Ang Pagbangon kag Pagkapukan sang Kalibutan sang Komersio

Ngaa Usisaon ang Kalibutan sang Komersio?

MABUDLAY handurawon ang isa ka kalibutan nga wala sing pagribalay sa politika, pagsinuay sa relihion, kag kabalaka sa ekonomiya. Apektado kita sa kada adlaw sang politika, relihion, kag negosyo sa madamo nga paagi. Kuhaa ining tatlo ka haligi sang tawhanon nga katilingban, kag ang resulta mahimo nga kinagubot.

Sa bisan diin nga ang mga tawo nagakabuhi sing tingob, ang isa ka sistema sang ekonomiya​—pagdumala sa panimalay​—kinahanglanon agod maghatag sa ila sing mga butang kag mga serbisyo nga ginakinahanglan nila. (Tan-awa ang kahon sa ubos.) Gani nagatinguha ang tagsa ka panimalay nga mangin maayo ang ila ekonomiya. Subong man, ang ekonomiya sang tagsa ka gobierno nagakinahanglan sing apat ka sadsaran nga butang: (1) pagpat-od kon ano nga mga butang kag mga serbisyo ang ipatubas, (2) pagdesisyon kon paano ining mga butang kag mga serbisyo ipatubas, (3) paghibalo kon paano ibaligya ang napatubas, kag dayon (4) pagkontrol sang mga butang agod nga ang ekonomiya mag-uswag sa nagakaigo nga kadasigon kag magahatag sing trabaho para sa tanan.

Ang mga sistema sang ekonomiya nga natukod sang tawo indi mapanghiwala nga naghimo sang kabuhi nga kapin kasulhay, nagahatag sa aton sing mga butang kag mga serbisyo nga indi naton mahatag sa aton kaugalingon. Ining mga sistema masami nga nagpauswag sang mga talaksan sang pagkabuhi. Bangod sang nag-uswag nga komunikasyon, sarang naton malab-ot ang mga tawo sa bisan diin nga bahin sang kalibutan paagi sa telepono sa sulod sang mga segundo, mapadala sa ila ang materyal paagi sa fax sa sulod sang mga minuto, kag makalakbay sa sulod lamang sang mga inoras agod makahambal sila.

Apang, indi naton pagkalipatan nga ang kalibutan sang negosyo nagaimpluwensia sa mga tawo sa isa ka paagi nga may mas malayo nga epekto. Upod sa relihion kag sa politika, maapektuhan sini ang aton palaabuton.a Gani nagakaigo nga iliso naton karon ang aton igtalupangod sa ikatlo nga pangunang elemento sang katilingban sang tawo, ang kalibutan sang negosyo. Paano ini nangin tuman ka gamhanan? Sa diin ini nagapadulong? Ano ang ginapahangop sini para sa aton sing personal?

[Mga footnote]

[Kahon sa pahina 5]

Paglaragway sa Kalibutan sang Negosyo

Mahimo mabudlayan ka sa paglaragway sang tinaga subong sang “komersio,” “negosyo,” “industriya,” “patikang,” kag “ekonomiya.” Ginalaragway sang Collins Cobuild English Language Dictionary ang “komersio” subong “ang mga hilikuton kag mga paagi nga nadalahig sa pagbakal kag sa pagbaligya sing mga butang.” Nagadalahig ini sing “negosyo,” nga amo “ang hilikuton sa pagbakal, pagbaligya, ukon pagbayluhanay sing mga butang ukon mga serbisyo sa ulot sang mga tawo, mga kompanya, ukon mga pungsod.” Sa pagkamatuod, dapat anay iprodukto ukon iproseso ang mga butang antes sila mabaligya, isa ka proseso nga nakilal-an subong “industriya.” Kag ang hilikuton nga naangot sa komersio kag negosyo ginatawag nga “patikang.”

Tuhoy sa “ekonomiya,” amo ini “ang pagtuon tuhoy sa pagpatubas sing manggad kag pagkonsumo sing mga butang kag mga serbisyo sa isa ka katilingban, kag ang pag-organisar sang kuwarta, industriya, kag negosyo.” Ang nagahatag sa aton sing dugang pa nga paghangop sa kahulugan sining tinaga amo ang katunayan nga ginkuha ini sa Griegong mga gamot nga nagapatuhoy sa pagdumala sa isa ka panimalay ukon estado.