‘Ang Isa ka Dahon Mahimo nga Magsilak sa Kadudulman Kaangay sang Isa ka Bituon’
KARON, ang mga badbad sang Balaan nga Kasulatan matigayon halos sa bug-os nga uniberso. Apang, ang binais tuhoy sa Biblia masami nga isa ka butang sang kabuhi kag kamatayon.
Sa libro nga Fifteenth Century Bibles, si Wendell Prime nagsulat: “Katluan ka tuig pagkatapos maimbento ang pag-imprinta, ang Inkisisyon bug-os nga nagapanghikot sing madinalag-on sa Espanya. Sa 342,000 ka tawo nga ginsilutan paagi sini sa sadto nga pungsod 32,000 ang ginsunog nga buhi. Ang Biblia amo ang nagdala sa ila sa kalayo sang pagkamartir. Makangilidlis man amo ang ahente sang Inkisisyon sa Italya, sa aminhan kag bagatnan. Ang mga arsobispo, nga ginbuligan sang Inkisisyon, nagsunog sa mga Biblia kag sa mga bumalasa sini. Ginhimo ni Nero ang pila ka mga Cristiano nga mga suga sa kalibutan paagi sa pagsunog sa ila, nga nasulod sa sako, napinturahan sing alkitran, naggamit sa ila subong mga kandila sa pagsulo sa lugar sang iya mga pagpatuyang. Apang ang mga kalye sang mga siudad sa Europa may dabok nga mga Biblia. Ang mga Biblia indi kaangay sang mga nagabasa sini nga mahimo paimulon, hublasan, sakiton, kumpulon kag isikway. Bisan ang isa ka dahon nga nakalampuwas mahimo nga makalusot sa kadulom sining kadudulman kaangay sang isa ka bituon.” (Italiko amon.)
Ang ginalaragway sang awtor nga si Prime aktuwal nga natabo sa kaso sang pahina sang Biblia nga ginapakita diri. Amo ini ang colophon nga pahina, kon sayuron, ang katapusan nga pahina sang libro nga may sinulatan nga nagapakilala sa manugbadbad. Ang duha ka magkatupad nga mga kolumna sa ibabaw amo ang katapusan nga mga bersikulo sang Apokalipsis, ukon sang tulun-an sang Bugna.
Nahanungod sini nga tulun-an, ang The Cambridge History of the Bible nagasiling: “Ang Catalan nga badbad sang Biblia ni Bonifacio Ferrer gin-imprinta sa Valencia, 1478; ang tanan matigayon nga mga kopya ginsunog sang Inkisisyon antes sang 1500, apang ang isa ka dahon nakalampuwas sa librarya sang Hispanic Society of America.” (Italiko amon.)
Si Wendell Prime nagsiling man: “Sa hinadlukan nga mga klerigo ang Biblia dapat sunugon. Mas daku pa kuntani ang kalayo kon madamo nga Biblia ang nakit-an nila. Sa madamo nga mga lugar wala sing Biblia nga mga dabok bangod lamang ang awtoridad makugi gid sa pagpangita sang tanan nga Biblia amo kon ngaa wala na sing mga Biblia nga masunog.” Walay sapayan sang amo ka daku nga mga panikasog agod dulaon ang mga Biblia nga gintuyo para sa kinaandan nga mga tawo, madamo nga mga kopya ang wala nasunog. Si Prime nagdugang: “Ang mga Biblia natipigan bangod gindala ini sang mga tinapok, ukon bangod gintago kaangay sang bilidhon nga mga bato kag metal sa panahon sang kasisit-an kag katalagman.”
Ang manalagna sang Dios nga si Isaias nagsulat: “Ang tanan nga unod berde nga hilamon . . . Ang berde nga hilamon nagakalaya, ang bulak nagakalayong; apang tuhoy sa pulong sang Dios, ini nagapabilin tubtob sa tion nga dinapat-od.” (Isaias 40:6, 8) Sa mga siglo, madamo nga mga nagahigugma sa Biblia kag madamong maisog nga mga manugbadbad ang nagpasimpalad kag nag-antos sing daku tungod sa Pulong sang Dios. Apang, indi mapasalig sang tawhanon nga mga panikasog lamang nga matipigan ini. Bangod sini nga pagtipig, ginapasalamatan naton ang Awtor sang Biblia, nga si Jehova.
[Picture Credit Line sa pahina 7]
Sa maayong kabubut-on sang The Hispanic Society of America, New York