Ang Bill of Rights​—Ngaa Kinahanglanon Ini?

ANG Bill of Rights sang Estados Unidos nangin tuman ka interesante amo nga sa sulod sang 50 ka tuig, mga 700 ka libro ang ginsulat tuhoy sa sini​—kapin sa 40 sa ila ang ginsulat sang sini lang nga tuig. Sanglit ang 1991 amo ang ika-200 nga anibersaryo sang pag-adoptar sang Bill of Rights, labi pa nga nangin interesado ang mga tawo sa sini. Apang, ginapakita sang surbe nga 59 porsiento sang mga tawo sa Amerika ang wala makahibalo kon ano ang Bill of Rights.

Sang ang Konstitusyon sang Estados Unidos ginpalig-on sang 1788, nagkinahanglan ini sing mga pagbag-o agod mag-athag sang mga kahimtangan nga indi klaro sa Konstitusyon. Sang 1791 gindugang ang una nga napulo ka pagbag-o sa Konstitusyon. Ining napulo ka pagbag-o may kahilabtanan sa kahilwayan kag ginkilala subong ang Bill of Rights, kay ginagarantiya sini sa mga pumuluyo sang Estados Unidos ang pila ka indibiduwal nga mga kahilwayan.

Ngaa Kinahanglanon?

Ngaa kinahanglan pa sang Estados Unidos ang Bill of Rights? May mabakod na ini nga Konstitusyon nga gindesinyo agod “siguruhon ang Pagpakamaayo sang Kahilwayan” sa iya mga banwahanon. Kinahanglan ang mga pagbag-o kay mismo ang Konstitusyon nagaunod sing kitaon nga mga pagbuhin: Wala sing maathag nga ginasambit nga garantiya sang indibiduwal nga mga kinamatarong.

Ang katalagman nga ginakahadlukan sang kalabanan nga mga Amerikano amo ang abuso nga pagpahilabot sang gobierno nasyonal nga mahimo mag-agaw sang indibiduwal nga mga kahilwayan, ilabi na ang relihioso nga kahilwayan. Ginpakita sang istoryador nga si Charles Warren ang pila ka rason sang amo nga kahadlok. Sia nagsiling:

“Ang mga tawo sa tanan nga sektor nagapangatarungan nga, samtang ang una nga katuyuan sang Konstitusyon amo ang pagpasad sang isa ka gobierno, ang iya ikaduha nga katuyuan, nga may tupong nga kabilihanan, amo ang pag-amlig sa mga pumuluyo batok sa gobierno. Ini amo ang isa ka butang nga gintudlo sang tanan nga maragtas kag sang tanan nga naeksperiensiahan sang tawo. . . .

“Nagkabuhi sila sa mabudlay nga mga tinuig, sa diin nakita nila nga ang mga gobierno, harianon man ukon estado, nagtapak sang tawhanon nga kinamatarong nga sa diin sila kag ang ila mga katigulangan sa mga kolonya kag sa Inglattera nakig-away agod matigayon ini. . . . Nahibaluan nila nga kon ano man ang ginhimo sang gobierno sang nagligad, mahimo nga himuon man sang gobierno sa palaabuton, bisan pa ang nagagahom sa porma nga harianon, estado, ukon nasyonalistiko . . . kag determinado sila nga sa Amerika, ang amo nga sahi sang pagginahom maupangan sing pat-od bisan sa pagsugod pa lamang.”

Matuod nga madamo nga konstitusyon sang estado ang may limitado lamang nga bill of rights. Apang ang matuod ginapakita sang rekord nga ang makahaladlok nga pagdingot sang kahilwayan tuman ka kinaandan sa pila ka mga estado.

Gindala sang mga kolonyalista ang madamo nga padugi sang Daan nga Kalibutan sa ila Bag-o nga Kalibutan. Ginhingabot nila ang magagmay nga mga grupo kag ginpaboran ang iban nga relihioso nga grupo labaw sa iban. Gani sang maglapta ang balita nga may konstitusyon nga ginahimo, ang mahigugmaon sa kahilwayan nga mga tawo naghimo dayon sing isa ka hublag nga tigayunon ang isa ka pungsudnon nga bill of rights agod siguraduhon ang ila kahilwayan kag ang Simbahan mahamulag sa Estado.

Kon ang mga tawo may daku gid nga kahadlok sa isa ka sentralisado nga gobierno nasyonal, ngaa luyag pa nila nga magtukod sini? Sa tapos mapirmahan ang Deklarasyon sang Independesia sang 1776, ginkinahanglan ang isa ka bag-o nga sistema sang panggobierno. Ang paggahom sang Britanya sa iya mga kolonya natapos na. Sa amo, ang mga estado nag-adoptar sing isa ka Artikulo sang Kompederasyon, nga nagtingob sa ila subong isa ka pungsod​—apang sa ngalan lamang. Subong sa ginsiling sang isa ka istoryador: ‘Ang tagsa luyag nga magpanghikot subong napain nga yunit, ang kahisa kag paindis-indis nangibabaw sa pagpakig-angot sang mga estado sa isa kag isa.’

Busa, gindisenyo ang isa ka gobierno nasyonal, nga ginahuman sang supremo nga lehislatibo, ehekutibo, kag hudisyal nga sanga. Ining tatlo ka sanga nagapanghikot sa sulod sang sistema sang pagtadlong kag pagbalanse subong pangamlig batok sa diktatorial nga paggahom. Ang hudisyal nga sanga amo sing labi na ang manugpangamlig kag manugpakilala sang konstitusyunal nga mga kinamatarong. Ang Korte Suprema amo ang pinakamataas nga korte sang pungsod, kag ini amo ang manugpakilala sang kasuguan.

Ang pinakauna nga Kongreso nga nagsapol sang 1789, nagpanghikot sing makugi sa ginsaad nga Bill of Rights. Ang resulta: napulo ka pagbag-o, ukon pagpauswag sa Konstitusyon. Ini nga pagbag-o nangin bahin sang Konstitusyon 200 ka tuig na ang nagligad, sang Disiembre 15, 1791​—sobra sa tatlo ka tuig pagkatapos nga gin-adoptar ang Konstitusyon.

Kahilwayan sa Relihion

Sa tanan nga kinamatarong nga ginagarantiyahan sang Bill of Rights, ang kahilwayan sa relihion amo ang pinakaimportante. Ang pinakauna nga bahin sang Una nga Pagbag-o mabasa: “Ang Kongreso indi dapat maghimo sing kasuguan tuhoy sa pagpasad sang isa ka relihion, ukon magadumili sang hilway nga pagpabutyag sini; ukon magabuhin sang kahilwayan sa paghambal.”

Talupangda nga ining pagbag-o ginapatuhoy sa Kongreso, indi sa lehislatura sang estado. Apang sang gin-adoptar ang Ikakatorse nga Pagbag-o sang 1868, ang Una nga Pagbag-o gin-aplikar man sa estado. Nag-aman ini sing pungsudnon nga pag-amlig sang konstitusyon batok sa paglapas sang estado sa indibiduwal nga kahilwayan.

Ang Una nga Pagbag-o nagadumili sa Kongreso sa paglatid sa kahilwayan sang relihion. Ginadumilian man sini ang Kongreso sa pagtukod sing isa ka simbahan ukon maghimo sing kasuguan tuhoy sa isa ka simbahan. Ang dinalan nga ‘batok sa pagtukod sing isa ka relihion paagi sa kasuguan’ ginhungod agod magpatindog, subong sang ginasiling ni Thomas Jefferson, “sing pader nga nagapain sang Simbahan kag Estado.”

Ang Una nga Pagbag-o nagagarantiya sing kahilwayan sa pagpabutyag sing opinyon kag sang ginabatyag, sa relihioso kag sa sekular man, kag ining pagbag-o mangin isa ka daku nga isyu sa konstitusyon sa palaabuton. Ang mga Manunukod nga Amay nakahibalo nga ang relihioso nga kahilwayan nagaapektar sing daku sa kahilwayan sibil kag sa kabaliskaran.

Ngaa Una Gid ang Relihion?

Talalupangdon nga ang mga manugdihon sang Bill of Rights nagpili nga binagbinagon una ang tuhoy sa relihion. Bangod sang siniglo kalawig nga pag-ilinaway sang relihion sa ila nga duta, ang indi mapanas nga mga inagihan nagapabilin sa ila hunahuna kag tagipusuon. Gani determinado sila nga magbantay batok sa pagsulit sining mapait nga pag-ilinaway.

Ang kahilwayan sa relihion tuman ka importante bangod ini nga mga tawo naghalin sa mga kadutaan nga sa diin may mga kasuguan batok sa apostasya, erehiya, pagkapapa, kag pagpakamalaut kag bisan batok sa kapaslawan sa pagsakdag sa Simbahan sa pinansial. Ang mga silot sa kapaslawan sa pagtuman sa sini nga mga kasuguan mahimo nga amo ang pagpaantos, pagbilanggo, ukon kamatayon. Sa amo si Thomas Jefferson kag si James Madison hanuot nga nakitluoy nga painon ang Simbahan kag ang Estado. Indi na dapat pagpaboran sang gobierno ang mga kaparian ukon hingabuton ang mga wala nagaugyon!

Ang pila ka pagtamod ni Madison nga huptan ang relihion nga nahamulag sa Estado narekord sa isa ka dokumento nga ginatig-uluhan “A Memorial and Remonstrance.” Maathag nga nangatarungan sia nga ang matuod nga relihion wala nagakinahanglan sing pagsakdag sang kasuguan, nga wala sing isa nga pabayaron sing buhis agod sakdagon ang isa ka relihion, kag nga ang paghingabot amo ang indi malikawan nga resulta sang relihion nga ginapasad sang gobierno. Nagpaandam man si Madison nga ang amo nga pagpasad makapahinay sang Cristianong pag-ebanghelyo.

Si Jefferson nag-ugyon kay Madison kag nagsiling nga ang pagsakdag sang Estado nagapaluya sa Cristianong relihion: ‘Ang Cristianismo nag-uswag tatlo ka gatos ka tuig na ang nagligad nga wala ginpasad sang estado. Sang pagkatapos nga ginpasad ini sa idalom ni emperador Constantino, naghuyang ini gikan sa iya pagkaputli.’​—Under God, ni Garry Wills.

Ang Korte Suprema kag ang Relihioso nga Kahilwayan

Mga 200 ka tuig na sugod sang ginpalig-on ang Bill of Rights. Ang iya mga garantiya nangin nagakaigo sa sosyal kag politikal nga mga kahimtangan sang ika-17 kag ika-18 nga siglo. Mangin nagakabagay pa bala ini gihapon nga Bill of Rights sa nagabag-o nga mga pagkinahanglan sang mga pumuluyo sa masunod nga 200 ka gatos ka tuig? Huo, bangod ginasiling ini nga may “mapinadayunon nga mga prinsipio” nga sarang “makapasibu sa nanuhaytuhay nga krisis sa pagpanghikot sang tawo.”

Ang labing importante nga prinsipio ‘ginpasibu sa tanan nga krisis sa pagpanghikot sang tawo,’ sa Korte Suprema sang Estados Unidos ilabi na sa pagpaathag sang mga kahilwayan sibil. Ang Korte nagtugot sing mga kahilwayan nga indi dapat paghilabtan sang gobierno. Subong ginapakita sang isa ka istoryador, ang Korte amo ang manugbalanse sa tunga sang organisado nga katilingban kag sang indibiduwal nga kinamatarong.

Sang nagligad nga 50 ka tuig, ang mga Saksi ni Jehova nagpasaka sa Korte Suprema sing madamo nga kaso may kahilabtanan sa kahilwayan sa paghambal kag kahilwayan sa pagsimba. Kalabanan sini nga mga kaso nagadalahig sing kinamatarong sa pagpalapnag sing mga opinyon.a

Mahimo nga ginabálay sang Bill of Rights ang kahilwayan, apang ang libro nga The Supreme Court and Individual Rights, ni Elder Witt, may tig-ulo nga mabasa “Mga Saksi ni Jehova: Manugbálay sing Kahilwayan.” Ini nagasiling: “Suno sa konstitusyunal nga istoryador nga si Robert F. Cushman, ang mga miembro sini nga sekta nagdala sing mga treinta ka dalagku nga kaso nga nagtilaw sang prinsipyo sang relihioso nga kahilwayan sa Korte Suprema sugod sang 1938. Sa kalabanan sadto nga mga kaso, ang Korte nagpaguwa sing paborable nga desisyon sa ila.”

Apang sang 1940 ang desisyon sa bantog nga Minersville School District v. Gobitis nangin batok sa mga Saksi ni Jehova sa isyu sang pagsaludo sa bandera. Ginsakdag sini ang pilit nga pagsaludo sa bandera nga seremonya. Si G. Hukom Frankfurter nagpahayag sing opinyon sang mayoriya kag nagsiling nga samtang ‘ang kahilwayan kag pagpahanugot kag maayong pagtamod’ nagapabor sa pamilya Gobitas, sia nagapati nga ang mga hukom dapat nga magsunod sa pinili nga mga tiglawas. Buot silingon ang mga politiko dapat nga tugutan sa paghimo sing kasuguan nga nagalatid sang kahilwayan sa relihion. Apang amo gid ini ang ginadumilian sang Bill of Rights.

Ang tanan bala nga kapungsuran magaadoptar sing konstitusyon nga may bill of rights? Madamo ang wala maghimo sini, kag kon ang maragtas isa ka talaksan, madamo ang indi magahimo sini. Gani ang maglaum nga ang tanan nga pungsod magahimo sing dokumento nga magadula sang pagpigos kag pangapinan ang diretso sang tanan magadul-ong lamang sa kapaslawan.

Ang Gobierno nga Indi Magapaslaw

Kon amo, indi gid bala matuman ang bug-os kalibutan nga paghandum sa kahilwayan, hustisya kag pagkaalangay? Sa kabaliskaran, malapit na naton matigayon ang katumanan sinang madugay na nga handum. Ngaa? Bangod nagakabuhi kita sa tion nga madugay na ginahambal sa tagna sang Biblia, sa diin ang tanan nga mapiguson nga gobierno kag ang pagkontrol sa tawhanon nga hilikuton buslan sang panguluhan nga amo ang gintudlo ni Jesucristo nga ipangamuyo sang iya mga sumulunod​—ang Ginharian sang Dios.​—Mateo 6:​9, 10.

Ang makahalalit nga mga hitabo nga nagakatabo sa sining aton ika-20 nga siglo nagahatag sing pamatuod nga yari na kita sa katapusan nga adlaw sang sistema sang mga butang kag nga sa dili madugay ang langitnon nga Ginharian sang Dios magabulos sa paggahom sa ibabaw sang duta. (Mateo 24:​3-13; 2 Timoteo 3:​1-5) Subong ginatagna sang Biblia: “Sa adlaw sadtong mga hari [nagaluntad nga mga panguluhan sa karon] ang Dios sang mga langit magapatindog sing [langitnon] ginharian nga . . . indi pag-ihatag sa iban nga katawhan. Dugmukon sini kag papason ang tanan nga ginharian [nga nagaluntad sa karon], kag ini magatindog sa walay katapusan.”​—Daniel 2:44.

Ano ang buot silingon sini para sa matarong sing tagipusuon nga mga indibiduwal? Ang Pulong sang Dios nagasaad: “Kag sa dili madugay, kag ang malauton wala na . . . apang ang mapailubon magapanubli sang duta, kag magakalipay sa kabuganaan sang paghidait.” (Salmo 37:​10, 11) Sa idalom sang langitnon nga Ginharian sang Dios, magaabot sa duta ang permanente nga paghidait kag kalig-unan. Sa amo, kag sa amo lamang nga tion, nga ang tunay nga kahilwayan, hustisya, pagkaalangay, kag bug-os kalibutan nga paghiliutod matigayon sa bug-os nga duta.

[Mga footnote]

Sa mga rekord sang korte, ang “Gobitas” sayop nga gintigbato.

Labaw sa 170 ka pamantalaan ang nagpakamalaut sa sa desisyon. Diutay lamang ang nagsakdag sini. Ang halos tanan legal nga mga komentaryo nagpamatok sa sini. Indi katingalahan nga ining desisyon ginbag-o sa sulod sang tatlo ka tuig. Nian sa West Virginia State Board of Education v. Barnette, si G. Hukom Jackson nagsiling sa Korte: “Ang panguna nga katuyuan sang Bill of Rights amo ang pagkuha sa pila ka butang gikan sa politikal nga binangig, agod ibutang sila sa isa ka lugar nga indi malab-ot sang mayoriya kag sang mga opisyal kag agod mapasad sila subong legal nga mga prinsipio nga gamiton sa mga korte. Ang kinamatarong sang isa sa kabuhi, kahilwayan, pagkabutang, kahilwayan sa paghambal, kahilwayan sa pagpahayag, kahilwayan sa pagsimba kag pagtipon kag iban pa sadsaran nga mga kinamatarong indi dapat ipaidalom sa piniliay; indi ini nasandig sa resulta sang piniliay.”

Sa rekord sang korte, ang “Barnett” sayop nga gintigbato.

Ang piniliay ginapat-od sang mayoriya. Apang ang sadsaran nga kahilwayan sang Bill of Rights nagaamlig sa minoriya gikan sa pagpigos sang mayoriya kag sa gahom sang Estado. Sang sini lang, si Hukom Sandra Day O’Connor nagsulat: “Sa akon pagtamod, ang Una nga Pagbag-o ginhimo agod pat-od nga maamligan ang mga kinamatarong sang pila nga ang relihioso nga hilikuton wala ginapakigbahinan sang mayoriya kag mahimo ginatamod nga may pagpamatok.” Mahimo gid nga amo man sini ang ginahunahuna sang mga Manugbalay sang Konstitusyon kag sang Bill of Rights.