Mga Danyag Gikan sa Ginsaad nga Duta

Gikan sa Tabor Padulong sa Kadalag-an!

HANDURAWA nga yara ka sa isa ka torre kag nagatamwa ka sa duog nga gintabukan sang mga banas sang maragtas! Masaksihan mo gid ang maragtas nga nagakatabo.

Ang Biblikanhon nga duog sang Megiddo mahimo nga nagasibu gid sa sina nga paglaragway, kay natung-an ini sang importante nga mga ruta sang negosyo kag sang militar. Apang, sa pihak sang Nalupyakan sang Jezreel amo ang Bukid sang Tabor, nga nagatamwa man sa Via Maria, ang bantog nga ruta padulong sa mga siudad sang Fertile Crescent.⁠a

Kon tan-awon mo ang Tabor gikan sa halos tanan nga bahin sang rehiyon, madayaw gid ikaw. (Ipaanggid ang Jeremias 46:⁠18.) Ang katahom sang Tabor kitaon gid gikan sa mga palibot sini, kay ang korte kono sini makilal-an gikan sa tanan nga direksion. Ang torre sini nagaatubang sa kapatagan sa bagatnan, ang matambok nga Nalupyakan sang Jezreel, nga nagakonektar sang baybayon sa Nalupyakan sang Jordan.

Gikan sa bilog nga putukputukan sang Tabor, makatulok ka sa bagatnan sa siudad sang Jezreel, nga mahimo magapahanumdom sa imo sang pagpangabayo ni Jehu nga may kasingkal padulong sa harianon nga puluy-an ni Ahab kag sang makahuluya nga katapusan ni Jezebel. (1 Hari 21:​1; 2 Hari 9:​16-33) Sa malapit amo ang Megiddo. Sa Nakatundan nayon makita mo ang Bukid sang Carmel, nga sa diin ginhimo ni Elias ang paindisanay sa kalayo. (1 Hari, kapitulo 18) Gikan sa Tabor makita mo man kon sa diin ang suba sang Kison nagailig padulong sa dagat, kag mga 8 kilometros sa nakatundan-naaminhan nayon sa mga pukatod sang manubo nga Galilea amo ang Nazaret.

Apang ano nga hitabo sa Biblia ang ginapahanumdom sa imo kon sambiton ang Tabor? Mahimo gid nga amo ang tuhoy kay Debora kag kay Barak. Sang ila tion, ginpigos sang mga Canaanhon sa idalom ni Hari Jabin sang Hazor ang Israel sing 20 ka tuig. Nian ginpahulag ni manalagna Debora si Barak sa paghikot. Kag si Barak naman, ginpukaw niya ang napulo ka libo ka Israelinhon, nga ang kalabanan sa mga tribo ni Neftali kag Zebulun sa Galilea, kag gintipon sila sa Tabor. Kulang sila sing armas, kay wala sing taming ukon bangkaw sa Israel.​—⁠Hukom 5:​7-17.

Isa ka makapulunaw nga hubon sang militar ang nagkari batok sa ila. Si Heneral Sisera ni Jabin nagdala sing Canaanhon nga mga hangaway nga lupit sa hinganiban sa Nalupyakan sang Jezreel. Mahimo nga ang hitsura nila kaanggid sa naarmasan nga mga lalaki nga ginapakita sa tinigib nga laragway sa pader sang Egipto nga nailustrar sa masunod nga pahina, sa ibabaw sa tuo. Ang kasangkapan sa inaway sang Egipto nag-impluwensia sa sina nga paggamit sa Canaan, lakip ang makahaladlok gid nga bahin sang hinganiban ni Sisera​—⁠ang 900 ka kangga sa inaway!

Yadtong mga kangga sang Canaan mahimo gingamit subong masaylosaylo nga plataporma sa pagpakig-away. Mahimo nga ginhigot sang tsuper sini ang renda sa iya hawak agod nga ang iya kamot makauyat sing armas. Ukon mahimo nga nagkonsentrar sia sa pagpadalagan sa mga kabayo samtang may kaupod sia nga nagapakig-away. Ang mga kangga may salsalon nga mga garab gikan sa kubo sang ruyda. Para sa tinawo ni Barak nga nagatamwa gikan sa Tabor, ang madamo nga kangga mahimo nga makahaladlok nga indi mapunggan, indi madaug.

Apang, nanaad si Jehova kay Barak: “Buyukon ko sa imo sa suba sang Kison si Sisera . . . pati ang iya mga kangga kag ang iya kadam-an.” Sa sibu gid nga tion, ang isganan nga mga Israelihon dungan nga nagdulhog sa kiliran sang Tabor.​—⁠Hukom 4:​1-14.

Ang may kapin nga balor sang sa daw bentaha sang sorpresa nga pagsalakay amo ang bulig nga nabaton sang Israel gikan sa ila gamhanan nga Dios sa langit. Si Debora nag-amba sang ulihi: “Gikan sa langit nagpakig-away ang mga bituon, gikan sa ila mga alagyan nagpakig-away sila batok kay Sisera. Ang suba sang Kison nag-anod sa ila . . . O kalag ko, nag-abanse ka nga may kusog.” (Hukom 5:​20, 21) Huo, bisan pa ginpapalagyo sang diutay sing armas apang maisugon nga mga Israelinhon ang naarmasan nga mga Canaanhon, ginpat-od sang Dios ang matuod nga resulta. Ginpabaha niya sing hinali ang mamala nga suba, kag wala makahulag ang hinadlukan nga mga kangga.

Makita mo sa ubos ang bahin sang suba sang Kison. Kon tingulan, nagaawas ini kag ang palibot mangin katunggan. Handurawa ang mga kangga sa inaway sang Canaan nga nagapanikasog sa pagpalagyo sa sina nga lunang. Gin-anod sang baha ang pila sang nagapalagyo nga mga soldado ukon mga kangga, ukon sila nga duha. Sa pagdaug sang Israel, nadakpan pa gani sini si Heneral Sisera, nga nagbiya sang iya kangga, kag nagdalagan gikan sa duog sang inaway. Sa tapos sia magdangop sa layanglayang sang babayi nga si Jael, nagpili sia sing nagakaigo gid nga tion kag ginpatay ining kaaway.​—⁠Hukom 4:​17-22.

Sa amo, ang isa ka importante kag madaugon nga kapitulo sa maragtas sang Israel nagpahayag sa atubangan ni Debora kag sang iban pa nga mahimo nagatan-aw gikan sa bantog nga Bukid sang Tabor.

[Footnote]

[Picture Credit Line sa pahina 16]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Lines sa pahina 17]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.