Kahulugan sang Balita

“Malain nga Ideya”

Ang dugang nga pagkabalaka sa mahigko nga dugo nagtiklod sa mga propesyonal sa mediko nga usisaon liwat ang pagkakinahanglanon sang pagtayhon sing dugo. Si Henry B. Solo­way, M.D., editor sang balasahon nga Pathologist, nagsiling nga kutob sa umpisa ang pagtayhon gintublag sang mga palaligban. “Kutob sadto pa,” paathag niya, “ang pagtayhong sing dugo nga nahigkuan samtang ginatipon kag ginatago . . . ang ginbangdan sang madamong kamatayon gikan sa sepsis [impeksion] kag endo­toxic [makahililo] ­shock. Ang pagliton sang hepatitis B paagi sa dugo kag mga produkto sa dugo nagtuga sing daku nga kahadlok sang Inaway Kalibutan II.” Bisan pa sang maimbento ang teknikal nga mga paagi nga gindesinyo sa pagpasalig sang “walay peligro” nga suplay sang dugo, ang pagliton sang mga balatian subong sang AIDS nagapadayon.

Nangibabaw karon ang bag-ong kabalaka sa malawig nga pagkabuhi sang mga pasyente sa kanser pagkatapos mabusbusan diin ginagamit ang pagtayhon sing dugo. Si Solo­way nagsiling: “May dakung disbentaha sa kabuhi kon . . . ginatayhonan ang mga pasyente nga ginabusbusan tungod sa kanser sa baga, suso, kag colon.” Ano, nian, ang mga tal-us? Si Solo­way nagbaton: “Ang mga Saksi ni Jehova nagainsister . . . nga ang pagtayhon isa ka malain nga ideya. Ayhan pila ka adlaw mapamatod-an sila nga sayop. Apang sa karon may nagakaigo nga pamatuod nga nagasakdag sang ila ideya, walay sapayan sang pagprotesta sang mga nagatago sang dugo.”

Sa pagkamatuod, ang pagtuman sa balaan nga kasugoan ang naghilway sa mga Saksi ni Jehova sa madamong negatibo nga mga resulta sang pagtayhong sing dugo. Ang Levitico 17:14 nagasiling: “Indi kamo magkaon sang dugo sang bisan ano nga sahi sang unod, bangod ang kalag sang tagsa ka sahi sang unod yara sa dugo.” Kag ang mga Cristiano ginsilingan nga ‘maglihi sa dugo.’ (Binuhatan 15:28, 29) Sing maathag, ginatamod sang Dios ang pagpasulod sing dugo sa bisan ano nga dagway subong “malain nga ideya.”

“Ang Kal-ang sa Ebolusyon”

“Ang mga pakpak sang insekto wala magtuhaw gikan sa tiil ukon kamut ukon gikan sa bisan ano nga butang. Nag-umpisa sila subong ­tuman ka diutay nga bahin nga nagatapik sa likod.” Amo sina ang siling sang pamantalaan nga Svenska Dagbladet sang Sweden, nga nagareport nahanungod sa ulihi nga panalawsaw sa kon paano natigayon sang mga insekto ang ila mga pakpak. “Suno sa isa ka teoriya,” siling sang report, “kuntani magamit nila ang ila palaabuton nga mga pakpak subong nga daw fly­swatter sa pagdakop sa mga insekto, tubtob nga isa ka adlaw natukiban nila nga makalupad gali sila kag makapaibabaw halin sa duta pakadto sa kahanginan ukon makahapon gikan sa mga kahoy.”

Ginapakita man sang report nga ang mga biologo nagahinun-anon sang ideya nga ang “palaabuton nga mga pakpak,” samtang diutay pa kaayo para sa paglupad, sarang mangin so­lar re­ceptors para sa pagpainit-init kag pagpapagsik sang lawas. Ano ang nagapatubo sa ila gikan sa magamay pakadto sa bug-os nga kadakuon? “Yari diri ang kal-ang sa ebolusyon nga mabudlay ipaathag,” baton sang report.

Apang, ang Biblia maathag nga nagapakita kon paano nakuha sang mga insekto ang ila mga pakpak. “Ang Dios nagpadayon sa pagtuga . . . sa tagsa ka may pakpak nga tinuga nga nagalupad suno sa iya sahi,” siling sang Genesis 1:21. Samtang ang tinuig sang sientipiko nga panalawsaw nagresulta lamang sa ginabantabanta nga mga teoriya kag sa “kal-ang . . . nga mabudlay ipaathag,” ang kasaysayan sang Biblia nagahatag sang kilala nga mga katunayan. Ang makatilingala nga desinyo kag pagpanghikot sang mga pakpak sang insekto nagapamatuod indi sa bulag nga ebolusyon kundi sa intelihente nga Manunuga.

Abuso sa mga Tigulang

Ang mga tigulang labi nga nangin mga biktima sang abuso kag patumbaya. Kinaandan na karon ang mga balita tuhoy sa tigulang nga gintratar sing dimaayo, ginkawatan, ginsakit, kag ginpatay—bisan sa mga kadutaan diin ang mga tigulang kinabatasan nga ginatahod sing daku. Sa isa ka pungsod sa Sidlangan, “ang isa ka social worker nagasugid tuhoy sa isa ka tigulang nga babayi nga ginkadenahan sang iya pamilya sa sulod sang napulog-apat ka tuig kag gintugotan nga magpaligo kada duha ka semana lamang,” report sang Asiaweek. Nagadugang ini nga isa ka 60-anyos nga babayi sa isa ka pungsod sa Asia “ang napatay sining karon lang sa puluy-an sang mga tigulang. Ang iya anak nga lalaki kag umagad nga babayi wala man lang magkadto sang nagatagumatayon sia.” Matuod man ini sa Nakatundan nga mga pungsod. “Mga 1 sa 25 ka tigulang nga mga Amerikano ang ginapatumbayaan ukon ginaabusohan, sa balay man ukon sa mga institusyon,” siling sang U.S.News & World Report. “Ang patumbaya amo ang pinakakumon nga dagway sang dimaayo nga pagtratar . . . Apang ang pisikal nga abuso kag seksuwal nga abuso nagadugang.”

Ang mga pumuluyo sang dumaan nga Israel kag ang mga katapo man sang dumaan nga Cristianong kongregasyon ginlaygayan nga magpakita sing pagtahod, patugsiling, kag kadungganan sa mga tigulang. (Exodo 20:12; Levitico 19:32; Efeso 6:1, 2; 1 Timoteo 5:1, 2) Walay sapayan, si apostol Pablo nagtagna nga sa katapusan nga mga adlaw magaabot kita sa “makahalanguyos nga mga tion” diin ang mga tawo dugang nga magapahilayo gikan sa panuytuy sang Dios. (2 Timoteo 3:1) Ang isa sa mga karakteristiko nga ginsambit ni Pablo amo nga ang mga tawo mangin “kulang . . . sing normal tawhanon nga pagpalangga.” (2 Timoteo 3:2, 3, The New Testament in Modern English, ni J. B. Phillips) Sin-o ang makapangduhaduha sa kamatuoran sang iya pinamulong?