Mäträdre nibätä ribedre jai ye ñobätä kwin

1. ¿Kukwe kwin diandre jai aune rabadre bare kwin yekäre dre nuaindre? (Proverbios 13:10; 15:22).

NI JÖKRÄ tö kukwe kwin dian jai. Kukwe mikata nuaindre jai rabadre bare kwin yekäre ni rabadre mäträmana jabätä nieta Bibliakwe (ñäkädre Proverbios 13:10a; 15:22 yebätä).b.

2. ¿Jehovakwe dre kä bämikani nie?

² Ni Rün Jehová ye aibe raba mäträre kwin krubäte nibätä. Ye medenbätä ni mikadre töbätä kwe ye nikwe ribedre ie orasionte. Niara tä käbämike nie: “Tikwe mäträi mäbätä aune ti okwä täi mäbätä” (Sal. 32:8). Jehová töita nibätä aune ñongwane mäträdre nibätä nita ribere jai ye ngwane tä juto biarebe nuainkäre aune tä ni dimike ja di ngwen kukwe kwe ye mikakäre täte.

3. ¿Kukwe ngwantarita meden mike gare jai kukwe ja tötikara nebätä?

³ Kukwe ketabäkä känti Bibliakwe ni dimikai abokän ni bike mike gare jai kukwe ja tötikara nekänti: 1)¿Töi kwin meden nita ribere jai nekwe mäträdre nibätä ye nikwe kadre ngäbiti?” 2) “¿Nire raba mäträre kwin tibätä?” 3) “¿Mäträdre tibätä ütiäte ti kräke ye tita bämike ño?” aune 4) “¿Ni madakwe kukwe diandre ti kräke ye ñobätä ñaka kwin?”.

“¿TÖI KWIN MEDEN NITA RIBERE JAI?”

4. ¿Töi kwin meden nita ribere jai mäträta nibätä ye ngwane?

⁴ Ni töi bobre aune kukwe ñan nüke gare jökrä nie ye nikwe ngwandre törö jai mäträta nibätä ngwane, kukwe kwin rabai bare ni kräke. Ne madakäre, ni ie kukwe gare krubäte aune ja tuanina kukwe ruäre ben yekwe mäträdre nibätä ye köböire nikwe kukwe kwin dian nuaindre jai ye ngwandre törö jai. Ni töi bobre aune kukwe ñan nüke gare jökrä nie ye köböire Jehová raba ni dimike ye nikwe kadre ngäbiti aune mäträta kwe nibätä Bibliabiti ye ni töi juto biarebe mikakäre täte (Miq. 6:8; 1 Ped. 5:5). Ni töi bobre ye ngwane mäträdre nibätä Bibliabiti ye ni töi juto ka ngäbitikäre.

5. ¿Nane drebätä David ie ja raba nemen ruin ütiäte?

⁵ Rei Davidbätä ani kukwe mike gare jai, kukwe kwin nämä nemen bare David kräke aune kukwe nämäne gare krubäte ie akwa ye ñan aibätä bikabare kri kwe. David jämi reire ye ngwane, música täkä ye nämänena gare kwin krubäte ie aune yebätä, Rei Saúl käkwe käräbare música täke ja kräke (1 Sam. 16:​18, 19). Ye bitikäre, Jehovakwe niara kädekani reire ngwane, Jehovakwe üai deme ye biani ie (1 Sam. 16:​11-13). Niara rübare rüe kwe yebe ngwane gananbare kwe yebätä nitre namani käikitekä ñodre, Goliat kri krubäte ye murie ketani kwe (1 Sam. 17:​37, 50; 18:7). David bikadre kri akräke, niedre kwe: “Kukwe gare krubäte tie aisete mäträdre tibätä ye ti ñaka ribere jai”. Akwa, ye erere David ñaka töbikabare jire.

6. ¿Mäträ nämäne David bätä ye töi kwinbiti nämäne kain ngäbiti ye ñokänti raba nemen gare nie? (Üai).

⁶ David namanina rei erere ye ngwane, nitre ünä ie nämäne mäträmana ja bätä (1 Crón. 27:​32-34). Ye tuin metre ñobätä ñan aune nitre ünä brare o merire nämäne mäträrebätä ye jökrä nämäne kain ngäbiti. Ye nämä tuin metre yebätä Nabal bikaka kri töbike ja aibebätä aune ñaka debe bien. Muko Abigail käkwe kukwe niebare David ie ye Davidkwe kukwe nuani aune mikani täte kwe, Abigailkwe kukwe niebare ye köböire David ñaka ja mikani kukwe kri te (1 Sam. 25:​2, 3, 21-25, 32-34).

7. ¿Kukwe namani bare Davidbätä ye tä dre driere nie ja töi kräke? (Eclesiastés 4:13; üai mikadre ñärärä).

⁷ Kukwe nakaninkä Davidbätä yebätä kukwe ütiäte raba nemen gare nie ja töi kräke. Ñodre, kukwe gare krubäte nie o sribi ütiäte tä ni kisete yebätä kukwe gare jökrä nie ye ñan nütü rabadre o mäträdre nibätä ye ni ñan ribere ye ñaka nütüdre. Ñakare aune ni tädre juto biarebe mäträta nibätä ye kukwe nuakäre aune ñaka nirekri o nire tä nuainne yebätä ja töi mikadre (ñäkädre Eclesiastés 4:13 yebätä).c Kukwe ne erere nuaindi ngwane nikwe ñaka ja mike ngite krubäte aune ni ñan kukwe tare diandre ni mada kräke aune ñaka ja kräke arato.

“¿NIRE RABA MÄTRÄRE KWIN TIBÄTÄ?”

8. ¿Jonatán ye ai käkwe mäträdre Davidbätä ye ñobätä namani kwin ?

⁸ Kukwe mada raba nemen gare nie ja töi kräke Davidbätä. Ñodre, niarakwe mäträmana jabätä 1) nitre nämäne ja kete kwin Jehovabe ye ie, 2) dre nämäne nemen bare bätä nämäne nüke gare nitre ye ie. Ñodre, ja mäkädreta kwe Saúl ben o ño tö namani mikai gare jai ye ngwane Saúl monsoi Jonatán ye ie mäträmana jabätä kwe. ¿Ñobätä ja di käräbare kwe Jonatán ie kukwe yebätä? Ñobätä ñan aune Saúl ño ye nämä gare kwin Jonatán ie aune Jonatán nämäne ja kete kwin Jehovabe (1 Sam. 20:​9-13). ¿Ni raba ja ngwen ño David erere?

9. Mäträdre nibätä nita ribere jai ngwane, ¿nirekwe nuaindre abokän rabadre bäri kwin? (Proverbios 13:20).

⁹ Ni bike kukwe den keteiti nuaindre jai ngwane nikwe mäträmana jabätä 1) ni iti tä ja kete kwin Jehovabe ye ie, 2) ni iti käkwe ja tuabarera kukwe ye erere ben ye ie, ye kwin krubäte (ñäkädre Proverbios 13:20 yebätä).d Ñodre, töbike kukwe nebätä, monso bati tö ja mäkäite ye ngwane, ¿raba mäträmana jabätä nire ie? Ja ketamuko bati kwe ye ie raba mäträmana jabätä aune raba mäträre kwin Bibliabiti bätä. Akwa, ni gure tän ja üairebiti aune tä nüne kä jutobiti ye ie kukwe gare kwin, ja tuabarera kwe kukwe ruäre ben, kukwe garera ie ye raba mäträre metre ta aune kwin bätä.e

10. ¿Drebätä ni bike ja kite mada?

¹⁰ Töi kwin meden ribeta jai mäträta nibätä ye ngwane aune nire käkwe mäträdre nibätä ye nibira gare nie. Akwa, mäträta nibätä ye ngwane ñobätä ni tädrera juto ka ngäbitikäre aune ni madakwe kukwe diandre ni kräke ye kwin o ñakare ye ni bike mike gare jai ja känenkäre.

“¿MÄTRÄTA NIBÄTÄ NGWANE NI TÄDRETA JUTO KA NGÄBITIKÄRE?”

11, 12. a) ¿Nikwe ñaka kukwe meden nuaindre? b) ¿Kukwe namani diandre nuaindre ja käne jai Rehoboam ye ngwane dre nuainbare kwe?

¹¹ Ni iti kukwe dianina jai biti tä niken mäträmana jabätä ni madai kukwe yebätä akwa töbiri ño kwe ye erere tö kukwe nuain. Aisete, mäträdi ño bätä ye ñan ai känänta kwe. Kukwe namani rei Rehoboam yebätä ye raba ni mike mokre.

¹² Rehoboam rün Salomón krütani ye ngwane, Rehoboam kädekani reire. Kä ye ngwane juta Israel ye nämäne nüne kwin krubäte akwa Salomón käkwe sribi mikani krubäte nitre israelita ye kisete. Yebätä Rehoboam ñaka sribi mikadre krubäte kisete ye ribebare kwetre. Akwa, Rehoboam käkwe kä gäräbare töbikabare kukwe yebätä. Kenanbe kukwe kwin nuainbare kwe ñobätä ñan aune nitre umbre käkwe sribibare Salomón ben ye känti nikani mäträmana jabätä (1 Rey. 12:​2-7). Akwa, nitre umbre ye ñan ai kukwe mikani täte kwe. Kukwe niebare kwetre ie ye ñan namani debe kräke aisete, nikani monsotre mada bati känti mäträmana jabätä, yebätä nie raba niarakwe dre nuaindi ye nämänena töite (1 Rey. 12:​8-14). Rehoboam ñaka nitre umbre mikani täte aune metrere monsotre bati ye mikani täte kwe. Ye medenbätä, juta Israel yete kukwe tare nakaninkä Rehoboam ñaka gobranbare jäme yete ja käne (1 Rey. 12:​16-19).

13. ¿Nire käkwe mäträdi nibätä akwa nikwe kai ngäbiti kä jutobiti ngwane ye käkwe ni dimike ño?

¹³ ¿Dre nemen gare nie rei Rehoboam yebätä? Ye abokän ni tö mäträmana jabätä ye ngwane, mäträdi ño nibätä ye ni tädrera juto ka ngäbitikäre, akwa, ni töita dre dianbätä jai ye ñan ai tädrera ni töite ai gärätä. Ye medenbätä ni rabadre ngwentari jai: “Tita mäträmana jabätä ye ngwane dre kukwe nua tä tikwe ye erere nie ñaka tä tie ngwane, ¿ti ñan täi ka ngäbiti jire?”. Ari bämike keteiti.

14. ¿Dre abokän ñan käi kwitadrekä jabiti? Bämike keteitibe (üai mikadre ñärärä).

¹⁴ Ja mräkä iti ie sribi drieta aune sribi ye ütiä biandi kwin ie akwa sribi ye nuaindi niara rabadre sribire hora kabre te aune nemenkä mente mräkätre kwe yebätä. Akwa sribi ye diankäre jai känenkri tä niken ni umbre känti mäträmana jäbätä ne kwe dimikadre kwe. Akwa, ja mräkä umbre ye tä Biblia yebiti ngwenta törö ie, rabadre mräkätre kwe ye ngübare ja üairebiti ye bäri ütiäte (Efes. 6:4; 1 Tim. 5:8). Akwa, bengwairebe ja mräkä ye ie ja mräkä umbre tä kukwe niere ye ñan tä nemen tuin debe. Aisete, tä niken ja mräkä mada känti mäträmana jabätä. Mrä mada, ja mräkä mada tä niere ie niara tä sribi den jai ye tuin debe ie ye ngwane, tä nemen tuin ja bä ie. Aisete, ja mräkä ni tä mäträmana bökän jabätä o niara töita ño ye erere ja mräkä mada käkwe kukwe niedre ie, ¿ye ai känänta kwe? Metrere ni brukwä ye tä ni ngökö ye nieta nikwe ngwandre törö jai (Jer. 17:9). Akwa, mäträta nibätä ñan tä nemen tuin ja bä nie ye ngwane tä ni dimike.

“¿TI RABA NI MADA TUEMETRE KUKWE DEN TI KRÄKE?”

15. ¿Nikwe ñaka dre nuaindre, aune ñobätä?

¹⁵ Ni kristiano itire itire ye rabadre kukwe den akwle jai ye ie Jehová tö (Gál. 6:​4, 5). Akwa, nibira gare nie erere kukwe diandre jai ye känenkri ni rabadre ja mräkä niena ünä ja üairebiti ye ie ja di ribere, ne kwe ni dimikadre kwe Biblia yebiti. Akwa, ja mräkä umbre ye käkwe kä diandre ni kräke jai ye ñan ai ribedre ie. Aisete, nire ie nita tö ngwen bäri ye ñan ai ie ni näin kukwe ye ngwentari: “¿Mä tädre ti täte kräke mäkwe dre nuaindre?”. Arato, ni mada tä niken kukwe nuainne ye kwrere ni ñaka raba dre nuainne siba ñakare aune ni rabadre töbike kwin kukwe diankäre akwle jai.

16. ¿Dre namani diandre jai nitre Corinto ie? (1 Corintios 8:7; 10:​25, 26).

¹⁶ Dre namani bare konkrekasion Corinto yete ye ani mike gare jai. Ngri bian nämä ngöbö ngwarbe ie ye nitre kristiano käkwe kwetai o ñakare ye nämäne diandre jai ietre. Pablo kukwe ne tikabare ie: “Ngöbö ngwarbe ñakare jire amne era metre Ngöbö tärä itibe, ye gare kuin nie” (1 Cor. 8:4). Yebätä, nitre kristiano ruäre käkwe ja töi mikani ngri ye kwete. Akwa, nitre kristiano mada töi nämäne nike, yebätä ñaka ja tö mikani kwete kwe (ñäkädre 1 Corintios 8:7; 10:​25, 26 yebätä). Itire itire ie kukwe ye nämäne diandre jai. Akwa, ja mräkätre rabadre kukwe den ja mräkätre mada kräke aune nitre mada tä dre nuainne ye erere nuainne ye ñan ai Pablokwe niebare ietre. Ñakare aune, Romanos 14:​10-12 yete tikabare kwe: “Ye mden kisete, ni itire itire käkwe dre dre nuendi, ye abko nikwe niedi au jökrä jakrä ni Dänkienye”.

17. ¿Ni mada tä dre nuainne ye erere nikwe nuaindi ngwane dre raba nemen bare? Bämike keteiti (üai mikadre ñärärä).

¹⁷ ¿Kukwe ye erere raba nemen bare ne ngwane? Kräkä nuainta fraciones sanguíneas yebiti yebätä ani töbike, ni itire itire käkwe ye kai ngäbiti o ñakare ye tä gare ie.f Metrere kukwe fraciones sanguíneas bätä blitata ye ñan tä nemen nüke gare mrebe nie, akwa, ni kristiano itire itire rabadre kukwe ne den jai ye ütiäte krubäte (Rom. 14:4). Ja mräkätre mada tä dre nuainne ye erere nikwe nuaindi ngwane, ni töi tötikata Bibliakwe ye raba kite di nekä. Aisete, tädre dite yekäre ni rabadre ja töi mike kukwe den akwle jai Biblia tä ni jie ngwen ye ererebätä (Heb. 5:14). Yebätä, ütiäte krubäte nikwe kukwe driere jai ye ngwane ni rabadre ja kite kwin akwle aune Biblia yebiti ni raba ja jie ngwamana ye erere bätä ni raba kukwe den nuaindre jai. Akwa, yebiti ta nita ja di ribere raba ruin nie ngwane, ni rabadre ja di kärere ja mräkä ünä ja üyaibiti ye ie.

NI RABADRE MÄTRÄMANA JANKUNU JABITI

18. ¿Jehovakwe dre nuainbarera ni kräke?

¹⁸ Jehová tä tö ngwen nie ye tä bämike nie tä ni tuenmetre kukwe den akwle jai ngwane. Akwa, ye ñan gärä niara ja kukwei mikaninte nie aune ja ketamuko ünä ja üairebiti ye tä bien nie ni dimikakäre kukwe ja jie ngwankäre Bibliabätä ye mikakäre täte. Kukwe nebiti Jehová ye ni Rün kwin ye tä bämike (Prov. 3:​21-23). ¿Akwa, nita debe bien ie kukwe jökrä yebätä ye ni raba bämike ño ie?

19. ¿Ni raba kä mike juto ño Jehovabätä?

¹⁹ Monsotre tä kite Jehová mike täte aune tä nemen ünä ja üairebiti bätä töbätä aune töita ni mada dimikabätä ye tä kä mike juto nitre rüne yebätä. Ye erere arato nita nirien jankunu ja üairebiti nita mäträmana jabätä aune ni ñaka tä kukwe den jai okwä kware ye käta ni Rün kä kwinbiti ye käikitekä aune kä mike jutobätä.