Si Hemingway kag ang Pasista nga Saludo

Sang 1938 ang bantog nga manunulat nga si Ernest Hemingway naugot sa duha ka laragway. Ang isa nagpakita sang linya sang patay nga kabataan sa Barcelona, Espanya, nga ginpatay sang mga bomba nga ginhulog sang hangaway ni Franco sa Spanish Civil War (1936-39). Sa kamatuoran, sadto nga okasyon, sa 875 nga napatay, 118 ang kabataan. Nagpalibog si Hemingway kon sin-o ang nagmando sadto nga pagbomba sa mga sibilyan.

Dugang pa nga natublag si Hemingway sang isa ka balita gikan sa New York Herald Tribune nga nagasiling nga sa Nueva York, si Patrick Cardinal Hayes nangamuyo para sa kadalag-an sang hangaway ni Heneral Franco sa Espanya. Apang ano ang ikaduha nga laragway nga nagtublag sa awtor?

Amo yadto ang laragway sang Espanyol nga mga opisyal sang hangaway kag sang klero sa atubangan sang katedral sang Santiago de Compostela, sa naaminhan nga Espanya, nga nagasaludo samtang nagalabay ang nagamartsa nga mga tropa. Ano ang makatulublag gid sa sina? Si Hemingway nagsulat: “Ginakilala ko si Heneral Aranda kag si Heneral Davila . . . kag ginakilala ko ang saludo nga ila ginahatag. Amo ini ang saludo sang dumaan na regular nga hangaway sang Espanya. Ang wala ko ginakilala amo ang saludo nga ginahatag sang Obispo sang Lugo, sang Arsobispo sang Santiago, sang Kanon sang Santiago, kag sang Obispo sang Madrid. Pasista nga saludo bala ang ila ginahatag? Saludo bala yadto sang mga Nazi kag sang Italyano nga pasista?” Amo gid sa pagkamatuod!

Naglibog ang ulo ni Hemingway sa nakita niya nga kabataan nga ginpatay sang mga bomba nga ginhulog sang mga Katoliko kag sang Katoliko nga mga obispo. Ayhan nahibaluan niya nga ginbendisyunan sang Espanyol nga Katolikong klero ang inaway sibil sa Espanya subong isa ka balaan nga krusada. Kapin sa 500,000 ka Espanyol ang nadulaan sang ila kabuhi sa sadtong inaway bangod sang magkatuhay nga sosyal kag politikal nga mga ideya, nga nangin amo man ang ensayo ni Hitler para sa Inaway Kalibutanon II.

Ano yadto ang ginsulat sang utod sa iloy ni Jesus nga si Santiago? “O kamo nga mga dimatutom, wala bala kamo makahibalo nga ang paghigugma sa kalibutan pagpakig-away sa Dios? Ang isa ka tawo ginatandaan subong kaaway sang Dios kon pilion niya nga mangin abyan sang kalibutan.” Ang klero sang Cristiandad, luwas sa pila lamang, pirme nga nakig-abyan sa politikal kag militar nga mga manuggahom sang kalibutan.​—Santiago 4:​4, The New American Bible, Saint Joseph Edition.

[Picture Credit Line sa pahina 31]

A.G.E. Fotostock