Pagkabuhi sa Sulod sang Tapik nga Pamilya

—Interbyu sa direktor sang Stepfamily Foundation

Ginton-an ni Gng. Jeannette Lofas, direktor sang Stepfamily Foundation kag kabulig nga awtor sang Living in Step, ang tumalagsahon nga mga pag-ipit sa sulod sang tapik nga pamilya. Ang masunod nga interbyu sa iya sang isa ka katapo nga manunulat sang Awake! nagasugid kon paano ini maatubang sing madinalag-on.

P. Gng. Lofas, ngaa kabudlay gid mangin tapik nga ginikanan?

S. Sa masami ang isa ka tapik nga ginikanan nagasugod nga may mitiko nga lagob sa mata kag sa ulihi makatigayon sia sing matuodtuod gid. Ang kalabanan sang tapik nga ginikanan nagalaum nga kilalahon sila subong biolohiko nga ginikanan. Sa masami, indi nila matigayon ini. Sing hungod ukon dihungod, pirme sila nagatinguha nga pamatod-an ang ila kaugalingon nga subong sini. Sa masami ginasikway sang tapik nga kabataan ining pagkaginikanan bangod sang ila pagbatyag nga indi ini pag-unong sa ila napatay nga ginikanan. Ang biolohiko nga ginikanan may balaan nga duog. Sa umpisa ang tapik nga ginikanan sikwayon. Indi pirme subong sini, ‘Kon ginahigugma mo ako, higugmaon mo ang akon kabataan.’

P. Ngaa masami nga indi mainabyanon ang tapik nga kabataan?

S. Nabudlayan gid ang bata sa diborsio. Nagalain ang buot sang bata nga wala si Mommy niya ukon si Daddy niya agod magpakita sa iya sing nagakaigo nga igtalupangod. Sa masami ginapaupok sang kabataan ining malain nga buot sa tapik nga ginikanan. Ginatawag ini nga displacement. Gani ang tapik nga mga ginikanan masami nga amo ang ginapaukpan sining malain nga mga buot. Sa hinali, ang bata magasing-al sa imo.

P. Paano mo mabuligan ang bata sa paglandas sining “malain” nga buot?

S. Una, dapat kilalahon sang ginikanan kag sang kabataan nga ina nga mga balatyagon normal nga bahin sang dynamics, ukon bitula sang panimuot, sang isa ka tapik nga pamilya. Kon basulon mo ang bata ukon basulon mo ang tapik nga ginikanan sa baylo sang dynamics, daku nga gamo ang matigayon mo. Dapat mahangpan sang kabataan nga sa umpisa normal nga mainit sila kag maakig kag mapaslawan. Sa masami, ang pagbulig lamang sa bata nga mahangpan kon ngaa amo sina ang iya ginabatyag kag nagapakita sing kahanuklog sa iya isa ka daku nga bulig. Dapat pasaligon sang biolohiko nga ginikanan ang bata nga pirme sia may pinasahi nga kahimtangan kag busa wala sing rason nga kahadlokan niya ang tapik nga ginikanan nga basi agawon ina nga kahimtangan.

P. Mahimo bala disiplinahon sang tapik nga ginikanan ang tapik nga anak?

S. Huo, paagi sa paghatag sing mga regulasyon sa balay sa umpisa pa lang. Ang gugma nagakahulugan nga hatagan mo ang kabataan sing mga dulunan kag indi sila pagtugutan nga indi makontrol. Ang disiplina kag gugma dapat balansehon, sa sulod ukon sa guwa sang tapik nga pamilya. Apang sa pagkabuhi sa sulod sang tapik nga pamilya, ang gugma masami nga mabudlay batyagon. Ang dugo kag ang maragtas wala, gani mahimo nga magsobra ang reaksion sang tapik nga ginikanan, ukon mahimo nga kaugtan sang tapik nga bata ang disiplina gikan sa “dumuluong.” Dapat tukuron sang tapik nga amay ang iya awtoridad paagi sa pagpanguna sa baylo sang pagmandar.

P. Ano ang nagatuga sing serioso nga mga palaligban nga sililutan?

S. Kon ang amay kag iloy magsumpakilay sa atubangan sang kabataan. Ang pinakagrabe nga butang sa kabuhi sang bata amo ang makita ang duha ka adulto nga nagasumpakilay. Sa sini ang bata wala sing malisoan. Kon ang tapik nga pamilya wala sing pagsulundan, makahalapay ini. Importante gid nga maghambalanay sing pribado ang mga ginikanan, kag mag-ugyon sa kon ano ang mga talaksan sa sulod sang balay kag ang mga resulta kon lalison ini. Nian dapat nila ini ipaathag sa bata. Amo sini ang ginsiling sang isa ka tapik nga amay: “Katahom gid kon ang iloy magsiling, ‘Ini sia ang akon bana, ang imo tiyo. Kami nga duha ang magapadaku sa imo.’”

P. Daw ano ka importante ang relasyon sang mag-asawa?

S. Amo ini ang una nga relasyon, kag dapat nga malig-on ini; kay kon indi, ang tanan indi man magmadinalag-on. Dapat kamo magtukod sang ginatawag naton nga kusog sang mag-asawa. Nagatuga ini sing nagaunungay nga pamilya. Kon wala sini, indi lamang nga nasamo nga mga mensahe ang mahatag ninyo sa kabataan kundi magabugsok ini sing lambay sa ulot ninyo nga duha. Magguwa subong mag-asawa. Kalipayi ang pag-atipan sa kabataan subong mag-asawa, nga wala ginapabug-atan ang isa ka ginikanan lamang.

P. Makabulig bala ang relihioso nga mga prinsipio?

S. Huo, daku gid ang mabulig sini. Makabulig ini sa imo nga pasayluhon ang diutay nga mga sala. Halimbawa, mahimo nga kon kaisa magsayop ang bana kag paboran niya ang iya biolohiko nga anak. Maakig ang asawa. Pasayluhon bala sang asawa ang indi salapakon nga pagbaisay, nga wala nagadumot bangod sang natabo? Matuod, nagsayop ang bana. Gani ano? Natabo na ini. Ano karon ang himuon naton sa tapos sini? Ang iya relihioso nga mga prinsipio nakabulig bangod amo sini ang ginhunahuna sang asawa: ‘Ano ang kabubut-on sang Dios? Nga tinguhaon naton nga magmadinalag-on ang pamilya. Gani ano karon ang dapat naton himuon agod matabo ina? Paagi sa sinsero nga pagtinguha nga sundon ang kabubut-on sang Dios, magamadinalag-on ini.’