Ang Pagtamod sang Biblia

Pirme Bala Ginatapos sang Tagsa ka Adlaw sang Pagpanuga ang Ginsugdan sini?

SA TION kag tion, ang mga Saksi ni Jehova nagabaton sing mga pamangkot nahanungod sa pagpasunod sang pagpanuga subong sang ginahatag sa libro nila nga Life—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation? Ang iban sining mga pamangkot nagapatalupangod sang pagpasunod nga ginsambit sa libro kag sang pagpasunod nga ginaangkon sang kalabanan nga mga geologo para sa sining mga hitabo.

Halimbawa, naobserbahan nga ginalista sang mga geologo ang pagluntad sang mga pispis pagkatapos sang mga mamalya, samtang ang Creation nga libro, sa pahina 37, nagapakita nga ang mga pispis gintuga antes sang mga mamalya.

Sing makawiwili, samtang madamong mga geologo ang nagahunahuna nga ang mga pispis nagkari pagkatapos sang mga mamalya, ang iban nagapati nga ang mga mamalya nagluntad pagkatapos sang mga pispis. Ang isa ka halimbawa sang naulihi nga kaso makita sa libro nga Evolution ni Colin Patterson, pahina 132. Nagapakita ini nga ang ebidensia halin sa rekord sang fossil indi pat-od.

Apang nakita bala pirme sang tagsa ka adlaw sang pagpanuga sa Genesis kapitulo 1 ang katapusan sang kon ano ang ginsugdan sa sina nga adlaw, ukon nagpadayon bala ang mga hitabo sa pagpanuga labaw pa sa adlaw nga ginsugdan sini? Pasad sa Biblia, ang Creation nga libro nagasiling nga ang nagalupad nga mga tinuga ginsugdan nga gintuga sa wala pa ang mga mamalya. Ang Hebreong tinaga nga ginbadbad nga “nagalupad nga mga tinuga” sa Genesis 1:20 amo ang ʽohph kag mahimo nagalakip sang may pakpak nga mga insekto kag nagalupad nga mga reptilya subong sang pterosaurs. Ang unang mga insekto mahimo nga nagauna sa mga tinuga kaangay sang pterosaurs, kag ining may pakpak nga reptilya mahimo nga nagluntad sa wala pa ang mga pispis kag mga mamalya.

Wala ginarekord sing tul-id sang kasaysayan sang Biblia ang tanan nga mga buhat sa pagpanuga ni Jehova nga Dios. Ginalista lamang sini sing pasunod ang iban sang dalagku nga mga hitabo may kaangtanan sa paghanda sang duta para sa mga butang nga buhi kag ginapakita ang mahim-ong nga pagluntad sang dalagku nga mga kategoriya sang mga tanom kag mga sapat. Nahisanto sa sini, wala ginalista sing tuhay sang Genesis ang may pakpak nga mga insekto, nagalupad nga mga reptilya, kag mga pispis kundi gintingob sila sa ubos sang kabilugan, nagalakip sa tanan nga Hebreong tinaga nga ginbadbad nga “nagalupad nga mga tinuga.”

Sa Biblia ang dihimpit nga kahimtangan sang Hebreong mga berbo nga gingamit sa Genesis kapitulo 1 nagapakita nga ang pagpanuga nagadalahig sa dalayon nga hilikuton sang Dios. Kag ang mga adlaw sang pagpanuga sa Genesis kapitulo 1 indi 24-oras nga mga adlaw, kundi nagalawig ini sing linibo ka mga tuig.—Tan-awa ang Life—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation, pahina 26-7.

Halimbawa, ang Genesis 1:3 nagasugid nahanungod sa pagtuga sang kapawa sa nahaunang adlaw. Suno sa badbad ni J. W. Watts, ina nga bersikulo mabasa: “Pagkatapos ang Dios nagsiling, ‘Magmay kapawa’; kag amat-amat nga may kapawa.” Ang badbad ni Benjamin Wills Newton nagahatag sing kaanggid nga laragway nahanungod sa dalayon nga proseso nga ginsugdan: “Kag ang Dios nagpadayon sa pagsiling [palaabuton], Magmay Kapawa, kag ang Kapawa nagpadayon nga nangin amo [palaabuton].” (Ang mga bracket iya ni Newton; amon ang mga italiko sa duha ka teksto.) Ang kapawa nga naglusot sa kadaygan sing amat-amat nagdugang sa kasanag, kag ang proseso nagpadayon tubtob sa palaabuton.—Tan-awa ang New World Translation of the Holy Scriptures—With References, ginbalhag sang Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., Appendix 3C, pahina 1572-3.

Ang nahaunang adlaw wala matapos sa “pagtuga” sang kapawa kon nahanungod sa duta. Sa pagkamatuod, ang ginahalinan sini nagluntad sa wala pa yadtong nahaunang adlaw apang dikitaon gikan sa kadaygan sang duta. (Genesis 1:1) Ang nakita lamang sang nahaunang adlaw amo ang paglusot sang lapnag nga kapawa sa kadaygan sang duta, ginpaposible bangod sang pagnipis sang madulom nga anib nga nagatabon sang duta kaangay sang ‘putos.’ (Job 38:9) Ang pagsanag sang kadaygan amat-amat nga nagdugang bangod sang pagnipis sang nagaputos nga mga anib.

Sa ikaduhang adlaw sang pagpanuga, ginpain sang Dios ang mga tubig sa kadaygan sang duta kag sa ibabaw sini, nagabilin sing kahawaan, ukon atmospera, sa ulot sang mga tubig sa ibabaw kag sang mga tubig sa ubos. Subong sang ginasiling sang badbad ni Watts sa Genesis 1:6, 7: “Nian ang Dios nagpadayon, nga nagasiling, ‘Magmay kahawaan sa tunga sang mga tubig, kag magpain sang mga tubig sa mga tubig.’ Busa, ang Dios nagpadayon sa pagpain sang mga tubig nga yara sa idalom sang kahawaan sa mga tubig nga yara sa ibabaw sang kahawaan; kag amat-amat ini nga nangin amo.” (Italiko amon.) Subong nga sa nahaunang adlaw nakita ang pagluntad sang kapawa sa kadaygan sang duta apang indi sing kompleto, nakita man sa ikaduhang adlaw ang pagsugod sang kahawaan. Ang kompleto nga kahimtangan wala sa gilayon malab-ot.

Ang badbad ni Watts sang Genesis 1:9, 11 nagasiling nahanungod sa ikatlong adlaw: “Nian ang Dios nagpadayon, nga nagasiling, ‘Magtingob ang mga tubig nga yara sa idalom sang mga langit sa isa ka duog, kag magpahayag ang mamala nga duta’; kag amat-amat ini nga nangin amo. Kag ang Dios nagpadayon, nga nagasiling, ‘Magpatubo ang duta sing hilamon, sing mga gamhon nga nagadala sing binhi, kag mga kahoy nga nagadala sing bunga suno sa ila sari, nga may binhi, sa ibabaw sang duta’; kag amat-amat nga nangin subong sini.” (Italiko amon.) Ang paggamit sa tinaga nga “amat-amat” nagapakita sang dalayon nga hilikuton sa pagpanuga, tuhay sa isa ka hitabo sa isa ka punto sa lakat sang panahon.

Nakita sa ikaapat nga adlaw ang dramatiko nga pagbalhin: “Nian ang Dios nagpadayon, nga nagasiling, ‘Magmay mga sulo sa kahawaan sang mga langit sa pagpain sang adlaw sa gab-i, kag sila mangin tandaan kag nga sa mga panag-on kag nga sa mga adlaw kag mga tuig. Kag sila nangin sulo sa kahawaan sang langit sa pag-iwag sa duta’; kag amat-amat ini nga nangin amo. Kag ang Dios nagpadayon sa paghimo sang duha ka dalagkung sulo, ang labi ka dakung sulo sa paggahom sa kaadlawon, kag ang labi ka diutay nga sulo sa paggahom sa kagab-ihon, ang mga bituon man.”—Genesis 1:14-16, Watts, italiko amon.

Karon, sa nahaunang tion, ang labi ka nakonsentrar nga adlaw nakalab-ot sa kadaygan sang duta. Ang tuburan sang kapawa—adlaw kag bulan kag mga bituon—sarang makita gikan sa kadaygan sang duta. Sa kasaysayan sang nahaunang adlaw sang pagpanuga, ang Hebreong tinaga para sa kapawa amo ang ’ohr, kapawa sa kabilugan nga kahulugan; apang sa ikaapat nga adlaw, amo ini ang ma·’ohrʹ, nagakahulugan sing tuburan sang kapawa.

Ang ikalima nga adlaw ginpakilala paagi sa pagtuga sa mga dagway sang kabuhi nga nagapuyo sa tubig, ayhan ang dakung mga reptilya sa tubig. Ang rekord sang Genesis mabasa: “Kag ang Dios nagpadayon sa pagsiling: ‘Magpadagaya ang mga tubig sing buhi nga mga kalag kag maglupad ang nagalupad nga mga tinuga sa ibabaw sang duta sa wayang nga kahawaan sang mga langit.’ Gani ang Dios nagtuga sing dalagkung mga gadya sa kadagatan kag sang tagsa ka tinuga nga buhi nga nagagiho, nga nagdagaya sa mga tubig suno sa ila mga sari, kag sang tagsa ka pispis nga pakpakan suno sa iya sari. Kag nakita sang Dios ini nga maayo.” (Genesis 1:20, 21) Tion man ini nga ang nagalupad nga mga tinuga nagsugod sa pagluntad. Ang pagtuga sa “tagsa ka pispis nga pakpakan suno sa iya sari” nagpadayon pagkatapos sang pagsugod sinang dag-on sang pagpanuga sang ikalima nga adlaw.

Ang Genesis 2:9 daw nagatudlo sa dalayon nga pagpanuga may kaangtanan sa nagalupad nga mga tinuga, kay ini nagasiling: “Si Yahweh Dios nagpadayon sa paghimo gikan sa duta sang tagsa ka sapat sang latagon kag sang tagsa ka pispis [“tagsa ka nagalupad nga tinuga,” NW] sang kahanginan kag gindala sila sa tawo sa pagtan-aw kon ano ang itawag niya sa ila.”—Watts, italiko amon.a

Busa ang rekord sang Biblia sa Genesis kapitulo 1 nagapakita nga ang masangkad nga kategoriya sang mga tanom kag mga sapat nagsugod nga gintuga sang Dios sang ang duta yara na sa kahimtangan nga nagakaigo para sa isa ka sahi sang tinuga. Ang pagpuno sa sining masangkad nga kategoriya sing madamong indibiduwal nga mga sari sang kabuhi, subong sang “nagalupad nga mga tinuga,” isa ka amat-amat, nagapadayon nga hilikuton sang Dios. Ining dalayon nga pagpanghikot sang Dios nagpadayon labaw pa sa katapusan sang adlaw sang pagpanuga nga ginsugdan sini.

Ang rekord sang geolohiya indi kompleto kag kinahanglan nga patpaton suno sa teoretiko nga huyog sang mga nagapanikasog sa pagbungkag sa salamo nga katunayan. Subong sang ginpakita sa Creation nga libro, ang Biblia pirme nga eksakto kon nagahinun-anon ini sang sientipiko nga mga butang, lakip sang pagpasunod sang pagpanuga.

[Blurb sa pahina 13]

Ang dalayon nga hilikuton sa pagpanuga ginpakita paagi sa paggamit sing tinaga nga “amat-amat”

[Blurb sa pahina 14]

Ang pagtuga sa lainlain nga sari sang kabuhi isa ka dalayon nga hilikuton sang Dios

[Mga piktyur sa pahina 15]

Ang kapawa nagluntad sa duta sa nahaunang adlaw, apang nagsanag pa gid sa masunod nga mga adlaw

Adlaw 1

Adlaw 2

Adlaw 3

Adlaw 4

[Picture Credit Line sa pahina 12]

The Bettmann Archive