Ang Dalan Padulong sa Pag-ayo

PAGKATAPOS sang atake sa tagipusuon, normal lamang nga makabatyag ang isa ka tawo sing kahadlok kag kabalaka. Atakehon ayhan ako liwat? Mangin baldado ayhan ako ukon malimitahan sang kasakit kag kakulang sing kusog kag kapagsik?

Si John, nga ginsambit sa aton ikaduha nga artikulo, naglaum nga sa pagligad sang tion, madula lamang ang kahilas kag sakit sa dughan nga ginabatyag niya sa adlaw-adlaw. Apang pagligad sang pila ka bulan, sia nagsiling: “Wala ini madula. Bangod sini, kag sang madali nga pagbatyag ko sing kakapoy kag pagkubakuba sang akon tagipusuon, pirme ako nagapamangkot sa akon kaugalingon, ‘Atakehon naman bala ako liwat?’ ”

Si Jane, nga taga-Estados Unidos, isa ka hoben pa nga balo nga babayi sang gin-atake sia sa tagipusuon, nagbaton: “Nagdumdom ako nga indi na ako mabuhi ukon nga atakehon ako liwat kag mapatay na. Nagsalangisag ako, kay may tatlo ako ka kabataan nga alatipanon.”

Si Hiroshi, nga taga-Japan, nag-asoy: “Nakibot ako sang ginsugiran ako nga ang akon tagipusuon indi na makapanghikot katulad sang una, ang kadasigon sang pagbomba sang akon tagipusuon nagnubo sing 50 porsiento. Halos napat-od ko na nga dapat ko buhinan ang pila sang akon mga hilikuton subong isa ka ministro sang mga Saksi ni Jehova, kay wala pa sa katunga sang mahimo ko anay ang masarangan ko karon.”

Kon limitado na ang kusog sang isa ka tawo, ang kapung-aw kag ang pagbatyag sing pagkawalay pulos mahimo mag-utwas. Si Marie, isa ka 83-anyos nga Aus­tra­liana nga naghugod sang iya kaugalingon sing bug-os tion sa pagbantala nga hilikuton sang mga Saksi ni Jehova, nanganduhoy: “Ginsubuan ako bangod indi na ako makapanghikot sing aktibo subong sang una. Sa baylo nga magbulig sa iban, ako karon ang nagakinahanglan sing bulig.” Sa Bagatnan nga Aprika, si Har­old nagkomento: “Wala ako makatrabaho sa sulod sang tatlo ka bulan. Ang lamang nga mahimo ko sadto amo ang maglakatlakat sa hardin. Makapasubo gid yadto!”

Kinahanglanon ang by­pass nga operasyon sa tapos si Thomas, nga taga-Aus­tralia, gin-atake sa tagipusuon sa ikaduha nga tion. Sia nagsiling: “Indi ako makaagwanta sang kasakit, kag ang mamensar nga operahan ako daw indi ko na gid masarangan.” Si ­Jorge, nga taga-Brazil, nagkomento pagkatapos maoperahan sa tagipusuon: “Bangod pigado ako, nahangawa ako nga mabiyaan ko ang akon asawa nga nagaisahanon kag wala sing bulig. Ginbatyag ko nga indi na ako magadugay.”

Pag-ayo

Ano ang nakabulig sa madamo nga mag-ayo kag mangin malig-on liwat sa emosyon? Si Jane nagsiling: “Kon kulbaan gani ako, nagadangop ako pirme kay Jehova sa pangamuyo kag ginahaboy ang akon mga lulan sa iya kag ginabilin ini didto.” (Salmo 55:22) Ang pangamuyo nagabulig sa isa ka tawo agod matigayon ang kusog kag malinong nga panghunahuna nga kinahanglanon kon ang isa ginaatubang sing mga kabalaka.​—⁠Filipos 4:​6, 7.

Sanday John kag Hiroshi nagbuylog sa programa para sa rehabilitasyon. Ginpabakod sang maayong pagkaon kag ehersisyo ang ila tagipusuon, amo nga nakatrabaho sila liwat. Kag ginapadungog nila ang ila pag-ayo sa mental kag emosyon sa nagapabaskog nga gahom sang espiritu sang Dios.

Paagi sa bulig sang iya Cristianong mga kauturan, nakatigayon si Thomas sing kaisog nga magpaopera. Sia nagsiling: “Antes sang operasyon, ginduaw ako sang isa ka manugtatap kag nangamuyo sia upod sa akon. Sa isa ka hanuot gid nga pakiluoy, ginpangabay niya si Jehova nga pabakuron ako. Sadto nga gab-i ginpamensar ko gid sing maayo ang iya pangamuyo kag nakabatyag ako sing daku nga pagpakamaayo nga may yara mga gulang kaangay niya nga nagpakita sing empatiya nga sa tion sang emosyonal nga kahuol isa gid ka bahin sang proseso sa pag-ayo.”

Nalandas ni Anna, nga taga-Italya, ang kapung-aw sa sining paagi: “Kon magluya gani ang buot ko, ginapamensar ko ang tanan nga pagpakamaayo nga nabaton ko na subong isa sang mga alagad sang Dios kag ang mga pagpakamaayo nga magaabot sa idalom sang Ginharian sang Dios. Nagabulig ini sa akon nga mangin malinong liwat.”

Ginapasalamatan ni Marie ang bulig ni Jehova. Gin-unungan sia sang iya pamilya, kag nagsiling sia: “Ang akon espirituwal nga kauturan nga mga lalaki kag mga babayi, nga ang tagsa may lulan nga dalal-on, nagduaw sa akon, nagtawag sa akon sa telepono, ukon nagpadala sing mga kard. Paano ako mangin masubo bangod sining tanan nga gugma nga ginapakita sa akon?”

Wala sing Masubo nga mga Tagipusuon

Ginasiling nga ang nagaayo nga tagipusuon indi dapat mangin masubo nga tagipusuon. Ang suporta sang pamilya kag sang mga abyan nagatungod sing daku, positibo nga papel sa pag-ayo sang mga tawo nga ang ila tagipusuon dapat mag-ayo sa literal kag malaragwayon nga paagi.

Si Michael, nga taga-Bagatnan nga Aprika, nagkomento: “Mabudlay ipaathag sa iban kon ano ang ginabatyag mo kon daw madulaan ikaw sing paglaum. Apang kon magsulod ako sa Kingdom Hall, ang kabalaka nga ginapakita sang kauturan makalilipay gid kag nagapabakod sa akon.” Si Henry, nga taga-Aus­tralia, napalig-on man sang tudok nga gugma kag pagkamahinangpanon nga ginpakita sang iya kongregasyon. Sia nagsiling: “Kinahanglan ko gid sadto yadtong mapinalanggaon nga mga pulong sang pagpalig-on.”

Gin-apresyar ni Jorge ang tudok nga kabalaka nga ginpakita sang iban paagi sa pagbulig sa iya pamilya sa pinansial tubtob nga nakatrabaho na sia. Gin-apresyar man ni Olga, nga taga-Sweden, ang praktikal nga bulig nga ginhatag sa iya kag sa iya pamilya sang madamong espirituwal nga kauturan nga mga lalaki kag mga babayi. Ang iban namalaklon para sa iya, samtang gintinluan sang iban ang iya balay.

Sa masami, dapat limitahan sang mga pasyente nga may balatian sa tagipusuon ang ila pagpakigbahin sa mga hilikuton nga naluyagan gid nila. Si ­Sven, nga taga-Sweden, nag-asoy: “Kon kaisa wala ako nagapakigbahin sa ministeryo kon ang tiempo tuman ka madlos ukon matugnaw, kay ginabangdan ini sang pagkusog sang akon kaugatan. Ginaapresyar ko ang pagkamahinangpanon nga ginapakita sang madamo sang akon mga masigka-Saksi sa sining butang.” Kag kon kinahanglan nga maghigda lamang sia, mapamatian gihapon ni ­Sven ang mga miting bangod mahigugmaon nga ginarekord ini sang kauturan. “Ginasugiran nila ako kon ano ang nagakalatabo sa kongregasyon, kag nagapabatyag ini sa akon nga daw nagapakigbahin ako.”

Si Marie, nga kinahanglan magpahuway lamang sa higdaan, nagabatyag nga ginpakamaayo sia kay ang mga tawo nga iya ginatudluan sing Biblia nagaduaw sa iya. Sa sining paagi padayon nga napaathag niya ang matahom nga palaabuton nga ginapaabot niya. Ginapasalamatan ni Thomas ang kabalaka nga ginapakita sa iya: “May konsiderasyon gid ang mga gulang kag ginbuhinan nila ang mga asaynment nga ginahatag sa akon.”

Nagakinahanglan sing Suporta ang mga Pamilya

Mahimo nga ang dalan mabudlay man sa mga katapo sang pamilya sang biktima. Nagabatyag man sila sing daku nga kahuol kag kahadlok. Tuhoy sa kabalaka sang iya asawa, si Alfred, nga taga-Bagatnan nga Aprika, nagsiling: “Sang pagpauli ko gikan sa ospital, pirme ako anay ginapukaw sang akon asawa sa sulod sang kagab-ihon agod tan-awon kon wala ako sing problema, kag nagainsister sia nga magpatan-aw ako sa doktor kada ikatlo ka bulan.”

Ang Hulubaton 12:25 nagasiling nga ang ‘kabalaka sa tagipusuon magapakuko sini.’ Si Carlo, nga taga-Italya, nagsiling nga sugod sang gin-atake sia sa tagipusuon, ang iya mahigugmaon kag masinakdagon nga asawa “nadaug sang kapung-aw.” Si Law­rence, nga taga-Aus­tralia, nagsiling: “Ang isa sang mga butang nga dapat bantayan amo nga ang imo tiayon ginaatipan. Ang kabug-atan sa tiayon mahimo nga daku gid.” Sa amo, dapat naton dumdumon ang mga kinahanglanon sang tanan sa pamilya, lakip ang kabataan. Mahimo nga ang kahimtangan makaapektar sa ila balatyagon kag lawas.

Si James, nga ginsambit sa amon ikaduha nga artikulo, nangin hipuson sa tapos maatake sa tagipusuon ang iya amay. Sia nagsiling: “Ginbatyag ko nga indi ako dapat maglipaylipay bangod naghunahuna ako nga kon himuon ko ini, may matabo nga malain.” Ang pagsugid sa iya amay sang iya ginakahadlukan kag ang pagtinguha nga mahuptan ang maayong komunikasyon sa iban nakabulig nga madula ang iya kahangawa. Sa sulod sadtong tion may ginhimo si ­James nga isa ka butang nga nag-apektar sing daku sang iya kabuhi. Sia nagsiling: “Gindugangan ko pa ang akon personal nga pagtuon sang Biblia kag paghanda para sa aton Cristianong mga miting.” Pagligad sang tatlo ka bulan gindedikar niya ang iya kabuhi kay Jehova kag ginsimbolohan ini paagi sa bawtismo sa tubig. “Sugod sadto,” siling niya, “napalambo ko ang isa ka suod nga kaangtanan kay Jehova. Madamo gid ako sing ginapasalamatan sa iya.”

Pagkatapos sang atake sa tagipusuon, may tion ang isa nga usisaon liwat ang iya kabuhi. Halimbawa, nagbag-o ang pagtamod ni John. Sia nagsiling: “Makita mo ang pagkawalay pulos sang kalibutanon nga mga paghimud-os kag marealisar mo kon daw ano ka importante ang gugma sang pamilya kag mga abyan kag kon daw ano ka daku ang kabilinggan naton kay Jehova. Labi pa karon nga dapat ko unahon ang akon kaangtanan kay Jehova, sa akon pamilya, kag sa akon espirituwal nga kauturan nga mga lalaki kag mga babayi.” Sa pagbinagbinag liwat sang iya masakit nga eksperiensia, nagdugang pa sia: “Indi ko mahunahuna nga malandas ini kon wala ang aton paglaum sa tion nga ining tanan nga butang pagatadlungon. Kon madaug gani ako sang kapung-aw, ginapamensar ko dayon ang palaabuton, nian ang nagakalatabo sa karon daw sa wala na sing kabilinggan.”

Samtang ginabatyag nila ang maayo kag malain nga bahin sang dalan padulong sa pag-ayo, malig-on nga ginaangkla sining mga biktima sang atake sa tagipusuon ang ila paglaum sa Ginharian nga gintudlo sa aton ni Jesucristo nga ipangamuyo. (Mateo 6:​9, 10) Ang Ginharian sang Dios magadala sa mga tawo sing kabuhi nga walay katapusan sa himpit nga kahimtangan sa paraiso nga duta. Nian ang balatian sa tagipusuon kag tanan nga iban pa nga balatian pagadulaon sing dayon. Malapit na gid ang bag-ong kalibutan. Sa pagkamatuod, manug-abot pa ang labing maayo nga kabuhi!​—⁠Job 33:25; Isaias 35:​5, 6; Bugna 21:​3-5.

[Laragway sa pahina 13]

Ang suporta sang pamilya kag mga abyan makabulig sa pag-ayo