Dumaan nga Cristianismo Indi Nataboan Lang

SANG unang siglo, tuman kadamo ang dios kag mga dios para sa kada luyag. Kutob sa duyan pakadto sa lulubngan, ang mga banwahanon sang Romanong Emperyo nangabay sa mga dios kag mga diosa nga buligan kag amligan sila.

Si Cuba nagaatipan sa bag-ong natawo nga lapsag, kag si Ossipago nagapabakud sa mga tul-an sang bata. Si Adeona nagatuytoy sa iya una nga mga tikang, kag si Fabulinus nagatudlo sa iya sa paghambal. Sa inaway pagaamligan sia ni Mars. Kon magmasakit sia, si Aesculapius ang magadipara sa iya. Kon mapatay sia, bantayan sia ni Orcus, ang dios sang lugar sang mga nagtaliwan.

Ang tagsa ka kilala nga siudad kag tribo nagapabugal sa iya patron nga dios, kag ang incienso ginahalad adlaw-adlaw sa Romanong emperador, sia mismo ginakabig nga dios nga nagpakatawo. Ang mga diosdios sa Sidlangan bantog, kag ang mga templo ginpatindog sa kadungganan ni Mithras, Isis, kag Osiris. Bisan ang mga Judiyo, nga nagaangkon nga nagasimba sa dikitaon nga labing gamhanan nga Dios, nabahinbahin sing makasulubo sa madamong relihiosong mga sekta.

Sa sina nga higayon sang maragtas, sa tunga sinang tanan nga kagumon sa relihion, si Jesucristo nagkabuhi. Nagtudlo sia sing butang nga bag-o: isa ka bug-os uniberso nga relihion, nagalabaw sa pagkasuperyor sa rasa kag pungsod; isa ka relihion pasad sa kamatuoran nahanungod sa labing gamhanan nga Dios, ang kamatuoran nga nagahilway sa mga tawo gikan sa pagkaulipon sa disparatis kag kabutigan. (Juan 8:32) Subong sang ginpaathag niya kay Pilato: “Tungod sini natawo ako, kag tungod sini nagkari ako sa kalibutan, agod nga magsaksi ako sa kamatuoran.” (Juan 18:37) Paano niya gintuman ining daku nga buluhaton?

Pagbantala sa “Imol sa Espiritu”

Natalupangdan na nga sing sadsaran may duha ka metodo sang pagkombertir sa daku nga kasangkaron. Ang isa amo ang pag-ebanghelyo sa pumuluyo sa kabilugan kag nian pagpangabudlay paibabaw gikan sa kinaandan nga mga tawo. Ang isa pa amo ang paglab-ot sa alta-sosiedad, ukon sa mga indibiduwal sa ulohan sang alta-sosiedad, kag nian pagpangabudlay paubos paagi sa awtoridad ukon paagi sa kusog. Ining ulihi nga metodo, nga ginapaboran sang mga simbahan sang Katoliko, Protestante, kag Ortodokso, wala gid paghunahunaa ni Jesus kag sang iya mga sumulunod.

Kutob sa ginsuguran sang iya dayag nga ministeryo, ginpaathag ni Jesus nga ipatuhoy niya ang iya igtalupangod sa “imol sa espiritu” ukon, sing literal, sa “mga manugpakilimos sang espiritu.” Sila amo ang kubos nga mga tawo nga ginagutom sa pagkamatarong, nga “nabalaka sa ila espirituwal nga kinahanglanon.”—Mateo 5:3, King James Version; New World Translation Reference Bible, footnote.

Busa, sa tapos makabalik ang mga apostoles ni Jesus gikan sa kampanya sa pagbantala, si Cristo nagsiling: “Nagapasalamat ako sa imo, Amay, Ginuo sang langit kag duta, kay ginlipdan mo ini nga mga butang sa mga maalam kag sa mga mahinangpunon kag ginpahayag mo sa kabataan.” (Mateo 11:25) Ang kalabanan sang iya pagbantala nga hilikuton ginhimo sa Galilea, tumandok nga duta sang kubos nga mga mangingisda kag mga mangunguma, sa baylo sang sa Judea, diin ang mga Fariseo kag Judiyong mga aristokrata nagapuyo.

Si Jesus mismo naghalin sa Nazaret, isa ka dikilala nga minuro nga wala gid magpatubas sang bisan sin-o nga dungganon. “May makaguwa bala nga bisan ano nga maayong butang gikan sa Nazaret?” pamangkot ni Natanael. (Juan 1:46) Apang paagi sa iya nabatian kag nakita nadaug niya ining pagkamaynadampigan sa rehiyon bangod sang iya bukas nga hunahuna. Sa pihak nga bahin, ang mga matinaastason nga mga Fariseo nagpabugal: “May yara bala sang mga manugdumala ukon sang mga Fariseo nga nagtuo sa iya?”—Juan 7:48.

Ang Cristianong Pagtuo Indi Nataboan Lang

Ang tulumuron ni Jesus amo ang paglab-ot sa tagipusuon kag pagkombinse sa hunahuna. Gintudluan niya ang iya mga disipulo nga pangitaon ang takus nga mga indibiduwal kag magpabilin sa mga balay nila tubtob nga sila mangin sinsero nga mga tumuluo—kon amo sina ang luyag nila. Ang iban sa Samariahanon nga minuro nga nagpamati sa panudlo ni Cristo nagsiling: “Kami gid nakabati kag nakakilala nga ini amo gid ang manluluwas sang kalibutan.”—Juan 4:42.

Ang tagsa nga nakombertir sa Cristianismo dapat maghimo sing makatarunganon nga pagpili sa tapos mapamatian kag mapamalandungan ang iya nabatian. Kinahanglan niya ang malig-on nga kombiksion bangod ang pagpamatok dapat atubangon. Ang tanan nga unang mga disipulo ginsikway sa sinagoga, nga nagkahulugan sang pagsikway sang lokal nga komunidad.

Dugang pa, ang tagsa ka disipulo nagbatyag nga obligado sa pagpangapin sa iya bag-ong nasapwan nga pagtuluohan kag sa pagpaambit sini sa iban. Si Celsus, ang ikaduhang-siglo nga kritiko sang Cristiano, nagyaguta nga ang “mga trabahador, mga manughimo sapatos, mga mangunguma, pinakawala sing namang-an kag kaladlawan sa mga tawo, dapat mangin mga manugbantala sang Ebanghelyo.”—Ipaanggid ang Juan 9:24-34.

Ining metodo sang pagkombertir, upod ang pagpalig-on sa kakugi sang mga kombertido, nagresulta sa madasig nga paglapnag sang Cristianismo. Sang ulihi nangin internasyonal ini sa baylo nga isa ka rehiyonal nga relihion. Ispisipiko nga ginsilingan ni Jesus ang iya mga sumulunod nga magbantala “tubtob sa ukbong sang duta.”—Binuhatan 1:8.

Matuod, ang unang mga disipulo mga Judiyo, kag ang una nga pagkombertir ginhimo sa tunga sang mga Judiyo, suno sa katuyuan sang Dios. Ang Jerusalem nangin sentro diin ang mga apostoles nagtipon agod tuytuyan ang bag-ong iglesia. Bangod sini, ang mga Cristiano masunson nga ginpakamalaut sing sayop subong mga Judiyo sang katawhan sang unang siglo, bisan pa nga ang mga Judiyo amo ang labing aktibo nga manughingabot sang mga Cristiano. Kag ang isa ka Romanong istoryador nagsulat nga ang Cristianismo isa ka malimbungon nga disparatis.

Si Pedro, antes bawtismuhan ang una nga di-Judiyo, nagsiling: “Matuod gid ginahantop ko nga ang Dios walay ginapasulabi sa mga tawo, apang sa tagsa ka pungsod ang nagakahadlok sa iya kag nagahimo sang katarungan kalahamut-an sa iya.” (Binuhatan 10:34, 35) Busa, ang kakugi sang mga Cristiano, nga ginahimo bangod sang dimationg nga pagtuo, nagdala sang mensahe ni Cristo sa bug-os nga Romanong Emperyo. Ang paghingabot wala magpauntat sa sining mga Cristiano, kag madamo ang napatay bangod wala nila pagsikwaya ining relihion nga ginpili nila. Ang ila entusiasmo kag debosyon malayo gid sa dipagsapak sang ika-20 ka siglo nga Cristiandad.

Mahimo bala nga wala ini nga espiritu bangod diutay lamang ang naghimo sing mahunahunaon nga pagpili sa relihion? Kon ang relihion importante pa gihapon sa imo, ngaa indi pagabinagbinagon sing hanuot ang masunod nga artikulo?

[Mga piktyur sa pahina 6]

Ang dumaan nga Roma nagsimba sa madamong dios, subong ni Mars, ang dios sang inaway; Jupiter, ang pangulo nga Romanong dios; kag Aesculapius, ang dios sang medisina

Mars

[Credit Line]

Larawan pasad sa Mansell Collection

Jupiter

[Credit Line]

Larawan pasad sa display, British Museum

Aesculapius

[Credit Line]

Larawan pasad sa display, National Archaeological Museum, Athens