Nagsugod Ini sa Kathmandu
Gin-asoy nanday Bishnu kag Tara Chitrakar
“TARA, luyag namon magpauli ka kag kilalahon ang lalaki nga sa banta namon mangin maayo nga bana para sa imo!” Amo sina ang ginbalita sa akon sang akon amay sa ospital sa Kathmandu, Nepal. Beinte-otso anyos ako sadto kag nagatrabaho didto subong isa ka doktor. Sa pagsugot sang amon mga ginikanan, ginkasal kami pagligad sang apat ka semana!
Ang ngalan sang lalaki amo si Bishnu Chitrakar. Treintay kuwatro sia kag nagamedyor sa pagkainhinyero sa agrikultura. Sa sulod sang mga tinuig, nagasugat-anay kami kon kaisa sa mga kalye sang Kathmandu, apang wala ko gid sia makilala sing personal antes sini. Mahimo nga matingala sa sini ang mga taga-Nakatundan, apang ang kasala nga ginahimos sang mga ginikanan amo ang kinabatasan sa sulod sang siglo sa akon natawhan nga Nepal—kag malaka lang ang diborsio. Siguro dugangan ko pa ang paathag ko.
Kon mamana ang taga-Nepal nga babayi, nagasaylo sia sa mga ginikanan sang bana. Kon maghalin sa balay ang anak nga lalaki, ginatamay ini. Ginapaabot sia nga magpabilin sa balay kag magpadayon sa pagsakdag sa mga kahimusan sang pamilya. Sa amo, ang palaabuton nga umagad nga babayi ginahimbisan sing mahalungon kon paano sia mangin bagay sa ila anak kag sa ila. Sa sining paagi ang tinuig sang eksperiensia may epekto sa pagpili sing asawa kag bana.
Ti, didto ako, isa ka sangkol nga doktor, nga ginhanas sa Moscow Medical Institute sa Unyon Sobyet, kag ginkasal sa isa ka lalaki nga magadala sa akon sa Estados Unidos. Apang ipaathag ko ina sa ulihi. Tuguti anay si Bishnu sa pagpaathag sang iya bahin sa sugilanon.
Gikan sa “Engineering” Padulong sa “Psychology”
Bishnu: Sang maaga nga bahin sang katuigan 1960, sang nagatrabaho ako sa Agency for International Development sang Estados Unidos sa akon natawhan nga Nepal, indi gid ako interesado kon bala may Dios ukon diin ang matuod nga relihion. Ang amon pagtuo sinamo sang Hinduismo kag Budhismo nga sa diin ang regular nga pagduaw sa mga templo amo lamang ang importante. Subong resulta sang akon pagtrabaho upod sa mga Amerikano, nagdamgo ako nga makakadto sa Estados Unidos agod pauswagon ang akon pagtuon. Natuman ina nga damgo sang ginsakdag ako sang akon isa ka abyan nga agrikultural nga inhinyero gikan sa Kansas sa pagkadto sa Estados Unidos sang 1965.
Kutob sang 1965 tubtob sang 1969, nagtuon ako sing agricultural engineering sa University of Hawaii kag dayon sa Oregon State University. Samtang didto ako, napilian ako nga mangin manuglaygay sa mga estudyante sa dormitoryo. Naghatag ini sa akon sing kahigayunan sa pag-atubang sa mga tawo kag sa paglubad sang ila mga palaligban. Nian amo sadto nga narealisar ko nga mas interesado ako sa mga tawo sang sa kanal kag mga makinarya para sa panguma. Gani sa tapos makatuon sing mga lima ka tuig, nag-untat ako sa engineering kag nagsaylo sa psychology. Sang ulihi nabaton ko ang akon masters degree sa clinical psychology sa Wichita State University.
Sang 1971 nagpauli ako sa Nepal agod magduaw sa makadali. Handurawa ang akon kakibot sang ginsugiran ako sang akon iloy nga may kilala sia nga isa ka mabuot nga babayi gikan sa isa ka maayong pamilya. Interesado bala ako nga pangasaw-on sia? siling ko sa akon kaugalingon. Sa akon hunahuna,‘Ti, huo kon makatapos ako sa akon pagtuon sa Estados Unidos sa mga isa ka tuig.’ Ang natabo, ginkasal kami sa sulod sang apat ka semana. May yara kami tradisyonal nga kasal sa Nepal nga nagadugay sing duha ka adlaw. Sanglit pareho kami nga naggikan sa klase sang mga Chitrakar, madamo sang amon mga paryente ang nagtambong.
Karon mahimo magapalibog ka kon paano kami makapaabot nga magmadinalag-on ang amon pag-asawahay nga natukod sa pagpili sang amon mga ginikanan kag indi namon kilala sing maayo ang isa kag isa sa amon? Ang sabat amo nga nagasalig kami sa ila pagpili—kag ang tion nagpamatuod sa ila nga husto. Gani sa baylo nga sundon ang paagi sang Nakatundan nga magdate kag magnobyahanay, ginasunod namon ang amon tradisyonal nga metodo nga mga ginikanan namon ang nagbagay sang amon mga kiniya, mga prinsipio, kag kinaugali.
Sa tapos sang amon kasal nagpadayon si Tara sa pagtrabaho subong doktor sa isa ka lokal nga ospital sa Nepal. Apang, indi sia malipayon sa espirituwal. Ginpadaku sia nga Hindu kag may aktibo nga relihiosong konsiensia. Madamo sia sing pamangkot nahanungod sa relihion. Apang sia na ang masugid sina sa aton.
Pagtuon sa Unyon Sobyet
Tara: Tuguti anay ako nga ipaathag kon paano ako nakadangat sa Unyon Sobyet. Ginhatagan ako sang pangulohan sing scholarship sa Sobyet agod magtuon sing medisina sa Moscow. Nian nag-abot ang nahauna nga problema. Dapat ako magtuon sing hambal sa isa ka tuig. Apang, bangod sang pagkaatrasar sa administrasyon, nag-abot ako sa Moscow nga atrasado sing anom ka bulan. Gani anom ka bulan na lang ang nabilin sa akon sa pagtuon sing Ruso! Nian nag-ekswela ako dayon sa Medical school para sa anom ka tuig nga paghanas.
Pirme ako ginapamangkot kon ano ang masiling ko sa Unyon Sobyet. Siempre, ang tanan nga butang sa kabuhi relatibo, kag ang ginapatuhuyan ko amo ang Nepal, nga isa pa lamang ka nagauswag nga pungsod. Busa, nagdayaw gid ako sa matinlo nga mga siudad kag ekselente nga sistema sang transportasyon, labi na sa Moscow. Tuhoy sa mga tawo, nasapwan ko nga ang ila importante nga mga kinahanglanon pareho sa kinahanglanon sang mga tawo bisan diin—nagakaigo nga kalan-on, panapton, kag trabaho agod nga maatipan nila ang ila kabataan. Nag-antos sila sing daku sa Inaway Kalibutanon II amo kon ngaa interesado gid sila sa paghidait.
Subong isa ka medikal nga estudyante, nasapwan ko nga ginahigugma gid sang mga doktor kag mga propesor ang ila trabaho, bisan pa diutay lamang ang suweldo sa ila. Sa katunayan, subong isa ka estudyante sang scholarship, mas daku nga kuwarta (90 ka ruble kada bulan) ang ginabaton ko sang sa akon kaupod nga mga estudyante nga Ruso. Madamo sang mga doktor kag mga manugbusbos, subong man mga pangulo sa mga departamento sa ospital, ang mga babayi.
Ang Pagsimba sang Hindu kag Methodist
Sang matapos ko ang akon pagtuon sa Moscow, nagbalik ako sa Nepal kag, subong nahibaluan mo na karon, nagpamana ako. Pila ka bulan sang ulihi, nag-apas ako kay Bishnu sa Estados Unidos. Ginkahidlawan ko ang pila ka bahin sang akon kabuhi sa Nepal. Subong isa ka Hindu naanad ako sa pagduaw sa mga templo sa Kathmandu. Bisan pa ang akon relihion wala nagasapak sa doktrina, ginkahidlawan ko ang naguwa nga pagpakita sing espirituwalidad. Kinahanglan ko ang isa ka “templo.”
Sa tabok lamang sang dalan gikan sa post office sa Winfield, Kansas, nga sa diin ginakuha namon ang amon sulat kada adlaw, may isa ka simbahan sang mga Methodist. Gani isa ka adlaw nakighambal si Bishnu sa pastor, kag kutob sadto nagsugod kami sa pagsimba sa sadto nga simbahan.
Nahibaluan sang pastor kag sang iya salili nga isa ako ka Hindu kag may mga idolo ako sa balay; apang, wala sila nagapamatok sa sina. Masiling ko nga ang akon apat ka tuig didto napaslawan sa pagpaayaw sa akon sa espirituwal. Ignorante gid kami nahanungod sa Biblia.
Ginsalot sang mga Pamangkot
Subong isa ka doktor, madamo ako sing nakita nga pag-antos. Halimbawa, sang isa ka bes sa Kathmandu, nakita ko ang isa ka babayi nga daw nadula sa kaugalingon bangod gintayhunan sia sing dugo nga indi bagay sa iya dugo. Ang trabaho sa laboratoryo indi pirme mahalungon, kag nagakatabo ang makamamatay nga mga aksidente.
Ginsalot ako sing mga pamangkot nga indi masabat sang Hinduismo ukon sang Metodismo. Halimbawa, Ngaa nagakapatay kita? Ngaa may daku nga pag-antos sa kalibutan? Sin-o ang may salabton sa pag-antos sang tawo? ‘Paano ako makatigayon sing sabat,’ palibog ko.
Isa ka adlaw ginduaw kami sang mga Saksi ni Jehova. Ginsugiran ko sila nga nagasimba kami sa simbahan sang mga Methodist. Apang sang mamangkot ang Saksi kon luyag namon mahangpan ang Biblia, naluyagan ni Bishnu ang ideya, kag nagsugot sia. Wala madugay ang akon mga pamangkot ginsabat paagi sa Biblia kag sa isa ka makatarunganon nga paagi. Ang Biblia karon ang libro nga luyag ko mahangpan sing kapin sa bisan ano nga libro. Narealisar ko nga ang Dios sang gugma indi ang may salabton sa tanan nga pag-antos kag kamatayon.—Deuteronomio 32:4, 5; 1 Juan 5:19; Bugna 12:9-12.
Narealisar ko man nga subong ang mga ngalan sang mga dios sang Hindu importante agod mapatuhay sila gikan sa isa kag isa, daw ano pa ka importante ang ngalan sang matuod nga Dios, nga Jehova, agod mapatuhay sia gikan sa tanan nga dimatuod nga mga dios nga nagaluntad sa kalibutan. (Salmo 83:18) Nalipay ako sa paglaum sa isa ka bag-ong kalibutan nga may paghidait kag harmoniya. (Bugna 21:3, 4) Apang samtang naayawan ako sa espirituwal, indi madali ang pagbaton ni Bishnu sa mga sabat.
Pagduhaduha kag Dayon Pagtuo
Bishnu: Samtang ginabaton ni Tara ang kamatuoran sang Biblia, ginpamatukan ko ang ideya nga isa lamang ang kamatuoran. Gani ginton-an ko ang Biblia upod sa mga Saksi, apang agod mangita lamang sing sayop. Mapailubon nga ginhatag sang Saksi ang tanan nga sabat para sa akon gikan sa Biblia. Nakombinse ako.
Sang ulihi, nagsaylo kami sa Arlington, Virginia, kag sang Disiembre 1979 ginbawtismuhan kami subong dedikado nga mga Saksi. Namat-od na kami karon nga dapat namon gamiton ang kabuhi sing kapin para sa kadayawan ni Jehova. Gani nangin desidido kami nga sa isa ka tion, isa lamang sa amon ang magtrabaho sing bug-os samtang ang iban magahinguyang sing kapin nga tion sa pagbantala kag sa pagtudlo sing kamatuoran. Sa sulod sang isa ka tion nagtrabaho ako sing bug-os tion sa isa ka psychiatric treatment center para sa Vietnamese nga mga refugee.
Sikologo Anay Nangin Tsuper sang Bus!
Sang Nobiembre 1980 nagsaylo kami sa Winchester, Virginia, nga sa diin nakakita si Tara sing trabaho subong clinician sa Public Health Department. Karon dapat ako makakita sing trabaho. Sa mga siam ka bulan, wala ako makakita sing trabaho sa akon propesyon. Sa amo, si Tara may trabaho apang ako wala. Ang lamang nga luyag ko amo ang part-time nga trabaho, agod kapin ang mahimo ko sa ministeryo.
Isa yadto ka tion sang pagtilaw para sa akon. Nagluya na ang akon buot kag daw luyag ko na mangita sing bug-os tion nga trabaho. Apang wala ako ginsulay labaw sa akon masarangan. Sang ulihi gintanyagan ako sing part-time nga trabaho sa drug rehabilitation center, nagalaygay sa mga tawo nga may mga problema sa droga kag alkohol. Maayo gid yadto para sa akon—makapili ako sang akon iskedyul. Nian nagbalhin ang kahimtangan. Ginpapili ako—bug-os tion ukon wala sing trabaho. Gani sa liwat nadulaan ako sing trabaho, kag sa sini nga tion may ginabaton ako nga benepisyo para sa mga wala sing trabaho. Masakit yadto sa akon bugal, apang nian nag-abot sa amon ang isa ka makapakibot nga hangkat
Ang magasin nga Awake! sang Hulyo 22, 1984, nagbalhag sing artikulo tuhoy sa mga wala sing trabaho kag nagtanyag sing mga panugda. Samtang ginatan-aw namon ang listahan sang posible nga mga trabaho sa guwa sang balay, gintudlo ni Tara ang isa nga daw naluyagan ko—tsuper sang school-bus! Amo ini ang trabaho nga bagay gid sa akon iskedyul.
Ang mangin tsuper sang bus gikan sa pagka-sikologo isa ka daku nga pagbalhin. Apang, naluyagan ko ang pagmaneho. Bisan pa nagkahulugan yadto nga tunlon ko ang akon bugal, nagpakigkita ako sa awtoridad sang eskwelahan. Gintanyag nila sa akon ang trabaho—kag ginhatag sa akon ang isa sang pinakamabudlay nga mga ruta upod sa rebelyuso gid nga mga bata. Didto gid mabuligon ang akon ihibalo tuhoy sa sikolohiya.
Sa isa ka bus nga puno, may isa ka diutay nga grupo sang magamo nga mga kabataan nga indi maghipos. Ginpadulog ko ang bus kag ginpaathag sa ila nga para sa ila kalig-onan nga wala dapat sing mga gahod samtang nagamaneho ako. Kon maggahod sila, ginapadulog ko ang bus tubtob nga maghipos sila. Sa tapos magdulog sing pila ka beses, ginpat-od sang kalabanan nga ang mga rebelde indi maggahod.
Apang, ang akon labing mapuslanon nga mga eksperiensia amo ang sa ministeryo. Regular ako nga nagabantala kag ginahanas ni Lansing Anderson, isa ka ekselente nga payunir nga ministro kag gulang sa Kongregasyon sang Winchester West. Nian sang 1985 si Tara nakaagi sing mga eksperiensia nga nagbalhin liwat sang amon kabuhi.
Isa ka Bag-o nga Hangkat sa Nueva York
Tara: Sang 1984 kag 1985, nakatigayon ako sing kahigayunan nga makaalagad sa tatlo ka okasyon subong nagaduaw nga manugbulong sa bug-os kalibutan nga ulong-talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn, Nueva York. Isa ini ka komunidad sang mga 2,700 ka Saksi gikan sa bug-os nga kalibutan. Nagakaon sila, nagatulog, kag nagatrabaho didto—nga wala sing suweldo, kundi isa lamang ka diutay nga reimbursement para sa mga gasto! Sila tanan boluntaryo nga mga ministro, nga dedikado agod mabantala ang “maayong balita” sang Ginharian sang Dios nga pangulohan sa bug-os nga kalibutan. (Marcos 13:10) Madamo sa ila ang nagapangabudlay sa daku nga imprintahan sa pagbalhag sing mga Biblia kag mga literatura sa Biblia sa madamo nga hambal. Ang iban nagapangabudlay sa opisina, sa administrasyon, kag sa pagpalakat sa puluy-an. Gani ining diutay nga “banwa” sa Brooklyn Heights nagakinahanglan sing kaugalingaon nga medikal nga mga tinawo.
Nakunyag ako sa sining mga kahigayunan nga makapangabudlay sa sinang Cristianong komunidad. Makaalayaw gid magpangabudlay sa tunga sang mga tawo nga matinlo sa lawas kag hunahuna kag pareho sa akon sing mga pagtuluohan. Nian nag-abot ang daku nga sorpresa. Gin-agda kami sang Watchtower Society nga mag-alagad sing bug-os tion sa bug-os kalibutan nga ulong talatapan. Gani karon isa ako sa apat ka doktor, duha ka lalaki kag duha ka babayi, nga nagaatipan sa mga kinahanglanon sining komunidad. Ang amon mga pasyente halin sa magagmay nga kabataan (halimbawa, ang isa sang amon mga doktor may apat ka kabataan) tubtob sa tigulang nga mga Saksi nga kapin na sa 90—kag nagapangabudlay pa gihapon! Kag ano ang ginahimo ni Bishnu?
Mas Malipayon sa Diutay
Bishnu: Nagaalagad ako karon subong manugtatap sang puluy-an sa sining komunidad nga nagadumala sang mga pagpalakat sa sulod sang puluy-an. Wala ako diri sing ginaatubang nga alkoholismo ukon pagkagiyan sa droga. Ang tanan nagakabuhi suno sa prinsipio sang Biblia kag nagaaplikar sini, kag makawiwili tan-awon nga ina nga mga prinsipio amo sa masami ang ginatawag karon nga ginaaplikar nga sikolohiya.
Matuod, wala na kami sing balay ukon mataas nga suweldo. Apang nakatuon kami nga mangin mas malipayon sa diutay. Nasapwan namon ang ihibalo tuhoy sa matuod nga Dios kag Soberanong Ginuo sang uniberso, si Jehova. Kag naghalin pa kami sa Kathmandu, Nepal, sa pagpangita sini!
[Mapa/Mga piktyur sa pahina 15]
Siudad kag nalupyakan sang Kathmandu, Nepal, sa diin natawo kami
[Mapa]
(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)
NEPAL
Kathmandu
CHINA
INDIA
[Piktyur sa pahina 16]
Sa tapos sang amon kasal sa Nepal
[Piktyur sa pahina 17]
Nagtuon si Tara sing medisina sa Unyon Sobyet
[Credit Line]
USSR Mission to the UN
[Piktyur sa pahina 18]
Si Tara (wala) nagabulig sa pagluto sing pagkaon sa kusina sang iya ugangan nga babayi