Dapat Ko Bala Utangan ang Akon Utod?

ANG kinagot nga bata ni Simon nagamasakit kag nagakinahanglan gilayon sing bulong. Apang imol kaayo si Simon kag indi niya masarangan ini. Ano ang iya himuon? Ti, ang isa niya ka masigka-Cristiano nga si Michael maayo ang pangabuhi sangsa iya. Basi pautangon sia ni Michael sing kuwarta. Apang, nahibaluan gid ni Simon nga indi niya mabayaran ang utang.a

Sang ginpalapitan sia ni Simon, naglibog ang ulo ni Michael. Nakita niya ang matuod nga kinahanglanon apang may panagupnop sia nga indi mabayaran ni Simon ang kuwarta bangod haluson gani niya mapakaon ang iya pamilya. Ano ang himuon ni Michael?

Sa madamo nga pungsod, ang mga tawo hinali lang madulaan sing palangabuhian kag wala sing kuwarta ukon pasiguro nga ibayad sa mga balayran sa pagpabulong. Mahimo nga imposible ang mag-utang sa bangko ukon tuman kataas ang ginapangayo nga interes. Kon may mag-utwas nga emerhensia, ang lamang nga solusyon mahimo nga amo ang mag-utang sa isa ka abyan. Apang, antes mangutang, may pila ka importante nga mga butang nga dapat binagbinagon.

Binagbinaga ang Kabilihanan

Ang Kasulatan nagahatag sing mga panuytoy para sa mga nagapautang kag sa nagautang. Paagi sa pagpamati sa sini nga laygay, malikawan naton ang madamong dipaghangpanay kag paglainay sing buot.

Halimbawa, ginapahanumdom sa aton sang Biblia nga indi naton pagpakadiutayon ang pagpangutang sing kuwarta. Ginlaygayan ni apostol Pablo ang mga Cristiano sa Roma: “Indi kamo mag-utang kay bisan sin-o sing bisan ano nga butang, luwas nga higugmaon ang isa kag isa; kay sia nga nagahigugma sang iya isigkatawo nakatuman sang kasuguan.” (Roma 13:8) Nagakadapat nga ang lamang nga utang sang isa ka Cristiano sa iban amo ang gugma. Sa amo, mahimo naton anay pamangkuton ang aton kaugalingon, ‘Kinahanglanon gid bala ini nga utang?’

Kon huo ang sabat, nian maalamon nga binagbinagon ang mga resulta sang pagpangutang. Ginpakita ni Jesucristo nga ang importante nga mga desisyon nagakinahanglan sing mahalungon nga pagbinagbinag kag pagplano. Ginpamangkot niya ang iya mga disipulo: “Sin-o sa inyo nga nagahandum sa pagtukod sing torre ang wala anay nagalingkod kag bulubantaon ang kabilihanan, agod mahibaluan kon bala may bastante sia nga inugpahuman sa sini?” (Lucas 14:28) Ini nga prinsipio naaplikar kon nagabinagbinag kon bala mangutang ikaw sa isa ka utod. Ang pagbulubanta sa kadakuon sang utang nagakahulugan sing pagbulubanta kon paano kag kon san-o naton bayaran ini.

Ang nagapautang may kinamatarong nga mahibaluan kon paano kag kon san-o bayaran ang utang. Paagi sa mahalungon nga pagbinagbinag, masabat naton sia sing espesipiko. Nabulubanta na bala naton ang kabilihanan sang pagbayad sa utang sa sulod sang nagakaigo nga kalawigon sang tion? Huo, mahapos lamang ang magsiling sa aton utod: “Bayaran ko ikaw sa labing madali nga panahon. Makasalig ka sa akon.” Apang indi bala nga dapat naton atubangon ini nga mga butang sa mas responsable nga paagi? Dapat kita mangin determinado sa panugod pa lamang nga bayaran ang utang, sanglit amo sina ang ginasugo sa aton ni Jehova. “Ang malauton nagapangutang kag wala nagabayad,” siling sang Salmo 37:21.

Paagi sa pagbulubanta kon paano kag kon san-o naton bayaran ang utang, ginapahanumdom naton ang aton kaugalingon tuhoy sa serioso nga obligasyon nga aton ginasudlan. Ginapahilayo kita sini sa dinagakaigo nga kautangan. May mga bentaha kon likawan naton nga mangutang. Ang Hulubaton 22:7 nagapaandam: “Ang nagautang ulipon sang nagapautang.” Bisan pa mag-utod sa espirituwal ang nagapautang ukon nagapangutang, maapektuhan gihapon sang utang ang ila kaangtanan sa pila ka kasangkaron. Ang mga dipaghangpanay bangod sa mga utang nagtublag pa gani sa paghidait sang pila ka kongregasyon.

Ipaathag Kon Ngaa Kinahanglanon ang Kuwarta

Ang nagapautang may kinamatarong gid nga mahibaluan kon paano naton gamiton ang gin-utang nga kuwarta. Luwas sa sini nga utang, mangutang man bala kita sa iban? Kon amo, dapat naton ipaathag ini, kay makaapektar ini sa aton ikasarang sa pagbayad.

Importante gid nga mahibaluan ang kinatuhayan sang utang agod gamiton sa negosyo kag sang utang bangod sang emerhensia. Ang isa ka utod wala sing Makasulatanhon nga obligasyon nga magpautang sing kuwarta agod gamiton sa negosyo, apang mahimo nga mapahulag sia nga magbulig kon ang isa ka utod wala sing kuwarta para sa panguna nga mga kinahanglanon subong sang pagkaon, panapton, ukon kinahanglanon nga bulong. Ang pagkaprangka kag pagkamaminatud-on sa sining mga butang makabulig nga malikawan ang mga dipaghangpanay.—Efeso 4:25.

Isulat ang mga Kasugtanan

Ang nasulat nga rekord sang kasugtanan importante agod malikawan naton ang mga dipaghangpanay sa ulihi. Madali malipatan ang espesipiko nga mga detalye sang isa ka kasugtanan kon indi ini pag-isulat. Dapat naton isulat ang gin-utang nga kantidad kag kon san-o ini bayaran. Maayo kon pirmahan sang nagapautang kag sang nagapangutang ang kasugtanan kag magtago sing personal nila nga kopya. Ginapakita sang Biblia nga himuan sing mga dokumento ang mga kasugtanan tuhoy sa kuwarta. Wala madugay antes ginlaglag sang mga Babilonianhon ang Jerusalem, ginsugo ni Jehova si Jeremias nga magbakal sing isa ka puna sang duta gikan sa isa sang iya mga himata. Makabenepisyo kita kon repasuhon naton ang paagi sang pagbaklanay.

“Kag ginbakal ko ang latagon nga yara sa Anatot kay Hananel nga anak sang akon tiyo sa amay,” siling ni Jeremias. “Kag gintimbangan ko sia sing kuwarta, pito ka siklo kag napulo ka bilog nga pilak. Nian ginpirmahan ko ang kalig-unan kag ginselyuhan ini kag nagtawag sing mga saksi samtang ginatimbang ko ang kuwarta sa mga timbangan. Pagkatapos ginkuha ko ang kalig-unan sang pagbakal, ang naselyuhan suno sa kasuguan kag regulasyon, kag ang isa nga nabukad; kag ginhatag ko ang kalig-unan sang pagbakal kay Baruc nga anak ni Neria ang anak ni Maseya sa atubangan ni Hananel nga anak sang akon tiyo sa amay kag sa atubangan sang mga saksi nga nagpirma sa kalig-unan sang pagbakal, sa atubangan sang tanan nga Judiyo nga nagalingkod sa Luwang Sang Bantay.” (Jeremias 32:9-12) Walay sapayan nga ini nga halimbawa isa ka kasugtanan sa pagbakal sa baylo nga sa pag-utang, ginapakita sini ang importansia sa paghimo sing mga kasugtanan tuhoy sa kuwarta sa maathag, sibu nga paagi.—Tan-awa ang The Watchtower, Mayo 1, 1973, pahina 287-8.

Kon may mag-utwas nga mga kabudlayan, dapat ini lubaron sang mga Cristiano nahisuno sa laygay ni Jesus sa Mateo 18:15-17. Apang ang isa ka gulang nga nakabulig sa sining mga butang nagkomento: “Sa halos tanan nga kahimtangan, wala sing nasulat nga kasugtanan. Subong resulta, wala maghangpanay ang duha ka bahin kon paano bayaran ang utang. Kumbinsido ako nga ang paghimo sing nasulat nga kasugtanan tuhoy sining mga butang isa ka tanda sang gugma, indi sang walay pagsalig.”

Sa tion nga makahimo kita sing kasugtanan, dapat nga tumanon naton ang aton ginpangako. Si Jesus nagalaygay: “Ang inyo pulong nga Huo magakahulugan sing Huo, ang inyo Indi, Indi; kay ang bisan ano nga labi pa sa sini nagagikan sa isa nga malauton.” (Mateo 5:37) Kon ginaupangan kita sang pila ka wala ginapaabot nga mga problema nga mabayaran ang utang suno sa eskedyul, dapat naton ipaathag sa gilayon ang kahimtangan sa nagpautang. Ayhan tugutan niya kita nga bayaran ang utang sing pautay-utay sa sulod sang malawig nga tion.

Apang, ang indi maayo nga mga kahimtangan wala nagahilway sa aton sa aton mga salabton. Ang tawo nga nagakahadlok kay Jehova nagahimo sang iya bug-os nga masarangan nga tumanon ang iya ginpangako. (Salmo 15:4) Bisan pa mahimo nga indi matabo ang mga butang suno sa aton ginapaabot, dapat kita mangin handa sa paghimo sing mga sakripisyo nga bayaran ang aton mga kautangan, tungod amo ina ang aton Cristiano nga salabton.

Maghalong sa Pagpahulam sing Kuwarta

Sa pagkamatuod, indi lamang ang nagapautang ang dapat magbinagbinag sing mahalungon sa mga butang. Dapat man binagbinagon sang utod nga nagapautang ang kabilihanan. Antes magpahulam sing kuwarta, maayo kon maghinguyang kita sing tion nga binagbinagon naton sing mahalungon kag sing realistiko ang mga butang. Ang Biblia nagapaandam, nga nagasiling: “Indi magbuylog sa ila nga nagadagpianay sing mga kamot, ukon sa mga nagapasalig tungod sa mga utang.”—Hulubaton 22:26.

Antes magpasugot, binagbinaga ang matabo kon indi ikaw mabayaran sang utod. Mapigaduhan ka bala mismo? Bisan kon maayo pa ang mga motibo sang utod, mahimo magbag-o ang mga kahimtangan ukon magsayop ang iya mga pagbulubanta. Ang Santiago 4:14 nagapahanumdom sa aton tanan: “Wala ninyo mahibalui kon mangin ano buwas ang inyo kabuhi. Kay usbong kamo nga nagatuhaw sing makadali kag nian nagakadula.”—Ipaanggid ang Manugwali 9:11.

Maalamon nga binagbinagon ang reputasyon sang nagautang, ilabi na kon tuhoy sa utang nga gamiton sa negosyo. Kilala bala sia nga masaligan, ukon gastador bala sia? Mahuyugon bala sia sa pagkadto sa lainlain nga kongregasyon agod mangutang sa iban? Maayo nga dumdumon naton ining mga pinamulong: “Ang wala sing eksperiensia nagapati sa tanan nga pulong, apang ginabinagbinag sang maalamon ang iya mga tikang.”—Hulubaton 14:15.

Kon kaisa, ang pagpangutang mahimo nga indi gani maayo sa nagautang. Mahimo ini mangin kabug-atan sa iya, nagadula sang iya kalipay. Luyag bala naton ‘ulipunon’ ina nga utod? Maapektuhan bala sang utang ang aton kaangtanan, nagatuga sing kabudlayan ukon kahuya pa gani kon indi niya mabayaran ini?

Kon may matuod gid nga pagkinahanglan, mahimo bala nga magregalo na lamang kita sa baylo nga magpautang, bisan pa kon diutay lamang ang kantidad? Ginapalig-on kita sang Kasulatan nga magmaluluy-on kon makita naton nga napigaduhan ang aton utod. “Ang matarong nagapakita sing pabor kag nagahatag sing mga regalo,” amba sang salmista. (Salmo 37:21) Dapat kita mapahulag sang gugma nga himuon ang aton masarangan sa paghatag sing praktikal nga bulig sa pigado nga mga kauturan.—Santiago 2:15, 16.

Binagbinaga sing Mahalungon ang Imo mga Tikang

Sanglit ang mga utang mahimo gid tunaan sang dipaghangpanay, mahimo naton tamdon ini subong katapusan nga solusyon sa baylo sang mahapos nga pililian. Subong sang ginpakita kaina, ang nagautang dapat mangin prangka sa nagapautang, ginahimuan sing kasulatan kon paano kag kon san-o bayaran ang utang. Kag kon may daku gid nga kabudlayan, ang regalo mahimo nga amo ang pinakamaayo nga solusyon.

Wala ginpautang ni Michael si Simon sing kuwarta nga iya ginahangyo. Sa baylo, ginhatagan sia ni Michael sing medyo manubo nga kantidad subong regalo. Nagpasalamat gid si Simon sa amo nga bulig sa pagbayad sa bulong sang iya bata. Kag nalipay si Michael bangod napakita niya ang utudnon nga gugma sa praktikal nga paagi. (Hulubaton 14:21; Binuhatan 20:35) Sanday Michael kag Simon nagapaabot sa tion sa idalom sang paggahom sang Ginharian diin si Cristo ‘magaluwas sa nawad-an nga nagapangayo sing bulig’ kag wala sing isa ang magasiling, “nagamasakit ako.” (Salmo 72:12; Isaias 33:24) Samtang wala pa, dapat naton binagbinagon sing maayo ang aton mga tikang kon mapilitan kita sa pag-utang sa isa ka utod.

[Footnote]

[Retrato sa pahina 25]

Ang paghimo sing nasulat nga mga kasugtanan tuhoy sa utang isa ka tanda sang gugma, indi sang walay pagsalig