Sayop nga Panayasat sang Bag-ong Teknolohiya

KON magsiling ang doktor nga ang iya panayasat nagapakita nga may balatian ikaw, mapat-od mo bala nga husto gid ang iya panayasat? Ang report nga ginbalhag sang pamantalaan sa Can­ada nga The Globe and Mail nagasiling nga indi pirme! “Sang ginpaanggid ang mga natukiban sa awtopsiya kag ang kabangdanan sang kamatayon nga ginreport sang doktor nasapwan sang pag-usisa nga nagsayop ang doktor sing 10 tubtob 30 por siento.” Amo sini walay sapayan sang pagdagsa sang kasangkapan sa panayasat sang bag-ong teknolohiya. Sing makawiwili, si Dr. T. F. Mc­El­li­gott, presidente sang Can­a­dian As­so­cia­tion of Pa­thol­ogists, nagahunahuna nga ang sobra nga pagsalig sa sina nga kasangkapan isa ka bahin sang problema.

“May yara karon bag-o nga kasangkapan sa pagtan-aw nga nagapakita sang laragway sang ginasayasat,” siling niya, “nga madamo nga manugbulong ang nagabatyag nga wala sing daku nga maton-an gikan sa awtopsiya, amo kon ngaa wala nila ginapangabay ini.” Sia nagsiling, “Sa banta ko indi husto ini nga panghunahuna.” Ginpatalupangod man sang pamantalaan ang pila ka pag-usisa kasan-o lang nga nagpakita sing “sayop nga panayasat sa mga 20 por siento sang makamamatay nga balatian.”

Halimbawa, sa isa ka eskwelahan nga ospital sa unibersidad sang Estados Unidos, ang 30-ka tuig nga pag-usisa sa mga awtopsiya “nakasapo nga, sa baylo nga pauswagon ang kabilugan nga pagkahusto sang mga panayasat, ang pagsalig sa mga pagtesting sang mga makina sang bag-ong teknolohiya . . . aktuwal nga isa ka kabangdanan sang sayop nga panayasat sa pila ka kaso.” Subong man, sa isa ka ospital sa Win­ni­peg, Can­ada, 13 porsiento sang mga awtopsiya nga ginhimo sang 1983 “ang nakasapo sing sayop nga panayasat nga, kon natukiban ini antes sang kamatayon, mahimo nga nagresulta ini sa mas malawig nga kabuhi sang pasyente ukon posible nga pag-ayo.”

Sa isa pa ka ospital sa Win­ni­peg, ang pag-usisa sa awtopsiya sa 200 ka bangkay “nagsiling nga 24 por siento ang nakasapo sing nanuhaytuhay nga mga balatian sang sa nasayasat. Sa 10 por siento, mahimo nga tuhay ang resulta kon husto ang panayasat nga nahimo antes sang kamatayon.” Bangod sining makapakibot nga mga kamatuoran, maalamon para sa mga tawo nga may serioso nga mga problema sa lawas nga magpangayo sing kapin sa isa ka opinyon gikan sa independiente nga mga doktor.