Si Ignaz Semmelweis

May lainlain nga teoriya parte sa kabangdanan sini nga balatian, pero wala sing may nakasolbar sa sini. Wala sing epekto ang mga panikasog agod mabuhinan ang kadamuon sang mga nagakapatay. Indi gid madula sa iya pensar ang mga iloy nga nagaantos sing amat-amat kag masakit nga kamatayon, gani nanikasog gid si Semmelweis nga hibaluon ang kabangdanan sang balatian kag tapnaon ini.

May duha ka klinika nga ginabataan sa ospital nga ginaubrahan ni Semmelweis, kag talalupangdon nga mas madamo sing nagakapatay sa una nga klinika sangsa ikaduha. Ang kinatuhayan lamang sang duha ka klinika amo nga mga estudyante sa medisina ang nagapabata sa una nga klinika kag mga midwife sa ikaduha. Ngaa amo sina kadaku ang diperensia nga kadamuon sang nagakapatay? Agod masabat ini nga palamangkutanon, sistematiko nga ginhibalo ni Semmelweis ang posible nga rason sang balatian, pero wala niya gihapon mahibaluan ang kabangdanan.

Sang maaga nga bahin sang 1847, may importante nga natukiban si Semmelweis. Ang iya kaupod kag amigo nga si Jakob Kolletschka napatay bangod sa impeksion sa dugo sang napilasan sia samtang nagaawtopsiya sa bangkay. Samtang ginabasa niya ang report sang awtopsiya kay Kolletschka, narealisar ni Semmelweis nga sa pila ka kahimtangan, ang resulta pareho sa mga nagkalamatay bangod sa childbed fever. Gani namensar si Semmelweis nga basi ang ginkabig niya nga “mga hilo” halin sa bangkay amo ang rason nga nagakaimpeksion ang nagabusong nga mga pasyente, gani nagbalatian sila sing childbed fever. Ang mga doktor kag mga estudyante sa medisina, nga pirme nagaawtopsiya antes magkadto sa balataan, mahimo nga indi hungod nga nagpalaton sang balatian sa nagabusong nga nanay sa tion sang eksaminasyon ukon pagbata! Ang nagakapatay sa ikaduha nga klinika mas diutay bangod wala nagahimo sing awtopsiya ang mga estudyante sa midwifery.

Ginpatuman gilayon ni Semmelweis ang istrikto nga pagpanghinaw sang kamot, nga nagadalahig sa paghugas sang kamot sang gintunaw sa tubig nga chlorine antes mag-eksamin sa mga nagabusong. Talalupangdon gid ang mga resulta: nagnubo ang kadamuon sang mga napatay halin sa 18.27 porsiento sang Abril pakadto sa 0.19 porsiento sa katapusan sang tuig.

Indi tanan nalipay sa kadalag-an ni Semmelweis. Ang mga resulta sang iya pagtuon supak sa teoriya sang iya superyor parte sa childbed fever, kag naugot man sia sa pagpamilit ni Semmelweis. Sang ulihi, ginpahalin si Semmelweis sa iya obra sa Vienna kag nagbalik sia sa Hungary. Sia ang nagdumala sa departamento sang obstetrics sa St. Rochus Hospital sa Pest, diin ang iya pamaagi nakabuhin sing manubo pa sa 1 porsiento sang mga nagakapatay bangod sa childbed fever.

Sang 1861, ginbalhag ni Semmelweis ang iya sinulatan nga, The Cause, Concept, and Prophylaxis of Childbed Fever. Makapasubo nga sa sulod sang pila ka tuig wala ginbaton ang iya mga natukiban. Sang ulihi, indi maisip nga kabuhi nga nadula ang mahimo kuntani naluwas.

Ginkilala si Semmelweis sang ulihi nga isa sa mga amay sang moderno nga pamaagi sa pagpatay sang kagaw. Ang iya natukiban nakabulig agod mapabakod ang pagpati nga ang mikrobyo mahimo bangdan sing balatian. Bahin sia sang kasaysayan sang teoriya nga ang kagaw mahimo bangdan sang balatian, nga ginakabig nga “pinakaimportante nga kontribusyon sa patag sang medisina.” Makapainteres nga sang nagligad nga sobra 3,000 ka tuig, ang Kasuguan nga ginhatag kay Moises, nga ginlakip sang ulihi sa Biblia, naghatag sing mapuslanon nga giya parte sa nagakaigo nga pag-uyat sang bangkay.