Agosto

Bersikulo nekänti kukwe ketebu ütiäte mikata gare: 1) ni Jehová mikaka täte tä ja tuin kukwe tare ben 2) Jehová tä mike kwäre kukwe yebätä. Kukwe keteitibiti Jehovata ni mike kwäre ye abokän kä te nita nüne yebätä tä ni dimike. Nikwe Jehová mikai täte ngwane nünain kä jutobiti käbämikata kwe nie akwa ñan ja tuai kukwe tare ben ye ñan ai gärätä (Is. 66:14). Ja nire kärekäre rabai nikwe ja känenkäre yebätä nikwe ja töi mikadre ie niara tö, ja nire ye ara niara tö tuai nikwe (2 Cor. 4:​16-18). Akwa kä ye jämi nüke känenkri kukwe tä nemen bare kä nebätä yebe niara tä ni dimike ja tuin köbö kwatire kwatire (Lam. 3:​22-24). ¿Nikwe dre raba kakite nitre mikaka täte metre Jehovákwe nünanka kä nengwane aune nünanbare mekera yebätä? Nane ni raba ja tuen kukwe tare yebe. Akwa nita ja dimika mana Jehová ie ngwane, niara ñaka ni mikaite kaibe (Sal. 55:22). w23.04 14-15 párr. 3-4

José aune María yebätä kukwe ütiäte krubäte raba nemen gare nie. Niaratre nämäne juto biarebe lei gobrankwe ye mikakäre täte ñaka nämene nemen nuäre kräketre yebiti ta (Lucas 2:​1-6). Ñodre sö krä ökän te María nämäne murore ye ngwane niara aune José nämäne ja mike täte ye nuaninte. Kä ye ngwane gobranka romano emperador César Augusto käkwe censo nuain mananbare, ye mikakäre täte María aune Jose rikadre Belén. Dikadrekä mente kwe 150 kilómetros (93 millas) näre kä kämekäme te, kä kätokwäre yete ta rabakäre Belén. Aune ñan rabadre nuäre María kräke. Yebätä monso ngwan nämäne Mariakwe ye töibikai namani kwetre, nane tädre nain ji ngrabare ye ngwane kä monso ngübakäre María ie rükadre ye jürä namani bätä. ¡María nämäne ni ütiäte Mesías ye ngwen! ¿Akwa ye aibätä Mariakwe ñaka ja mikadre täte ye rabadre bäri kwin kräke? José aune María kisete kukwe nämäne kabre nämäne mike töbike akwa ja mikani täte kwe. Jehovakwe kukwe kwin mikani nemen bare kräke ja mikani täte kwe yebätä: María namani kwin Belén, monso därebare kwin kwe aune ye köböire profecía niebare ye namani bare (Miq. 5:2). w23.10 8 párr. 9; 9 párr. 11-12

Ja mräkätre kwati tä ja töi mike blite gätäte ye känenkri kä jürä tärä nemenbätä ye erere nemen bare mäbätä ngwane, ¿mä raba dre nuainne? Kukwe keteiti raba mä dimike ye abokän, Ni Mikaka Mokre bätä ja tötikani yebätä mä raba ja kite. Kukwe keteiti bätä blitata ye abokän ja ükadrete kwin (Prov. 21:5). Drebätä blitata yebätä kukwe gare krubäte mäi ngwane, rabai bäri nuäre mä kräke blitakäre gätäte. Kukwe mada mä raba nuainne ye abokän kukwe braibe biti blite (Prov. 15:23; 17:27). Kukwe ne mä tärä nuainne akwa kä jüräta nemen jankunu mäbätä yebätä mätä blite bati o bobu aibe ngwane, ¿mä raba dre nuainne? Mätä ja di ngwen krubäte ye ütiäte Jehová kräke ye mä ngwan törö jai (Luc. 21:​1-4). Kukwe ñan nuäre nuaindre mä kräke yebätä mä ja di ngwandre krubäte ye Jehová ñan tä ribere mäi (Filip. 4:5). Dre dre raba nemen bare mäi ye ererebätä mäkwe kukwe mika nuaindre jai, Jehovakwe mä töi mikadre jäme ye mäkwe ribe ie aune mäkwe ja di ngwan kukwe nuainkäre. Kömikakäre mäkwe blita kukwe braibebiti. w23.04 21 párr. 6-8

Ni rükä tä ja ngwen mokre aune jondron rükäre ye tä kitani jabätä ye kwrere Pablokwe bämikani (1 Tes. 5:8). Rüta ngwane ni rükä tä juto biare rükäre. Ye erere tä nemen bare nibätä. Nita tödeke aune ja tarere yebiti nita jondron ribi ye mike ja mäträräbätä arato nita tö ngwen yebiti sobro mikata ja dokwäbiti aune nita bämike nita juto biare köbö Jehovakwe kräke. Kukwe ne nuaindre ye raba ni dimike krubäte. Jondron ribi mikata ni rükäkwe ja mäträräbätä ja brukwä kriemikakäre ye erere arato, tödeka, ja tare yebiti nita ni brukwä ja üairebiti ye kriemike kukwe ne tä ni dimike sribire jankunu Jehová kräke aune ja ngwen Jesús erere. Nire nire tä Jehová känene ye kräke niarakwe kukwe kwin mikai nemen bare ye gare metre nie tödeka nikwe yebätä (Heb. 11:6). Nitre töta nemen jondron tuabätä krubäte jakwe ye erere ñaka rabadre bare nibätä yekäre nikwe ja kitadre ja mräkätre tä nüne jondron braibebiti gobran Ngöbökwe mikakäre käne yebätä. w23.06 10 párr. 8-9

Jehovakwe mä dimikadre ja gobraine ye mäkwe ribe ie. Nire tä ja gobraine ye tä ja töi aune raba dre nuainne ye gobraine. Ja ngwanta ye erere ye tä ni dimike ñaka kukwe käme ye nuainkäre. Aune arato ñan tä nemen nuäre ni kräke o ni ñaka töta nemen kukwe nuain yebiti ta, tä ni töi mike kukwe kwin ye nuainne. Jehová töi kwin keta kabre ye ngätäite töi kwin krubäte ye tä. Aisete nikwe üai deme käräi ie ngwane, niarakwe ni dimikai ja töi ye gobraine (Luc. 11:13; Gál. 5:​22, 23). Mä ñaka kä kwin ngüba kukwe nuainkäre. Kä käme te nita nüne yebätä ñaka raba kwen ni raba niere. Ni rabai kwekebe kä kwin ye ngübakäre ngwane, nita kukwe mike nuaindre jai ye ñaka rabai bare jire nie. Mä rika bätärekä ja täri. Ruäre ngwane, ni ñaka töta nemen kukwe nuainbätä ñobätä ñan aune nikwe kukwe mikani nuaindre jai ye ñaka tä nemen nuäre ni kräke. Ye erere nemen bare mäbätä ngwane, mä raba kukwe ye mike nuaindre kiakia jai. Ñodre, mä tö ja töi mikai kwin ni kristiano erere ngwane, mä raba kukwe ye bämike kukwe kiakia yebiti. Mä tö ñäkäi bäri Bibliabätä ngwane, mä raba kukwe ükete jai ñäkäkäre braibebätä. w23.05 29 párr. 11-13

Kä krüte ne näire, Jehovata juta kwe yebiti mrö ja üaire ye bien nie ne kwe nikwe nändre jankunu “Ji Deme” kwe yebiti (Is. 35:8; 48:17; 60:17). Ni iti tä ja tötika Bibliabätä kai ngäbiti ye tä niken ‘Ji Demebiti’ ye kwrere ni raba niere. Akwa nitre ruäre tärä nemen ji ye ötare ta ngwane tä ja töi mike ñaka näinbiti. Mada abokän, töita kwatibe nänbätä kä meden känti tö rabai ye erere känti. Akwa ¿tö rikabätä kä meden känti? Nitre käkwe nünandi kä kwinbiti, ye “Ji Deme” näin ngwena “kä mrä nüna kä kwinbiti ye kokwäre” (Apoc. 2:7). Aune nire käkwe nünandi kä tibienbätä ye abokän Ji Deme ne näin ngwena Kristo käkwe gobrandi känti nitre jökrä töi rabai metre ye kokwäre. Mäta näin ji nebiti ngwane, ñan nikrata ja jiebiti näin jankunu kä mrä kokwäre. “¡Mun jökrä rikadre kwin!” ye ie nun tö. w23.05 17 párr. 15; 19 párr. 16-18

Kukwe jökrä Jehová tä nuainne mä kräke yebätä mäkwe töbikaitari ngwane, mä töi rabai ja diainkä mento kräke debe biankäre ie (Sal. 116:​12-14). Biblia tä niere Ngöbö ye ara kätä “jondron jökrä kwin aune metre” ni die mikara ye bien nie (Sant. 1:17). Jehovakwe Monso kwe Jesús biani ja nire biankäre ni kräke, ye regalo bäri ütiäte biani kwe nie. Regalo ütiäte ye köböire mä raba nemen ja ketamuko Jehovakwe aune nüne kärekäre (1 Juan 4:​9, 10, 19). Jehová tä mä tarere kri aune kukwe keta kabre nuainbare kwe mä kräke yebätä mä tö debe bian ie, ye bämikakäre mäkwe ja diainkä mento kräke (Deut. 16:17; 2 Cor. 5:15). w24.03 5 párr. 8

Kukwe ükateta kä nebätä mikakäre täte yebätä ja ruin Lot ni ja ngwanka metrebätä tä Bibliabätä ye erere nie. Niara “nämäne nebe ulire krübäte nitre kukwe nuenkä käme ye kisete”, ñan ñobätä aune nitre nämäne kukwe käme nuainne ye kräke Jehová brukwä nämäne, nämäne gare ie (2 Ped. 2:​7, 8). Jehová nämäne tare Lotkwe aune nämäne mike ütiäte krubäte jai ye medenbätä nitre nämäne nüne niara bäre nämäne kukwe käme nuainne ye kräke niara brukwä nämäne. Ye erere tä nemen bare ni näire. Nitre ruäre ñan Ngöbö mike ütiäte krubäte jai. Ja ngwandre ño yebätä niarata kukwe bien ye niaratre ñaka mike täte jire. Akwa kukwe jökrä yebiti ta, nikwe Jehová taredi aune jürä ngwain jabätä ngwane, nikwe ja ngwain kwin nita mike täte ye köböire (Prov. 14:2). Rabadre bare nie yekäre, Jehovata ni dimike aune ni töi mike tärä Proverbios yebiti. Kukwe kwin mäträkäre tä kwen tärä nebätä nie yebiti, ni kristiano jökrä kwe kukwe kwin raba nemen. w23.06 20 párr. 1-2; 21 párr. 5

Mäkwe ja tuanina kukwe tare ben, mä mräkätre ja mikani mä rüere o mäkwe kukwe ñan nuäre nuainbare gobran Ngöbökwe mikakäre käne (Mat. 6:33). Ye erere ngwane, mäta kukwe nuainne Jehová kräke ye ñaka käi kwitekä jire chi jabiti tädre gare mäi (Heb. 6:10). Kukwe niebare Jesukwe ye metre mäkwe tuanina raba ruin nunye. Jesús niebare: “Ni ño kwa käkwe ja jue, ja eteba, ja ngwai, ja meye, ja rün, ja merie, ja monsoi, ja käi tuadremetre ti köböite, angwane ti kukwe ja nire kräke köböite, bä gre ketarike mada rabadre ni nekwe kä tibien nebätä, ju, eteba, ngwai, meye, monsoi, kä, angwane kä mrä kwainta, ja nire käre rabai ni nekwe” (Mar. 10:​29, 30, NGT). Kukwe kwin Jehová tä mike nemen bare mä kräke ye bäri kwin mäkwe kukwe ñan nuäre tuanimetre ye kräke (Sal. 37:4). w24.03 9 párr. 5

Kukwe ye namani gare ja mräkätre Antioquía Siria ye ie ngwane namani tuin bobre ie. Namani tuin ño ie ye bämikani kwetre kukwe nuainbare kwe yebiti: “Ja töi mikani ngwian juen ja mräkätre tödekaka Jesubti nünanka kä Judeate ye die mikakäre. Ye erere ni itire itire, ie ja namani nüke törö ngwian bien nuäi, ye erere namanintre bien” (Hech. 11:​27-30). Ja mräkatre nämäne ja di ribere ye nämäne nüne mente akwa ja mräkätre kristiano Antioquía nämäne juto biare niaratre dimikakäre (1 Juan 3:​17, 18). Ja mräkätrebätä kukwe tä nemen bare jötrö ngwarbe yebe tä ja tuin tä nemen gare nie ngwane niaratre ruentari tare nie ye ni raba bämike ie arato. Ja mräkätrekwe ja di ribedi kukwe ruärebätä. Ye nikwe mikadre tuin bobre jai aune dimikadre ye köböire Jesús jataita kukwe ükete nitre ben ngwane niedi kwe nie: “‘gobran’ munkrä ne mun jakwe kaen ngäbti” (Mat. 25:​34-40). w23.07 4 párr. 9-10; 6 párr. 12

Jesús ye moto kwin Jehová erere namani gare metre kukwe driebare kwe kä tibienbätä ye ngwane. ‘Juta israel nämäne nianinte oveja kwrere ye ie niara juani kukwe driere’. Akwa bati, niarakwe meri iti ñan israelita ye dimikani. Meri ye ngängänbätä üai käme nämäne nüne. Bikabare kwe tidrä Jesubätä aune Jesukwe ngängän mikadreta kwin ribebare kwe ie. Niara namani tuin bobre Jesús ie yebätä ngängän mikaninta kwin kwe (Mat. 15:​21-28). Ani töbike kukwe madabätä: Jesús nämäne kukwe driere ye käi nikani ruäre ta ngwane, kukwe ne niebare kwe: “Nire nire käkwe ti rükandrete, ni ye abko gare ñakare tie abko tikwe niedi” (Mat. 10:33). ¿Pedrokwe Jesús rükaninte bämä jire yebätä Jesukwe ñaka niara kani ngäbitita? Ñakare. Niarakwe ja töi kwitani nämäne gare Jesús ie aune niara ja ngwanka metre nämäne gare ie arato. Jesús ganinkröta ye bitikäre, ja mikani tuare kwe Pedro ie. Ye ngwane, nämäne Pedro tarere aune ngite kitani ta kwebiti niebare kwe ie raba ruin nie (Luc. 24:​33, 34). w23.07 21 párr. 6-7

¿Kukwe käbämikata Jehovakwe ye abokän metre ni raba mike gare ño nitre ie? Kukwe kenabätä gare nie ye abokän, Jehová ara tä kukwe ye käbämike. Aune texto Apocalipsis tä niere: “Ngöbö näma täkänintbe kürä gobrankräbti ye käkwe nieba krörö: ‘¡Jändrän jökrä tita sribereta btin!’”. Ne madakäre niara tö aune die tärä bätä töbätä ye medenbätä raba nemen bare ie. Ketebukäre, Jehovata kukwe käbämike ye rabai bare metre gare ie ye medenbätä niena nemen bare ye kwrere tä blite. Aisete tä kukwe ne niere: “Kukwe era metre, abtä ni jökrä rabadre tödeke bti”. Aune tä niere arato: “¡Jändrän jökrä nibira bare!”. Ketamäkäre, Jehovata jondron keteiti kömike ngwane tä mike krüte. Ye medenbätä niara tä “Alfa aune Omega” niere (Apoc. 21:6). Satana ye abokän ni ngökö aune ñaka kukwe nuainne kwin jire chi bämikai Jehovakwe. Kukwe ne niedre kwe “Kukwe ye abokän kwin krubäte yebätä ñan raba nemen bare jire”, ¿mä raba dre nuainne? Kukwe keteiti mä raba nuainne ye abokän kukwe nieta Apocalipsis 21:5 aune 6 yebätä blite ben aune mike gare ietre. Jehovata kukwe käbämike ye mikai nemen bare kwe aune firma mikaninabätä kwe ye kwrere nie raba (Is. 65:16). w23.11 7 párr. 18-19

¿Kukwe käbämikani Abrahán ie ye tuani kwe nemen bare? Ruäre aibe tuani kwe. Yekäre niara nikani ñö Éufrates yete ta, bitikäre kä nikani 25 ta ngwane, monsoi namani iti, Isaac. Aune kä nikani 60 ta mada bräi därebare, Jacob aune Esaú (Heb. 6:15). Abrahán bükün jatäri rabai juta kri krubäte aune kä käbämikani ie ye ñan tuani kwe ja okwäbiti. Akwa niarakwe ja ketabare kwin krubäte Jehovabe (Sant. 2:23). ¿Abrahán gaikröta ngwane kä rabai jutobätä ye mä tärä bämike ja töite? Niarakwe tödekabare kwatibe aune kukwe ngübabare bätärekä ye köböire kukwe käbämikani ie ye namani bare (Gén. 22:18). ¿Kukwe ye tä dre driere nie? Kukwe keta kabre käbämikata Jehovakwe nie ye nikwe ñaka tuai nemen bare jökrä ja okwäbiti kä nengwane. Akwa, nikwe tödekai kwatibe Jehovai Abrahán erere ngwane, niarakwe kukwe kwin mikai nemen bare ni kräke nengwane aune bäri kä bä nuäre yete (Mar. 10:​29, 30). w23.08 24 párr. 14

Uzías nämäne bati ye ngwane ja töi mikani bobre kwe aune, nämäne “Ngöbö jurä ngwen jabätä”. Kä nämäne 68 biti ngwane krütani. Niara nünanbare ye ngwane, bäsi käre Jehovakwe kukwe kwin mikani nemen bare kräke (2 Crón. 26:​1-5). Juta kabre nämäne ja mike juta Israel rüere ye Uziakwe ganainbare. Ja di ngwani kwe juta Israel kriemike kwin (2 Crón. 26:​6-15). Jehová köböire kukwe nämäne nemen bare ie ye nämäne kä mike jutobätä raba ruin nie (Ecl. 3:​12, 13). Rey ye töi nämäne nierare nitre juanbätä sribire jai. Yebätä dre nuain tö namani kwe ye erere raba nuainne nämäne nütüre. Bati, niara nikani templo Jehovakwe yete aune jondron kukwani kwe altarbiti. Kukwe ye nitre reire ñaka raba nuainne jire chi (2 Crón. 26:​16-18). Azarías, sacerdote kri, mäträbare Uziasbätä ye medenbätä namani rubun. Uzías ja ngwanbare metre Jehovai ye ñan namanina ütiäte aune Jehovakwe lepra mikanibätä (2 Crón. 26:​19-21). ¡Ja töi mikadre bobre kwe akräke, kukwe ye erere ñan rabadre barebätä! w23.09 10 párr. 9-10

Pedro dianinanka nänkäre kä kwinbiti akwa ye bitikäre nämäne ja tuin kukwe ruäre ben. Kä 36, ye ngwane üai deme nämäne nemen Cornelio, ñaka judío yekwe ye tuani kwe. Yebiti bämikani metre Ngöbö abokän ñaka ni kitete aune nitre juta mada mada te ye raba nemen juta Ngöbökwe yete arato ye nükani gare (Hech. 10:​34, 44, 45). Yete ja käne mada, Pedro ñan namanina töbike mrökäre nitre juta madate yebe, ñobätä ñan aune ye känenkri niarakwe ñaka nuaindre jire chi. Ne madakäre, nitre kristiano judío aune nitre kristiano juta madate ye ñaka rabadre mröre keteitibe nitre kristiano judío ben namani nütüre. Nitre kristiano nämäne töbike kore ye namani Antioquía ngwane, Pedro ñan namani mröre jankunu nitre kristiano juta madate yebe, ñobätä ñan aune ye erere nuaindre kwe ngwane ñaka rabadre kwin nitre judío kräke ye jürä namanibätä. Pedro nämäne ja ngwen kore ja bämikakäre jerekäbe ye jutuabare apóstol Pablo ie ngwane, mäträbare kwe Pedrobätä nitre kwati ye okwäbiti (Gál. 2:​13, 14). Pedrokwe ñan kukwe kwin nuainbare yebiti ta ñaka ja di ngwani nekä kwe. ¿Drekwe dimikani? w23.09 22 párr. 8

Mäkwe ja trä tuadre töi bäkänbiti ngwane kukwe ruäre mäta nuainne blo ye jutuen mäi jabätä ngwane mä ñan ja di ngwan nekä. “Ni Dänkien moto kuin era metre” niara mä dimikai ye mäkwe ngwan törö jai (1 Ped. 2:3). Pedro tä kukwe ne niere nie: “Ngöbö ye ara jire käkwe mun mikadi juto biare nüne jakrä” (1 Ped. 5:10). Bati ja namani ruin ngwarbe Pedro ie rabakäre Ngöbö monsoi ngwärekri (Luc. 5:8). Akwa Jehová aune Jesukwe Pedro nämäne tare aune nämäne dimike yebätä nänbare jankunu kwe Jesube. Ye köböire, “ni Dänkien, ni Diantarikä Jesukristo tä gobrane kärekäre, ye känti Ngöbökwe niara kadi ngäbti kise kubu ja känti sete” (2 Ped. 1:11). ¡Regalo bä nuäre krubäte ¿ñan ererea?! Mäkwe kukwe ngüba bätärekä Pedro erere aune mäkwe Jehová tuainmetre ja kite ünä ye ngwane ja nire käre ye rabai mäkwe arato. Ye abokän “ni rabaite kwäre” (1 Ped. 1:9). w23.09 30 párr. 14; 31 párr. 16-17

Kä jubäre Tabernáculo känti ye nämäne ketaninkä, yete nitre sacerdote nämäne sribire. Arato kä jondron kukwakäre sribebare cobrere nämäne jubäre yekänti jondron nire kukwa nämäne. Aune jondron sribebare cobrere, te ñö nämäne yete sacerdote nämäne ja kise bätete sribi deme ye nuainkäre (Éx. 30:​17-20; 40:​6-8). Ñö nämäne mikani jondron cobrere te ye tä ngwen törö nie aune niaratre ie ni rabadre ja ngwen deme ja ngrabarebiti aune ja üairebiti. ¿Akwa “nitre kwati mada”, tä sribire gwairebe nitre dianinkä nänkäre kä kwinbiti ben ye tä medente? “Nitre kä jökräbiti tibien nämäne kwati” küra Ngöbökwe yekänti aune nämäne “sribire Ngöbökrä dibire rare bätä” Juan okwä namani. Nitre kwati mada ye tä sribi ye nuainne kä tibienbätä, templo ja üaire ye bäre (Apoc. 7:​9, 13-15). ¡Nita Ngöbö mike täte templo ja üairebiti yete ye kwin krubäte ni kräke! w23.10 28 párr. 15-16

Jehová arato tä ni dimike ja mräkätre umbre konkrekasionte yebiti (Is. 32:​1, 2). Aisete kukwe ruäre tä mä mike töbike ngwane, mäkwe ja drie ietre. Aune, kukwe ruärebiti mä dimikai kwe, ye mäkwe ka ngäbiti. Jehovata ni dimike niaratre yebiti. Kukwe käbämikata Bibliabätä ye tä ni mike dite Ni kristiano jökrä tä tö ngwen nüna kärekäre ie, kä kwinbiti o kä bä nuäre te kä tibienbätä ye kwin krubäte (Rom. 4:​3, 18, 19). Kukwe ie nita tö ngwen ye tä ni mike dite ja tuakäre kukwe tare ben, kukwe kwin Gobran Ngöbökwe driekäre aune sribi tä ni kisete konkrekasionte ye nuainkäre (1 Tes. 1:3). Apóstol Pablo nämäne tö ngwen ye käkwe niara dimikani ño ye ani mike gare jai. Niara ngwani ja tare nike krubäte, ja mikani niara rüere aune ganainbare niebare kwe. Dre nuaindre kwe ñan namani gare ie aune bäsi niara murie ketani (2 Cor. 4:​8-10). Kukwe jökrä ye tikani kwe dikakabare kwe bämäkäre ye ngwane. Niarakwe ja tuai kukwe bäri tare ben ñaka nämäne gare ie raba ruin nie. Ja känenkäre mada, nitre kwati ie niara nakani, käkwe nuainbare tare, bäsi murie neketani mrente aune kitani ngite. w23.10 15-16 párr. 14-17

¿Nita kukwe ribere Jehovai ye mikadre nemen bare bengwairebe kwe ie ni tö ye erere tuin Jehovai? Ruäre ngwane nita orare ye ngwane, mikadre nemen bare bengwairebe kwe ie ni tö. Akwa, ñongwane mikadre nemen bare kwe bäri kwin ye gare ie (Heb. 4:16). Nita kukwe ribere orasionte ye Jehová ñan mike nemen bare bengwairebe ni kräke ngwane, niara tä “ñakare” niere ni raba kite nütüre. Metrere “ngübare ken” ye kwrere tä niere nie. Monso bati nämäne bren mikadreta räre ribebare kwe Jehovai yebätä ani töbike. Jehovakwe niara mikadreta räre bengwairebe ye ngwane, mike täte jankunu ñobätä ñan aune mikaninta räre kwe, Satanakwe niedre Jehovai (Job 1:​9-11; 2:4). Ne madakäre, Jehovakwe köbö dianinkä, bren aune kukwe tare jökrä ye diankakäre (Is. 33:24; Apoc. 21:​3, 4). Aisete, nengwane ni ñaka ribere Jehovai rabadre ni miketa räre o kukwe ñan tuabare ye nuaindre kwe ni kräke. Yebätä, ¿monso bati ye raba dre ribere Jehovai? Jehovakwe ja di biandre ie aune töi mikadre jäme ne kwe sribidre kwe jankunu Jehová kräke töi kwatibebiti bren yebiti ta ye gärädre kwe (Sal. 29:11). w23.11 24 párr. 13

Sansón kukwe blo krubäte nuainbare, akwa ye ñan aibätä namani kwekebe. Ñakare aune niarakwe rüdre nitre filisteo rüere niebare Jehovakwe ie ye erere tö namani mikai nemen bare (Juec. 16:​28-30). Aisete Sansonkwe bikabare tidrä Jehovabätä aune Jehovakwe “niara tuadremetre ja ngie mike nitre filisteobätä” ribebare kwe ie. Jehovakwe niara kukwe nuain aune ja di bianinta kwe ie. Ye köböire köböitibe Sansonkwe nitre filisteo murie ketani bäri kwati kä jökrä te niarakwe nitre filisteo murie ketani ye kräke. Sansonkwe kukwe blo nuainbare ye köböite kukwe tare namani bare bätä akwa yebiti ta niarakwe ja di ngwani jankunu Jehová töi nuainkäre. Aisete niara erere kukwe tä nainte nie yebätä ni jäkäta olobiti o sribi ruäre diankata nikän. Akwa nikwe ñaka ja di ngwandre nekä ni ütiäte jankunu Jehová kräke ye nikwe ngwandre törö jai (Sal. 103:​8, 9). Nita ja mike ngite akwa ni raba nementa ütiäte krubäte Jehová kräke Sansón erere ye ngwandre törö jai. w23.09 6 párr. 15-16

Nita kä ngwen nüke jai ye köböire Jehovata ni kai ngäbiti, akwa niara töta nemen ni tuai ja tare nike ye ñan ai gärätä, ñakare aune nita kä ngwen nüke jai ye käita nemen jutobätä. ¿Kukwe ütiäte nibi gare mäi ne tä mä dimike kä ngwen nüke jai aune ja ngwen metre jankunu ye ñan ererea? (Sal. 5:12). Ani töbike Abrahán ie yebätä. Niara ja tuani kukwe tare ben aune kä ngwani nüke kwe jai yebätä Jehovakwe kani ngäbiti. Mikani tuin kwe jai ja ketamuko kwrere aune kädekani kwe ja ngwanka metre (Gén. 15:6; Rom. 4:​13, 22). Ye erere tä nemen bare nibätä arato. Nita sribire Jehová kräke o sribi tä ni kisete konkrekasionte ye ñan aibätä tä ni kai ngäbiti, ñakare aune kä ngwanta nüke jai aune ja ngwen metre yebätä. Kä nuäi nibiti, kukwe ñobiti nita ja tuin o dre nuain gare nie akwa ni jökrä kwe kukwe kwin ye raba nemen. ¿Gwäune mäta ja tuin kukwe ñan nuäre ben? Mäkwe ja ngwain metre ngwane, Ngöbökwe mä kai ngäbiti ye mäkwe ngwan törö jai. Ni käita juto Jehovabätä gare nie ye tä ni dimike krubäte aune kukwe ie nita tö ngwen ye tä nemen bäri dite. w23.12 11 párr. 13-14

Nitre brare kristiano jökrä ie kukwe ne nuain tädre gare kwin krubäte. Ye abokän rabadre nitre kukwe nuin, ja ruin ño ietre ye mike nüke gare kwin jai (Prov. 20:5). Nitre tä ja kukwe mike ño, tä ja ngwäre mike ño aune ja ngwen ño yebiti ja ruin ño ietre ye mäkwe mika nüke gare jai. Mäkwe kä diainkä jai blitakäre nitre ben correo electrónico aune mensaje ye aibebiti ngwane, ñaka rabai nuäre mä kräke blitakäre ngwärere ben. Ye medenbätä mäkwe ja di ngwan blite ngwärere nitre mada ben (2 Juan 12). Ni kristiano ünä ye rabadre ja ngübare akwle aune mräkätre kwin ngübare arato (1 Tim. 5:8). Arato mä raba ja kite sribi mada nuaine. Ütiäte mäkwe ja kitadre sribi nuainne nunankäre ye kwin krubäte (Hech. 18:​2, 3; 20:34; Efes. 4:28). Ja di ngwandre krubäte sribi nuainkäre aune ñaka nuaindre ruäre o ötare ta ye aibe. Ye köböire mä kädrie kwin aune rabai bäri nuäre mä kräke sribi känänkäre aune ñan riate jötrö ngwarbe mäkän. w23.12 27 párr. 12-13

“Köbö Jehovakwe” nieta Bibliabätä ngwane, tä blite nitre ja mikaka niara rüere gateta kwe aune tä juta kwe mikata kwäre kwe yebätä. Kukwe ne erere Jehovakwe nuainbarera kirabe juta ruäre mikani ja ngie nuin ye ngwane (Is. 13:​1, 6; Ezeq. 13:5; Sof. 1:8). “Köbö Jehovakwe” kebera nüke ye kömikai ja mikadi Babilonia kri rüere yebiti aune krütai rü Armagedón yebiti. Rabatekäre nire “köbö” yebätä ja mikadre juto gwäune. ‘Käre ja ngwandre mokre’ “ja tare nikadi kri” yebätä driebare Jesukwe yebiti mikani gare kwe nikwe nuaindre käre (Luc. 12:40; Mat. 24:21). Tesalonicenses kena yete Pablokwe kukwe keta kabre bämikani nitre kristiano dimikakäre. Ja mikadre juto kwetre köbö Jehovakwe kräke yekäre. Kä nämäne raire ja käne ne kwe köbö ye rükadre nämäne gare Pablo ie (2 Tes. 2:​1-3). Akwa köbö ye namanina känime kwrere ja mikadre juto kwetre ye ütiäte krubäte niebare Pablokwe ietre. w23.06 8 párr. 1-2

Kä 1970 jämi krüte ye ngwane, ju mente kwin 60 jabiti sribe tö namani ye kömikani Tokio (Japón). Nitre nämäne niken ju ye bäre ngwane, ju ye täi krö jabätä dobo kri matadre ye ngwane, yebätä nämäne nemen töbike. ¿Nitre ingeniero dre nuainbare ne kwe ju ye ñan gidiandrete? Jondron ribi aune ngrükate raba kwäräkwärä yebiti sribebare. Ni kristiano ketata ju sribebare mente kwin yebätä. ¿Ñobätä? Ni kristiano ja töi mikadre kwatibe kukwe ruärebätä aune kukwe ruärebätä rabadre töbike kwin käne. Kukwe bianta Ngöbökwe mikakäre täte aune Lei kwe ye mikakäre täte nikwe ja ngwandre dite käre. Ni tädre juto biarebe kukwe bianta Ngöbökwe “ye mikakäre täte” aune ñan mikakäre tuin ngwarbe jai. Ne madakäre, “ribeta o raba ngwane” nikwe ja töi kwitadre kukwe ruärebätä (Sant. 3:17). Nikwe töbikaita debe näre kukwe nebätä ngwane nikwe ñaka ja töi mikai kukwe jökrä käin ngäbiti o kukwe jökrä rabadre tuin blo nie. Kukwe ñokänti ni rabadre ja ngwen dite ye rabai gare nie kukwe ja tötikara nebätä. w23.07 14 párr. 1-2

Niara namanina ünä ye ngwane, Satana ñan tö namani niara tuai ja ngwen metre Jehovai aune niara nuaninte metre ta ngwärere kwe (Mat. 4:​1-11). Satana töi nämäne kwatibe Jesús tuabätä ja mike ngite ne kwe ñaka ni kökadretari kwe. Jesús nämäne kukwe driere kä tibienbätä ye ngwane, ja tuani kukwe mada ben kwe. Ñodre, nitre ja mikaka niara rüere nämäne näin niara jiebiti aune niara murie keta tö namani (Luc. 4:​28, 29; 13:31). Arato nitre ja tötikaka Jesukwe töi ngite yebätä ñan namani kukwe jökrä nuainne kwin, yebe Jesús nämäne ja tuin (Mar. 9:​33, 34). Jesús nämäne gobran ngwärekri ye ngwane, niara nuainbare tare aune kötai namani. Niara kani ngite murie ketakäre ye ngwane, mikani tuin ni ja ngwanka käme ye kwrere jai, yebätä ngwani ja tare nike (Heb. 12:​1-3, TNM). Niara namanina niken ngwarbe ye ngwane, Jehová ñan namanina niara kriemike, aisete ja namani gare kaibe ie (Mat. 27:46). Jesukwe ni ütiä biani kri krubäte ye gare metre nie. Niara töi nämäne kwatibe kukwe ñan nuäre keta kabre nuainbätä ni kräke, yebätä nita töbiketari ngwane, nita nemen niara tarere bäri w24.01 10-11 párr. 7-9

Nita kukwe ngübare bätärekä ye tä ni dimike nüne jäme ni madabe. Ni kukwe ngübaka bätärekä ye tä ni mada kukwe nuin kwin tä blite ye ngwane (Sant. 1:19). Arato nikwe kä jäme känändi. Ni mikai kukwe nuainne ja dibiti ye ngwane, ni ñan rabai rubun o kukwe nuaindi jötrö ngwarbe. Ne madakäre, ni iti käkwe ñäkäi tare nie ngwane, ni ñan rabai rubun kräke o kukwe nuainta nibätä ye erere nuainenta ja ngie mikakäre. Bäri kwin nikwe kä ngwain nüke jai aune ngite kitai ta jabiti kwärikwäri töi kwinbiti (Col. 3:​12, 13). Nita kukwe ngübare bätärekä ye tä ni dimike kukwe kwin diankäre nuaindre jai. Ne madakäre, ni ñan tä niken kukwe nuainne jötrö ngwarbe ñaka töbikare kwärä. Ñakare aune, nita kukwe mike gare kwin jai käne dre nuain raba nikwe aune dre bäri kwin ye nita mike gare jai. Ñodre, nita sribi känene ngwane, sribi bianta kenanbe nie ye ni tö raba nemen ka ngäbitibätä, ye köböite nikwe gätä juandre ruäre ja bäre o kukwe driedre bäri brai yebiti ta. w23.08 22 párr. 8-9

Mäta ja tuin kukwe tare ben ye ngwane mä raba nemen töbike krubäte. Akwa mäkwe ja dianinkä mento Jehová kräke yebätä mäkwe töbikai, ye mä dimikai ja tuin kukwebiti mä nuateta yebe. Ni ja dianinkä mento Jehová kräke ye köböire tä nemen bäri nuäre ni kräke ja tuakäre kukwe tare yebe. ¿Ñobätä nita ye niere? Ni iti tä ja denkä mento Jehová kräke, ye tä dre ie töta nemen ye tuenmetre. ¿Ye dre gärätä? Dre ie ni töta nemen jakrä abokän tuin käme Jehovai ye ni ñaka tä kai ngäbiti jire chi (Mat. 16:24). Aisete, nita ja tuin kukwe tare ben ngwane, nikwe ñaka töbikai nikwe dre nuaindi yebätä. Ñakare aune kukwe keteitibe nikwe nuaindi: ni töi täi ja ngwanbätä metre Jehovai aune kä tuai jutobätä. Nita ja denkä mento Jehová kräke yebiti, nita ja töi mike ñaka kukwe mada kain ngäbiti jire. Aune nikwe niedi Job erere: “Tikwe ja ngwain metre” (Job 27:5). w24.03 9 párr. 6-7

Ja mräkätrebätä kukwe namani bare nikwe blitani ye tä bämike metre “Ngöbö ni tarekä” (2 Cor. 13:11). Jehová töita ni itire itirebätä aune ja tare metre kwe ye täi ni itire itire bäre käbämikata kwe (Sal. 32:10). Ni tare Jehovakwe tä bämike ño nie yebätä nikwe töbikadretari bäri ngwane, ja raba nemen ruin bäri ken nie aune ni tare kwe ye rabai tuin bäri metre nie. Aisete, nikwe oradre ie, ja brukwä tökadrete ie aune ni taredre kwe nita ribere ye mikadre gare ie. Kukwe meden tä ni mike töbike ye nikwe niedre jökrä ie aune nita ja driere ie ngwane, ni kukwei rükai gare ie yei tö ngwandre aune tö ni dimikai yei tö ngwandre kwatibe (Sal. 145:​18, 19). Jehovata ni tarere ye abokän ñukwä jutra ngitiekä kä tibo näire, ni töta nemen träsäi jankunu aune ñaka kä mikaikäbätä ye kwrere. Niara dite krubäte aune ni ngüba gare kwin ie. ¡Jehovakwe ni tare krubäte ye medenbätä kä juto nibätä! Ni jökrä tö kukwe ne nie: “Tita Jehová tarere” (Sal. 116:1). w24.01 31 párr. 19-20

Jesús ñan Ngöbö kä Jehová ye aibe mikani gare nitre judío ie. Ñobätä ñan aune ye nämänena gare ietre. Ñakare aune “Jehová ye ño” ye mikani gare kwe ietre (Juan 1:​17, 18). Ñodre, tärä tikani Hebreo yebätä Jehová ye abokän ni mikaka tuin bobre jai aune ni ruentari tare ie nieta yete (Éx. 34:​5-7). Kukwe ne mikakäre nüke gare bäri kwin Jesukwe kukwe bämikani krörö, monso käkwe kämikaninkä rünbätä biti jataninta kokwäre yebiti. Nita ñäkebätä ngwane, monso ye “nämane mente se kwrere angwane, jatabare rünye”, nikani betekä ngäbiti aune kise kitani kwe ngärä yebiti ngite kitani ta kwe biti töi bökänbiti raba nüke gare nie, kukwe nebiti nüke gare metre nie Jehová ye ni mikaka tuin bobre jai aune ni ruentari tare ie (Luc. 15:​11-32). Jesukwe nitre mada dimikani Jehová ño ye mike nüke gare kwin jai aune ye era ni kräke. w24.02 10 párr. 8-9

Jehová tö ni töi mikai jäme aune ni dimikai nita ja tuin kukwe tare ben ye ngwane. ¿Dre raba ni dimike nitre mada töi mike jäme aune dimike Jehová erere? Ja töi mikadre kwin keta kabre nitre töi mikakäre jäme. ¿Dre ni dimikai nitre töi mike jäme aune ja tarere jankunu köbö kwatirekwatire? (1 Tes. 4:18). Nikwe ja töi mikadre töi kwin ne erere nuainne: ja töi mikadre nitre mada töi mike nüke gare jai, nitre mada tarere aune kukwe kwin nuainne nitre mada kräke (Col. 3:12; 1 Ped. 3:8). Nitre mada mikadre tuin bobre jai aune töi kwin keta kabre mada ye tä nikwe ngwane nitre tä ja tuin kukwe tare ben ye ñan rabai tare ni kräke dimikakäre. Jesukwe mikani gare krörö: “Ni moto ño aune ni töi ño ye kwrere nita blite ne aisete ni moto kwin ne ngwane nita blite kwin ni mada mada die mikakrä” (Mat. 12:​34, 35). Nibira gare metre nie nita ja mräkätre dimike yebiti nita niaratre tarere nita bämike ye ütiäte krubäte. w23.11 10 párr. 10-11

Profecía rükadre gare nie yekäre nikwe ja di kärädre. Ani kukwe ne bämike ja töite. Juta keteiti känti kä ñan gare mäi yete mäi rikadre, akwa ja ketamuko iti ie juta ye gare kwin krubäte yebe mäta nain. Ye medenbätä, mäta medente aune ji kratire kratire ye tä niken medenkwäre ye gare kwin ie. ¡Yebätä bäri kwin ja ketamuko mäkwe ye tä näin mäbe! Ye erere arato, dre tä nemen bare kä nengwane aune dre rabadi bare ja känenkäre ye gare kwin Jehovai. Aisete, profecía tä Bibliabätä ye rükadre gare nie yekäre töi bobrebiti nikwe ja di kärädre ie (Dan. 2:28; 2 Ped. 1:​19, 20). Nitre rüne jökrä erere Jehová tö monsotre kwe ye tuai nüne kwin ja känenkäre (Jer. 29:11). Akwa, niara ñaka nitre rüne kä tibienbätä ye erere, ñakare aune niara die tärä kukwe kia kia ñan ütiäte kwrere ye jökrä tä mike gare nie. Ye medenbätä dre rabai bare ja känenkäre ye rabadrera gare nie yekäre niarakwe profecía tikamanabare Bibliabätä. w23.08 8 párr. 3-4