SUNO KAY MATEO

1 Amo ini ang libro nga nagasugid sang kabuhi* ni Jesucristo. Anak sia ni David,+ nga anak ni Abraham.+

17 Gani, ang tanan nga kaliwatan halin kay Abraham tubtob kay David 14 ka kaliwatan; halin kay David tubtob sa pagkatapok sa Babilonia 14 ka kaliwatan; halin sa pagkatapok sa Babilonia tubtob sa Cristo 14 ka kaliwatan.

18 Ini ang paagi sang pagkabun-ag ni Jesucristo: Sang ang iya iloy nga si Maria kalaslon kay Jose, nagabusong na sia paagi sa balaan nga espiritu+ antes pa sila mag-upod. 19 Apang, bangod si Jose nga iya bana* matarong kag indi niya luyag nga mahuy-an sia, tuyo niya nga diborsiohan* sia sing tago.+ 20 Apang sang nahunahuna na niya ini, ang anghel ni Jehova* nagpakita sa iya sa damgo, nga nagasiling: “Jose, anak ni David, indi ka magkahadlok nga dalhon sa imo balay si Maria nga imo asawa, kay nagapanamkon sia paagi sa balaan nga espiritu.+ 21 Magabun-ag sia sing isa ka anak nga lalaki, kag hingalanan mo sia nga Jesus,*+ kay luwason niya ang iya katawhan sa ila mga sala.”+ 22 Natabo ini tanan agod matuman ang ginsiling ni Jehova* paagi sa iya manalagna: 23 “Isa ka birhen ang magabusong kag magabun-ag sang isa ka anak nga lalaki, kag hingalanan nila sia nga Emmanuel,”+ nga kon badbaron, “Kaupod Namon ang Dios.”+

24 Dayon nagbugtaw si Jose kag ginhimo niya ang ginsugo sa iya sang anghel ni Jehova,* kag gindala niya sa iya balay ang iya asawa. 25 Apang wala sia maghulid sa iya tubtob nagbun-ag sia sing isa ka anak nga lalaki,+ kag ginhingalanan niya sia nga Jesus.+

2 Sang natawo si Jesus sa Betlehem+ nga sakop sang Judea sang panahon ni Hari Herodes,*+ ang mga astrologo* halin sa Sidlangan nag-abot sa Jerusalem. 2 Namangkot sila: “Diin natawo ang hari sang mga Judiyo?+ Kay nakita namon ang iya bituon sang didto kami sa Sidlangan, kag nagkari kami agod magyaub* sa iya.” 3 Sang nabatian ini ni Hari Herodes kag sang tanan nga katawhan sa Jerusalem, natublag sila. 4 Sang natipon niya ang tanan nga puno nga mga saserdote kag mga escriba sang katawhan, ginpamangkot niya sila kon diin matawo ang Cristo.* 5 Nagsiling sila sa iya: “Sa Betlehem+ nga sakop sang Judea, kay amo ini ang ginsulat sang manalagna: 6 ‘O Betlehem sa duta sang Juda, indi ikaw ang pinakakubos nga siudad sa mga gobernador sang Juda, kay sa imo magahalin ang isa nga magadumala, nga magabantay sa akon katawhan, ang Israel.’”+

7 Dayon ginpatawag sing tago ni Herodes ang mga astrologo kag ginpat-od sa ila kon san-o nagtuhaw ang bituon. 8 Sang ginpakadto niya sila sa Betlehem, nagsiling sia: “Lakat kamo kag pangitaa ninyo ang bata. Kag kon makita ninyo sia, pahibalua ninyo ako agod makakadto man ako kag makayaub sa iya.” 9 Sang nahambal ini sang hari, naglakat sila. Ang bituon nga ila nakita sang didto sila sa Sidlangan+ nag-una sa ila tubtob nagdulog ini sa ibabaw sang lugar nga nahamtangan sang bata. 10 Sang nakita nila ang bituon nagkasadya gid sila. 11 Kag sang nagsulod sila sa balay, nakita nila ang bata upod sa iya iloy nga si Maria. Nagluhod sila kag nagyaub* sa bata. Ginbuksan man nila ang ila mga bahandi kag gindulot sa iya ang bulawan, olibano, kag mira. 12 Apang, bangod ginpaandaman sila sang Dios paagi sa damgo+ nga indi magbalik kay Herodes, nagpauli sila sa ila lugar paagi sa lain nga dalan.

13 Sang nakalakat na sila, ang anghel ni Jehova* nagpakita kay Jose sa damgo,+ nga nagasiling: “Bangon ka, dalha ang bata kag ang iya iloy kag magpalagyo kamo sa Egipto, kag magpabilin kamo didto tubtob magsiling ako nga magbalik na kamo, kay pangitaon ni Herodes ang bata agod patyon sia.” 14 Gani sa sina nga gab-i nagbangon si Jose kag gindala ang mag-iloy sa Egipto. 15 Nagpabilin sia didto tubtob napatay si Herodes. Katumanan ini sang ginsiling ni Jehova* paagi sa iya manalagna: “Halin sa Egipto gintawag ko ang akon anak.”+

16 Sang nahibaluan ni Herodes nga gindayaan sia sang mga astrologo, naakig gid sia. Gani nagsugo sia nga pamatyon ang tanan nga bata nga lalaki sa Betlehem kag sa tanan nga distrito sini, halin sa duha ka tuig ang edad paubos, suno sa tion nga iya ginpat-od sa mga astrologo.+ 17 Sa amo natuman ang ginsiling paagi kay Jeremias nga manalagna: 18 “Isa ka tingog ang nabatian sa Rama, hinibi kag mabaskog nga hinaya. Nagahibi si Raquel+ tungod sa iya mga anak, kag indi sia malugpayan, bangod wala na sila.”+

19 Sang patay na si Herodes, ang anghel ni Jehova* nagpakita kay Jose sa damgo+ didto sa Egipto 20 kag nagsiling: “Bangon ka, dalha ang bata kag ang iya iloy kag magkadto kamo sa Israel, kay ang mga nagahingabot sa kabuhi* sang bata patay na.” 21 Gani nagbangon sia kag gindala ang mag-iloy sa Israel. 22 Apang sang nabatian niya nga si Arquelao ang nagbulos sa iya amay nga si Herodes subong hari sang Judea, nahadlok sia sa pagkadto didto. Kag bangod ginpaandaman pa gid sia sang Dios paagi sa damgo,+ nagkadto sia sa teritoryo sang Galilea.+ 23 Kag nag-istar sia sa siudad sang Nazaret,+ agod matuman ang ginsiling paagi sa mga manalagna: “Tawgon sia nga Nazaretnon.”*+

3 Sang ulihi, si Juan+ nga Manugbawtismo nagbantala+ sa kamingawan sang Judea, 2 nga nagasiling: “Maghinulsol kamo, kay ang Ginharian sang langit malapit na.”+ 3 Sia ang ginapatuhuyan ni Isaias nga manalagna+ sang nagsiling sia: “May nagasinggit sa kamingawan: ‘Ihanda ang dalan ni Jehova!* Tadlunga ang iya mga dalan.’”+ 4 Ang panapton ni Juan human sa balahibo sang kamelyo kag ang iya paha human sa panit.+ Ang iya pagkaon mga apan kag dugos halin sa talon.+ 5 Kag ang katawhan sang Jerusalem kag sang bug-os nga Judea kag sang tanan nga lugar sa palibot sang Jordan nagkadto sa iya,+ 6 kag gintu-ad nila sing dayag ang ila mga sala kag ginbawtismuhan* niya sila sa Suba Jordan.+

7 Sang nakita niya ang madamo nga Fariseo kag Saduceo+ nga nagkadto didto, nagsiling sia sa ila: “Kamo nga mga kaliwat sang mga man-ug,+ sin-o ang nagpaandam sa inyo sa pagpalagyo sa adlaw sang kasingkal sang Dios?+ 8 Gani, ipakita ninyo sa inyo mga buhat nga nagahinulsol kamo. 9 Indi kamo magsiling sa inyo kaugalingon, ‘Amay namon si Abraham.’+ Kay ginasiling ko sa inyo nga ang Dios makasarang sa paghimo bisan sa sini nga mga bato nga mga anak ni Abraham. 10 Ang wasay handa na sa pag-utod sa gamot sang mga kahoy. Gani ang tanan nga kahoy nga wala nagapamunga sing maayo nga bunga pudlon kag ihaboy sa kalayo.+ 11 Ginabawtismuhan ko kamo sa tubig bangod sang inyo paghinulsol,+ apang ang isa nga magakari sunod sa akon mas gamhanan sangsa akon, kag indi ako takus sa paghukas sang iya mga sandalyas.+ Sia magabawtismo sa inyo sa balaan nga espiritu+ kag sa kalayo.+ 12 Nagauyat sia sing pala nga ginagamit sa pagpahangin, kag tinluan niya sing maayo ang iya linasan, kag tipunon ang iya trigo sa bodega, apang sunugon niya ang upa sa kalayo+ nga indi mapalong.”

13 Halin sa Galilea, si Jesus nagkadto kay Juan sa Jordan agod magpabawtismo.+ 14 Apang ginpunggan sia ni Juan, nga nagasiling: “Nagkadto ka bala sa akon agod magpabawtismo? Apang ako ang dapat magpabawtismo sa imo.” 15 Si Jesus nagsabat: “Indi ako pagpunggi, kay sa sini nga paagi nagakaigo para sa aton nga himuon ang tanan nga matarong.” Gani nagpasugot si Juan. 16 Pagkatapos mabawtismuhan si Jesus, nagtakas sia gilayon sa tubig; kag ang langit nabuksan,+ kag nakita niya ang espiritu sang Dios nga nagapanaug kaangay sang salampati kag nagkunsad sa iya.+ 17 Kag may nabatian nga tingog halin sa langit+ nga nagasiling: “Ini ang akon Anak,+ ang hinigugma, nga ginakahamut-an ko.”+

4 Pagkatapos sadto, gintuytuyan si Jesus sang espiritu sang Dios pakadto sa kamingawan. Didto natabo ang pagsulay+ sa iya sang Yawa+ 2 sang gingutom sia pagkatapos nga nagpuasa sia sing 40 ka adlaw kag 40 ka gab-i. 3 Sina nga tion, ang Panulay+ nagsiling sa iya: “Kon ikaw anak sang Dios, sugua ining mga bato nga mangin mga tinapay.” 4 Apang nagsabat sia: “Nasulat na: ‘Ang tawo indi sa tinapay lamang mabuhi kundi sa tagsa ka pulong nga nagagua sa baba ni Jehova.’”*+

5 Dayon, gindala sia sang Yawa sa balaan nga siudad,+ kag ginbutang sia sa ibabaw sang pader sang templo+ 6 kag ginsilingan sia: “Kon ikaw anak sang Dios, maglumpat ka, kay nasulat na: ‘Suguon niya ang iya mga anghel,’ kag ‘Sal-on ka nila, agod indi makaigo sa bato ang imo tiil.’”+ 7 Ginsilingan sia ni Jesus: “Nasulat man: ‘Indi mo pag-ibutang sa pagtilaw si Jehova* nga imo Dios.’”+

8 Gindala pa gid sia sang Yawa sa mataas katama nga bukid, kag ginpakita sa iya ang tanan nga ginharian sang kalibutan kag ang gahom kag manggad sini.+ 9 Kag ginsilingan niya sia: “Ini tanan ihatag ko sa imo kon magyaub ka kag maghimo sing isa ka buhat sang pagsimba sa akon.” 10 Apang ginsilingan sia ni Jesus: “Palayo ka, Satanas! Kay nasulat na: ‘Si Jehova* nga imo Dios ang dapat mo simbahon,+ kag sia lamang ang hatagan mo sing sagrado nga pag-alagad.’”+ 11 Gani ginbayaan sia sang Yawa,+ kag ang mga anghel nag-abot kag nag-alagad sa iya.+

12 Karon sang nabatian niya nga gindakop si Juan,+ nagkadto sia sa Galilea.+ 13 Kag paghalin niya sa Nazaret, nag-abot sia kag nag-istar sa Capernaum+ sa higad sang dagat sa distrito sang Zebulon kag Neptali, 14 agod matuman ang ginsiling paagi kay Isaias nga manalagna: 15 “O duta sang Zebulon kag Neptali, sa dalan nayon sa ubay sang dagat, sa tabok sang Jordan, sa Galilea sang mga pungsod! 16 Ang mga tawo nga yara sa kadulom nakakita sang daku nga kasanag, kag ang mga yara sa lugar sang landong sang kamatayon nasilakan sang kapawa.”+ 17 Sugod sadto, ginsugdan ni Jesus ang pagbantala, nga nagasiling: “Maghinulsol kamo, kay ang Ginharian sang langit malapit na.”+

18 Sang nagalakat sia sa higad sang Dagat sang Galilea,* nakita niya nga nagaladlad sang pukot sa dagat ang duha ka mag-utod nga mangingisda+ nga si Simon nga ginatawag Pedro,+ kag si Andres. 19 Kag ginsilingan niya sila: “Magsunod kamo sa akon, kay himuon ko kamo nga mga mangingisda sang mga tawo.”+ 20 Sa gilayon ginbayaan nila ang mga pukot, kag nagsunod sa iya.+ 21 Sang nagpadayon sia sa paglakat, nakita niya sa sakayan ang duha pa ka mag-utod, nga si Santiago kag si Juan.+ Upod nila ang ila amay nga si Zebedeo. Nagapuna sila sang ila mga pukot sang gintawag niya sila.+ 22 Sa gilayon ginbayaan nila ang sakayan kag ang ila amay, kag nagsunod sa iya.

23 Dayon nagkadto sia sa bug-os nga Galilea,+ nga nagapanudlo sa ila mga sinagoga+ kag nagabantala sing maayong balita sang Ginharian kag nagapang-ayo sang tanan nga sahi sang balatian kag kasablagan sang mga tawo.+ 24 Ang balita tuhoy sa iya naglapnag sa bug-os nga Siria, gani gindala nila sa iya ang tanan nga nagaantos sang nagkalainlain nga balatian kag kasakit,+ ang mga ginsudlan sang demonyo,+ mga kuyapon,+ kag mga paralisado, kag gin-ayo niya sila. 25 Gani nagsunod sa iya ang madamo nga tawo halin sa Galilea, Decapolis,* Jerusalem, Judea, kag halin sa tabok sang Jordan.

5 Sang makita niya ang madamo nga tawo, nagtaklad sia sa bukid; kag sang nakapungko sia, nagpalapit ang iya mga disipulo sa iya. 2 Kag gintudluan niya sila:

3 “Malipayon ang mga mahunahunaon sa ila espirituwal nga kinahanglanon,*+ kay ila ang Ginharian sang langit.

4 “Malipayon ang mga nagalalaw, kay lugpayan sila.+

5 “Malipayon ang mga malulo,*+ kay magapanubli sila sang duta.+

6 “Malipayon ang mga ginagutom kag ginauhaw+ sa pagkamatarong, kay busgon sila.+

7 “Malipayon ang mga maluluy-on,+ kay pakitaan sila sing kaluoy.

8 “Malipayon ang mga putli sing tagipusuon,+ kay makita nila ang Dios.

9 “Malipayon ang mga makihidaiton,*+ kay tawgon sila nga mga anak sang Dios.

10 “Malipayon ang mga ginahingabot tungod sa pagkamatarong,+ kay ila ang Ginharian sang langit.

11 “Malipayon kamo kon ginapakahuy-an kamo+ kag ginahingabot+ kag ginabutangbutangan sang tanan nga sahi sang kalautan tungod sa akon.+ 12 Magkasadya kamo kag magkalipay,+ kay daku ang inyo padya+ sa langit, bangod amo man sina ang paghingabot nila sa mga manalagna nga nauna sa inyo.+

13 “Kamo ang asin+ sang duta, apang kon ang asin indi na maparat, paano ini mapaparat liwat? Wala na ini sing pulos. Ihaboy ini sa gua+ agod tapakan sang mga tawo.

14 “Kamo ang kapawa sang kalibutan.+ Ang siudad nga yara sa ibabaw sang bukid indi matago. 15 Ang mga tawo nagasindi sang suga kag wala ini ginabutang sa idalom sang alat,* kundi sa ibabaw sang tulungtungan, kag nagaiwag ini sa tanan nga yara sa balay.+ 16 Subong man, paiwaga ang inyo kapawa sa atubangan sang mga tawo,+ agod makita nila ang inyo maayong mga buhat+ kag maghimaya sa inyo Amay nga yara sa langit.+

17 “Indi kamo maghunahuna nga nagkari ako sa pagdula sa Kasuguan ukon sa sinulatan sang mga Manalagna. Wala ako nagkari sa pagdula sini, kundi sa pagtuman sini.+ 18 Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, bisan pa madula ang langit kag duta, wala sing bisan pinakagamay nga letra ukon bisan isa ka bahin sang letra sang Kasuguan nga madula tubtob ang tanan matuman.+ 19 Gani, ang bisan sin-o nga maglapas sa isa sining mga sugo kag magtudlo sa iban nga maglapas man mangin indi takus sa Ginharian sang langit. Apang ang bisan sin-o nga nagatuman kag nagatudlo sini mangin mataas sa Ginharian sang langit. 20 Kay nagasiling ako sa inyo nga kon indi kamo mas matarong pa sangsa mga escriba kag mga Fariseo,+ indi gid kamo makasulod sa Ginharian sang langit.+

21 “Nabatian ninyo nga ginsiling sa ila sang una: ‘Indi ka magpatay,+ kay ang bisan sin-o nga magpatay manabat sa hukmanan.’+ 22 Apang, nagasiling ako sa inyo nga ang bisan sin-o nga padayon nga nagakaakig+ sa iya utod manabat sa hukmanan; kag ang bisan sin-o nga nagatamay sa iya utod manabat sa Pinakamataas nga Hukmanan; kag ang bisan sin-o nga nagasiling, ‘Ikaw wala sing pulos nga buangbuang!’ mahimo hukman sa kalayuhon nga Gehenna.*+

23 “Gani, kon nagadala ka sang imo dulot sa halaran+ kag madumduman mo nga ang imo utod may malain nga buot sa imo, 24 ibilin ang imo dulot sa atubangan sang halaran, kag maglakat ka. Makighidait ka anay sa imo utod, kag sa pagbalik mo, ihalad ang imo dulot.+

25 “Makighusay ka gilayon sa nagasumbong sa imo sa kasuguan samtang nagapakadto kamo sa hukmanan. Basi pa lang indi ka niya pag-isumbong sa hukom, kag itugyan ka sang hukom sa guardia agod bilangguon.+ 26 Sa pagkamatuod nagasiling ako sa imo, indi ka gid makagua didto tubtob mabayaran mo ang katapusan nga sensilyo.*

27 “Nabatian ninyo nga ginsiling sang una: ‘Indi ka magpanghilahi.’+ 28 Apang nagasiling ako sa inyo nga ang bisan sin-o nga nagatulok sa isa ka babayi+ kag nagahandum sa pagpakighilahi sa iya, nakapakighilahi na sa iya tagipusuon.+ 29 Gani kon ang imo tuo nga mata nagapasandad sa imo, lukata ini kag ihaboy.+ Kay maayo pa nga madula ang isa ka bahin sang imo lawas sangsa ang imo bug-os nga lawas ihaboy sa Gehenna.*+ 30 Subong man, kon ang imo tuo nga kamot nagapasandad sa imo, utda ini kag ihaboy.+ Kay maayo pa nga madula ang isa ka bahin sang imo lawas sangsa ang imo bug-os nga lawas makadto sa Gehenna.*+

31 “Kag nabatian man ninyo nga ginsiling sang una: ‘Ang bisan sin-o nga nagadiborsio sa iya asawa, hatagan niya sia sing papeles sa diborsio.’+ 32 Apang, nagasiling ako sa inyo nga ang nagadiborsio sa iya asawa nga wala makahimo sing seksuwal nga imoralidad,* nagabutang sa iya asawa sa katalagman nga magpanghilahi, kag ang bisan sin-o nga magpangasawa sa sini nga babayi nagapanghilahi.+

33 “Sa liwat nabatian ninyo nga ginsiling sa ila sang una: ‘Indi kamo magpanumpa sang indi ninyo paghimuon,+ kundi dapat ninyo tumanon ang inyo mga panaad kay Jehova.’*+ 34 Apang, nagasiling ako sa inyo: Indi kamo magpanumpa nga nagasiling,+ ‘saksi ko ang langit’ kay amo ini ang trono sang Dios; 35 ukon ‘saksi ko ang duta’ kay amo ini ang palatungan sang iya mga tiil;+ ukon ‘saksi ko ang Jerusalem’ kay amo ini ang siudad sang gamhanan nga Hari.+ 36 Indi man kamo magpanumpa paagi sa inyo ulo, kay indi ninyo mapaputi ukon mapaitom bisan ang isa ninyo ka buhok. 37 Dapat nga ang inyo ‘Huo’ mangin huo, ang inyo ‘Indi,’ indi,+ kay ang labi pa sa sini halin sa isa nga malauton.+

38 “Nabatian ninyo nga ginsiling sang una: ‘Mata sa mata kag ngipon sa ngipon.’+ 39 Apang, nagasiling ako sa inyo: Indi pagbalusi ang malauton. Kon tampaon ka sa tuo nga guya, itaya man ang imo wala.+ 40 Kon may magsumbong sa imo sa hukmanan kag kuhaon ang imo nasulod nga panapton, ihatag man sa iya ang imo kunop;+ 41 kag kon may magpilit sa imo nga maglakat sing isa ka milya,* updi sia bisan sing duha ka milya. 42 Hatagi ang nagapangayo sa imo, kag indi pagbalibari ang luyag maghulam* sa imo.+

43 “Nabatian ninyo nga ginsiling sang una: ‘Higugmaa ang imo isigkatawo+ kag dumti ang imo kaaway.’ 44 Apang, nagasiling ako sa inyo: Padayon nga higugmaa ang inyo mga kaaway+ kag padayon nga ipangamuyo ang mga nagahingabot sa inyo,+ 45 agod mangin anak kamo sang inyo Amay nga yara sa langit,+ kay ginapabutlak niya ang iya adlaw sa mga malauton kag sa mga maayo. Ginahatagan niya sing ulan ang mga matarong kag mga indi matarong.+ 46 Kay kon ginahigugma ninyo ang mga nagahigugma lamang sa inyo, ano ang inyo padya?+ Indi bala ginahimo man ini sang mga manugsukot sing buhis? 47 Kag kon ang inyo lamang mga utod ang inyo ginabugno, ano nga pinasahi nga butang ang ginahimo ninyo? Indi bala ginahimo man ini sang mga tawo sang mga pungsod? 48 Gani dapat kamo mangin himpit* kaangay sang inyo langitnon nga Amay, kay sia himpit.+

6 “Mag-andam kamo nga ang inyo pagkamatarong indi lamang pakitakita sa mga tawo,+ kay kon himuon ninyo ini wala na kamo sing padya halin sa inyo Amay nga yara sa langit. 2 Gani kon maghatag kamo sing dulot tungod sa kaluoy,* indi kamo magpatunog sing trumpeta kaangay sang ginahimo sang mga salimpapaw sa mga sinagoga kag sa mga dalan, agod dayawon sila sang mga tawo. Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, nabaton na nila ang ila bug-os nga padya. 3 Kon maghatag kamo sing dulot tungod sa kaluoy, indi pagpahibalua ang inyo wala nga kamot sang ginahimo sang inyo tuo nga kamot, 4 agod ang inyo dulot tungod sa kaluoy mangin sa tago. Sa amo ang inyo Amay nga nagatan-aw sa tago magapadya sa inyo.+

5 “Subong man, kon magpangamuyo kamo, indi kamo mangin kaangay sang mga salimpapaw,+ kay luyag nila magpangamuyo nga nagatindog sa mga sinagoga kag sa mga ginsang-an sang mayor nga mga dalan agod makita sang mga tawo.+ Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, nabaton na nila ang ila bug-os nga padya. 6 Apang kon magpangamuyo kamo, magsulod kamo sa inyo kuarto kag isira ang puertahan, kag mangamuyo sa inyo Amay nga indi makita.+ Kag ang inyo Amay nga nagatan-aw sa tago magapadya sa inyo. 7 Kon magpangamuyo kamo, indi ninyo pagsulitsulita ang inyo ginasiling, subong sang ginahimo sang mga tawo sang mga pungsod, kay nagahunahuna sila nga pamatian sila sang Dios kon madamo ang ila ginasiling. 8 Gani, indi kamo mangin kaangay sa ila, kay nahibaluan sang inyo Amay ang inyo ginakinahanglan+ bisan wala pa kamo makapangayo sa iya.

9 “Gani, mangamuyo kamo sing subong sini:+

“‘Amay namon nga yara sa langit, pakabalaanon+ ang imo ngalan.+ 10 Magkari ang imo Ginharian.+ Matuman ang imo kabubut-on+ sa duta subong sang sa langit.+ 11 Hatagi kami sang amon pagkaon* para sa sini nga adlaw;+ 12 kag patawara kami sang amon mga sala,* subong nga ginapatawad man namon ang mga nakasala* sa amon.+ 13 Buligi kami agod indi kami madaug sang pagsulay,+ kag luwasa kami sa isa nga malauton.’+

14 “Kay kon ginapatawad ninyo ang mga nakasala sa inyo, patawaron man kamo sang inyo langitnon nga Amay;+ 15 apang kon wala ninyo ginapatawad ang mga nakasala sa inyo, indi man kamo pagpatawaron sang inyo Amay sa inyo mga sala.+

16 “Kon magpuasa kamo,+ untati ninyo ang pagpakita sing nawong nga masinulub-on kaangay sang mga salimpapaw, kay ginapabay-an nila ang ila dagway agod mahibaluan sang mga tawo nga nagapuasa sila.+ Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, nabaton na nila ang ila bug-os nga padya. 17 Apang kon magpuasa kamo, manghiso kamo kag manghilam-os, 18 agod wala sing makahibalo nga nagapuasa kamo, luwas lang sa inyo Amay nga indi makita. Kag ang inyo Amay nga nagatan-aw sa tago magapadya sa inyo.

19 “Untati ninyo ang pagtipon sing mga bahandi para sa inyo kaugalingon diri sa duta+ nga sa diin may sapatsapat kag tuktok nga nagapang-ut-ot, kag sa diin may kawatan nga nagasulod kag nagapangawat. 20 Sa baylo, magtipon kamo sing mga bahandi para sa inyo kaugalingon didto sa langit+ nga sa diin wala sing sapatsapat kag tuktok nga nagapang-ut-ot,+ kag sa diin wala sing kawatan nga nagasulod kag nagapangawat. 21 Kay kon diin ang inyo bahandi, didto man ang inyo tagipusuon.

22 “Ang mata amo ang suga sang lawas.+ Gani, kon ang inyo mata nakapokus,* ang inyo bug-os nga lawas masanag.* 23 Apang kon ang inyo mata mahisaon,*+ ang inyo bug-os nga lawas madulom. Kon ang kapawa nga yara sa inyo madulom, tuman gid kadulom sang inyo bug-os nga lawas!

24 “Wala sing tawo nga makapaulipon sa duha ka agalon; kay dumtan niya ang isa kag higugmaon ang isa,+ ukon unungan niya ang isa kag tamayon ang isa. Indi kamo makapaulipon sing dungan sa Dios kag sa Manggad.+

25 “Bangod sini nagasiling ako sa inyo: Untati ninyo ang pagkabalaka+ sa inyo kabuhi,* kon ano ang inyo kaunon ukon imnon ukon isuksok.+ Indi bala ang kabuhi* sang tawo labi pa sangsa pagkaon kag sa bayo?+ 26 Tan-awa ang nagalupad nga mga pispis;+ wala sila nagasab-ug sing binhi ukon nagaani ukon nagatipon sing pagkaon sa mga bodega. Apang, ginapakaon sila sang inyo langitnon nga Amay. Indi bala mas importante pa kamo sangsa ila? 27 Sin-o sa inyo ang makadugang sa iya kabuhi sing bisan isa lang ka maniko* paagi sa pagkabalaka?+ 28 Subong man, ngaa nagakabalaka kamo tuhoy sa inyo bayo? Magtuon kamo kon paano nagatubo ang mga liryo sa latagon; wala sila nagapangabudlay ukon nagahabol sang ila bayo; 29 apang nagasiling ako sa inyo nga bisan si Solomon+ sa bug-os niya nga pagkahalangdon wala makasuksok sing bayo nga kaangay sang isa sa ila. 30 Kon ginapapanaptan sang Dios kaangay sini ang mga tanom sa latagon nga yari karon kag buas idap-ong sa pugon, indi bala labi nga panaptan niya kamo, kamo nga diutay sing pagtuo? 31 Gani indi gid kamo magkabalaka+ kag magsiling, ‘Ano ang aton kaunon?’ ukon, ‘Ano ang aton imnon?’ ukon, ‘Ano ang aton isuksok?’+ 32 Kay amo ini ang maukod nga ginahimud-usan sang mga pungsod. Nahibaluan sang inyo langitnon nga Amay nga kinahanglan ninyo ini tanan.

33 “Gani, padayon ninyo nga unahon ang pagpangita sa Ginharian kag sa pagkamatarong sang Dios, kag ini tanan idugang sa inyo.+ 34 Gani indi gid ninyo pagkabalak-i ang buas,+ kay ang buas may kaugalingon nga mga kabalaka. Ang tagsa ka adlaw may kaugalingon nga mga palaligban.

7  “Untati ninyo ang paghukom+ agod indi kamo paghukman sang Dios; 2 kay kon paano kamo nagahukom, amo man ang paghukom+ sang Dios sa inyo, kag kon ano nga talaksan ang ginagamit ninyo sa iban, amo man nga talaksan ang gamiton nila sa inyo.+ 3 Gani, ngaa ginatalupangod mo ang dagami sa mata sang imo utod, apang wala mo ginatalupangod ang balayan sa imo mata?+ 4 Ukon paano mo masiling sa imo utod, ‘Ipakuha sa akon ang dagami sa imo mata,’ samtang may balayan sa imo mata? 5 Salimpapaw! Kuhaa anay ang balayan sa imo mata, agod makakita ka sing maayo sa pagkuha mo sing dagami sa mata sang imo utod.

6 “Indi ninyo pag-ihatag ang mga butang nga iya sang Dios sa mga ido, ukon ihaboy ang inyo mga perlas sa mga baboy,+ kay basi tasakon lamang nila ini kag halitan kamo.

7 “Padayon kamo sa pagpangayo, kag kamo pagahatagan;+ padayon kamo sa pagpangita, kag kamo makakita; padayon kamo sa pagpanuktok, kag kamo pagabuksan;+ 8 kay ang tanan nga nagapangayo makabaton,+ kag ang tanan nga nagapangita makakita, kag ang tanan nga nagapanuktok pagabuksan. 9 Kay sin-o sa inyo ang magahatag sing bato sa iya anak kon magpangayo sia sing tinapay? 10 Ukon magahatag sing man-ug kon magpangayo sia sing isda? 11 Gani, kon kamo nga mga makasasala makahibalo maghatag sing maayo nga regalo sa inyo mga anak, daw ano pa gid ang inyo Amay sa langit! Ihatag gid niya ang maayo nga mga butang+ sa mga nagapangayo sa iya.+

12 “Gani, himua ninyo sa inyo isigkatawo ang tanan nga luyag ninyo nga himuon nila sa inyo.+ Amo ini ang kahulugan sang Kasuguan kag sang sinulatan sang mga Manalagna.+

13 “Magsulod kamo sa makitid nga gawang,+ kay masangkad ang gawang kag malapad ang dalan nga nagapadulong sa kalaglagan, kag madamo ang nagaagi sa sini; 14 apang makitid ang gawang kag mabudlay ang dalan nga nagapadulong sa kabuhi, kag pila lamang ang nakatultol sini.+

15 “Mag-andam kamo sa butig nga mga manalagna+ nga nagapalapit sa inyo kag nagapakunokuno nga mga karnero,+ apang ang matuod mabangis gali sila nga mga lobo.+ 16 Makilala ninyo sila sa ila mga bunga. Indi kamo makapamupo sing mga ubas sa tunukon nga mga tanom ukon sing mga igos* sa mga gamhon.+ 17 Subong man, ang tanan nga maayo nga kahoy nagapamunga sing maayo nga bunga, apang ang tanan nga malain nga kahoy nagapamunga sing malain nga bunga.+ 18 Ang maayo nga kahoy indi makapamunga sing malain nga bunga kag ang malain nga kahoy indi makapamunga sing maayo nga bunga.+ 19 Ang tanan nga kahoy nga wala nagapamunga sing maayo nga bunga ginapulod kag ginadap-ong sa kalayo.+ 20 Gani, makilala ninyo sila sa ila mga bunga.+

21 “Indi tanan nga nagasiling sa akon, ‘Ginuo, Ginuo,’ makasulod sa Ginharian sang langit, kundi ang nagahimo lamang sang kabubut-on sang akon Amay sa langit.+ 22 Madamo ang magasiling sa akon sa sina nga adlaw: ‘Ginuo, Ginuo,+ wala bala kami nagtagna sa imo ngalan, kag nagtabog sang mga demonyo sa imo ngalan, kag naghimo sing mga milagro sa imo ngalan?’+ 23 Apang isiling ko sa ila: ‘Wala ako makakilala sa inyo! Palayo kamo sa akon, kay nagahimo kamo sing malain!’+

24 “Gani, ang tanan nga nagapamati kag nagatuman sining akon mga ginatudlo mangin kaangay sang tawo nga mainandamon, nga nagtukod sang iya balay sa igang.+ 25 Sang nagbunok ang ulan kag nagbaha kag nagwaswas ang mabaskog nga hangin sa balay, wala ini matumba, kay gintukod ini sa igang. 26 Apang, ang tanan nga nagapamati kag wala nagatuman sining akon mga ginatudlo mangin kaangay sang tawo nga buangbuang, nga nagtukod sang iya balay sa balas.+ 27 Sang nagbunok ang ulan kag nagbaha kag nagwaswas ang mabaskog nga hangin sa balay,+ natumba ini kag narumpag.”

28 Sa tapos ini mahambal ni Jesus, ang mga tawo nahayanghag sa iya paagi sang pagpanudlo,+ 29 kay nagatudlo sia sa ila kaangay sang tawo nga may awtoridad,+ kag indi kaangay sang ila mga escriba.

8 Sang nagdulhog sia sa bukid, nagsunod sa iya ang madamo gid nga mga tawo. 2 Kag may nagpalapit sa iya nga isa ka aruon kag nagyaub* sa iya, kag nagpakiluoy: “Ginuo, kon luyag mo gid, matinluan mo ako.”+ 3 Gani, gintandog niya sia kag nagsiling: “Luyag ko! Magmatinlo ka.”+ Gilayon nga nag-ayo sia sa iya aro.+ 4 Dayon si Jesus nagsiling sa iya: “Indi ka gid manugid kay bisan sin-o,+ kundi magkadto ka sa saserdote+ kag magpatan-aw sa iya, kag maghalad ka sing dulot suno sa kasuguan ni Moises,+ bilang pamatuod sa ila.”

5 Sang nagsulod sia sa Capernaum, nagpalapit sa iya ang isa ka opisyal sang mga soldado, kag nagpakiluoy sa iya+ 6 nga nagasiling: “Ginuo, ang akon alagad nagahigda na lang sa balay kay paralisado sia, kag nagaantos sia sing tuman.” 7 Nagsiling sia sa iya: “Pag-abot ko didto, ayuhon ko sia.” 8 Nagsabat ang opisyal sang mga soldado: “Ginuo, indi ako takus nga kadtuan mo sa akon balay, apang magsugo ka lang kag magaayo na ang akon alagad. 9 Kay ako man yara sa idalom sang awtoridad sang iban, kag may sakop nga mga soldado, kag nagamando sa isa, ‘Lakat ka!’ kag nagalakat sia, kag sa isa pa, ‘Kari ka!’ kag nagakari sia, kag sa akon ulipon, ‘Himua ini!’ kag ginahimo niya ini.” 10 Pagkabati sini ni Jesus, natingala gid sia kag nagsiling sa mga nagasunod sa iya: “Ginasiling ko sa inyo ang kamatuoran, wala pa ako sing nakita sa Israel nga may subong sini kadaku nga pagtuo.+ 11 Apang ginasiling ko sa inyo nga madamo halin sa sidlangan kag katundan ang magakari kag magasalo sa lamesa upod nanday Abraham, Isaac, kag Jacob sa Ginharian sang langit;+ 12 samtang ang mga anak sang Ginharian ihaboy sa kadudulman sa gua. Didto magahibi sila kag magapabagrot sang ila mga ngipon.”+ 13 Dayon nagsiling si Jesus sa opisyal sang mga soldado: “Lakat ka. Mahanabo ang imo ginatuuhan.”+ Kag nag-ayo ang iya alagad sa amo gid nga tion.+

14 Pag-abot ni Jesus sa balay ni Pedro, nakita niya ang ugangan nga babayi+ ni Pedro nga nagahigda kag may hilanat.+ 15 Gani gintandog niya ang iya kamot,+ kag nadula ang iya hilanat, kag nagbangon sia kag nag-alagad sa iya. 16 Sang sirom na, gindala sa iya ang mga tawo nga ginsudlan sang mga demonyo; kag sa isa lang niya ka sugo gintabog niya ang mga espiritu, kag gin-ayo niya ang tanan nga nagaantos, 17 agod matuman ang ginsiling paagi kay Isaias nga manalagna: “Sia ang nagkuha sang aton mga masakit kag nagdala sang aton mga balatian.”+

18 Sang makita ni Jesus ang madamo nga tawo sa iya palibot, ginsugo niya ang iya mga disipulo nga matabok sila.+ 19 Kag may nagpalapit sa iya nga isa ka escriba kag nagsiling sa iya: “Manunudlo, masunod ako sa imo bisan diin ka makadto.”+ 20 Apang nagsiling si Jesus sa iya: “Ang mga ido nga talunon may lungib kag ang mga pispis sa langit may pugad, apang ang Anak sang tawo wala man lang sing matulugan.”+ 21 Ang isa pa sa mga disipulo nagsiling sa iya: “Ginuo, tuguti ako nga maglakat anay kag ilubong ang akon amay.”+ 22 Si Jesus nagsiling sa iya: “Padayon ka nga magsunod sa akon, kag pabay-i ang mga patay sa paglubong sang ila mga patay.”+

23 Kag sang nagsakay sia sa sakayan, ang iya mga disipulo nagsunod sa iya.+ 24 Kag sa hinali lang nag-abot ang mabaskog nga unos sa dagat, amo nga ang sakayan daw matabunan na sang balod; apang nagakatulog sia gihapon.+ 25 Kag ginpalapitan nila sia kag ginpukaw, nga nagasiling: “Ginuo, luwasa kami, mapatay na kita!” 26 Apang nagsiling sia: “Ngaa hinadlukan gid kamo, kamo nga diutay sing pagtuo?”+ Gani, nagbangon sia kag ginsaway ang hangin kag ang dagat, kag naglinong ini.+ 27 Ang mga tawo natingala gid kag nagsiling: “Ano bala sia nga sahi sang tawo? Bisan ang hangin kag dagat nagatuman sa iya.”

28 Pag-abot niya sa tabok, sa rehiyon sang mga taga-Gadara, may duha ka tawo nga ginsudlan sang mga demonyo nga nagsugata sa iya halin sa mga lulubngan.*+ Mabangis gid sila, gani wala sing nagapangisog nga mag-agi sa amo nga dalan. 29 Kag nagsinggit sila: “Ngaa ginagamo mo kami, Anak sang Dios?+ Nagkari ka bala agod paantuson kami+ sa wala pa ang gintalana nga tion?”+ 30 Apang sa unhan nila may madamo nga baboy nga nagapanginaon.+ 31 Gani ang mga demonyo nagpakiluoy sa iya: “Kon tabugon mo gid man kami, pakadtua kami sa mga baboy.”+ 32 Kag nagsiling sia: “Lakat kamo!” Gani, naggua sila kag nagkadto sa mga baboy, kag ang mga baboy nagdinaguso sa pil-as kag nahulog sa dagat kag nagkalalumos. 33 Apang ang mga manugbantay sang mga baboy nagpalagyo pakadto sa siudad. Kag ginbalita nila ang tanan, lakip ang natabo sa mga tawo nga ginsudlan sang mga demonyo. 34 Gani, ang mga tawo sa bug-os nga siudad naggua kag nagsugata kay Jesus, kag sang makita nila sia, ginpangabay gid nila sia nga maghalin sa ila rehiyon.+

9 Gani, nagsakay sia sa sakayan kag nagtabok pakadto sa iya kaugalingon nga siudad.*+ 2 Gindala nila sa iya ang isa ka paralitiko nga nagahigda sa teheras. Sang nakita ni Jesus ang ila pagtuo, nagsiling sia sa paralitiko: “Magpakabakod ka, anak! Ginpatawad na ang imo mga sala.”+ 3 May mga escriba nga naghunahuna: “Ginapasipalahan sini nga tawo ang Dios.” 4 Nahibaluan ni Jesus ang ila ginahunahuna, gani nagsiling sia: “Ngaa nagahunahuna kamo sing malain sa inyo tagipusuon?+ 5 Ano bala ang mas mahapos, ang magsiling, ‘Ginapatawad na ang imo mga sala,’ ukon ang magsiling, ‘Bangon ka kag maglakat’?+ 6 Pamatud-an ko sa inyo nga ang Anak sang tawo may awtoridad sa duta sa pagpatawad sing mga sala—” dayon nagsiling sia sa paralitiko: “Bangon ka, dalha ang imo teheras, kag magpauli.”+ 7 Kag nagbangon sia kag nagpauli. 8 Sang makita ini sang mga tawo, hinadlukan sila kag ginhimaya nila ang Dios, nga amo ang naghatag sini nga awtoridad sa mga tawo.

9 Dayon, samtang nagalakat si Jesus halin didto, nakita niya ang isa ka lalaki nga si Mateo nga nagapungko sa balayaran sang buhis, kag nagsiling sia sa iya: “Mangin sumulunod ko.” Gani nagtindog sia kag nagsunod sa iya.+ 10 Sang ulihi, samtang nagapungko sia kag nagakaon* sa balay ni Mateo, nag-abot ang madamo nga manugsukot sing buhis kag mga makasasala kag nagkaon* upod kay Jesus kag sa iya mga disipulo.+ 11 Sang nakita ini sang mga Fariseo, ginpamangkot nila ang iya mga disipulo: “Ngaa nagakaon ang inyo manunudlo upod sa mga manugsukot sing buhis kag mga makasasala?”+ 12 Sang nabatian niya ini, nagsiling sia: “Ang mga mapagros wala nagakinahanglan sing manugbulong, kundi ang mga masakiton.+ 13 Lakat kamo kag hibalua kon ano ang kahulugan sini: ‘Kaluoy ang luyag ko, indi halad.’+ Kay wala ako nagkari sa pagtawag sa mga matarong, kundi sa mga makasasala.”

14 Dayon nagpalapit sa iya ang mga disipulo ni Juan kag nagpamangkot: “Ngaa kami kag ang mga Fariseo nagapuasa apang ang imo mga disipulo wala?”+ 15 Nagsabat si Jesus: “Magalalaw bala ang mga abyan sang nobyo+ samtang kaupod pa nila sia? Apang magaabot ang adlaw nga ang nobyo kuhaon sa ila,+ kag magapuasa sila. 16 Wala sing tawo nga nagatukap sing bag-o nga tela sa daan nga bayo, kay ang bag-o nga tela magakulo kag ang gisi sa bayo magadaku pa gid.+ 17 Wala man sing tawo nga nagabutang sing bag-o nga alak sa daan nga panit nga mga suludlan, kay mabusdik ini kag mauyang ang alak. Sa baylo, ang bag-o nga alak ginabutang sa bag-o nga panit nga mga suludlan, kag ining duha magadugay.”

18 Samtang nagahambal sia, nagpalapit ang isa ka manugdumala kag nagyaub* sa iya, nga nagasiling: “Sa karon ang akon anak nga babayi mahimo nga patay na, apang kari ka kag itungtong ang imo kamot sa iya, kag mabuhi sia.”+

19 Gani nagtindog si Jesus kag nag-upod sa iya; nag-upod man ang iya mga disipulo. 20 Kag may isa ka babayi nga ginatagasan sing dugo+ sa sulod sang 12 ka tuig nga nagpalapit sa likod kag gintandog ang sidsid sang iya bayo,+ 21 kay nagahunahuna sia: “Kon matandog ko lang ang iya bayo, magaayo gid ako.” 22 Si Jesus nagbalikid kag nagsiling sang makita sia: “Magpakabakod ka, anak! Ang imo pagtuo nag-ayo sa imo.”+ Kag sa sina gid nga tion ang babayi nag-ayo.+

23 Pag-abot niya sa balay sang manugdumala, nakita niya ang mga manugtokar sing plawta kag ang nagaginahod nga mga tawo.+ 24 Si Jesus nagsiling: “Gua kamo anay, kay ang dalagita indi patay, kundi nagakatulog lang.”+ Bangod sini ginkadlawan nila sia nga may pagyaguta. 25 Sang naggua na ang mga tawo, nagsulod sia kag gin-uyatan ang kamot sang dalagita,+ kag nagbangon sia.+ 26 Kag ang balita tuhoy sini naglapnag sa bug-os nga rehiyon.

27 Sang naghalin si Jesus didto, nagsunod sa iya ang duha ka bulag+ nga nagasinggit: “Kaluy-i kami, Anak ni David.” 28 Sang nakasulod sia sa balay, ang mga bulag nagpalapit sa iya, kag ginpamangkot sila ni Jesus: “Nagatuo bala kamo nga mahimo ko ini?”+ Nagsabat sila sa iya: “Huo, Ginuo.” 29 Gani gintandog niya ang ila mga mata,+ kag nagsiling: “Suno sa inyo pagtuo, mahanabo ini sa inyo.” 30 Kag makakita na sila. Apang, ginpaandaman sila ni Jesus: “Indi gid ninyo ini pag-ipanugid bisan kay sin-o.”+ 31 Apang paggua nila, ginpanugid nila ini sa bug-os nga rehiyon.

32 Sang malakat na sila, gindala sa iya sang mga tawo ang isa ka apa nga ginsudlan sang demonyo.+ 33 Sang natabog na ni Jesus ang demonyo, nakahambal dayon ang apa.+ Gani natingala gid ang mga tawo kag nagsiling sila: “Wala pa gid sing nakita nga subong sini sa Israel.”+ 34 Apang ang mga Fariseo nagsiling: “Ginatabog niya ang mga demonyo paagi sa manuggahom sang mga demonyo.”+

35 Kag ginlibot ni Jesus ang tanan nga siudad kag baryo, nga nagapanudlo sa ila mga sinagoga kag nagabantala sing maayong balita sang Ginharian kag nagapang-ayo sang tanan nga sahi sang balatian kag kasablagan.+ 36 Sang makita niya ang mga tawo, naluoy sia sa ila+ kay ginpanitan sila kag nag-alaplaag kaangay sang mga karnero nga wala sing manugbantay.+ 37 Gani nagsiling sia sa iya mga disipulo: “Huo, madamo ang alanyon, apang diutay lamang ang mangangani.+ 38 Gani, pakiluoy kamo sa Agalon sang alanyon nga magpadala sia sang mga mangangani sa iya alanyon.”+

10 Gani gintawag niya ang iya 12 ka disipulo kag ginhatagan sila sing awtoridad sa pagtabog sa mga demonyo+ kag sa pag-ayo sang tanan nga sahi sang balatian kag kasablagan.

2 Amo ini ang ngalan sang 12 ka apostoles:+ Si Simon, nga ginatawag Pedro,+ kag si Andres+ nga iya utod; si Santiago kag si Juan+ nga mga anak ni Zebedeo; 3 si Felipe kag si Bartolome;+ si Tomas+ kag si Mateo+ nga manugsukot sing buhis; si Santiago nga anak ni Alfeo; kag si Tadeo; 4 si Simon nga Cananeo;* kag si Judas Iscariote, nga sang ulihi nagluib kay Jesus.+

5 Ginpadala ni Jesus ang 12 ka apostoles, kag ginhatagan sila sing instruksion:+ “Indi kamo magkadto sa mga tawo sang mga pungsod, kag indi kamo magkadto sa bisan ano nga siudad sang mga Samaritano;+ 6 kundi magkadto lamang kamo sa nadula nga mga karnero sang panimalay sang Israel.+ 7 Samtang nagapanglakaton kamo, magbantala kamo nga nagasiling, ‘Ang Ginharian sang langit malapit na.’+ 8 Ayuha ninyo ang mga masakiton,+ banhawa ang mga patay, ayuha ang mga aruon, tabuga ang mga demonyo. Nakabaton kamo nga wala sing bayad, gani maghatag kamo nga wala sing bayad. 9 Indi kamo magdala sing bulawan ukon pilak ukon saway sa inyo mga wagkus nga ginataguan sing kuarta.+ 10 Indi kamo magbalon sing pagkaon sa inyo pagpanglakaton, kag indi kamo magdala sang duha ka bayo,* ukon sandalyas, ukon sungkod,+ kay ang mamumugon takus nga hatagan sing pagkaon.+

11 “Bisan diin nga siudad ukon baryo kamo magsulod, pangitaa ninyo ang tawo nga takus, kag magdayon kamo didto tubtob nga maghalin kamo sa sina nga lugar.+ 12 Kon magsulod kamo sa balay, tamyawa ninyo ang tagbalay. 13 Kon ang balay takus, magdangat sa sini ang paghidait;+ apang kon indi ini takus, magpabilin ang paghidait sa inyo. 14 Kon wala sing magbaton ukon magpamati sa inyo, itaktak ang yab-ok sa inyo mga tiil paghalin ninyo sa sina nga balay ukon siudad.+ 15 Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, sa Adlaw sang Paghukom, ang silot sa Sodoma kag Gomorra+ mas mamag-an pa sangsa sina nga siudad.

16 “Ginapadala ko kamo subong sang mga karnero sa tunga sang mga lobo; gani mangin mainandamon kamo subong sang mga man-ug kag indi malimbungon subong sang mga salampati.+ 17 Mag-andam kamo sa mga tawo; kay dalhon nila kamo sa mga hukmanan,+ kag bunalon nila kamo+ sa ila mga sinagoga.+ 18 Kag dalhon kamo sa atubangan sang mga gobernador kag mga hari+ tungod sa akon, agod makapanaksi kamo sa ila kag sa mga pungsod tuhoy sa akon.+ 19 Apang, kon dalhon nila kamo, indi kamo magkabalaka kon ano ang inyo ihambal kag kon paano ninyo ini ihambal, kay sa sina nga tion ang inyo ihambal ihatag sa inyo;+ 20 kay indi lamang kamo ang nagahambal, kundi nagahambal kamo paagi sa bulig sang gahom sang inyo langitnon nga Amay.+ 21 Dugang pa, ang utod mangin kabangdanan sang kamatayon sang iya utod, kag ang amay sang iya anak, kag ang mga anak magapamatok sa mga ginikanan kag mangin kabangdanan sang ila kamatayon.+ 22 Kag dumtan kamo sang tanan nga tawo bangod sa akon ngalan,+ apang ang nagbatas* tubtob sa katapusan maluwas.+ 23 Kon hingabuton nila kamo sa isa ka siudad, magpalagyo kamo pakadto sa iban nga siudad;+ kay sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, sa wala pa ninyo malibot ang mga siudad sang Israel, ang Anak sang tawo magaabot.

24 “Ang estudyante indi labaw sa iya manunudlo, kag ang ulipon indi labaw sa iya agalon.+ 25 Tuman na para sa estudyante nga mangin kaangay sang iya manunudlo, kag sa ulipon nga mangin kaangay sang iya agalon.+ Kon gintawag nga Beelzebub*+ sang mga tawo ang agalon sang panimalay, pat-od gid nga amo man ang itawag nila sa mga katapo sang iya panimalay! 26 Gani, indi kamo magkahadlok sa ila, kay wala sing tinago nga indi mahibaluan, kag wala sing likom nga indi mabuyagyag.+ 27 Ang ginasiling ko sa inyo sa madulom, ihambal ninyo sa masanag, kag ang nabatian ninyo sa hutik, ibantala ninyo halin sa mga atop sang balay.+ 28 Kag indi kamo mahadlok sa mga makapatay sang lawas apang indi makapatay sang kalag;*+ kundi mahadlok kamo sa makalaglag sang kalag kag lawas sa Gehenna.*+ 29 Indi bala ang duha ka maya ginabaligya sa isa ka sensilyo nga diutay sing balor?* Apang, wala sing isa sa ila nga mahulog sa duta nga indi mahibaluan sang inyo Amay.+ 30 Bisan ang buhok sa inyo ulo naisip niya tanan. 31 Gani, indi kamo magkahadlok, mas importante pa kamo sangsa madamo nga maya.+

32 “Gani, ang tanan nga nagakilala sa akon sa atubangan sang mga tawo,+ kilalahon ko man sa atubangan sang akon Amay sa langit.+ 33 Apang ang tanan nga nagapanghiwala sa akon sa atubangan sang mga tawo, ipanghiwala ko man sa atubangan sang akon Amay sa langit.+ 34 Indi kamo maghunahuna nga nagkari ako sa pagdala sing paghidait sa duta; wala ako magkari sa pagdala sing paghidait, kundi sing espada.+ 35 Kay nagkari ako sa pagbahinbahin; ang anak nga lalaki batok sa iya amay, ang anak nga babayi batok sa iya iloy, kag ang umagad nga babayi batok sa iya ugangan nga babayi.+ 36 Sa pagkamatuod, ang kaaway sang tawo amo mismo ang mga katapo sang iya panimalay. 37 Ang nagahigugma sa iya amay ukon sa iya iloy labaw sa akon indi takus sa akon; kag ang nagahigugma sa iya anak nga lalaki ukon sa iya anak nga babayi labaw sa akon indi takus sa akon.+ 38 Kag ang bisan sin-o nga wala nagabaton sang iya usok sang pag-antos* kag wala nagasunod sa akon indi takus sa akon.+ 39 Ang nagaluwas sang iya kalag* malaglag, kag ang nagahatag sang iya kalag* tungod sa akon magakabuhi.+

40 “Ang nagabaton sa inyo nagabaton man sa akon, kag ang nagabaton sa akon nagabaton man sa Isa nga nagpadala sa akon.+ 41 Ang nagabaton sa manalagna bangod manalagna sia, magabaton sing padya nga para sa manalagna,+ kag ang nagabaton sa matarong nga tawo bangod matarong sia, magabaton sing padya nga para sa matarong nga tawo. 42 Kag ang nagahatag sa isa sining mga kubos sing isa lamang ka kopa sang mabugnaw nga tubig nga mainom bangod disipulo ko sia, sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, mabaton gid niya ang iya padya.”+

11 Pagkatapos mahatagan ni Jesus sing instruksion ang iya 12 ka disipulo, naghalin sia didto agod magpanudlo kag magbantala sa iban nga mga siudad.+

2 Apang sang nabatian ni Juan sa bilangguan+ ang mga ginhimo sang Cristo, ginpadala niya ang iya mga disipulo+ 3 agod pamangkuton si Jesus: “Ikaw bala ang Isa nga Magaabot, ukon may iban pa?”+ 4 Si Jesus nagsabat: “Magbalik kamo kay Juan kag sugiri ninyo sia sang inyo nabatian kag nakita:+ 5 Ang mga bulag nakakita+ kag ang mga piang nakalakat, ang mga aruon+ nag-ayo kag ang mga bungol nakabati, ang mga patay nabanhaw kag ang mga imol ginabantalaan sang maayong balita.+ 6 Malipayon ang tawo nga wala masandad sa akon.”+

7 Sang makahalin na sila, nagsiling si Jesus sa mga tawo tuhoy kay Juan: “Ano ang luyag ninyo makita sang nagkadto kamo sa kamingawan?+ Isa ka tabun-ak nga ginahapayhapay sang hangin?+ 8 Ano ang luyag ninyo makita sang nagkadto kamo didto? Isa ka tawo nga nagasuksok sing malum-ok nga mga bayo?* Ang mga nagasuksok sing malum-ok nga mga bayo yara sa mga balay sang mga hari. 9 Gani, ngaa nagkadto kamo didto? Agod makakita sang manalagna? Huo, nagasiling ako sa inyo, labaw pa sa isa ka manalagna.+ 10 Sia ang ginapatuhuyan sang nasulat: ‘Ipadala ko ang akon mensahero nga magauna sa imo,* kag ihanda niya ang imo dalan!’+ 11 Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, wala pa gid sing natawo nga labaw pa kay Juan nga Manugbawtismo, apang ang tawo nga kubos sa Ginharian sang langit labaw pa sa iya.+ 12 Halin sang panahon ni Juan nga Manugbawtismo tubtob karon, ang Ginharian sang langit amo ang tulumuron nga ginatinguhaan gid sang mga tawo nga matigayon, kag ang mga nagatinguha nagatigayon sini.+ 13 Kay ang tanan, ang mga Manalagna kag ang Kasuguan, nagpanagna tubtob kay Juan;+ 14 kag mapati man kamo ukon indi, si Juan amo ‘si Elias nga ginsiling sang mga manalagna nga magakari.’+ 15 Ang makabati magpamati sing maayo.

16 “Kay sin-o ko ipaanggid ini nga kaliwatan?+ Kaangay ini sa mga bata nga nagapungko sa tiendahan kag nagatawag sa ila mga kahampang, 17 nga nagasiling: ‘Nagtokar kami sing plawta para sa inyo, apang wala kamo magsaot; naghaya kami, apang wala ninyo ginpukpok ang inyo dughan sa kasubo.’ 18 Subong man, si Juan wala nagakaon ukon nagainom, apang ang mga tawo nagasiling, ‘May demonyo sia.’ 19 Ang Anak sang tawo nagakaon kag nagainom,+ apang ang mga tawo nagasiling, ‘Sobra sia ka palakaon* kag palainom sing alak, abyan sang mga manugsukot sing buhis kag sang mga makasasala.’+ Apang, ang kaalam ginapamatud-an nga matarong paagi sa mga buhat sini.”*+

20 Gani ginpakamalaut niya ang mga siudad nga ginhimuan niya sang kalabanan niya nga mga milagro, kay wala sila maghinulsol. 21 Nagsiling sia: “Makaluluoy ka, Corazin! Makaluluoy ka, Betsaida! kay kon ang mga milagro nga ginhimo sa inyo ginhimo sa Tiro kag Sidon, madugay na kuntani sila naghinulsol paagi sa pagpanapot sing sako kag pagpungko sa abo.+ 22 Gani, nagasiling ako sa inyo, sa Adlaw sang Paghukom, ang silot sa Tiro kag Sidon mas mamag-an pa sangsa inyo.+ 23 Kag ikaw, Capernaum,+ makadto ka bala sa langit? Indi! Makadto ka sa Lulubngan;*+ kay kon ang mga milagro nga ginhimo sa imo ginhimo sa Sodoma, kuntani yara pa ini tubtob karon. 24 Gani, nagasiling ako sa inyo, sa Adlaw sang Paghukom, ang silot sa Sodoma mas mamag-an pa sangsa imo.”+

25 Sadto nga tion si Jesus nagsiling: “Ginadayaw ko ikaw sing dayag, Amay, Ginuo sang langit kag duta, kay gintago mo ini nga mga butang sa mga maalam kag sa mga may tinun-an kag ginpahayag ini sa mga bata.+ 26 Huo, O Amay, kay amo ini ang imo kabubut-on. 27 Ang tanan gintugyan sang akon Amay sa akon,+ kag wala sing nakakilala sing maayo sa Anak kundi ang Amay;+ wala man sing nakakilala sing maayo sa Amay kundi ang Anak kag ang bisan sin-o nga nahamut-an sang Anak nga magpaathag tuhoy sa iya.+ 28 Kari sa akon, kamo tanan nga ginabudlayan kag ginabug-atan, kag papahuwayon ko kamo. 29 Itakod ang akon gota kag magtuon kamo sa akon, kay ako malulo kag mapainubuson sing tagipusuon,+ kag makakita kamo sing kapahuwayan para sa inyo kaugalingon.* 30 Kay ang akon gota mahapos pas-anon kag ang akon lulan mamag-an.”

12 Isa sadto ka tion, nag-agi si Jesus sa kaumhan sang trigo sa Adlaw nga Inugpahuway. Ang iya mga disipulo gingutom, gani nagpangutol sila sang mga uhay sang trigo kag nagkaon sini.+ 2 Sang nakita ini sang mga Fariseo, nagsiling sila sa iya: “Ang imo mga disipulo nagahimo sang wala ginatugot sang kasuguan nga himuon sa Adlaw nga Inugpahuway.”+ 3 Nagsabat sia: “Wala bala ninyo mabasahi ang ginhimo ni David sang gingutom sia kag ang iya mga kaupdanan?+ 4 Nagsulod sia sa balay sang Dios kag nagkaon sila sang mga tinapay nga gindulot sa Dios.*+ Wala sila ginatugutan sang kasuguan sa pagkaon sini, kundi ang mga saserdote lamang.+ 5 Ukon wala bala ninyo mabasahi sa Kasuguan nga ang mga saserdote sa templo nagapangabudlay sa mga Adlaw nga Inugpahuway, apang wala sila gihapon nakasala?+ 6 Apang ginasiling ko sa inyo nga yari diri ang isa nga mas importante pa sangsa templo.+ 7 Apang kon nahangpan ninyo ang kahulugan sini, ‘Kaluoy ang luyag ko,+ indi halad,’+ kuntani wala ninyo ginpakamalaut ang mga wala nakasala. 8 Kay ang Anak sang tawo Ginuo sang Adlaw nga Inugpahuway.”+

9 Sang naghalin sia didto, nagsulod sia sa ila sinagoga, 10 kag may isa ka tawo didto nga naitus* ang kamot.+ Agod may isumbong batok sa iya, may mga tawo nga nagpamangkot sa iya, “Ginatugot bala sang kasuguan ang pagpang-ayo sa Adlaw nga Inugpahuway?”+ 11 Nagsabat sia: “Kon kamo may isa ka karnero kag mahulog ini sa buho sa Adlaw nga Inugpahuway, sin-o sa inyo ang indi magkuha sini sa buho?+ 12 Ang isa ka tawo mas importante pa sangsa isa ka karnero! Gani ginatugot sang kasuguan ang paghimo sing maayo sa Adlaw nga Inugpahuway.” 13 Dayon nagsiling sia sa tawo: “Untaya ang imo kamot.” Gin-untay niya ini, kag nag-ayo ini kag nangin kaangay sang iya pihak nga kamot. 14 Apang ang mga Fariseo naggua kag nagkonsabuhay sa pagpatay sa iya. 15 Sang mahibaluan ini ni Jesus, naghalin sia didto. Madamo man ang nagsunod sa iya,+ kag gin-ayo niya ang tanan nga masakiton, 16 apang ginpaandaman niya sila nga indi nila sia pag-ipanugidsugid,+ 17 agod matuman ang ginsiling paagi kay Isaias nga manalagna:

18 “Tan-awa! Ang akon alagad+ nga akon ginpili, ang akon hinigugma, nga ginakahamut-an ko!*+ Ibutang ko sa iya ang akon espiritu,+ kag ipahibalo niya sa mga pungsod ang katarungan. 19 Indi sia makigbais+ ukon magsinggit, kag wala sing makabati sang iya tingog sa mayor nga mga dalan. 20 Indi niya pagbalion ang tabun-ak nga nadugmok, kag indi niya pagpalungon ang pabilo nga nagapiraw,+ tubtob mapaluntad niya sing madinalag-on ang katarungan. 21 Sa pagkamatuod, sa iya ngalan magalaum ang mga pungsod.”+

22 Kag gindala nila sa iya ang isa ka tawo nga nangin bulag kag apa sang ginsudlan sia sang demonyo. Gin-ayo niya sia, gani ang apa nakahambal kag nakakita. 23 Kag ang tanan nga tawo natingala kag nagsiling: “Sia ayhan ang Anak ni David?” 24 Sang mabatian ini sang mga Fariseo, nagsiling sila: “Ini nga tawo nagatabog sang mga demonyo paagi kay Beelzebub,* ang manuggahom sang mga demonyo.”+ 25 Sang nahibaluan niya ang ila ginahunahuna, nagsiling sia sa ila: “Ang tanan nga ginharian nga nabahinbahin mahapay, kag ang tanan nga siudad ukon panimalay nga nabahinbahin indi makatindog. 26 Sing kaanggid, kon si Satanas nagatabog kay Satanas, nabahinbahin sia; kon amo paano makatindog ang iya ginharian? 27 Kag kon nagatabog ako sang mga demonyo paagi kay Beelzebub, paagi kay sin-o sila ginatabog sang inyo mga sumulunod? Gani ipakita sang inyo mga sumulunod nga sala kamo. 28 Apang kon nagatabog ako sang mga demonyo paagi sa espiritu sang Dios, ang Ginharian sang Dios nag-abot kag wala ninyo ini matalupangdi.+ 29 Ukon paano makasulod ang isa sa balay sang makusog nga tawo sa pagkuha sang iya pagkabutang kon indi anay niya sia paggapuson? Dayon makuha na niya ang iya mga pagkabutang. 30 Ang indi dampig sa akon batok sa akon, kag ang wala nagapanipon upod sa akon nagapalapta.+

31 “Bangod sini nagasiling ako sa inyo, ang tanan nga sahi sang sala kag pasipala sang mga tawo mapatawad, apang ang pasipala sa espiritu indi mapatawad.+ 32 Halimbawa, ang bisan sin-o nga maghambal batok sa Anak sang tawo mapatawad;+ apang ang bisan sin-o nga maghambal batok sa balaan nga espiritu indi mapatawad sa sini nga sistema sang mga butang* ukon sa palaabuton.+

33 “Kon ang imo kahoy maayo, ang bunga sini maayo man; kon ang imo kahoy malain, ang bunga sini malain man. Ang kahoy makilala sa bunga sini.+ 34 Kaliwat sang mga man-ug,+ paano kamo makahambal sang maayo nga mga butang, kay malaut kamo? Kay sa kabuganaan sang tagipusuon nagahambal ang baba.+ 35 Ang maayo nga tawo nagapagua sang maayo nga mga butang halin sa iya maayo nga bahandi, apang ang malain nga tawo nagapagua sang malain nga butang halin sa iya malain nga bahandi.+ 36 Nagasiling ako sa inyo nga sa Adlaw sang Paghukom ang tagsa ka tawo manabat+ tungod sa iya ginahambal nga wala sing pulos; 37 kay paagi sa imo ginahambal ipahayag ka nga matarong, kag paagi sa imo ginahambal pakamalauton ka.”

38 Gani ang pila ka escriba kag Fariseo nagsiling sa iya: “Manunudlo, luyag namon makakita sang isa ka tanda halin sa imo.”+ 39 Nagsabat sia: “Ang isa ka malaut kag makihilahion* nga kaliwatan padayon nga nagapangita sang isa ka tanda, apang wala sing tanda nga ihatag sa sini nga kaliwatan luwas sa tanda ni Manalagna Jonas.+ 40 Kay subong nga si Jonas nagpabilin sa tiyan sang daku nga isda sing tatlo ka adlaw kag tatlo ka gab-i,+ magapabilin man ang Anak sang tawo sa lulubngan sing tatlo ka adlaw kag tatlo ka gab-i.+ 41 Sa Adlaw sang Paghukom, ang mga taga-Ninive mabanhaw upod sini nga kaliwatan kag pakamalauton nila ini nga kaliwatan kay naghinulsol sila bangod sa ginbantala ni Jonas.+ Apang ang isa nga labaw pa kay Jonas yari diri.+ 42 Sa Adlaw sang Paghukom, ang rayna sang bagatnan banhawon upod sini nga kaliwatan kag pakamalauton niya ini nga kaliwatan bangod nagkari sia halin sa malayo nga duta agod magpamati sa kaalam ni Solomon.+ Apang ang isa nga labaw pa kay Solomon yari diri.+

43 “Kon ang demonyo makagua sa tawo, magalibot sia sa mga lugar nga wala sing tubig sa pagpangita sing palahuwayan apang wala sia sing makita.+ 44 Dayon magasiling sia, ‘Mabalik ako sa balay nga akon ginhalinan,’ kag pagbalik niya, makita niya nga wala sing nagaistar sa balay, matinlo ini kag nadekorasyunan. 45 Gani malakat sia kag manghagad sang pito ka demonyo nga malaut pa sa iya, kag pagsulod nila, magaistar sila didto; kag ang kahimtangan sini nga tawo mangin malain pa sangsa una.+ Amo man ini ang mahanabo sa sining malaut nga kaliwatan.”

46 Samtang nagahambal sia sa mga tawo, nagatindog sa gua ang iya iloy kag mga utod+ kay luyag nila makighambal sa iya.+ 47 Gani may nagsiling sa iya: “Ang imo iloy kag ang imo mga utod yara sa gua kag luyag nila makighambal sa imo.” 48 Nagsabat sia sa iya: “Sin-o ang akon iloy, kag sin-o ang akon mga utod?” 49 Dayon gintudlo niya ang iya mga disipulo kag nagsiling: “Sila ang akon iloy kag mga utod!+ 50 Kay ang nagatuman sang kabubut-on sang akon Amay sa langit amo ang akon utod nga lalaki, utod nga babayi, kag iloy.”+

13 Sina man nga adlaw, si Jesus naggua sa balay kag nagpungko sa higad sang dagat. 2 Kag nagtipon sa iya ang madamo nga tawo. Gani nagsakay sia kag nagpungko sa sakayan, kag ang tanan nga tawo nagtindog sa higad sang baybay.+ 3 Dayon gintudluan niya sila sing madamo nga butang paagi sa mga ilustrasyon.+ Nagsiling sia: “Isa ka manugsab-ug ang naglakat sa pagsab-ug.+ 4 Samtang nagasab-ug sia, ang iban nga binhi nagtupa sa higad sang dalan, kag nag-abot ang mga pispis kag gintuka ini.+ 5 Ang iban nagtupa sa batuhon nga lugar kag nagtubo ini gilayon bangod indi madalom ang duta.+ 6 Apang sang nagbutlak ang adlaw, nalayong ini kag nalaya bangod wala ini nakapanggamot sing maayo. 7 Ang iban pa nagtupa sa tunga sang tunukon nga mga tanom, kag sang nagdabong ang tunukon nga mga tanom, nalumos ini.+ 8 Ang iban pa gid nagtupa sa maayo nga duta kag nagpamunga, ang isa 100 ka pilo, ang isa pa 60, ang isa pa gid 30.+ 9 Ang makabati magpamati sing maayo.”+

10 Gani nagpalapit ang iya mga disipulo kag nagpamangkot: “Ngaa nagahambal ka sa ila paagi sa mga ilustrasyon?”+ 11 Nagsabat sia: “Ginhatagan kamo sing paghangop sa sagrado nga mga likom+ sang Ginharian sang langit, apang sila wala. 12 Kay ang may paghangop makabaton sing dugang nga paghangop, kag sa ulihi madamo pa ang mabaton niya; apang ang wala sing paghangop, bisan ang iya diutay nga paghangop kuhaon.+ 13 Gani nagahambal ako sa ila paagi sa mga ilustrasyon; kay nagatulok sila apang indi sila makakita, kag nagapamati sila apang indi sila makabati, kag indi sila makahangop.+ 14 Gani natuman sa ila ang tagna ni Isaias. Nagasiling ini: ‘Makabati kamo apang indi gid kamo makahangop, magatulok kamo apang indi gid kamo makakita.+ 15 Kay ang tagipusuon sining katawhan nagtig-a, kag nagapamati sila apang indi sila makabati, kag ginpiyong nila ang ila mga mata agod ang ila mga mata indi makakita, ang ila mga dulunggan indi makabati kag ang ila tagipusuon indi makahangop kag manumbalik sa akon kag ayuhon ko sila.’+

16 “Apang, malipayon kamo bangod makakita ang inyo mga mata kag makabati ang inyo mga dulunggan.+ 17 Kay sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, madamo nga manalagna kag matarong nga mga tawo ang naghandum nga makita ang mga butang nga inyo nakita apang wala nila ini makita,+ kag naghandum nga mabatian ang mga butang nga inyo nabatian apang wala nila ini mabatii.

18 “Gani, pamatii ninyo ang kahulugan sining ilustrasyon tuhoy sa manugsab-ug.+ 19 Kon ang tawo nagapamati sa pulong sang Ginharian apang wala niya ini mahangpi, nagaabot ang malauton+ kag ginakuha ang binhi nga ginsab-ug sa iya tagipusuon; amo ini ang binhi nga nagtupa sa higad sang dalan.+ 20 Tuhoy sa binhi nga nagtupa sa batuhon nga mga lugar, amo ini ang nagapamati sa pulong kag sa gilayon nagabaton sini nga may kalipay.+ 21 Apang, ang pulong wala nagpanggamot sa iya tagipusuon, kag wala ini nagdugay. Sa pag-abot sang kapipit-an ukon paghingabot tungod sa pulong, sa gilayon nadula ang iya pagtuo. 22 Tuhoy sa binhi nga nagtupa sa tunga sang tunukon nga mga tanom, amo ini ang nagapamati sa pulong, apang ang kabalaka sa sini nga sistema sang mga butang*+ kag ang limbong sang manggad nagalumos sa pulong, kag nangin indi mabungahon ini.+ 23 Tuhoy sa binhi nga nagtupa sa maayo nga duta, amo ini ang nagapamati sa pulong kag nakahangop sini kag nagpamunga, ang isa 100 ka pilo, ang isa pa 60, ang isa pa gid 30.”+

24 Nagsugid sia sing isa pa ka ilustrasyon: “Ang Ginharian sang langit kaangay sang isa ka tawo nga nagsab-ug sing maayo nga binhi sa iya uma. 25 Samtang ang tanan nagakatulog, ang iya kaaway nag-abot kag nagsab-ug sing hilamon* sa tunga sang trigo, kag dayon naglakat. 26 Sang nagtubo ang trigo kag nagpamunga, nagtubo man ang hilamon. 27 Gani ang mga ulipon nagpalapit sa agalon sang panimalay kag nagsiling, ‘Agalon, indi bala maayo nga binhi ang ginsab-ug mo sa imo uma? Ti, ngaa may nagtubo nga hilamon?’ 28 Nagsabat sia, ‘Ginhimo ini sang akon kaaway.’+ Nagpamangkot ang mga ulipon, ‘Luyag mo bala nga gabuton namon ini?’ 29 Nagsabat sia, ‘Indi lang, kay basi magabot ninyo pati ang trigo. 30 Pabay-i ninyo nga magtubo ini sing dungan tubtob sa pag-ani. Sa tig-alani, suguon ko ang mga mangangani: Gabuta ninyo anay ang hilamon kag bugkuson agod sunugon. Dayon tipuna ninyo ang trigo sa akon bodega.’”+

31 Nagsugid sia sing isa pa gid ka ilustrasyon: “Ang Ginharian sang langit kaangay sang binhi sang mustasa nga ginkuha kag gintanom sang tawo sa iya uma.+ 32 Amo ini ang pinakagamay sa tanan nga binhi, apang kon magtubo na ini, amo ini ang pinakadaku sa mga ulutanon kag mangin isa ka kahoy, gani bisan ang mga pispis sa langit nagahapon kag nagahulon sa mga sanga sini.”

33 Nagsugid sia sa ila sing isa pa ka ilustrasyon: “Ang Ginharian sang langit kaangay sang lebadura nga ginkuha kag ginsamo sang isa ka babayi sa tatlo ka dalagku nga sukob sang harina, tubtob nga nagkumbo ang bug-os nga linamas.”+

34 Ini tanan gintudlo ni Jesus sa mga tawo paagi sa mga ilustrasyon. Sa pagkamatuod, kon wala sing ilustrasyon indi sia magtudlo sa ila,+ 35 agod matuman ang ginsiling paagi sa manalagna: “Tudluan ko kamo paagi sa mga ilustrasyon; ipahayag ko ang mga butang nga natago halin pa sang una.”*+

36 Sang napalakat na niya ang mga tawo, nagsulod sia sa balay. Dayon ang iya mga disipulo nagpalapit sa iya kag nagsiling: “Ipaathag sa amon ang ilustrasyon tuhoy sa hilamon sa uma.” 37 Nagsabat sia: “Ang manugsab-ug sang maayo nga binhi amo ang Anak sang tawo; 38 ang uma amo ang kalibutan.+ Ang maayo nga binhi amo ang mga anak sang Ginharian; apang ang hilamon amo ang mga anak sang isa nga malauton,+ 39 kag ang kaaway nga nagsab-ug sini amo ang Yawa. Ang pag-ani amo ang hingapusan sang sistema sang mga butang,* kag ang mga mangangani amo ang mga anghel. 40 Gani, subong nga ang hilamon gingabot kag ginsunog sa kalayo, amo man ang matabo sa hingapusan sang sistema sang mga butang.*+ 41 Ipadala sang Anak sang tawo ang iya mga anghel, kag kuhaon nila sa iya Ginharian ang tanan nga nagapasandad kag nagahimo sing malain, 42 kag idap-ong sila sa hurno nga may kalayo.+ Didto magahibi sila kag magapabagrot sang ila mga ngipon. 43 Sa sina nga tion, ang mga matarong magasilak sing masanag kaangay sang adlaw+ sa Ginharian sang ila Amay. Ang makabati magpamati sing maayo.

44 “Ang Ginharian sang langit kaangay sang bahandi nga natago sa latagon, nga nakita sang isa ka tawo kag gintago; kag bangod sa kalipay, naglakat sia kag ginbaligya ang tanan niya nga pagkabutang kag ginbakal ang latagon.+

45 “Subong man, ang Ginharian sang langit kaangay sang isa ka nagalakbay nga negosyante nga nagapangita sang maayo nga mga perlas. 46 Sang makita niya ang isa ka malahalon nga perlas, naglakat sia kag ginbaligya gilayon ang tanan niya nga pagkabutang kag ginbakal ini.+

47 “Subong man, ang Ginharian sang langit kaangay sang pukot nga ginladlad sa dagat kag nagakuha sang tanan nga sahi sang isda. 48 Sang napuno ini, ginpahigad nila ini sa baybay kag nagpungko sila kag gintipon ang maayo nga mga isda+ sa mga suludlan, apang ginpilak nila ang indi maayo.+ 49 Amo man sini ang matabo sa hingapusan sang sistema sang mga butang.* Magagua ang mga anghel kag magapain sang mga malauton gikan sa mga matarong 50 kag idap-ong sila sa hurno nga may kalayo. Didto magahibi sila kag magapabagrot sang ila mga ngipon.

51 “Nahangpan bala ninyo ini tanan?” Nagsabat sila: “Huo.” 52 Dayon nagsiling sia: “Kon amo, ang tagsa ka manunudlo sang mga tawo, nga natudluan tuhoy sa Ginharian sang langit kaangay sang isa ka agalon sang panimalay, nga nagapagua sang bag-o kag daan nga mga butang sa iya talaguan sing bahandi.”

53 Sang nasugid ni Jesus ini nga mga ilustrasyon, naglakat sia. 54 Sang makaabot sia sa iya kaugalingon nga lugar+ gintudluan niya sila sa ila sinagoga, amo nga natingala sila kag nagsiling: “Diin ginkuha sini nga tawo ining kaalam kag gahom sa paghimo sing mga milagro?+ 55 Indi bala sia ang anak sang panday?+ Indi bala si Maria ang iya iloy, kag ang iya mga utod nga lalaki amo sanday Santiago, Jose, Simon, kag Judas?+ 56 Kag indi bala kaupod naton ang iya mga utod nga babayi? Kon amo, diin ginkuha sini nga tawo ang kaalam kag gahom sa paghimo sing mga milagro?”+ 57 Gani nasandad sila sa iya.+ Apang si Jesus nagsiling sa ila: “Ginapadunggan ang manalagna luwas lamang sa iya kaugalingon nga lugar kag sa iya kaugalingon nga panimalay.”+ 58 Kag wala sia maghimo sing madamo nga milagro didto bangod wala sila sing pagtuo.

14 Sadto nga tion nabatian ni Herodes, nga manugdumala sang distrito,* ang balita tuhoy kay Jesus+ 2 kag nagsiling sia sa iya mga alagad: “Sia si Juan nga Manugbawtismo. Ginbanhaw sia, gani nahimo niya ini nga mga milagro.”+ 3 Kay ginpadakop ni Herodes* si Juan kag gingapos sia kag ginbilanggo bangod kay Herodias, nga asawa sang iya utod nga si Felipe.+ 4 Kay si Juan nagsiling sa iya: “Wala ginatugot sang kasuguan nga pangasaw-on mo sia.”+ 5 Apang, bisan pa luyag niya nga patyon si Juan, nahadlok sia sa mga tawo, kay ginakabig nila si Juan nga isa ka manalagna.+ 6 Apang sang ginsaulog ang kaadlawan+ ni Herodes, ang anak nga babayi ni Herodias nagsaot kag nalipay gid si Herodes+ 7 gani nagsumpa sia sa iya nga ihatag ang bisan ano nga pangayuon niya. 8 Sa sugyot sang iya iloy, nagsiling sia: “Ihatag sa akon ang ulo ni Juan nga Manugbawtismo nga nabutang sa bandehado.”+ 9 Bisan nagkasubo ang hari, nagsugo sia nga ihatag ini bangod nanumpa sia sa atubangan sang iya mga bisita.* 10 Gani nagsugo sia nga pugutan sing ulo si Juan sa bilangguan. 11 Dayon ang iya ulo ginbutang sa bandehado kag ginhatag sa dalaga, kag gindala niya ini sa iya iloy. 12 Sang ulihi, nag-abot ang iya mga disipulo kag ginkuha ang iya bangkay kag ginlubong ini. Dayon naglakat sila kag ginbalita nila ini kay Jesus. 13 Sang mabatian ini ni Jesus, nagsakay sia sa sakayan pakadto sa baw-ing nga lugar agod mag-isahanon. Apang sang nahibaluan ini sang mga tawo, naglakat sila halin sa ila mga siudad agod sundan sia.+

14 Pagpanaug niya sa sakayan, nakita niya ang madamo gid nga tawo, kag naluoy sia sa ila,+ kag gin-ayo niya ang mga masakiton.+ 15 Apang sang sirom na, ang iya mga disipulo nagpalapit sa iya kag nagsiling: “Hapon na gid kag baw-ing ini nga lugar; palakta ang mga tawo agod makakadto sila sa mga baryo kag makabakal sing pagkaon.”+ 16 Apang, nagsiling si Jesus sa ila: “Indi na kinahanglan nga maglakat sila; hatagi ninyo sila sing pagkaon.” 17 Nagsabat sila: “May lima lang kita ka tinapay kag duha ka isda.” 18 Nagsiling sia: “Dalha ninyo ina diri sa akon.” 19 Kag ginsugo niya ang mga tawo nga magpungko sa kahilamnan. Dayon ginkuha niya ang lima ka tinapay kag duha ka isda, kag nagtangla sia sa langit kag nagpangamuyo.*+ Sang natipiktipik na niya ang mga tinapay, ginhatag niya ini sa iya mga disipulo kag ginpanagtag nila ini sa mga tawo. 20 Gani nagkaon sila tanan kag nabusog, kag gintipon nila ang nabilin nga mga tinipik, 12 ini ka alat.+ 21 Mga 5,000 ka lalaki ang nakakaon, kag may mga babayi pa kag kabataan.+ 22 Pagkatapos sadto, ginpasakay niya gilayon ang iya mga disipulo sa sakayan agod mag-una sa iya sa tabok, samtang ginapapauli niya ang mga tawo.+

23 Sang makahalin na ang mga tawo, nagtaklad sia sa bukid sing isahanon agod magpangamuyo.+ Isahanon lang sia didto bisan gab-i na. 24 Sina nga tion, ang sakayan malayo na sa pangpang. Ginalinggilinggi ini sang balod bangod sugata sila sa hangin. 25 Sang ikap-at nga pagbantay sang kagab-ihon,* naglakat sia sa dagat pakadto sa ila. 26 Sang nakita sia sang mga disipulo nga nagalakat sa dagat, hinadlukan sila. Nagsiling sila: “Ginamatamata kita!” Kag nagsinggit sila sa kahadlok. 27 Sa gilayon, nagsiling si Jesus sa ila: “Magpakaisog kamo! Ako ini; indi kamo magkahadlok.”+ 28 Nagsabat si Pedro: “Ginuo, kon ikaw ina, sugua ako sa pagpalapit sa imo sa ibabaw sang tubig.” 29 Nagsiling sia: “Kari ka!” Gani nagpanaug si Pedro sa sakayan, kag naglakat sa ibabaw sang tubig kag nagpalapit kay Jesus. 30 Apang bangod sa unos hinadlukan sia, kag amat-amat nga naglugdang. Gani nagsinggit sia: “Ginuo, luwasa ako!” 31 Sa gilayon, gin-uyatan ni Jesus ang iya kamot kag ginsilingan sia: “Ikaw nga diutay sing pagtuo, ngaa nagduhaduha ka?”+ 32 Sang nakasakay na sila sa sakayan, nag-untat ang unos. 33 Gani ang mga disipulo nga yara sa sakayan nagyaub* sa iya, nga nagasiling: “Matuod gid nga ikaw ang Anak sang Dios.” 34 Sa ila pagtabok, nagdungka sila sa Genesaret.+

35 Sang makilala sia sang mga tawo didto, ginpahibalo nila ini sa tanan sa palibot nga lugar, gani gindala nila sa iya ang tanan nga masakiton. 36 Kag nagpakiluoy sila sa iya nga tandugon nila bisan ang sidsid sang iya bayo,+ kag ang tanan nga nakatandog sini nag-ayo.

15 May nagpalapit kay Jesus nga mga Fariseo kag mga escriba+ halin sa Jerusalem kag ginpamangkot sia: 2 “Ngaa ginalapas sang imo mga disipulo ang tradisyon sang mga tawo sang una? Halimbawa, wala nila ginahinawan* ang ila mga kamot antes magkaon.”+

3 Nagsabat sia: “Ngaa ginalapas ninyo ang sugo sang Dios bangod sang inyo tradisyon?+ 4 Halimbawa, ang Dios nagsiling, ‘Padunggi ang imo amay kag ang imo iloy,’+ kag, ‘Ang nagatamay sa iya amay ukon iloy patyon.’+ 5 Apang nagasiling kamo, ‘Ang nagasiling sa iya amay ukon iloy: “Ang mapanginpuslan ninyo halin sa akon isa ka dulot nga ginhalad sa Dios,”+ 6 indi na niya dapat padunggan ang iya amay.’ Gani ginhimo ninyo nga wala sing pulos ang pulong sang Dios bangod sang inyo tradisyon.+ 7 Mga salimpapaw, husto gid ang gintagna ni Isaias tuhoy sa inyo, sang nagsiling sia:+ 8 ‘Ini nga katawhan nagapadungog sa akon paagi lamang sa ila bibig, apang ang ila tagipusuon malayo sa akon. 9 Wala sing pulos ang ila padayon nga pagsimba sa akon, kay ang ila mga panudlo mga sugo lamang sang mga tawo.’”+ 10 Dayon ginpapalapit niya ang mga tawo kag nagsiling sa ila: “Magpamati kamo kag hangpa ini:+ 11 Indi ang nagasulod sa baba sang tawo ang nagapahigko sa iya, kundi ang nagagua sa iya baba.”+

12 Gani nagpalapit ang mga disipulo kag nagsiling sa iya: “Nakahibalo ka bala nga nasandad ang mga Fariseo sa imo ginsiling?”+ 13 Nagsabat sia: “Ang tanom nga wala gintanom sang akon langitnon nga Amay gabuton. 14 Pabay-i ninyo sila. Mga bulag sila nga mga manugtuytoy. Kon ang bulag magtuytoy sa isa pa ka bulag, pareho sila nga mahulog sa buho.”+ 15 Nagsabat si Pedro: “Ipaathag sa amon ang ilustrasyon.” 16 Nagsiling sia: “Wala man bala kamo makahangop?+ 17 Wala bala kamo makahibalo nga ang tanan nga nagasulod sa baba nagaagi sa tiyan kag nagagua sa lawas? 18 Apang, ang nagagua sa baba nagahalin sa tagipusuon, kag amo ini ang nagapahigko sa tawo.+ 19 Halimbawa, nagahalin sa tagipusuon ang malaut nga pangatarungan:+ pagpatay, panghilahi, seksuwal nga imoralidad,* pagpangawat, indi matuod nga pagpanaksi kag pagpasipala. 20 Amo ini ang nagapahigko sa tawo; apang ang magkaon nga wala nakapanghinaw* sing kamot wala nagapahigko sa tawo.”

21 Halin didto, nagkadto si Jesus sa rehiyon sang Tiro kag Sidon.+ 22 Kag isa ka babayi nga taga-Fenicia halin sa amo nga rehiyon ang nagsinggit: “Ginuo, Anak ni David, maluoy ka sa akon. Malain ang kahimtangan sang akon anak nga babayi bangod ginsudlan sia sang demonyo.”+ 23 Apang wala sia magsabat. Gani nagpalapit ang iya mga disipulo kag nagpangabay sa iya: “Pahalina sia, kay padayon sia nga nagasunod sa aton kag nagasinggit.” 24 Nagsiling sia: “Ginpadala ako para lang sa nadula nga mga karnero sang panimalay sang Israel.”+ 25 Apang nagpalapit ang babayi, nagyaub* sia sa iya kag nagsiling: “Ginuo, buligi ako!” 26 Nagsiling sia: “Indi husto nga kuhaon ang tinapay sang mga anak kag ihaboy sa mga totoy.” 27 Nagsiling ang babayi: “Huo, Ginuo, apang ang mga totoy nagakaon sang mga usik nga nagakahulog halin sa lamesa sang ila mga agalon.”+ 28 Gani nagsabat si Jesus: “Babayi, daku ang imo pagtuo; mahanabo ang imo luyag.” Kag ang iya anak nag-ayo sa amo nga tion.

29 Naghalin si Jesus didto kag nagkadto malapit sa Dagat sang Galilea.+ Nagtaklad sia sa bukid kag nagpungko didto. 30 Dayon nagpalapit sa iya ang madamo nga tawo, nga kaupod ang mga tawo nga piang, baldado, bulag, apa, kag madamo pa nga masakiton kag ginpahamtang nila sila sa iya tiilan, kag gin-ayo niya sila.+ 31 Gani natingala gid ang mga tawo sang makita nila nga ang mga apa makahambal na, ang mga baldado nag-ayo na, ang mga piang makalakat na, kag ang mga bulag makakita na, kag ginhimaya nila ang Dios sang Israel.+

32 Gintawag ni Jesus ang iya mga disipulo kag ginsilingan: “Naluoy ako sa mga tawo,+ kay tatlo ka adlaw na nga kaupod ko sila kag wala sila sing makaon. Indi ko luyag nga palakton sila nga gutom, kay basi malipong sila sa dalan.”+ 33 Apang ang mga disipulo nagsiling sa iya: “Diin kami makuha sing bastante nga tinapay sa sining baw-ing nga lugar agod mabusog ang amo sini kadamo nga tawo?”+ 34 Si Jesus nagpamangkot sa ila: “Pila ka bilog ang inyo tinapay?” Nagsabat sila: “Pito, kag pila ka magagmay nga isda.” 35 Gani, sa tapos niya masugo ang mga tawo nga magpungko sa duta, 36 ginkuha niya ang pito ka tinapay kag ang mga isda kag sang makapasalamat sa Dios, gintipiktipik niya ini kag ginhatag sa iya mga disipulo, kag ginpanagtag nila ini sa mga tawo.+ 37 Sila tanan nagkaon kag nabusog, kag gintipon nila ang nabilin nga mga tinipik; napuno ang pito ka dalagku nga alat.+ 38 Mga 4,000 ka lalaki ang nakakaon, kag may mga babayi pa kag kabataan. 39 Sang napalakat na niya ang mga tawo, nagsakay sia sa sakayan kag nagkadto sa rehiyon sang Magadan.+

16 Didto may nagpalapit sa iya nga mga Fariseo kag mga Saduceo agod tilawan sia. Nagpangabay sila sa iya nga magpakita sia sing isa ka tanda halin sa langit.+ 2 Nagsabat sia sa ila: “Kon magsirom na, nagasiling kamo, ‘Mangin maayo ang tiempo, kay ang langit mapula kaangay sang kalayo,’ 3 kag kon aga, nagasiling kamo, ‘Mangin matugnaw kag maulan ang tiempo karon nga adlaw, kay ang langit mapula kaangay sang kalayo apang magal-um.’ Makahibalo kamo maghatag sing kahulugan sa dagway sang langit, apang indi kamo makahibalo maghatag sing kahulugan sa mga tanda sang mga tion. 4 Ang isa ka malaut kag makihilahion* nga kaliwatan padayon nga nagapangita sang isa ka tanda, apang wala sing tanda nga ihatag sa sini nga kaliwatan+ luwas sa tanda ni Jonas.”+ Gani naglakat sia kag ginbiyaan sila.

5 Nagtabok ang mga disipulo sa pihak sang linaw, apang nalipat sila magdala sing tinapay.+ 6 Si Jesus nagsiling sa ila: “Magbantay kamo kag mag-andam sa lebadura sang mga Fariseo kag mga Saduceo.”+ 7 Kag naghambalanay sila: “Mahimo nga nasiling niya ina bangod wala kita nakadala sing tinapay.” 8 Nahibaluan ini ni Jesus, gani nagsiling sia: “Ngaa nagahambalanay kamo nga wala kamo makadala sing tinapay, kamo nga diutay sing pagtuo? 9 Wala bala kamo makahangop, ukon wala bala kamo makadumdom sang lima ka tinapay nga ginpakaon sa 5,000 ka lalaki kag kon pila ka alat ang natipon ninyo?+ 10 Ukon sang pito ka tinapay nga ginpakaon sa 4,000 ka lalaki kag kon pila ka dalagku nga alat ang natipon ninyo?+ 11 Ngaa wala kamo makahangop nga indi nahanungod sa tinapay ang akon ginsiling sa inyo? Mag-andam kamo sa lebadura sang mga Fariseo kag mga Saduceo.”+ 12 Gani nahangpan nila nga wala sia magpaandam sa ila nahanungod sa lebadura sang tinapay, kundi sa panudlo sang mga Fariseo kag mga Saduceo.

13 Pag-abot niya sa rehiyon sang Cesarea Filipos, ginpamangkot ni Jesus ang iya mga disipulo: “Suno sa mga tawo, sin-o ang Anak sang tawo?”+ 14 Nagsabat sila: “Ang iban nagasiling si Juan nga Manugbawtismo,+ ang iban pa si Elias,+ kag ang iban pa gid si Jeremias ukon isa sa mga manalagna.” 15 Nagsiling sia: “Apang sin-o ako suno sa inyo?” 16 Nagsabat si Simon Pedro: “Ikaw ang Cristo,+ ang Anak sang buhi nga Dios.”+ 17 Nagsiling si Jesus: “Malipayon ka, Simon nga anak ni Jonas, kay wala ini ginpahayag sa imo sang tawo kundi sang akon Amay sa langit.+ 18 Nagasiling man ako sa imo: Ikaw si Pedro,+ kag sa sini nga igang+ tukuron ko ang akon kongregasyon, kag indi ini madaug sang mga gawang sang Lulubngan.* 19 Ihatag ko sa imo ang mga yabi sang Ginharian sang langit, kag ang gapuson mo sa duta gingapos na sa langit, kag ang hubaran mo sa duta ginhubaran na sa langit.” 20 Dayon ginpaandaman niya ang iya mga disipulo nga indi nila pag-isugid bisan kay sin-o nga sia amo ang Cristo.+

21 Sugod sadto ginpaathag ni Jesus sa iya mga disipulo kon ngaa dapat sia magkadto sa Jerusalem kag mag-antos sing tuman sa mga gulang, sa puno nga mga saserdote, kag sa mga escriba kag pagapatyon sia, kag sa ikatlo nga adlaw pagabanhawon.+ 22 Bangod sini gindala sia ni Pedro sa higad kag ginsabdong: “Maluoy ka sa imo kaugalingon, Ginuo; indi gid ina matabo sa imo.”+ 23 Apang, nagtalikod sia kag ginsilingan si Pedro: “Kadto ka sa likod ko, Satanas! Kasandaran ka sa akon kay ang imo panghunahuna indi iya sang Dios, kundi iya sang tawo.”+

24 Dayon nagsiling si Jesus sa iya mga disipulo: “Kon ang bisan sin-o luyag magsunod sa akon, ipanghiwala niya ang iya kaugalingon kag pas-anon ang iya usok sang pag-antos* kag padayon nga magsunod sa akon.+ 25 Kay ang bisan sin-o nga luyag magluwas sang iya kabuhi* madula niya ini, apang ang bisan sin-o nga madula ang iya kabuhi* tungod sa akon makatigayon sini.+ 26 Kay ano gid nga kaayuhan ang maagom sang isa ka tawo kon maangkon niya ang bug-os nga kalibutan apang madula ang iya kabuhi?*+ Ukon ano ang ihatag sang isa ka tawo kabaylo sang iya kabuhi?*+ 27 Kay ang Anak sang tawo magaabot sa himaya sang iya Amay upod ang iya mga anghel, kag ihatag niya sa tagsa ka tawo ang nagakadapat sa iya.+ 28 Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo nga ang iban nga nagatindog diri makakita sang pag-abot sang Anak sang tawo sa iya Ginharian sa wala pa sila mapatay.”+

17 Pagligad sang anom ka adlaw, gin-upod ni Jesus si Pedro kag ang mag-utod nga sanday Santiago kag Juan sa isa ka mataas nga bukid nga silahanon lang.+ 2 Kag nagbaylo ang iya dagway sa atubangan nila, kag ang iya nawong nagsilak subong sang adlaw, kag ang iya bayo nagsanag* subong sang kapawa.+ 3 Kag nakita nila si Moises kag si Elias nga nagapakighambal sa iya. 4 Gani si Pedro nagsiling kay Jesus: “Ginuo, maayo nga yari kami diri. Kon luyag mo, mahimo ako diri sang tatlo ka tolda, isa para sa imo, isa para kay Moises, kag isa para kay Elias.” 5 Samtang nagahambal pa sia, ginlikupan sila sang masanag nga panganod, kag may tingog gikan sa panganod nga nagasiling: “Ini ang akon Anak, ang hinigugma, nga ginakahamut-an ko.+ Magpamati kamo sa iya.”+ 6 Sang mabatian ini sang mga disipulo naghapa sila kag hinadlukan gid. 7 Dayon ginpalapitan sila ni Jesus kag gintandog, nga nagasiling: “Tindog kamo kag indi magkahadlok.” 8 Sang nagtangla sila, wala na sila sing iban nga nakita kundi si Jesus gid lang. 9 Samtang nagadulhog sila sa bukid, ginsugo sila ni Jesus: “Indi ninyo pag-isugid ang palanan-awon bisan kay sin-o tubtob ang Anak sang tawo banhawon.”+

10 Apang, ang mga disipulo nagpamangkot sa iya: “Kon amo, ngaa nagsiling ang mga escriba nga dapat anay magkari si Elias?”+ 11 Nagsabat sia: “Sa pagkamatuod, si Elias dapat anay magkari kag magpasag-uli sang tanan nga butang.+ 12 Apang, nagasiling ako sa inyo nga nagkari na si Elias, ugaling wala nila sia makilala kag ginhimo nila sa iya ang luyag nila.+ Sa amo man nga paagi, ang Anak sang tawo gintalana nga paantuson nila.”+ 13 Gani nahangpan sang mga disipulo nga nagahambal sia sa ila tuhoy kay Juan nga Manugbawtismo.

14 Pag-abot nila sa madamo nga tawo,+ nagpalapit sa iya ang isa ka tawo, kag nagluhod nga nagasiling: 15 “Ginuo, kaluy-i ang akon anak nga lalaki, bangod kuyapon sia kag malubha gid ang iya kahimtangan. Pirme sia nagakatumba sa kalayo kag sa tubig.+ 16 Gindala ko sia sa imo mga disipulo, apang indi nila sia mapaayo.” 17 Nagsabat si Jesus: “Wala sing pagtuo kag balingag nga kaliwatan,+ tubtob san-o ako magaupod sa inyo? Tubtob san-o ako magabatas sa inyo? Dalha ninyo sia diri sa akon.” 18 Kag ginsaway ni Jesus ang demonyo, kag naggua ini, kag ang bata nga lalaki nag-ayo sa amo nga tion.+ 19 Dayon nagpalapit ang mga disipulo kay Jesus nga sila lang kag nagpamangkot: “Ngaa indi namon matabog ini?” 20 Nagsabat sia: “Bangod sang inyo diutay nga pagtuo. Kay sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, kon may pagtuo kamo nga subong kadaku sang binhi sang mustasa, makasiling kamo sa sini nga bukid, ‘Saylo didto,’ kag magasaylo ini, kag ang tanan mahimo ninyo.”+ 21* ——

22 Samtang nagatipon sila sa Galilea, nagsiling si Jesus sa ila: “Ang Anak sang tawo itugyan* sa kamot sang mga tawo,+ 23 kag patyon nila sia, kag sa ikatlo nga adlaw banhawon sia.”+ Kag nagkasubo gid ang iya mga disipulo.

24 Pag-abot nila sa Capernaum, ang mga manugsukot sing duha ka drakma* nga buhis sang templo nagpalapit kay Pedro kag nagsiling: “Nagabayad bala sing duha ka drakma nga buhis ang inyo manunudlo?”+ 25 Nagsabat sia: “Huo.” Apang, pagsulod niya sa balay, ginpamangkot sia dayon ni Jesus: “Ano sa banta mo, Simon? Kay sin-o bala nagabaton sing bayad ukon buhis* ang mga hari sang duta? Sa ila mga anak ukon sa mga dumuluong?” 26 Sang nagsabat sia: “Sa mga dumuluong,” si Jesus nagsiling: “Sa pagkamatuod, ang mga anak indi kinahanglan nga magbayad sing buhis. 27 Apang agod indi sila masandad sa aton,+ magkadto ka sa dagat kag magpamunit. Kuhaa ang una nga isda nga imo mahulik kag buksi ang baba sini, kag makakita ka sang isa ka sensilyo* nga pilak. Kuhaa ini, kag ibayad sa ila para sa akon kag sa imo man.”

18 Sadto nga tion, nagpalapit kay Jesus ang mga disipulo kag nagpamangkot: “Sin-o gid bala ang pinakamataas sa Ginharian sang langit?”+ 2 Gintawag niya ang isa ka bata kag ginpatindog sa tunga nila 3 kag nagsiling sia: “Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, kon indi kamo magbag-o* kag mangin kaangay sang mga bata,+ indi gid kamo makasulod sa Ginharian sang langit.+ 4 Gani, ang bisan sin-o nga nagapaubos sang iya kaugalingon kaangay sini nga bata amo ang pinakamataas sa Ginharian sang langit;+ 5 kag ang bisan sin-o nga nagabaton sa bata nga kaangay sini tungod sa akon ngalan nagabaton man sa akon. 6 Apang ang bisan sin-o nga nagapasandad sa isa sining mga kubos nga nagatuo sa akon, maayo pa sa iya nga higtan sa liog sing daku nga galingan nga bato kag itagbong sa madalom nga dagat.+

7 “Makaluluoy ang kalibutan bangod nangin kabangdanan ini sang kasandaran! Magaabot gid man ang kasandaran, apang makaluluoy ang tawo nga mangin kabangdanan sang pag-abot sini! 8 Gani, kon ang imo kamot ukon tiil nagapasandad sa imo, utda ini kag ihaboy.+ Maayo pa nga isa lang ang imo kamot ukon tiil apang may kabuhi ka sangsa duha ang imo kamot ukon tiil apang ihaboy ka man lang sa kalayo nga wala sing katapusan.+ 9 Kag kon ang imo mata nagapasandad sa imo, lukata ini kag ihaboy. Maayo pa nga isa lang ang imo mata apang may kabuhi ka sangsa duha ang imo mata apang ihaboy ka sa kalayuhon nga Gehenna.*+ 10 Indi gid ninyo pagtamayon ang isa sining mga kubos, kay nagasiling ako sa inyo nga makita pirme sang ila mga anghel sa langit ang nawong sang akon Amay sa langit.+ 11* ——

12 “Ano sa banta ninyo? Kon ang isa ka tawo may 100 ka karnero kag nagtalang ang isa,+ indi bala bayaan niya ang 99 sa kabakuluran kag pangitaon ang isa nga nagtalang?+ 13 Kon makita niya ini, nagasiling gid ako sa inyo, mas daku ang iya kalipay tungod sining isa sangsa 99 nga wala magtalang. 14 Subong man, indi luyag sang akon* Amay sa langit nga malaglag ang bisan isa sining mga kubos.+

15 “Kon ang imo utod nakasala sa imo, kadtui sia kag sugiri sang iya sala nga kamohanon lang.+ Kon magpamati sia sa imo, nadaug mo ang imo utod.+ 16 Apang kon indi sia magpamati sa imo, mag-upod ka sang isa ukon duha pa agod ang tanan nga ginsiling mapamatud-an sang duha ukon tatlo ka saksi.+ 17 Kon indi sia magpamati sa ila, isugid mo sa kongregasyon. Kon indi sia magpamati bisan sa kongregasyon, kabiga sia nga kaangay sang tawo sang mga pungsod+ kag kaangay sang manugsukot sing buhis.+

18 “Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, ang gapuson ninyo sa duta gingapos na sa langit, kag ang hubaran ninyo sa duta ginhubaran na sa langit. 19 Sa liwat nagasiling ako sa inyo, kon ang duha sa inyo sa duta magsugtanay tuhoy sa importante nga butang nga ila ipangamuyo, ihatag ini sa ila sang akon Amay sa langit.+ 20 Kay kon diin may duha ukon tatlo nga nagatipon sa akon ngalan,+ yara ako sa tunga nila.”

21 Dayon nagpalapit si Pedro sa iya kag nagpamangkot: “Ginuo, pila ka beses ko patawaron ang akon utod nga nakasala sa akon? Pito bala ka beses?” 22 Si Jesus nagsiling sa iya: “Nagasiling ako sa imo, indi pito ka beses, kundi 77 ka beses.+

23 “Kay ang Ginharian sang langit kaangay sang isa ka hari nga luyag magsukot sang mga utang sang iya mga ulipon. 24 Sang ginasukot na niya sila, gindala sa iya ang isa ka tawo nga nakautang sing 10,000 ka talanton.* 25 Apang bangod indi sia makabayad, nagsugo ang iya agalon nga ibaligya sia upod ang iya asawa, mga anak, kag tanan niya nga pagkabutang agod makabayad sia.+ 26 Gani, ang ulipon nagluhod kag nagpakiluoy sa iya, ‘Angan-angana lang ako anay, kay bayaran ko ikaw.’ 27 Ang iya agalon naluoy sa iya, gani ginpalakat niya sia kag wala na ginpabayaran ang iya utang.+ 28 Sang naglakat na sia, nasugata niya ang pareho man niya nga ulipon nga may utang sa iya nga 100 ka denario.* Ginliab niya sia kag ginkuga, nga nagasiling, ‘Bayari ang utang mo sa akon.’ 29 Gani, nagluhod sia kag nagpakiluoy, ‘Angan-angana lang ako anay, kay bayaran ko ikaw.’ 30 Apang, wala sia magpasugot, sa baylo ginpabilanggo niya sia tubtob mabayaran niya ang iya utang. 31 Sang makita sang iban pa nga mga ulipon ang natabo, ginsubuan gid sila. Gani, ginkadtuan nila ang ila agalon kag ginsugiran sang tanan nga natabo. 32 Gani ginpatawag sang agalon yadto nga ulipon kag ginsilingan: ‘Malaut nga ulipon, wala ko ikaw ginpabayad sang imo utang sang nagpakiluoy ka sa akon. 33 Indi bala nga dapat ka man maluoy sa pareho mo nga ulipon subong nga naluoy ako sa imo?’+ 34 Bangod sini, naakig gid ang agalon kag ginpabilanggo sia tubtob nga mabayaran niya ang tanan niya nga utang. 35 Amo man ang himuon sang akon langitnon nga Amay sa inyo+ kon indi ninyo pagpatawaron sing tinagipusuon ang inyo utod.”+

19 Pagkatapos mahambal ini ni Jesus, naghalin sia sa Galilea kag nagkadto sa mga dulunan sang Judea sa tabok sang Jordan.+ 2 Nagsunod man sa iya ang madamo nga tawo, kag gin-ayo niya sila didto.

3 Kag nagpalapit ang mga Fariseo agod tilawan sia. Nagpamangkot sila: “Ginatugot bala sang kasuguan nga diborsiohan sang isa ka lalaki ang iya asawa sa bisan ano nga kabangdanan?”+ 4 Nagsabat sia: “Wala bala ninyo mabasahi nga sa ginsuguran gintuga niya sila nga lalaki kag babayi+ 5 kag nagsiling: ‘Bangod sini bayaan sang lalaki ang iya amay kag ang iya iloy kag magahiusa* sa iya asawa, kag sila nga duha mangin isa ka unod’?+ 6 Gani indi na sila duha, kundi isa ka unod. Gani, ang gintingob* sang Dios, indi pagbulagon sang tawo.”+ 7 Nagpamangkot sila: “Kon amo, ngaa nagsugo si Moises nga maghatag sing papeles sa diborsio agod diborsiohan sia?”+ 8 Nagsabat sia: “Bangod sang katig-a sang inyo tagipusuon, nagtugot si Moises nga diborsiohan ninyo ang inyo asawa,+ apang indi amo sini ang kahimtangan sa ginsuguran.+ 9 Nagasiling ako sa inyo nga ang bisan sin-o nga magdiborsio sang iya asawa kag magpangasawa sang iban nagapanghilahi, luwas lang kon ang iya asawa naghimo sing seksuwal nga imoralidad.”*+

10 Ang mga disipulo nagsiling sa iya: “Kon amo ina ang kahimtangan sang mag-asawa, maayo pa nga indi na lang magpangasawa.” 11 Nagsabat sia: “Indi tanan makasunod sini, kundi ang mga may dulot lamang.+ 12 Kay ang iban natawo nga mga eunuco,* kag ang iban pa ginhimo nga eunuco sang mga tawo, kag may iban nga eunuco nga ginhimo ang ila kaugalingon nga eunuco tungod sa Ginharian sang langit. Ang makasunod sini maghimo sini.”+

13 Dayon, may mga tawo nga nagdala sa iya sang mga bata agod pakamaayuhon niya kag ipangamuyo sila, apang ginsaway sila sang mga disipulo.+ 14 Apang, nagsiling si Jesus: “Pabay-i ninyo ang mga bata, kag indi pagtinguhai nga punggan sila sa pagpalapit sa akon, kay ang Ginharian sang langit ila sang mga kaangay nila.”+ 15 Kag gintungtong niya ang iya mga kamot sa ila, dayon naglakat sia.

16 May nagpalapit sa iya kag nagpamangkot: “Manunudlo, ano bala ang maayo nga dapat ko himuon agod matigayon ang kabuhi nga wala sing katapusan?”+ 17 Nagsabat sia: “Ngaa nagapamangkot ka sa akon kon ano ang maayo? Isa lamang ang maayo.+ Apang, kon luyag mo matigayon ang kabuhi, padayon nga tumana ang mga sugo.”+ 18 Nagpamangkot sia: “Ano nga mga sugo?” Nagsabat si Jesus: “Indi ka magpatay,+ indi ka magpanghilahi,+ indi ka magpangawat,+ indi ka magsaksi sing binutig,+ 19 padunggi ang imo amay kag ang imo iloy,+ kag higugmaa ang imo isigkatawo subong sang imo kaugalingon.”+ 20 Ang pamatan-on nagsiling sa iya: “Ginatuman ko na ini tanan; ano pa ang himuon ko?” 21 Nagsabat si Jesus: “Kon luyag mo mangin himpit,* lakat ka kag ibaligya ang imo mga pagkabutang kag ihatag ang kuarta sa mga imol, kag makatigayon ka sing bahandi sa langit;+ kag kari ka, mangin sumulunod ko.”+ 22 Pagkabati sini sang pamatan-on, naglakat sia nga masinulub-on, kay madamo ang iya pagkabutang.+ 23 Apang nagsiling si Jesus sa iya mga disipulo: “Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo nga mabudlay para sa manggaranon nga tawo nga magsulod sa Ginharian sang langit.+ 24 Nagasiling pa gid ako sa inyo, mas mahapos pa para sa kamelyo nga maglusot sa buho sang dagom sangsa manggaranon nga tawo nga magsulod sa Ginharian sang Dios.”+

25 Sang mabatian ini sang mga disipulo, natingala gid sila kag nagpamangkot: “Kon amo, may maluwas pa bala?”+ 26 Gintulok sila ni Jesus kag nagsiling: “Kon sa tawo lang imposible gid ini, apang sa Dios ang tanan nga butang posible.”+

27 Dayon nagsiling si Pedro sa iya: “Ginbiyaan namon ang tanan kag nagsunod sa imo; ano gid bala ang mabaton namon?”+ 28 Nagsabat si Jesus: “Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, himuon sang Dios ang tanan nga butang nga bag-o kon ang Anak sang tawo magpungko sa iya mahimayaon nga trono. Sa sina nga tion, kamo nga nagsunod sa akon magapungko man sa 12 ka trono agod hukman ang 12 ka tribo sang Israel.+ 29 Kag ang tanan nga nagbiya sang mga balay ukon mga utod nga lalaki ukon mga utod nga babayi ukon amay ukon iloy ukon mga anak ukon mga duta tungod sa akon ngalan magabaton sing isa ka gatos ka pilo kag magapanubli sing kabuhi nga wala sing katapusan.+

30 “Apang madamo nga nauna nga mangin ulihi, kag ulihi nga mauna.+

20 “Kay ang Ginharian sang langit kaangay sang isa ka tag-iya sang ulubasan, nga naglakat sing aga pa sa pagpangita sing mga mamumugon.+ 2 Sang sia kag ang mga mamumugon nagsugtanay nga bayaran niya sila sing isa ka denario* ang adlaw, ginpadala niya sila sa iya ulubasan. 3 Sang naglakat sia sang mga ikatlo nga oras,* may nakita sia nga mga tawo nga nagatindog lang sa tiendahan bangod wala sila sing obra; 4 kag ginsilingan niya sila, ‘Magkadto man kamo sa ulubasan, kay suelduhan ko kamo sing husto.’ 5 Gani nagkadto sila. Naglakat sia liwat sang mga ikan-om nga oras* kag ikasiam nga oras,* kag amo man ang ginhimo niya. 6 Pag-abot sang mga ika-11 nga oras,* naglakat sia kag may nakita naman sia nga mga tawo nga nagatindog lang, kag ginsilingan niya sila, ‘Ngaa nagatindog lang kamo diri sa bug-os nga adlaw nga wala sing ginaobra?’ 7 Nagsabat sila, ‘Ti, kay wala man sing nagpaobra sa amon.’ Nagsiling sia, ‘Magkadto man kamo sa ulubasan.’

8 “Sang sirom na, nagsiling ang tag-iya sang ulubasan sa iya tulugyanan, ‘Tawga ang mga mamumugon kag suelduhi sila.+ Magsugod ka sa pinakaulihi tubtob sa pinakauna.’ 9 Sang nag-abot ang mga tawo nga nagsugod sa pag-obra sang ika-11 nga oras, nagbaton ang tagsa sa ila sing isa ka denario.* 10 Gani, sang nag-abot ang mga nauna, naghunahuna sila nga magabaton sila sing kapin pa, apang ang tagsa sa ila nagbaton man sing isa ka denario.* 11 Pagbaton nila sini, nagreklamo sila sa tag-iya sang ulubasan. 12 Nagsiling sila: ‘Ining mga naulihi nag-obra sing isa ka oras lang; apang ginsuelduhan mo sila pareho sa amon nga nag-obra sa bug-os nga adlaw sa nagatagiti nga init!’ 13 Apang nagsabat sia, ‘Abyan, wala ko ikaw gindayaan. Indi bala nagsugtanay kita sa isa ka denario?*+ 14 Kuhaa ang imo sueldo kag maglakat. Luyag ko suelduhan ining naulihi sing pareho sa imo. 15 Wala bala ako sing kinamatarong sa paghimo sang luyag ko sa akon kuarta? Nahisa ka bala* bangod maayo* ako sa ila?’+ 16 Sa sini nga paagi, ang mga naulihi mangin una kag ang mga nauna maulihi.”+

17 Samtang nagataklad sila sa Jerusalem, ginpain ni Jesus ang 12 ka disipulo kag ginsilingan sila:+ 18 “Mataklad kita sa Jerusalem, kag ang Anak sang tawo itugyan sa puno nga mga saserdote kag mga escriba. Pamatbatan nila sia sing kamatayon+ 19 kag itugyan sia sa mga Gentil agod yagutaon, lapdusan, kag ilansang sa usok,+ apang sa ikatlo nga adlaw, banhawon sia.”+

20 Dayon ang asawa ni Zebedeo+ upod ang iya duha ka anak nga lalaki nagpalapit kag nagyaub* kay Jesus. May luyag sia nga ipangabay.+ 21 Namangkot si Jesus: “Ano ang luyag mo?” Nagsabat ang babayi: “Ginapangabay ko nga papungkuon mo ang akon duha ka anak sa tupad mo sa imo Ginharian. Ang isa sa imo tuo kag ang isa sa imo wala.”+ 22 Nagsabat si Jesus: “Wala kamo makahibalo sang inyo ginapangabay. Makasarang bala kamo sa pag-inom sa kopa nga akon imnan?”+ Nagsabat sila: “Makasarang kami.” 23 Nagsiling sia sa ila: “Magainom gid kamo sa akon kopa,+ apang indi ako ang magapili kon sin-o ang magapungko sa akon tuo kag sa akon wala kundi ang akon Amay. Ihatag niya ini sa mga ginpili niya.”+

24 Sang mahibaluan ini sang napulo ka disipulo, naakig sila sa mag-utod.+ 25 Apang gintawag sila ni Jesus kag ginsilingan: “Nahibaluan ninyo nga ang mga manuggahom sang mga pungsod nagapakaginuo sa ila mga sakop kag ang mga may awtoridad nagapigos sa ila.+ 26 Dapat nga indi amo sini sa inyo;+ kay ang luyag mangin labaw sa inyo mangin alagad ninyo,+ 27 kag ang luyag mangin una sa inyo mangin ulipon ninyo.+ 28 Ang Anak sang tawo wala nagkari agod alagdon, kundi agod mag-alagad+ kag ihatag ang iya kabuhi* nga gawad kabaylo sang madamo.”+

29 Sang nagapagua na sila sa Jerico, nagsunod sa iya ang madamo nga tawo. 30 May duha ka tawo nga bulag nga nagapungko sa higad sang dalan. Pagkabati nila nga nagalabay si Jesus, nagsinggit sila: “Ginuo, maluoy ka sa amon, Anak ni David!”+ 31 Apang ginpahipos sila sang mga tawo; pero nagsinggit pa gid sila sing mabaskog: “Ginuo, maluoy ka sa amon, Anak ni David!” 32 Nagdulog si Jesus, gintawag sila kag ginpamangkot: “Ano ang luyag ninyo nga himuon ko sa inyo?” 33 Nagsabat sila: “Ginuo, luyag namon makakita.” 34 Naluoy gid si Jesus sa ila, gani gintandog niya ang ila mga mata.+ Sa gilayon nakakita sila kag nagsunod sa iya.

21 Sang malapit na sila sa Jerusalem, nagdulog sila sa Betfage sa Bukid sang mga Olibo. Ginpauna ni Jesus ang duha ka disipulo,+ 2 kag ginsilingan sila: “Magkadto kamo sa baryo nga yara sa unhan. Pagsulod ninyo didto, makita ninyo ang isa ka asno nga nagaid upod sang iya tinday. Hubari sila kag dalha sa akon. 3 Kon may magpamangkot sa inyo, isiling ninyo, ‘Kinahanglan sila sang Ginuo.’ Kag sa gilayon ipadala niya sila.”

4 Natabo ini agod matuman ang ginsiling paagi sa manalagna: 5 “Isiling ninyo sa anak nga babayi sang Sion: ‘Tan-awa! Magaabot sa imo ang imo hari+ nga may kalulo.+ Nagasakay sia sa tinday sang isa ka asno.’”+

6 Gani naglakat ang duha ka disipulo kag gintuman ang instruksion ni Jesus.+ 7 Gindala nila ang asno kag ang iya tinday, kag ginhapinan nila ini sang ila mga kunop kag ginpungkuan niya ini.+ 8 Ginhumlad sang kalabanan nga mga tawo ang ila kunop sa dalan,+ samtang ang iban naman nag-utod sang mga sanga sang mga kahoy kag nagladlad sini sa dalan. 9 Kag ang mga tawo nga nagauna kag nagasunod sa iya padayon nga nagasinggit: “Nagapangamuyo kami, luwasa ang Anak ni David!+ Pakamaayuhon ang isa nga nagakari sa ngalan ni Jehova!*+ Luwasa sia, nagapangamuyo kami, sa kahitaasan!”+

10 Kag sang nagsulod sia sa Jerusalem, nagkinagula ang mga tawo sa siudad, kag nagpamangkutanay: “Sin-o sia?” 11 Ang mga tawo nagsiling: “Sia ang manalagna nga si Jesus,+ nga halin sa Nazaret sang Galilea!”

12 Nagsulod si Jesus sa templo kag gintabog ang tanan nga nagabaligya kag nagabakal sa templo, kag ginbaliskad niya ang mga lamesa sang mga manugbaylo sing kuarta kag ang pulungkuan sang mga nagabaligya sang mga salampati.+ 13 Nagsiling sia sa ila: “Nasulat na, ‘Ang akon balay tawgon nga balay nga palangamuyuan,’+ apang ginahimo ninyo ini nga kueba sang mga kawatan.”+ 14 Nagpalapit man sa iya sa templo ang mga bulag kag mga piang, kag gin-ayo niya sila.

15 Sang nakita sang puno nga mga saserdote kag sang mga escriba ang makatilingala nga mga butang nga ginhimo niya kag ang mga bata nga lalaki sa templo nga nagasinggit, “Nagapangamuyo kami, luwasa ang Anak ni David!”+ naakig sila.+ 16 Nagsiling sila kay Jesus: “Nabatian mo bala ang ila ginasiling?” Nagsabat si Jesus: “Huo. Wala gid bala ninyo mabasahi ini, ‘Paagi sa baba sang mga bata kag mga lapsag, dayawon ka’?”+ 17 Dayon ginbiyaan niya sila kag naggua sa siudad pakadto sa Betania kag didto sia nagpaligad sang gab-i.+

18 Pagkaaga, samtang nagapabalik sia sa siudad, gingutom sia.+ 19 Nakita niya ang isa ka kahoy nga higuera sa higad sang dalan kag ginpalapitan niya ini, apang wala sia sing nakita nga bunga kundi mga dahon lang.+ Gani nagsiling sia: “Halin karon, indi ka na gid makapamunga.”+ Kag sa gilayon nalaya ang higuera. 20 Sang makita ini sang mga disipulo, natingala sila kag nagsiling: “Ngaa nalaya gilayon ang higuera?”+ 21 Nagsabat si Jesus: “Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo: Kon may pagtuo kamo kag wala nagaduhaduha, indi lang ang ginhimo ko sa higuera ang mahimo ninyo kundi kon magsiling man kamo sa sini nga bukid, ‘Alsa kag saylo sa dagat,’ mahanabo ini.+ 22 Kag ang tanan nga pangayuon ninyo sa pangamuyo nga may pagtuo, mabaton ninyo.”+

23 Sang nagsulod sia sa templo, ang puno nga mga saserdote kag ang mga gulang nagpalapit sa iya samtang nagapanudlo sia. Nagpamangkot sila: “Ano bala ang imo awtoridad sa paghimo sini nga mga butang? Kag sin-o ang naghatag sa imo sini nga awtoridad?”+ 24 Nagsabat si Jesus: “Mamangkot man ako sa inyo. Kon sabton ninyo ako, sugiran ko man kamo kon ano ang akon awtoridad sa paghimo sini nga mga butang: 25 Diin naghalin ang awtoridad ni Juan sa pagbawtismo? Sa langit ukon sa mga tawo?” Naghambalanay sila: “Kon magsiling kita, ‘Sa langit,’ masiling sia, ‘Ti, ngaa wala kamo magpati sa iya?’+ 26 Apang kon magsiling kita, ‘Sa mga tawo,’ mahadlok kita sa mga tawo, kay ginakabig sang tanan si Juan nga isa ka manalagna.” 27 Gani, nagsabat sila kay Jesus: “Wala kami makahibalo.” Dayon nagsiling sia sa ila: “Indi ko man kamo pagsugiran kon ano ang akon awtoridad sa paghimo sini nga mga butang.

28 “Ano sa banta ninyo? Ang isa ka tawo may duha ka anak. Nagpalapit sia sa magulang kag nagsiling, ‘Anak, kadto ka karon sa ulubasan kag mag-obra.’ 29 Nagsabat sia, ‘Indi ako magkadto,’ apang sang ulihi naghinulsol sia kag nagkadto. 30 Ginpalapitan niya ang manghod kag amo man ang ginsiling niya. Nagsabat sia, ‘Huo, Tay,’ apang wala sia magkadto. 31 Sin-o sa duha ang naghimo sang kabubut-on sang ila amay?” Nagsabat sila: “Ang magulang.” Si Jesus nagsiling sa ila: “Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo nga ang mga manugsukot sing buhis kag ang makihilawason nga mga babayi magauna sa inyo sa Ginharian sang Dios. 32 Kay si Juan nagkari sa inyo sa pagtudlo sang dalan sang pagkamatarong, apang wala kamo magpati sa iya. Apang, ang mga manugsukot sing buhis kag ang makihilawason nga mga babayi nagpati sa iya.+ Kag bisan nakita ninyo ini, wala magbag-o ang inyo hunahuna kag wala kamo magpati sa iya.

33 “Pamatii ang isa pa ka ilustrasyon: May isa ka tag-iya sang duta nga nagtanom sang mga ubas sa iya ulubasan.+ Ginkudalan niya ini kag nagkutkot sia sing buho para linasan sang ubas. Dayon nagpatindog sia sing torre,+ kag ginpaagsa ang ulubasan sa mga mangunguma. Kag naglakat sia sa iban nga pungsod.+ 34 Sang tion na sa pagpamupo sa mga bunga, ginpakadto niya ang iya mga ulipon sa mga agsador agod kuhaon ang iya parte. 35 Apang, gindakop sang mga agsador ang iya mga ulipon, ang isa ginbunal nila, ang isa pa ginpatay nila, ang isa pa gid ginbato nila.+ 36 Ginpakadto pa gid niya ang iban niya nga mga ulipon nga mas madamo pa sangsa nauna, apang amo gihapon ang ginhimo nila sa ila.+ 37 Sang ulihi ginpakadto niya ang iya anak nga lalaki. Naghunahuna sia, ‘Tahuron nila ang akon anak.’ 38 Sang makita sang mga agsador ang iya anak, nagsiling sila, ‘Amo ini ang manunubli.+ Kari kamo, patyon naton sia agod makuha naton ang iya palanublion!’ 39 Gani gindakop nila sia kag ginguyod pagua sa ulubasan kag ginpatay.+ 40 Gani, kon magkari ang tag-iya sang ulubasan, ano ang himuon niya sa mga agsador?” 41 Nagsabat sila: “Bangod malaut sila, pamatyon niya sila kag ipaagsa ang ulubasan sa iban nga mga agsador, nga magahatag sa iya sang iya parte kon pamupuon na ang bunga sini.”

42 Nagsiling si Jesus sa ila: “Wala gid bala ninyo mabasahi sa Kasulatan, ‘Ang bato nga ginsikway sang mga manunukod nangin ang pinakaimportante nga pamusod nga bato.*+ Ginhimo ini ni Jehova,* kag makatilingala ini sa aton mga mata’?+ 43 Gani nagasiling ako sa inyo, ang Ginharian sang Dios kuhaon sa inyo kag ihatag sa isa ka pungsod nga nagapatubas sang mga bunga sini. 44 Subong man, ang tawo nga mahulog sa sini nga bato mabali.+ Kag ang tawo nga mahulugan sini madugmok.”+

45 Pagkabati sang puno nga mga saserdote kag mga Fariseo sang iya mga ilustrasyon, nahangpan nila nga sila ang iya ginatumod.+ 46 Bisan pa luyag nila nga dakpon* sia, nahadlok sila sa mga tawo, kay ginakabig nila sia nga isa ka manalagna.+

22 Nagsabat pa gid si Jesus sa ila paagi sa mga ilustrasyon. Nagsiling sia: 2 “Ang Ginharian sang langit mahimo ipaanggid sa isa ka hari nga naghanda sing punsion sa kasal+ para sa iya anak. 3 Ginsugo niya ang iya mga ulipon nga tawgon na ang mga inagda sa punsion, apang indi sila magtambong.+ 4 Ginsugo niya ang iban pa nga mga ulipon. Nagsiling sia, ‘Isiling ninyo sa mga inagda: “Handa na ang panyaga, naihaw na ang akon mga toro nga baka kag pinatambok nga mga sapat, kag handa na ang tanan. Kari na kamo sa punsion sa kasal.”’ 5 Apang wala sila magsapak. Naglakat sila, ang isa sa iya uma, ang isa pa sa iya negosyo.+ 6 Ang iban naman nagdakop sa iya mga ulipon, kag ginbunal sila kag ginpamatay.

7 “Naakig gid ang hari kag ginsugo niya ang iya mga soldado nga pamatyon ang mga nagpamatay sang iya mga ulipon kag sunugon ang ila siudad.+ 8 Dayon ginsilingan niya ang iya mga ulipon, ‘Handa na ang punsion sa kasal, ugaling ang mga inagda indi takus.+ 9 Gani kadto kamo sa mga dalan pagua sa siudad, kag agdaha ninyo sa punsion ang tanan nga inyo masugata.’+ 10 Gani, ang mga ulipon nagkadto sa mga dalan kag gin-agda nila ang tanan nga ila masugata, malain man ukon maayo; kag ang kalan-an sa punsion napuno sang mga bisita.*

11 “Sang nagsulod ang hari sa pagtan-aw sa mga bisita, nakita niya didto ang isa ka tawo nga wala nagasuksok sing bayo para sa kasal. 12 Ginpamangkot sia sang hari, ‘Abyan, ngaa nakasulod ka diri nga wala nagasuksok sing bayo para sa kasal?’ Wala sia makasabat. 13 Gani nagsiling ang hari sa iya mga alagad, ‘Gapusa ninyo ang iya kamot kag tiil kag ihaboy sia sa kadudulman sa gua. Didto magahibi sia kag magapabagrot sang iya mga ngipon.’

14 Pagkatapos sini, nagsiling si Jesus: “Kay madamo ang gin-agda, apang diutay lang ang ginpili.”

15 Naglakat ang mga Fariseo kag naghimbon kon paano nila sia madakop paagi sa iya ginahambal.+ 16 Dayon ginpakadto nila sa iya ang ila mga disipulo, upod ang pila ka katapo sang partido sang mga Herodes,+ kag nagsiling sila sa iya: “Manunudlo, nahibaluan namon nga tampad ka kag nagatudlo sang dalanon sang Dios suno sa kamatuoran, kag wala ka sing ginapasulabi nga tawo, kay wala ka nagatan-aw kon sin-o sila. 17 Gani, sugiri kami, ano sa banta mo? Ginatugot bala sang kasuguan ang pagbayad sing buhis sa Cesar* ukon ginadumili ini?” 18 Apang bangod nahibaluan ni Jesus ang ila malain nga tinutuyo, nagsiling sia: “Mga salimpapaw, ngaa ginatilawan ninyo ako? 19 Ipakita ninyo sa akon ang sensilyo nga ginabayad sa buhis.” Gindala nila sa iya ang isa ka denario.* 20 Nagsiling sia sa ila: “Kay sin-o bala ini dagway kag ngalan?” 21 Nagsabat sila: “Iya sang Cesar.” Dayon nagsiling sia sa ila: “Gani, ihatag ninyo sa Cesar ang mga butang nga iya sang Cesar, apang sa Dios ang mga butang nga iya sang Dios.”+ 22 Pagkabati nila sini, natingala sila, gani ginbiyaan nila sia kag naglakat.

23 Sina man nga adlaw, nagpalapit sa iya ang mga Saduceo nga wala nagapati sa pagkabanhaw+ kag ginpamangkot sia:+ 24 “Manunudlo, si Moises nagsiling: ‘Kon ang isa ka lalaki mapatay nga wala sing anak, dapat pangasaw-on sang iya utod ang iya balo agod makapanganak sila para sa iya utod nga napatay.’+ 25 Karon, may pito ka mag-utod nga lalaki diri anay. Nangasawa ang kamagulangan, apang napatay sia nga wala sing anak. Gani, ginpangasawa sang ikaduha ang iya balo. 26 Apang, napatay man sia nga wala sing anak. Gani, ginpangasawa sang ikatlo ang balo kag amo man ang natabo sa iya kag sa tanan nga mag-utod tubtob sa ikapito. 27 Sang ulihi, napatay ang babayi. 28 Gani, sa pagkabanhaw, sin-o sa pito ang mangin bana niya? Kay tanan sila napamana niya.”

29 Nagsabat si Jesus: “Sala gid kamo, bangod wala kamo makahangop sang Kasulatan ukon sang gahom sang Dios;+ 30 kay sa pagkabanhaw, ang mga tawo indi na magpangasawa ukon magpamana, kundi mangin kaangay sila sang mga anghel sa langit.+ 31 Tuhoy sa pagkabanhaw sang mga patay, wala bala ninyo mabasahi ang ginsiling sang Dios sa inyo: 32 ‘Ako ang Dios ni Abraham kag ang Dios ni Isaac kag ang Dios ni Jacob’?+ Dios sia sang mga buhi, kag indi sang mga patay.”+ 33 Pagkabati sini, nahayanghag ang mga tawo sa iya pagpanudlo.+

34 Sang mabatian sang mga Fariseo nga napahipos ni Jesus ang mga Saduceo, ulupod sila nga nagpalapit sa iya. 35 Ang isa sa ila nga isa ka manunudlo sang Kasuguan, nagpamangkot sa pagtilaw sa iya: 36 “Manunudlo, ano bala ang pinakaimportante nga sugo sa Kasuguan?”+ 37 Nagsabat sia: “‘Higugmaa si Jehova* nga imo Dios sa bug-os mo nga tagipusuon kag sa bug-os mo nga kalag* kag sa bug-os mo nga hunahuna.’+ 38 Amo ini ang nahauna kag pinakaimportante nga sugo. 39 Ang ikaduha, nga kaangay man sini, amo ini: ‘Higugmaa ang imo isigkatawo subong sang imo kaugalingon.’+ 40 Ang bug-os nga Kasuguan, kag ang ginsiling sang mga Manalagna napasad sa sining duha ka sugo.”+

41 Samtang yara pa ang mga Fariseo, ginpamangkot sila ni Jesus:+ 42 “Ano bala ang masiling ninyo tuhoy sa Cristo? Kay sin-o sia anak?” Nagsabat sila: “Kay David.”+ 43 Nagsiling sia sa ila: “Kon amo, ngaa si David nga gintuytuyan sang balaan nga espiritu+ nagtawag sa iya nga Ginuo, kag nagsiling, 44 ‘Si Jehova* nagsiling sa akon Ginuo: “Pungko ka sa akon tuo tubtob mahimo ko ang imo mga kaaway nga palatungan sang imo mga tiil”’?+ 45 Gani, kon gintawag sia ni David nga Ginuo, paano nga sia anak niya?”+ 46 Wala gid sing nakasabat sa iya pamangkot, kag halin sadto, wala na sing nangahas nga magpamangkot sa iya.

23 Dayon nagsiling si Jesus sa mga tawo kag sa iya mga disipulo: 2 “Gintangdo sang mga escriba kag mga Fariseo ang ila kaugalingon nga magbulos kay Moises. 3 Gani tumana ninyo ang tanan nila nga ginasiling, apang indi ninyo pag-iluga ang ila ginahimo, kay lain ang ila ginahimo sa ila ginahambal.+ 4 Ang ila mga pagsulundan kaangay sang mabug-at nga mga lulan nga ginapapas-an nila sa mga tawo,+ apang sila mismo indi luyag nga tandugon ini bisan sang ila tudlo.+ 5 Luyag nila ipakita sa mga tawo ang tanan nila nga ginahimo.+ Ginapalapad nila ang mga kahonkahon nga may unod nga kasulatan nga ginabutang nila sa ila agtang kag butkon subong pangamlig*+ kag ginapalaba nila ang plekos sang ila mga bayo.+ 6 Luyag nila magpungko sa nahauna* nga mga pulungkuan nga para sa dungganon nga mga bisita sa mga sinalusalo kag sa nahauna nga mga pulungkuan sa mga sinagoga+ 7 kag luyag nila nga tamyawon sila sang mga tawo sa mga tiendahan kag tawgon nga Rabbi.* 8 Apang, indi kamo magpatawag nga Rabbi, kay isa lang ang inyo Manunudlo,+ kag kamo tanan mag-ulutod. 9 Indi man kamo magtawag nga amay bisan kay sin-o sa duta, kay isa lang ang inyo Amay+ nga yara sa langit. 10 Indi man kamo magpatawag nga mga lider, kay isa lang ang inyo Lider kag sia amo ang Cristo. 11 Apang ang labaw sa inyo mangin alagad ninyo.+ 12 Ang nagapakataas sang iya kaugalingon paubson,+ kag ang nagapaubos sang iya kaugalingon pakataason.+

13 “Makaluluoy kamo nga mga escriba kag mga Fariseo, kamo nga mga salimpapaw! Kay ginatakpan ninyo ang puertahan sang Ginharian sang langit sa mga tawo; kamo mismo wala nagasulod, kag wala man ninyo ginatugutan ang mga luyag magsulod.+ 14* ——

15 “Makaluluoy kamo nga mga escriba kag mga Fariseo, kamo nga mga salimpapaw!+ Kay ginatabok ninyo ang kadagatan kag ginalatas ang kadutaan agod himuon nga proselita* ang isa ka tawo, kag kon proselita na sia, ginahimo ninyo sia nga takus sa Gehenna* kag sobra pa kalain sangsa inyo.

16 “Makaluluoy kamo nga mga bulag nga manugtuytoy+ nga nagasiling, ‘Kon ang bisan sin-o magpanumpa sa templo, indi kinahanglan nga tumanon niya ini; apang kon ang bisan sin-o magpanumpa sa bulawan sang templo, kinahanglan tumanon gid niya ini.’+ 17 Mga buangbuang kag mga bulag! Ano gid bala ang mas importante, ang bulawan ukon ang templo nga nagapabalaan sang bulawan? 18 Nagasiling man kamo, ‘Kon ang bisan sin-o magpanumpa sa halaran, indi kinahanglan nga tumanon niya ini; apang kon ang bisan sin-o magpanumpa sa dulot nga yara sa sini, kinahanglan tumanon gid niya ini.’ 19 Mga bulag! Ano gid bala ang mas importante, ang dulot ukon ang halaran nga nagapabalaan sang dulot? 20 Gani, ang nagapanumpa sa halaran nagapanumpa sa sini kag sa tanan nga yara sa halaran; 21 kag ang nagapanumpa sa templo nagapanumpa sa sini kag sa Isa nga nagaistar diri;+ 22 kag ang nagapanumpa sa langit nagapanumpa sa trono sang Dios kag sa Isa nga nagapungko sa sini.

23 “Makaluluoy kamo nga mga escriba kag mga Fariseo, kamo nga mga salimpapaw! kay nagahatag kamo sang ikanapulo sang hierbabuena kag sang eneldo kag sang comino,*+ apang ginapatumbayaan ninyo ang mas importante nga mga sugo sang Kasuguan may kaangtanan sa katarungan,+ kaluoy,+ kag katutom. Dapat ini himuon, apang wala ginapatumbayaan ang iban pa nga mga sugo.+ 24 Mga bulag nga manugtuytoy,+ ginasala ninyo ang hamlok+ apang ginatulon ninyo ang kamelyo!+

25 “Makaluluoy kamo nga mga escriba kag mga Fariseo, kamo nga mga salimpapaw! Kay ginatinluan ninyo ang gua lang nga bahin sang kopa kag pinggan,+ apang ang sulod sini puno sang kakagod+ kag pagpatuyang.+ 26 Bulag nga Fariseo, tinlui anay ang sulod sang kopa kag pinggan agod ang gua sini mangin matinlo man.

27 “Makaluluoy kamo nga mga escriba kag mga Fariseo, kamo nga mga salimpapaw!+ kay kaangay kamo sang mga lulubngan+ nga ginpaputi kag matahom tan-awon sa gua apang sa sulod puno sang tul-an sang mga patay nga tawo kag sang tanan nga sahi sang kahigkuan. 28 Kaangay man kamo sini, kay kon tan-awon kamo sang mga tawo daw matarong gid kamo, apang sa sulod puno kamo sang pagkasalimpapaw kag pagkamalinapason.+

29 “Makaluluoy kamo nga mga escriba kag mga Fariseo, kamo nga mga salimpapaw!+ Kay ginatukod ninyo ang mga lulubngan sang mga manalagna kag ginapatahom ang mga lulubngan* sang mga matarong,+ 30 kag nagasiling kamo, ‘Kon nagkabuhi kami sa mga panahon sang amon mga katigulangan, wala kami kuntani magbuylog sa ila sa pagpatay sa mga manalagna.’ 31 Gani, nagasaksi kamo batok sa inyo kaugalingon nga mga anak kamo sang mga nagpatay sa mga manalagna.+ 32 Gani, tapusa ninyo ang ginsuguran sang inyo mga katigulangan.

33 “Mga man-ug, mga kaliwat sang dalitan nga mga man-ug,+ paano kamo makapalagyo sa silot sang Gehenna?*+ 34 Bangod sini, nagapadala ako sa inyo sang mga manalagna+ kag maalam nga mga tawo kag mga manunudlo.+ Ang iban sa ila patyon ninyo,+ kag ang iban pa patyon ninyo sa usok. Ang iban bunalon+ ninyo sa inyo mga sinagoga, kag ang iban pa gid lagson ninyo+ sa mga siudad, 35 gani manabat kamo sa dugo sang tanan nga matarong nga napatay sa duta, halin sa dugo sang matarong nga si Abel+ tubtob sa dugo ni Zacarias nga anak ni Baraquias, nga ginpatay ninyo sa tunga sang santuaryo kag sang halaran.+ 36 Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, ini tanan magaabot sa sini nga kaliwatan.

37 “Jerusalem, Jerusalem, ikaw nga nagapatay sang mga manalagna kag nagabato sang mga ginpadala sa imo!+ Makapila nga gintinguhaan ko nga tipunon ang imo mga anak kaangay sang isa ka munga nga nagatipon sang iya mga piso sa idalom sang iya mga pakpak! Apang indi kamo luyag sini.+ 38 Ang inyo balay pabay-an sa inyo.+ 39 Kay nagasiling ako sa inyo, halin karon, indi na ninyo ako makita tubtob nga magsiling kamo, ‘Pakamaayuhon ang isa nga nagakari sa ngalan ni Jehova!’”*+

24 Samtang nagalakat si Jesus halin sa templo, nagpalapit sa iya ang iya mga disipulo agod ipakita sa iya ang templo. 2 Nagsiling sia sa ila: “Nakita ninyo ini tanan, indi bala? Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, wala gid sing bisan isa ka bato diri nga mabilin sa ibabaw sang isa ka bato nga indi marumpag.”+

3 Samtang nagapungko sia sa Bukid sang mga Olibo, nagpalapit sa iya ang mga disipulo nga silahanon lang. Nagsiling sila: “Sugiri kami, san-o bala ini matabo, kag ano bala ang tanda sang imo presensia*+ kag sang hingapusan sang sistema sang mga butang?”*+

4 Nagsabat si Jesus: “Mag-andam kamo nga wala sing makapatalang sa inyo,+ 5 kay madamo ang magakari nga nagagamit sang akon ngalan kag magasiling, ‘Ako amo ang Cristo,’ kag madamo ang ila mapatalang.+ 6 Makabati kamo sang mga inaway sa nagkalainlain nga lugar. Indi kamo dapat magkahadlok, kay dapat ini matabo, apang indi pa ini ang katapusan.+

7 “Magailinaway ang mga pungsod kag subong man ang mga ginharian,+ kag may kakulang sa pagkaon+ kag mga linog sa nagkalainlain nga mga lugar.+ 8 Ini tanan pamuno pa lang sang kasakit.*

9 “Dayon dalhon kamo sang mga tawo sa kapipit-an+ kag patyon nila kamo,+ kag dumtan kamo sang tanan nga pungsod bangod sa akon ngalan.+ 10 Madamo man ang masandad kag magaluibay sila kag magadinumtanay. 11 Magagua ang madamo nga butig nga mga manalagna kag magapatalang sang madamo;+ 12 kag bangod sang pagdamo sang kalautan, ang gugma sang madamo nga tawo magabugnaw. 13 Apang ang nagbatas* tubtob sa katapusan maluwas.+ 14 Kag ining maayong balita sang Ginharian ibantala sa bug-os nga duta subong panaksi sa tanan nga pungsod,+ kag dayon magaabot ang katapusan.

15 “Gani, kon makita ninyo nga nagatindog sa balaan nga lugar ang makangilil-ad nga butang nga ginabangdan sang kahapayan, nga ginsiling paagi kay Daniel nga manalagna,+ (ang nagabasa nagakinahanglan sing paghangop agod mahangpan ini), 16 sa amo nga tion, ang mga yara sa Judea dapat magpalagyo sa mga bukid.+ 17 Ang yara sa atop sang balay indi na magsulod pa sa iya balay sa pagkuha sang iya pagkabutang, 18 kag ang yara sa uma indi na magpauli sa pagkuha sang iya kunop. 19 Makaluluoy ang mga nagabusong kag ang mga nagapasuso sang lapsag sa sina nga mga adlaw! 20 Padayon kamo nga magpangamuyo nga ang inyo pagpalagyo indi matabo sa tigtulugnaw, ukon sa Adlaw nga Inugpahuway; 21 kay sa amo nga tion magaabot ang dakung kapipit-an+ nga wala pa gid matabo halin sa ginsuguran sang kalibutan tubtob karon, kag indi na gid ini matabo liwat.+ 22 Kag kon yadto nga mga adlaw wala ginpalip-ot, wala sing tawo nga maluwas; apang tungod sa mga pinili yadto nga mga adlaw palip-uton.+

23 “Kon may magsiling sa inyo, ‘Yari ang Cristo,’+ ukon, ‘Didto sia!’ Indi gid kamo magpati.+ 24 Kay magagua ang butig nga mga Cristo kag butig nga mga manalagna+ kag magahimo sila sing dalagku nga mga tanda kag mga kalatingalahan agod patalangon,+ kon mahimo, bisan ang mga pinili. 25 Tandai gid ninyo, ginapaandaman ko na kamo sini sa wala pa ini matabo. 26 Gani, kon may mga tawo nga magsiling sa inyo, ‘Yara sia sa kamingawan,’ indi kamo magkadto didto. Kag kon magsiling sila: ‘Yara sia sa hulot,’ indi gid kamo magpati.+ 27 Kay ang presensia* sang Anak sang tawo kaangay sang kilat nga nagakirab halin sa sidlangan tubtob sa katundan.+ 28 Kon diin may patay nga lawas, didto man nagatipon ang mga agila.+

29 “Sa gilayon sa tapos sang kapipit-an sa sina nga mga adlaw, ang adlaw magadulom,+ kag ang bulan indi na magsanag, kag ang mga bituon magakalahulog halin sa langit, kag ang gamhanan nga mga butang sa langit magatay-ug.+ 30 Dayon makita sa langit ang tanda sang Anak sang tawo, kag ang tanan nga tribo sa duta magapukpok sang ila dughan sa kalisod,+ kag makita nila ang Anak sang tawo+ nga nagakari sa mga panganod sang langit nga may gahom kag daku nga himaya.+ 31 Kag ipadala niya ang iya mga anghel upod ang mabaskog nga tunog sang trumpeta, kag tipunon nila ang iya mga pinili halin sa apat ka direksion, halin sa isa ka punta sang langit tubtob sa pihak.+

32 “Tun-i ninyo karon ang ilustrasyon gikan sa kahoy nga higuera: Kon ang bag-o nga mga sanga sini magapanalingsing na, mahibaluan ninyo nga malapit na ang tingadlaw.+ 33 Subong man, kon makita ninyo ini tanan, mahibaluan ninyo nga malapit na sia sa mga puertahan.+ 34 Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo nga ini nga kaliwatan indi gid magtaliwan tubtob mahanabo ini tanan. 35 Ang langit kag duta magataliwan, apang ang akon mga pulong indi gid magtaliwan.+

36 “Tuhoy sina nga adlaw kag oras, wala gid sing nakahibalo+ bisan pa ang mga anghel sa langit ukon ang Anak, kundi ang Amay lamang.+ 37 Kay ang presensia* sang Anak sang tawo+ kaangay sang adlaw ni Noe.+ 38 Kay kaangay sang panahon sang wala pa ang Baha, ang mga tawo nagakaon kag nagainom, nagapangasawa kag nagapamana, tubtob sa adlaw nga nagsulod si Noe sa arka,+ 39 kag wala gid sila magtalupangod tubtob nga nag-abot ang Baha kag nag-anod sa ila tanan,+ kaangay man sini ang matabo sa presensia sang Anak sang tawo. 40 May duha ka tawo sa uma; ang isa kuhaon kag ang isa ibilin. 41 Duha ka babayi ang nagagaling; ang isa kuhaon kag ang isa ibilin.+ 42 Gani, padayon kamo nga magbantay, kay wala kamo makahibalo kon ano nga adlaw magaabot ang inyo Ginuo.+

43 “Apang hibalua ninyo ang isa ka butang: Kon ang tagbalay nakahibalo kon ano nga oras sa gab-i magaabot ang kawatan,+ kuntani magabantay gid sia agod indi pagsudlon sang kawatan ang iya balay.+ 44 Bangod sini maghanda man kamo,+ kay sa oras nga wala ninyo ginapaabot, ang Anak sang tawo magaabot.

45 “Sin-o gid bala ang matutom kag mainandamon* nga ulipon nga gintangdo sang iya agalon sa pagdumala sa iya panimalay, sa paghatag sa ila sang ila pagkaon sa nagakaigo nga tion?+ 46 Malipayon yadto nga ulipon nga sa pag-abot sang iya agalon, masapwan sia nga nagahimo sang iya buluhaton!+ 47 Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, tangduan niya sia sa pagdumala sa tanan niya nga pagkabutang.

48 “Apang kon ang malaut nga ulipon magsiling sa iya kaugalingon, ‘Ang akon agalon madugayan pa sa pagbalik,’+ 49 kag bunalon niya ang iya kaupod nga mga ulipon kag magaupod sa pagkaon kag sa pag-inom sa kilala nga mga palahubog, 50 ang agalon sina nga ulipon magaabot sa adlaw nga wala niya ginapaabot kag sa oras nga wala niya mahibalui,+ 51 kag silutan niya sia sing mabug-at gid kag ibutang sia sa lugar sang mga salimpapaw. Didto magahibi sia kag magapabagrot sang iya mga ngipon.+

25 “Ang Ginharian sang langit mahimo mapaanggid sa napulo ka birhen nga nagkuha sang ila mga suga+ agod sugataon ang kalaslon nga nobyo.+ 2 Ang lima sa ila buangbuang, kag ang lima mainandamon.*+ 3 Kay ang mga buangbuang nagdala sang ila mga suga apang wala sila magbalon sing dugang nga lana, 4 samtang ang mga mainandamon nagdala sang ila mga suga kag nagbalon sang suludlan nga may lana. 5 Bangod madugay mag-abot ang nobyo, gintuyo sila tanan kag natulugan. 6 Sang tungang-gab-i na may nagsinggit: ‘Yari na ang nobyo! Gua kamo kag sugataa ninyo sia.’ 7 Gani nagbangon ang napulo ka birhen kag ginhanda nila ang ila mga suga.+ 8 Ang mga buangbuang nagsiling sa mga mainandamon, ‘Hatagi kami sang inyo lana, kay nagapiraw na ang amon mga suga.’ 9 Ang mga mainandamon nagsabat: ‘Kon hatagan namon kamo basi kulangon kami. Magkadto na lang kamo sa mga nagabaligya kag magbakal.’ 10 Sang naglakat sila agod magbakal sing lana, nag-abot man ang nobyo. Ang nakahanda nga mga birhen nag-upod sa iya sa punsion.+ Kag pagsulod gid nila, ginsiraduhan dayon ang puertahan. 11 Sang ulihi, nag-abot man ang iban nga mga birhen. Nagsiling sila, ‘Ginuo, Ginuo, buksi kami!’+ 12 Nagsabat sia, ‘Wala ako makakilala sa inyo.’

13 “Gani, magpadayon kamo sa pagbantay,+ bangod wala kamo makahibalo sang adlaw ukon sang oras.+

14 “Kay ang Ginharian kaangay sang isa ka tawo nga magalakbay sa iban nga pungsod. Gani, gintawag niya ang iya mga ulipon kag gintugyan sa ila ang iya mga pagkabutang.+ 15 Ginhatagan niya ang isa sing lima ka talanton,* ang isa sing duha, kag ang isa pa gid sing isa. Ang kada isa sa ila suno sa iya ikasarang, dayon naglakbay sia sa iban nga pungsod. 16 Ang isa nga nakabaton sing lima ka talanton naglakat kag nagnegosyo dayon, kag nakaginansia sia sing lima pa. 17 Amo man ang ginhimo sang isa nga nakabaton sing duha, kag nakaginansia sia sing duha pa. 18 Apang ang ulipon nga nakabaton sing isa lang naglakat kag nagkutkot sa duta, kag ginlubong ang kuarta* sang iya agalon.

19 “Pagligad sang malawig nga tion, nag-abot ang agalon kag nakighusay sa mga ulipon.+ 20 Ang isa nga nakabaton sing lima ka talanton nagpalapit kag nagdala sing lima pa ka talanton. Nagsiling sia, ‘Agalon, gintugyan mo sa akon ang lima ka talanton; tan-awa, nakaginansia ako sing lima pa ka talanton.’+ 21 Nagsiling ang iya agalon: ‘Dalayawon gid ang ginhimo mo, maayo kag matutom nga ulipon! Bangod matutom ka sa diutay nga mga butang, itangdo ko ikaw sa madamo pa nga butang.+ Magkalipay ka upod sa imo agalon.’+ 22 Nagpalapit man ang isa nga nakabaton sing duha ka talanton kag nagsiling, ‘Agalon, gintugyan mo sa akon ang duha ka talanton; tan-awa, nakaginansia ako sing duha pa ka talanton.’+ 23 Nagsiling ang iya agalon, ‘Dalayawon gid ang ginhimo mo, maayo kag matutom nga ulipon! Bangod matutom ka sa diutay nga mga butang, itangdo ko ikaw sa madamo pa nga butang. Magkalipay ka upod sa imo agalon.’

24 “Sang ulihi nagpalapit ang ulipon nga nakabaton sing isa ka talanton kag nagsiling: ‘Agalon, nahibaluan ko nga ikaw estrikto gid nga tawo. Ginaani mo ang wala mo ginsab-ug kag ginatipon mo ang wala mo ginpahanginan.+ 25 Gani hinadlukan ako kag naglakat kag ginlubong ang imo talanton sa duta. Yari ang imo talanton.’ 26 Nagsiling ang iya agalon: ‘Malaut kag uyaya nga ulipon! Nahibaluan mo gali nga ginaani ko ang wala ko ginsab-ug kag ginatipon ang wala ko ginpahanginan. 27 Kuntani ginpatago mo ang akon kuarta* sa bangko, agod pag-abot ko mabaton ko ini lakip ang saka.

28 “‘Gani, kuhaa ninyo sa iya ang talanton kag ihatag ini sa ulipon nga may napulo ka talanton.+ 29 Kay ang may yara hatagan sing dugang pa, kag magabugana sia. Apang ang wala, bisan ang yara sa iya kuhaon pa.+ 30 Ang ulipon nga wala sing pulos ihaboy sa kadudulman sa gua. Didto magahibi sia kag magapabagrot sang iya mga ngipon.’

31 “Kon ang Anak sang tawo+ mag-abot sa iya himaya, kaupod ang tanan nga anghel,+ magapungko sia gilayon sa iya mahimayaon nga trono. 32 Tipunon sa iya atubangan ang tanan nga pungsod, kag painpainon niya ang katawhan kaangay sang pagpain sang manugbantay sa mga karnero kag mga kanding. 33 Ibutang niya ang mga karnero+ sa iya tuo, apang ang mga kanding sa iya wala.+

34 “Kag ang Hari magasiling sa mga yara sa iya tuo: ‘Kari, kamo nga ginpakamaayo sang akon Amay, panublia ninyo ang Ginharian nga gin-aman sa inyo halin sang pagtukod sa kalibutan. 35 Kay gingutom ako kag ginpakaon ninyo ako; gin-uhaw ako kag ginpainom ninyo ako. Estranghero ako kag gin-abiabi ninyo ako;+ 36 hubo ako kag ginpanaptan ninyo ako.+ Nagmasakit ako kag gin-atipan ninyo ako. Nabilanggo ako kag ginduaw ninyo ako.’+ 37 Kag ang mga matarong magasabat sa iya: ‘Ginuo, san-o ka namon nakita nga gutom kag ginpakaon ka, ukon nauhaw kag ginpainom ka?+ 38 San-o ka namon nakita nga estranghero kag gin-abiabi ka, ukon hubo kag ginpanaptan ka? 39 San-o ka namon nakita nga nagmasakit ukon nabilanggo kag ginduaw ka namon?’ 40 Nagsabat ang Hari, ‘Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, sang ginhimo ninyo ini sa isa sining akon labing kubos nga mga utod, ginhimo ninyo ini sa akon.’+

41 “Kag magasiling sia sa mga yara sa iya wala, ‘Palayo kamo sa akon,+ kamo nga ginpakamalaut sang Dios, pakadto sa kalayo nga wala sing katapusan+ nga gin-aman sa Yawa kag sa iya mga anghel.+ 42 Kay gingutom ako, apang wala ninyo ako ginpakaon; kag gin-uhaw ako, apang wala ninyo ako ginpainom. 43 Estranghero ako, apang wala ninyo ako pag-abiabiha; hubo, apang wala ninyo ako ginpanaptan; nagmasakit kag nabilanggo, apang wala ninyo ako gin-atipan.’ 44 Kag magapamangkot man sila: ‘Ginuo, san-o ka namon nakita nga gutom ukon uhaw ukon estranghero ukon hubo ukon nagmasakit ukon nabilanggo kag wala kami nag-alagad sa imo?’ 45 Kag magasabat sia sa ila: ‘Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, sang wala ninyo ginhimo ini sa isa sining mga labing kubos, wala ninyo ginhimo ini sa akon.’+ 46 Maagom nila ang kamatayon nga wala sing katapusan,+ apang ang mga matarong magabaton sang kabuhi nga wala sing katapusan.”+

26 Pagkatapos mahambal ni Jesus ini tanan nga butang sa iya mga disipulo, nagsiling pa gid sia: 2 “Nakahibalo kamo nga duha na lang ka adlaw Paskua* na,+ kag ang Anak sang tawo itugyan agod patyon sa usok.”+

3 Sa sina nga tion ang puno nga mga saserdote kag ang mga gulang sang katawhan nagtipon sa luwang sang mataas nga saserdote nga si Caifas.+ 4 Naghimbon sila+ kon paano nila madakop* si Jesus sa malalangon nga paagi kag mapapatay sia. 5 Apang, nagsinilingay sila: “Indi naton sia pagdakpon sa tion sang kapiestahan, agod indi magkinagamo ang mga tawo.”

6 Sang didto si Jesus sa Betania sa balay ni Simon nga aruon,+ 7 nagpalapit sa iya ang isa ka babayi nga may dala nga suludlan nga alabastro nga may unod nga malahalon kag mahamot nga lana. Ginbubo niya ini sa ulo ni Jesus samtang nagakaon sia.* 8 Sang nakita ini sang mga disipulo, naakig sila kag nagsiling: “Ngaa gin-uyangan lang niya ini? 9 Kay kuntani ginbaligya na lang naton ini sing mahal kag ginhatag ang kuarta sa mga imol.” 10 Bangod nakahibalo si Jesus sang ila ginahambalan, nagsiling sia: “Ngaa ginagamo ninyo ang babayi? Naghimo sia sang maayo sa akon. 11 Kay ang mga imol kaupod ninyo pirme,+ apang ako indi.+ 12 Sang ginbubo niya ang mahamot nga lana sa akon lawas, ginhimo niya ini agod ihanda ako sa akon lubong.+ 13 Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, bisan diin man ibantala ining maayong balita sa bug-os nga kalibutan, ang ginhimo sini nga babayi isugid man bilang pagdumdom sa iya.”+

14 Dayon si Judas Iscariote nga isa sa 12 ka apostoles,+ nagkadto sa puno nga mga saserdote+ 15 kag nagsiling: “Ano ang ihatag ninyo sa akon kon itugyan* ko sia sa inyo?”+ Nagsugtanay sila sa 30 ka bilog nga pilak.+ 16 Gani sugod sadto nagpangita sia sing kahigayunan sa pagluib sa iya.

17 Sa nahauna nga adlaw sang Kapiestahan sang Tinapay nga Wala sing Lebadura,+ nagpalapit ang mga disipulo kay Jesus kag nagpamangkot: “Diin mo luyag nga maghanda kami agod makakaon ka sang panihapon sa Paskua?”+ 18 Nagsabat sia: “Kadto kamo sa isa ka tawo sa siudad kag silingan sia, ‘Ang Manunudlo nagsiling: “Ang gintalana nga tion nga mapatay ako malapit na; magasaulog ako sang Paskua upod sa akon mga disipulo sa imo balay.”’” 19 Gani ginsunod sang mga disipulo ang instruksion ni Jesus sa ila, kag naghanda para sa Paskua.

20 Sang sirom na,+ nagpanihapon sia upod sa iya 12 ka disipulo.+ 21 Samtang nagakaon sila, nagsiling sia: “Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, ang isa sa inyo magaluib sa akon.”+ 22 Nasubuan gid sila sa sini, gani nagpamangkot sila sa iya: “Ginuo, ako bala?” 23 Nagsabat sia: “Ang isa nga nagasawsaw sang iya kamot dungan sa akon sa yahong amo ang magaluib sa akon.+ 24 Matuod, ang Anak sang tawo mapatay, suno sa ginsulat tuhoy sa iya, apang makaluluoy+ ang tawo nga magaluib sa Anak sang tawo!+ Maayo pa kuntani sa sina nga tawo nga wala sia mabun-ag.”+ 25 Si Judas, nga buot magluib sa iya, nagsiling: “Ako bala, Rabbi?” Nagsabat si Jesus: “Ikaw mismo ang nagsiling sina.”

26 Samtang nagakaon sila, nagkuha si Jesus sang tinapay kag nagpangamuyo. Dayon gintipiktipik niya ini+ kag ginhatag sa mga disipulo, nga nagasiling: “Kuha kamo, kaon kamo. Ini nagakahulugan sang akon lawas.”+ 27 Nagkuha man sia sing isa ka kopa kag nagpasalamat sa Dios. Dayon ginhatag niya ini sa ila, nga nagasiling: “Mag-inom kamo tanan sa sini,+ 28 kay ini nagakahulugan sang akon ‘dugo+ sang katipan,’+ nga ibubo tungod sa madamo+ para sa kapatawaran sang mga sala.+ 29 Apang nagasiling ako sa inyo: Indi na gid ako mag-inom liwat sini nga alak tubtob sa adlaw nga magainom ako sing bag-o nga alak kaupod ninyo sa Ginharian sang akon Amay.”+ 30 Sang ulihi, sa tapos mag-amba sang mga pagdayaw,* nagkadto sila sa Bukid sang mga Olibo.+

31 Nagsiling si Jesus sa ila: “Tanan kamo masandad bangod sa matabo sa akon karon nga gab-i, kay nasulat na: ‘Patyon ko ang manugbantay, kag magaalaplaag ang mga karnero sang panong.’+ 32 Apang kon mabanhaw na ako, mauna ako sa inyo sa Galilea.”+ 33 Nagsabat si Pedro sa iya: “Bisan pa ang tanan masandad bangod sa matabo sa imo, indi gid ako masandad!”+ 34 Si Jesus nagsiling sa iya: “Sa pagkamatuod nagasiling ako sa imo, karon nga gab-i, sa wala pa makapamalo ang manok, ipanghiwala mo ako sing tatlo ka beses.”+ 35 Si Pedro nagsabat: “Bisan mapatay pa ako kaupod mo, indi ko gid ikaw pag-ipanghiwala.”+ Amo man sini ang ginsiling sang tanan nga disipulo.

36 Dayon si Jesus kag ang iya mga disipulo nagkadto sa lugar nga ginatawag Getsemane,+ kag nagsiling sia sa ila: “Pungko kamo diri samtang nagapangamuyo ako didto sa unhan.”+ 37 Gin-upod niya si Pedro kag ang duha ka anak ni Zebedeo. Nagakasubo gid sia kag nalisang.+ 38 Kag nagsiling sia sa ila: “Nagakasubo ako* sing tuman nga daw mapatay ako. Pabilin kamo diri kag padayon nga magbantay upod sa akon.”+ 39 Nagkadto sia sa uluunhan, naghapa, kag nagpangamuyo:+ “Amay ko, kon mahimo, kuhaa sa akon ini nga kopa.+ Apang, indi ang akon kabubut-on ang matuman kundi ang imo.”+

40 Nagbalik sia sa iya mga disipulo kag naabtan niya sila nga nagakatulog, gani nagsiling sia kay Pedro: “Indi bala kamo makabantay upod sa akon sing isa lang ka oras?+ 41 Magpadayon kamo sa pagbantay+ kag pagpangamuyo,+ agod indi kamo masulay.+ Sa pagkamatuod, ang espiritu handa, apang ang unod maluya.”+ 42 Sa liwat, sa ikaduha nga tion, naglakat sia kag nagpangamuyo: “Amay ko, kon indi mahimo nga kuhaon ini kay dapat gid ako mag-inom sa sini, ang imo kabubut-on amo ang matuman.”+ 43 Kag nagbalik sia liwat kag naabtan naman niya sila nga nagakatulog, kay natuyo gid sila. 44 Gani ginbayaan niya sila kag naglakat liwat kag nagpangamuyo sa ikatlo nga tion sing amo gihapon nga butang. 45 Dayon nagbalik sia sa mga disipulo kag nagsiling sa ila: “Sa tion nga subong sini, nagakatulog kamo kag nagapahuway! Malapit na ang oras nga ang Anak sang tawo itugyan* sa mga makasasala. 46 Tindog kamo, malakat kita. Nagapalapit na ang magaluib sa akon.” 47 Samtang nagahambal pa sia, nag-abot si Judas, nga isa sa 12 ka apostoles, kag upod niya ang madamo nga tawo nga may mga espada kag mga inuglampos. Ginpadala sila sang puno nga mga saserdote kag mga gulang sang katawhan.+

48 Karon, ang nagluib sa iya naghatag sa ila sang tanda. Nagsiling sia: “Ang akon halukan, amo ina sia; dakpa ninyo sia.” 49 Kag nagpalapit sia kay Jesus kag nagsiling: “Maayong gab-i, Rabbi!” kag ginhalukan sia. 50 Apang nagsiling si Jesus sa iya: “Ngaa yari ka?”+ Dayon nagpalapit sila kag gindakop si Jesus. 51 Apang, gingabot sang isa sa mga kaupod ni Jesus ang iya espada kag ginlabo ang ulipon sang mataas nga saserdote kag nautas ang iya dulunggan.+ 52 Apang si Jesus nagsiling sa iya: “Itagob ang imo espada,+ kay ang tanan nga nagagamit sang espada mapatay sa espada.+ 53 Ukon nagahunahuna ka bala nga indi ako makapangabay sa akon Amay nga padalhan ako sa sini nga tion sing kapin sa 12 ka lehiyon* sang mga anghel?+ 54 Kon amo, paano matuman ang Kasulatan nga nagasiling nga dapat ini matabo sa sini nga paagi?” 55 Sa amo nga oras si Jesus nagsiling sa mga tawo: “Nagkari bala kamo nga may mga espada kag mga inuglampos sa pagdakop sa akon subong isa ka kawatan? Adlaw-adlaw nagapungko ako kag nagapanudlo sa templo,+ apang wala ninyo ako gindakop.+ 56 Apang tanan ini nahanabo agod matuman ang mga sinulatan* sang mga manalagna.”+ Kag ang tanan nga disipulo nagbiya sa iya kag nagpalagyo.+

57 Gindala si Jesus sang mga nagdakop sa iya sa balay sang mataas nga saserdote nga si Caifas.+ Nagtipon didto ang mga escriba kag mga gulang.+ 58 Apang si Pedro nagsunod sa iya pero nagpabilin sia sa luwang sang mataas nga saserdote. Sang ulihi, nagsulod sia kag nagpungko upod sa mga alagad sa balay agod tan-awon ang matabo.+

59 Sini man nga tion, ang puno nga mga saserdote kag ang bug-os nga Sanhedrin* nagpangita sing butig nga panumbungon batok kay Jesus agod mapapatay sia.+ 60 Apang wala sila sing makita, bisan pa madamo nga butig nga mga saksi ang nagpalapit.+ Sang ulihi, may duha nga nagpalapit. 61 Nagsiling sila: “Ini nga tawo nagsiling, ‘Masarangan ko gub-on ang templo sang Dios kag patindugon ini sa tatlo ka adlaw.’”+ 62 Bangod sini nagtindog ang mataas nga saserdote kag nagsiling sa iya: “Wala ka bala sing isabat? Ano ang masiling mo sa panumbungon nila batok sa imo?”+ 63 Apang si Jesus naghipos lang.+ Gani ang mataas nga saserdote nagsiling sa iya: “Ginapasumpa ko ikaw sa atubangan sang buhi nga Dios nga maghambal ka sing matuod kag isugid sa amon kon bala ikaw ang Cristo, ang Anak sang Dios!”+ 64 Nagsabat si Jesus: “Ikaw mismo ang nagsiling sina. Apang, nagasiling ako sa inyo: Halin karon makita ninyo ang Anak sang tawo+ nga nagapungko sa tuo sang Isa nga Gamhanan+ kag nagakari sa mga panganod sang langit.”+ 65 Dayon gingisi sang mataas nga saserdote ang iya bayo kag nagsiling: “Nagpasipala sia! Kinahanglan pa bala naton ang mga saksi? Nabatian na ninyo ang pagpasipala. 66 Ano ang masiling ninyo?” Nagsabat sila: “Takus sia sa kamatayon.”+ 67 Kag ginduplaan nila sia sa nawong+ kag ginsumbag sia.+ Gintampa sia sang iban,+ 68 nga nagasiling: “Ikaw nga Cristo, kon ikaw isa ka manalagna, sugiri kami kon sin-o ang nagsakit sa imo.”

69 Samtang nagapungko si Pedro sa luwang sa gua, ginpalapitan sia sang alagad nga babayi, nga nagasiling: “Kaupod ka man ni Jesus nga taga-Galilea!”+ 70 Apang ginpanghiwala niya ini sa atubangan nila tanan, nga nagasiling: “Wala ako makahibalo sang imo ginasiling.” 71 Sang naggua sia pakadto sa pasilyo sang gawang, isa pa ka babayi ang nakatalupangod sa iya kag nagsiling sa mga tawo didto: “Ini nga tawo kaupod ni Jesus nga Nazaretnon.”+ 72 Liwat nga ginpanghiwala niya ini, nga nagapanumpa: “Indi ko kilala ina nga tawo!” 73 Dugaydugay nagpalapit ang mga nagatindog sa palibot kag nagsiling kay Pedro: “Pat-od gid nga isa ka man sa ila, kay mahibal-an ini sa imo panghambal.”* 74 Apang nagpanumpa sia: “Indi ko kilala ina nga tawo!” Kag gilayon nga nagpamalo ang manok. 75 Kag nadumduman ni Pedro ang ginsiling ni Jesus: “Sa wala pa makapamalo ang manok, ipanghiwala mo ako sing tatlo ka beses.”+ Gani naggua sia kag naghilibion gid.

27 Pagkaaga, ang tanan nga puno nga saserdote kag ang mga gulang sang katawhan nagsinapol kon paano nila mapapatay si Jesus.+ 2 Sang magapos na ang iya mga kamot, gindala nila sia kag gintugyan kay Gobernador Pilato.+

3 Sang makita ni Judas, nga nagluib kay Jesus, nga ginpamatbatan sia sing kamatayon, ginbasol niya ang iya kaugalingon kag gin-uli ang 30 ka bilog nga pilak sa puno nga mga saserdote kag mga gulang.+ 4 Nagsiling sia: “Nakasala ako sang gintugyan ko sa inyo ang dugo nga wala sing sala.” Nagsabat sila: “Ano ang labot namon sina? Problema mo na ina!” 5 Gani ginhaboy niya ang mga pilak sa templo. Dayon naglakat sia kag ginbitay niya ang iya kaugalingon.+ 6 Ginpamulot sang puno nga mga saserdote ang pilak kag nagsiling: “Wala ginatugot sang kasuguan nga ibutang ini sa sagrado nga bahandian, kay bili ini sang dugo.” 7 Nagsugtanay sila nga ibakal ini nga kuarta sang duta sang maninihon agod lubngan sang mga dumuluong. 8 Gani, ina nga duta ginatawag nga Duta sang Dugo+ tubtob karon nga adlaw. 9 Sa amo natuman ang ginsiling paagi kay Jeremias nga manalagna: “Kag ginkuha nila ang 30 ka bilog nga pilak, ang bili nga ginkasugtan sang mga anak ni Israel nga ibakal sa iya, 10 kag ginbakal nila ang duta sang maninihon, suno sa ginsugo sa akon ni Jehova.”*+

11 Sang gindala si Jesus sa atubangan sang gobernador, ginpamangkot sia sang gobernador: “Ikaw bala ang Hari sang mga Judiyo?” Si Jesus nagsabat: “Ikaw mismo ang nagsiling sina.”+ 12 Apang wala sia magsabat sa mga panumbungon sang puno nga mga saserdote kag sang mga gulang.+ 13 Gani nagsiling si Pilato sa iya: “Wala ka bala makabati sang ila madamo nga panumbungon batok sa imo?” 14 Apang wala gid sia magsabat bisan isa ka tinaga, amo nga natingala gid ang gobernador.

15 Kada kapiestahan sang Paskua, kinabatasan sang gobernador ang paghilway sa isa ka bilanggo nga ginapangayo sang mga tawo.+ 16 Sadto nga tion, may isa ka bantog nga bilanggo nga nagahingalan kay Barabas. 17 Gani sang nagtilipon sila, namangkot si Pilato: “Sin-o bala ang luyag ninyo nga buy-an ko, si Barabas ukon si Jesus nga ginatawag nga Cristo?” 18 Nakahibalo gid si Pilato nga gintugyan nila sia tungod nahisa sila. 19 Dugang pa, samtang nagapungko sia sa lingkuran nga hukmanan, ang iya asawa nagpadala sing mensahe sa iya, nga nagasiling: “Indi paghilabti inang matarong nga tawo, kay natublag gid ako sa akon damgo tuhoy sa iya.” 20 Apang ginhaylo sang puno nga mga saserdote kag sang mga gulang ang mga tawo nga pangayuon nga buy-an si Barabas+ kag ipapatay si Jesus.+ 21 Namangkot liwat ang gobernador: “Sin-o sa duha ang luyag ninyo nga buy-an ko?” Nagsabat sila: “Si Barabas.” 22 Namangkot si Pilato: “Kon amo, ano ang himuon ko kay Jesus nga ginatawag nga Cristo?” Nagsabat sila tanan: “Ibutang sia sa usok!”*+ 23 Namangkot sia: “Ngaa? Ano bala nga sala ang iya nahimo?” Apang nagbaskog pa gid ang ila singgit: “Ibutang sia sa usok!”+

24 Sang makita ni Pilato nga wala na sia sing mahimo kag daw magkinagamo pa ang mga tawo, nagkuha sia sang tubig kag nanghinaw sang iya kamot sa atubangan sang mga tawo, nga nagasiling: “Wala ako sing salabton sa dugo sini nga tawo. Kamo ang manabat.” 25 Nagsabat ang tanan nga tawo: “Kami kag ang amon mga anak ang manabat sa iya dugo.”+ 26 Dayon ginbuy-an niya si Barabas apang ginpalatigo niya si Jesus+ kag gintugyan sa mga soldado agod patyon sa usok.+

27 Dayon gindala sang mga soldado sang gobernador si Jesus sa puluy-an sang gobernador kag nagtipon sa palibot niya ang bug-os nga hubon sang mga soldado.+ 28 Gin-ubahan nila sia kag ginpasuksukan sang kunop nga eskarlata,+ 29 kag naghimo sila sang korona nga tunukon kag ginsuksok ini sa iya ulo. Ginpauyat nila sa iya tuo nga kamot ang tabun-ak. Dayon nagluhodluhod sila sa atubangan niya kag ginyaguta sia, nga nagasiling: “Mabuhi ang Hari sang mga Judiyo!” 30 Ginduplaan nila sia,+ ginkuha ang tabun-ak sa iya kamot kag ginhanot ini sa iya ulo. 31 Sang mayaguta nila sia, gin-uba nila ang kunop kag ginpasuksukan sia sang iya bayo kag gindala sia sa gua agod ilansang sa usok.+

32 Sang nagapagua sila, nasugata nila si Simon nga taga-Cirene. Ginpilit nila sia sa pagpas-an sang usok sang pag-antos*+ ni Jesus. 33 Pag-abot nila sa lugar nga ginatawag Golʹgo·tha, nga kon sayuron, Lugar sang Bagol,+ 34 ginhatagan nila sia sang alak nga may simbog nga mapait;+ apang sang matilawan niya ini, wala niya ini gin-inom. 35 Sang nalansang na nila sia sa usok, ginpartida nila ang iya mga bayo paagi sa pagabutgabot,*+ 36 kag nagpungko sila didto kag nagbantay sa iya. 37 Nagbutang man sila sing nasulat nga panumbungon batok sa iya sa ibabaw sang iya ulo: “Amo ini si Jesus ang Hari sang mga Judiyo.”+

38 Dayon ginbutang nila sa usok ang duha ka kawatan sa tupad niya, ang isa sa iya tuo kag ang isa sa iya wala.+ 39 Kag ang mga nagaalagi naglungolungo sang ila ulo+ kag nagpasipala sa iya.+ 40 Nagsiling sila: “Ikaw nga nagasiling nga gub-on mo ang templo kag patindugon ini liwat sa sulod sang tatlo ka adlaw,+ luwasa ang imo kaugalingon! Kon ikaw anak sang Dios, panaug ka sa usok sang pag-antos!”*+ 41 Amo man sina ang yaguta sang puno nga mga saserdote, sang mga escriba kag sang mga gulang. Nagsiling sila:+ 42 “Ginluwas niya ang iban, apang indi niya maluwas ang iya kaugalingon! Kon sia amo ang Hari sang Israel,+ magpanaug sia karon sa usok sang pag-antos,* kag magapati kami sa iya. 43 Nagsalig sia sa Dios, gani kon nahamuot ang Dios sa iya, luwason sia sang Dios,+ kay nagsiling sia, ‘Ako ang Anak sang Dios.’”+ 44 Amo man sina ang yaguta sa iya sang mga kawatan nga yara sa mga usok sa tupad niya.+

45 Halin sang ikan-om nga oras* tubtob sang ikasiam nga oras,* nagdulom ang bug-os nga duta.+ 46 Sang mga ikasiam nga oras, nagsinggit si Jesus sing mabaskog: “Eʹli, Eʹli, laʹma sa·bach·thaʹni?” nga kon sayuron, “Dios ko, Dios ko, ngaa ginpatumbayaan mo ako?”+ 47 Pagkabati sini, ang iban nga nagatindog didto nagsiling: “Ginatawag sini nga tawo si Elias.”+ 48 Sa gilayon ang isa sa ila nagdalagan kag nagkuha sang espongha kag gintusmog ini sa maaslom nga alak. Dayon gintakod niya ini sa punta sang tabun-ak kag ginpainom ini sa iya.+ 49 Apang ang iban sa ila nagsiling: “Pabay-i sia! Tan-awon naton kon makari si Elias sa pagluwas sa iya.” 50 Nagsinggit liwat si Jesus sing mabaskog, kag gintugyan ang iya espiritu.*+

51 Kag ang kurtina sang santuaryo+ napihak+ halin sa ibabaw paidalom,+ kag naglinog, kag naglitik ang mga igang. 52 Nabuksan ang mga lulubngan,* kag nagtalabog ang bangkay sang madamo nga balaan nga nagtulog sa kamatayon 53 kag nakita ini sang madamo nga tawo. (Pagkatapos mabanhaw si Jesus, ang iban nga mga tawo nga naggua halin sa patyo nagsulod sa balaan nga siudad.) 54 Ang opisyal sang mga soldado kag ang mga kaupod niya nga nagabantay kay Jesus hinadlukan gid sang mabatyagan nila ang linog kag makita ang mga nagkalatabo. Nagsiling sila: “Matuod gid nga sia amo ang Anak sang Dios.”+

55 Kag madamo nga babayi sa unhan ang nagatan-aw. Nagsunod sila kay Jesus halin sa Galilea sa pag-alagad sa iya.+ 56 Kaupod nila si Maria Magdalena kag si Maria nga iloy ni Santiago kag ni Joses kag ang iloy sang mga anak nga lalaki ni Zebedeo.+

57 Sang kahapunanon na, nag-abot ang isa ka manggaranon nga tawo nga taga-Arimatea. Ang iya ngalan amo si Jose kag isa man sia ka disipulo ni Jesus.+ 58 Nagkadto sia kay Pilato kag nagpangayo sing pahanugot nga sia na ang malubong kay Jesus.+ Gani nagmando si Pilato nga ihatag ini sa iya.+ 59 Ginkuha ni Jose ang bangkay, ginsamburan ini sang matinlo kag maayo nga klase sang linen,+ 60 kag ginhamyang ini sa iya bag-o nga lulubngan*+ nga ginguhab niya sa igang. Pagkatapos mapaligid ang daku nga bato sa puertahan sang lulubngan,* naglakat sia. 61 Apang si Maria Magdalena kag ang isa pa ka Maria nagpabilin didto, nga nagapungko sa atubangan sang lulubngan.+

62 Adlaw sadto sang paghanda para sa Adlaw nga Inugpahuway.+ Sang masunod nga adlaw, nagtipon ang puno nga mga saserdote kag ang mga Fariseo sa atubangan ni Pilato. 63 Nagsiling sila: “Ginuo, nadumduman namon nga sang buhi pa inang impostor, nagsiling sia, ‘Pagligad sang tatlo ka adlaw banhawon ako.’+ 64 Gani, magmando ka nga bantayan ang lulubngan tubtob sa ikatlo nga adlaw kay basi magkari ang iya mga disipulo kag kawaton sia+ kag magsiling sila sa mga tawo, ‘Ginbanhaw sia!’ Kag ining naulihi nga panglimbong mangin malain pa sa nahauna.” 65 Si Pilato nagsiling sa ila: “Magdala kamo sang guardia. Lakat kamo kag pabantayi ninyo ini sing maayo.” 66 Gani naglakat sila kag ginmarkahan ang bato nga nagatakop sa lulubngan kag ginpabantayan ini.

28 Pagkatapos sang Adlaw nga Inugpahuway, sang nagapamanagbanag sa nahaunang adlaw sang semana, nagkadto si Maria Magdalena kag ang isa pa ka Maria sa pagtan-aw sa lulubngan.+

2 Kag naglinog sing mabaskog, kay ang anghel ni Jehova* nagpanaug halin sa langit kag ginpaligid ang bato, kag nagpungko sa sini.+ 3 Ang iya dagway kaangay sang kilat, kag ang iya bayo maputi kaangay sang niebe.+ 4 Kag ang mga nagabantay sa lulubngan nagkurog sa kahadlok sa iya kag wala makahulag.

5 Nagsiling ang anghel sa mga babayi: “Indi kamo magkahadlok, kay nakahibalo ako nga ginapangita ninyo si Jesus nga ginpatay sa usok.+ 6 Wala na sia diri, kay ginbanhaw sia, subong sang iya ginsiling.+ Dali kamo, tan-awa ninyo ang ginhamyangan sa iya. 7 Dayon maglakat kamo kag sugiri ninyo gilayon ang iya mga disipulo nga ginbanhaw sia, kag mauna sia sa inyo sa Galilea.+ Makita ninyo sia didto. Amo ini ang mensahe ko para sa inyo.”+

8 Gani, dalidali sila nga naghalin sa lulubngan. Hinadlukan sila, apang daku ang ila kalipay. Nagdalagan sila agod ibalita ini sa iya mga disipulo.+ 9 Kag nagpakita si Jesus sa ila kag gintamyaw sila: “Maayong adlaw!” Nagpalapit sila kag nag-uyat sa iya mga tiil kag nagyaub* sa iya. 10 Dayon nagsiling si Jesus: “Indi kamo magkahadlok! Lakat kamo, sugiri ninyo ang akon mga utod agod magkadto sila sa Galilea, kag didto makita nila ako.”

11 Sang naglakat ang mga babayi, ang iban nga mga guardia+ nagkadto sa siudad kag ginsugiran ang puno nga mga saserdote sang tanan nga natabo. 12 Dayon nagsinapol ang puno nga mga saserdote kaupod ang mga gulang. Ginhatagan nila sing madamo nga pilak ang mga soldado 13 kag ginsugo sila: “Isiling ninyo, ‘Samtang nagakatulog kami kagab-i, ang iya mga disipulo nagkari kag ginkawat ang iya bangkay.’+ 14 Kag kon mabatian ini sang gobernador, indi kamo magkabalaka kay kami na ang bahala nga magpaathag* sa iya.” 15 Gani ginbaton nila ang pilak kag gintuman ang ginsugo sa ila, kag naglapnag ini nga sugilanon sa mga Judiyo tubtob karon.

16 Ang 11 ka disipulo nagkadto sa Galilea+ sa bukid nga ginsiling ni Jesus nga makit-anay sila.+ 17 Kag sang nakita nila sia, nagyaub* sila sa iya, apang ang iban nagpangduhaduha. 18 Ginpalapitan sila ni Jesus kag ginsilingan: “Ginhatag sa akon ang bug-os nga awtoridad sa langit kag sa duta.+ 19 Gani kadtui ninyo ang mga tawo sa tanan nga pungsod+ kag tudlui ninyo sila agod mangin disipulo ko. Bawtismuhi ninyo+ sila sa ngalan sang Amay kag sang Anak kag sang balaan nga espiritu. 20 Tudlui ninyo sila nga tumanon ang tanan nga ginsugo ko sa inyo.+ Kag dumduma ninyo nga kaupod ninyo ako sa tanan nga tion tubtob sa hingapusan sang sistema sang mga butang.”*+