Sisi Nina Ogbẹ̀
NUHEWUTU SISI NINA OGBẸ̀ DO YIN NUJỌNU
Aṣa po nuyiwa he nọ dohia dọ yè yí nukunpẹvi do pọ́n ogbẹ̀ lẹ po gán hẹnnugble taun to mẹgo bosọ ze mẹhe to lẹdo de mẹ lẹ do owù mẹ.
Gbọnvona dọ siga nùnù nọ dọ̀n kansẹẹ wá, e sọ nọ zọ́n bọ agbasa mẹtọn ma nọ dohuhlọn nado duto azọ̀n lọ ji. Suhugan mẹhe kansẹẹ afuje tọn hù lẹ tọn wẹ kú na yé nọ nù-azọ̀ kavi na mẹhe lẹdo yé lẹ nọ nù wutu.
To whemẹwhemẹ, aṣa lọ nado desò bo hù mẹlẹ dopọ ji nọ zọ́n bọ ahun mẹsusu tọn nọ gbàdo. Dodinnanu de dohia dọ “mẹhe tlẹ gán bo ma gbleawu to [whenue yè desòdomẹ to wehọmẹ] lẹ nọ sè vivẹ́ na owhe susu.”—Linlin de sọn Stanford University.
Mẹhe nọ kùnhún to whenue ahàn sinsinyẹn kavi amasin adínọ gbẹ́ to yé ji lẹ nọ zọ́n bọ mẹlẹ ma gán gbọn aliji kavi fie afọzọ̀ntọ nọ gbọn lẹ madibu. To paa mẹ, homẹvọnọ he lẹdo mẹhe ma nọ na sisi ogbẹ̀ lẹ wẹ nọ jiya.
NUHE A GÁN WÀ
Nọ penukundo dewe go. Whenu ma ko fẹ́ nado jo aṣa ylankan lẹ taidi azọ̀-nùnù, chicha po siga lẹtlikinọ po nùnù, ahànnunu zẹjlẹgo kavi amasin adínọ lẹ do. Aṣa enẹlẹ gán hẹnnugble to gowe bosọ dohia dọ a ma nọ na sisi ogbẹ̀ mẹhe lẹdo we lẹ tọn, kakajẹ ogbẹ̀ mẹhe to whẹndo towe mẹ lẹ tọn ji.
Ma nọ yí nukunpẹvi do pọ́n hihọ́ blo. Nọ jla owhé towe gbè do nado dapana asidan. Nọ wà dẹẹdẹ eyin a to húnkun bo nọ penukundo mọto towe go ganji. Ma dike mẹlẹ ni do ṣọ̀ṣọ̀ na we nado wà nuhe gán hẹn awugble sinsinyẹn kavi okú wá blo.
Nọ jọmẹ. Sisi nina ogbẹ̀ sọ bẹ nukun he mí nọ yí do pọ́n mẹhe wá sọn akọ̀ po otò devo po mẹ lẹ hẹn, gọna mẹhe ninọmẹ gbẹ̀mẹ tọn yetọn gbọnvo na mítọn lẹ. Nugbo lọ wẹ yindọ nuvẹun po wangbẹna po wẹ yin adọ̀ susu to danuwiwa po awhàn he to ogbẹ̀ lọ mẹ lẹ po tọn.
NUHE MÍ TO WIWÀ
Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ plọn mẹdevo lẹ nado zan ogbẹ̀ yetọn ganji. Tito Biblu pinplọnmẹ tọn mítọn ko gọalọna gbẹtọ lẹ nado jo aṣa he mẹ yé ko peve te po walọ he nọ hẹnnugble to yé go lẹ po do.
Eyin mí to họ̀gbá, mí nọ hodo osẹ́n hihọ́ tọn lẹ taun. Yè nọ plọnazọ́n mẹhe nọ ze yede jo nado gbá fie mí nọ basi opli te po ohọ̀ devo he mí nọ zan na tito Biblu pinplọn tọn lẹ po lẹ nado yọ́n lehe yé na nọ dapana awugble do. Mí nọ gbeje ohọ̀ mítọn lẹ pọ́n whẹwhẹ, na yé nido sọgbe hẹ osẹ́n lẹdo lọ tọn he gando hihọ́ go lẹ.
Mí nọ gọalọna mẹhe adán gbò lẹ. To 2022, mí yí nudi dọla Amelika tọn livi 12 (nudi 7 284 000 000 F CFA) sọn nuhe mẹlẹ na lẹ mẹ do gọalọna mẹhe adán gbò na nugbajẹmẹji 200 nkọ he jọ lẹdo aihọn pé bo ze ogbẹ̀ mẹlẹ tọn do owù mẹ lẹ wutu.
Whenue Ebola jẹ núgbà ji to Whèyihọ Aflika tọn to 2014 podọ to République démocratique du Congo to 2018, mí plọn mẹlẹ nuhe yé na wà bọ azọ̀nylankan enẹ ma nado gbàpe. Mí sẹ́ mẹdelẹ do yé bọ yé dọhona yé do “Tonusise Nọ Whlẹn Ogbẹ̀” ji. Mí basi nuhe yè na do klọ alọ lẹ do họntonu fie mí nọ basi sinsẹ̀n te lẹ tọn bosọ dọ nuhewutu alọkiklọ́ yin nujọnu po nudevo he yé gán wà bọ azọ̀n lọ ma nado gbàpe lẹ po.
To Sierra Leone, ladio-họsa de pà Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ na yé gọalọna Kunnudetọ po mẹhe ma yin Kunnudetọ he to lẹdo lọ mẹ lẹ po nado dapana wánvú Ebola tọn.
Alọklọnu de to nukọnna Plitẹnhọ Ahọluduta tọn de to Libéria to azọ̀n bẹplamẹ Ebola tọn whenu to 2014
a To otò Moyen-Orient hohowhenu tọn lẹ mẹ, afọdide nuyọnẹn tọn enẹ dohia dọ yè to aṣeji na dagbemẹninọ whẹndo mẹtọn po mẹdevo lẹ po tọn.