14. Nuyiwadomẹji tẹwẹ asi owanyinọ de sọgan tindo do whẹndo etọn ji?
14 Asi he Ohó po gbigbọ wiwe Jehovah tọn po nọ deanana de sọgan wà nususu nado hẹn owhé etọn yin nọtẹn jijọho po ayajẹ po tọn. Jọwamọnu wẹ e yin na asu budisi Jiwheyẹwhe tọ́ de nado yiwanna asi etọn bo nọ basi hihọ́na ẹn to agbasa-liho podọ to gbigbọ-liho. Asi de nọ jlo dọ asu emitọn ni yiwanna emi, podọ enẹ biọ dọ ewọ lọsu ni nọ do jẹhẹnu dagbe lẹ hia. Howhinwhẹn lẹ 14:1 dọmọ: “Yọnnu nuyọnẹntọ lẹpo wẹ nọ gbá ohọ̀ etọn: ṣigba nulunọ nọ yí alọ etọn do dọ̀n ẹn liai.” Asi nuyọnẹntọ he nọ do owanyi hia de nọ wà nususu na whẹndo etọn nido tindo kọdetọn dagbe po ayajẹ po. E sọ nọ dohia dọ emi yọ́n pinpẹn alọwle tọn taidi nunina Jiwheyẹwhe tọn nugbonugbo.
15. Ayinamẹ tẹwẹ yin mimọ to Efesunu lẹ 5:22-25 mẹ?
15 Asu po asi po he nọ hodo apajlẹ lehe Jesu nọ yinuwa hẹ agun etọn do tọn nọ dohia dọ emi yọ́n pinpẹn alọwle tọn taidi nunina Jiwheyẹwhe tọn. (Hia Efesunu lẹ 5:22-25.) Asu po asi po he yiwanna yedelẹ ma nọ yigo bo masọ nọ doalọtena hodọdopọ hẹ ode awetọ kavi dike walọ ylankan devo lẹ ni gbà alọwle yetọn. Lehe Jehovah nọ dona alọwlemẹ mọnkọtọn lẹ do sọ!
MÌ DIKE MẸDE KLAN YÉ BLO
16. Naegbọn Klistiani delẹ nọ gbọṣi tlẹnmẹ?
16 Dile etlẹ yindọ mẹsusu nọ lẹn nado wlealọ to gbèdopo, devizọnwatọ Jehovah tọn delẹ nọ gbọṣi tlẹnmẹ na yé ma mọ alọwlemẹ he sọgbe hẹ yé bo nasọ hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn de wutu. Mẹdevo lẹ tindo nunina tlẹnmẹninọ tọn, ehe nọ hùn dotẹnmẹ dote na yé nado yí yede zan to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ matin ayihafẹsẹnamẹnu alọwle tọn lẹ. Ṣigba, tlẹnnọ lẹ dona nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nubiọtomẹsi Jehovah tọn lẹ.—Mat. 19:10-12; 1 Kọl. 7:1, 6, 7, 17.
17. (a) Hogbe Jesu tọn gando alọwle go tẹlẹ wẹ mí dona hẹn do ayiha mẹ? (b) Eyin Klistiani de jẹ alọwlemẹ mẹdevo tọn jlo ji, etẹwẹ e dona yawu wà?
17 Vlavo mí yin tlẹnnọ kavi alọwlemẹ, mímẹpo wẹ dona hẹn hogbe Jesu tọn ehelẹ do ayiha mẹ dọmọ: “Be mìwlẹ ma ko hia dọ ewọ he dá yé sọn whẹwhẹwhenu basi yé asu po asi po bosọ dọ, ‘Na whẹwhinwhẹ́n ehe wutu, sunnu na jo otọ́ etọn po onọ̀ etọn po do bo na sẹbọdo asi etọn go, bọ yé omẹ awe lẹ na lẹzun agbasalan dopo’ ya? Sọmọ bọ yé masọ yin agbasalan awe ba, adavo dopo. Enẹwutu, nuhe Jiwheyẹwhe ko kọndopọ mì dike mẹde klan ẹn blo.” (Mat. 19:4-6) Ylando wẹ e yin nado jlo alọwlemẹ mẹdevo tọn. (Deut. 5:21) Eyin Klistiani de jẹ awuwlena ojlo mọnkọtọn ji, ewọ dona yawu yinuwa nado de ojlo mawé mọnkọtọn sẹ̀ eyin mọwiwà na tlẹ hẹn awufiẹsa sinsinyẹn wá na ẹn to numọtolanmẹ-liho na ewọ ko dike ojlo ṣejannabi tọn enẹ ni fọ́n to ahun etọn mẹ wutu. (Mat. 5:27-30) Dandannu wẹ e yin nado jla linlẹn mọnkọtọn do bo doalọtena ojlo ylando tọn he fọ́n to ahun oklenọ etọn mẹ.—Jel. 17:9.
18. Numọtolanmẹ tẹwẹ mí dona tindo gando nunina Jiwheyẹwhe tọn he yin alọwle go?
18 Mẹhe ma tlẹ yọ́n nudepope kavi nususu gando Jehovah Jiwheyẹwhe po nunina jiawu alọwle tọn etọn po go delẹ nọ na sisi tito alọwle tọn jẹ obá de mẹ. Nẹmunẹmu wẹ míwlẹ he klan míde do wiwe na Jehovah, “Jiwheyẹwhe ayajẹnọ lọ” ma na jaya na awuwledainanu etọn lẹpo bo dohia nugbonugbo dọ mí yọ́n pinpẹn alọwle tọn taidi nunina Jiwheyẹwhe tọn!—1 Tim. 1:11.
[Nudọnamẹ odò tọn]
a Na nudọnamẹ gigọ́ gando alọwle go, pọ́n weta 10 po 11 po owe lọ Mì Gbọṣi Owanyi Jiwheyẹwhe Tọn Mẹ tọn.
[Nudọnamẹ tangan lẹ to weda 6]
Alọwle he tindo kọdetọn dagbe de nọ hẹn gbégbò wá na Jehovah bo sọgan hẹn ayajẹ daho wá na mẹhe tin to whẹndo lọ mẹ lẹpo
[Yẹdide to weda 5]
Luti yọ́n pinpẹn alọwle tọn taidi nunina Jiwheyẹwhe tọn
[Yẹdide to weda 7]
Be hiẹ nọ dohia dọ a yọ́n pinpẹn alọwle tọn taidi nunina Jehovah tọn nugbonugbo ya?