Ano ang Kahulugan sang Easter sa Imo?
ALAS 8:30 sang gab-i. Sa sulod sang madulom nga simbahan sa naaminhan nga Aprika nga 300 ka tuig ang kadugayon, mga 20 ka diakono nga nagasuksok sing maputi nga malaba nga panapton ang nagapangadi kag nagabombo sang ila mga tambor. Ang kahumot sang insienso naghil-ob gikan sa mga suludlan sini. Ang isa ka grupo sang mga pari nagbuylog karon sa seremonya, nga ginabasa ang Biblia sa Geez, isa ka dumaan nga hambal nga ginagamit sa rito sang pagsimba. Ang mga sumilimba nagapamati. Pila lamang sa mga nagtambong ang makahangop sang ginahambal. Ang rito nagpadayon tubtob sang alas tres sang kaagahon.
Sa Siudad sang Batikano ang papa naghiwat sing pinasahi nga Misa. Ang iya tumalambong para sa sining tumalagsahon nga miting ginahuman sang bug-os nga hubon sang mga diplomatiko sang Batikano, upod sa ginatos ka kardinal, prelado, pari, kag mga madre kag linibo ka peregrino.
Sa tabok sang Atlantiko, sa Siudad sang Nueva York, ang pulisiya nagbutang sing mga lambay agod indi makasulod ang mga salakyan sa makagalanyat nga Fifth Avenue. Ang prosesyon sang mga taga-Nueva York nga may elegante nga mga panapton—ang mga lalaki may kalo kag nagasul-ob sing matahom nga mga bayo nga panggab-i nga mahimo nagalakip sing kapa nga may ikog-ikog kag ang mga babayi may makagalanyat nga mga bonet—nagparada sa avenue nga may maduagon nga kapagsik.
Ano ang okasyon? Amo ang pagsaulog sing Easter ukon Paskuwa sang Pagkabanhaw. Sa bilog nga kalibutan, may mga tawo nga nagatahod sing daku sa sining relihioso nga selebrasyon. Gintawag ini sang iban nga reyna sang mga kapiestahan kag festum festorum—Latin para sa “piesta sang mga kapiestahan.”
Daw Ano Ini ka Importante sa Imo?
Ano ang ginahunahuna mo nahanungod sa Easter? Nahibaluan mo bala kon ngaa ginasaulog ini? Madamo ang wala makahibalo. Ang surbe nga ginhimo sa Britanya nagpakita nga 1 sa kada 3 ka taga-Britanya ang wala makahibalo sang rason sang Easter. Apang, sa Britanya, subong man sa kalabanan sang iban pa nga pungsod sa kalibutan, ang Easter isa gihapon ka labing importante nga relihiosong selebrasyon sang Cristiandad.
Suno sa The New Encyclopædia Britannica, ang Easter amo ang “nagapanguna nga piesta sang Cristianong Tuig sang Iglesia, sa pagsaulog sang Pagkabanhaw ni Jesucristo sa ikatlo nga adlaw sa tapos sia Ginlansang sa Krus.” Ang libro nga Easter—Its Story and Meaning nagapaathag nga ang Easter amo ang “labing daku nga piesta sang Cristianong Tuig, nga ginasaulog upod ang daku gid nga kalipay, bangod nagasaad ini sing kaangay nga pagkabanhaw sa tanan nga nagbaton sang Pagtuluuhan ni Cristo.” Serioso ka bala sa pagsaulog sing Easter? Nagapati gid bala ikaw nga ang Easter may kaangtanan sa imo paglaum sa kabuhi sa palaabuton?
Madamo ang wala nagatamod sang Easter nga may subong sina nga pagtahod. Nagkomento sa pagnegosyo sang Easter, gintawag ini sang isa ka pamantalaan nga “Ang Labing Daku nga Sugilanon nga Nabaligya.” Nagdugang pa ini: “Ang Easter, ang labing importante nga Cristianong selebrasyon, nangin amo ang ikaduha sa pinakadaku nga selebrasyon para sa pagregaluhay, siling sang mga nagapanghimo sing mga hampanganan.” Sa pagkamatuod, ang pinakadaku amo ang Krismas, kag ang iban nga mga opisyal sang iglesia nagabatyag nga ang paghimo sa Easter nga mangin indi isa ka bug-os relihioso nga selebrasyon ginsunod sa ginhimo sa Krismas.
Halimbawa, sang panahon sang Easter sang 1989, ang mga pabrika sang dulse sa Estados Unidos nagpaabot nga makabaligya sila sing $815 milyones. Amo ini ang ikaduha sa pinakadaku nga panahon sang dulse sa Estados Unidos sa tapos sang Krismas. Ang isa ka kompanya nagapatubas sing kapin sa isa ka gatos ka sahi sang korte koneho nga mga dulse para sa Easter.
Suno sa The Detroit News, si Jack Santino, ang propesor sang dinumaan kag popular nga kultura sa Bowling Green State University sa Ohio, nagbaton nga ang paghimo sa Easter nga mangin isa ka indi bug-os relihioso nga selebrasyon ‘ “kinaiya” sang karon nga katilingban nga may huyog sa pagbakal kag sa pagbaligya sing mga butang.’ Gindugang sang pamantalaan nga ang “koneho [sang Easter]—indi ang pagkabanhaw—ang nangin sentro sang Easter.”
Isa Lamang ka Lain Pa nga Selebrasyon
Sa Naaminhan nga Hemisferio, ang Easter nagadungan sa pagsugod sang tigpamulak kag masami nga naiguan man sang isa ka semana nga bakasyon gikan sa mga eskwelahan kag mga kolehiyo. Gani kon posible, ang mga pamatan-on nagapanong sa mainit-init nga pasyaran agod magsinadya sa higad sang baybay. Ginatamod sang iban ang panahon sang Easter subong isa lamang ka katapusan sang panahon sang ski—ang ila katapusan nga kahigayunan sa pagdalhay-dalhay sa mga bakulod.
Sa Norway, sa diin halos 88 porsiento sang populasyon ang natungod sa Lutheran Evangelical nga iglesia sang estado, mga 14 porsiento lamang sang ginsurbe sa isa ka pagtuon sining karon lang ang nagsiling nga mahimo masimba sila sa panahon sang Easter. Mga 75 porsiento ang nagabaton nga wala na nila ginatamod ang Easter subong isa ka relihioso nga selebrasyon. Nagsiling sila nga mas maayo pa nga mag-ski na lang sila.
Para sa madamo, ang pila sang importante nga mga emblema sang Easter nangin simbulo sang paglipaylipay kag mga hampang. Ang itlog, halimbawa, mahimo nga amo ang labing bantog nga simbulo sang Easter sa madamo nga pungsod. Ang simbulismo sang itlog tuman ka relihioso. Ginapatihan nga ang pagkabanhaw ni Jesucristo ginalaragway sang bag-ong kabuhi nga nagaguwa gikan sa daw wala sing kabuhi nga itlog. Busa, ang kinabatasan nga pagpuni sing mga itlog nga may makagalanyat nga mga duag kag mga desinyo isa ka importante nga bahin sang Easter nga selebrasyon.
Apang para sa iban, ang una nga kapuslanan sang itlog sang Easter amo ang paglingaw sa kabataan. Sa isa ka banwa ang tradisyonal nga pagpangita sa itlog sang Easter sa lokal nga simbahan nagadangat sa paghabuyanay sing itlog! “Para sa kabataan,” siling ni Robert J. Myers sa iya libro nga Celebrations, “ang Easter nagakahulugan sing paglipaylipay, mga sorpresa, kag ayhan bastante nga mga dulse kag panam-is nga makalab-ot tubtob sa Tigkalalag!”
Sa teoriya, ang Easter may yara gihapon pinakamataas nga tindog sa relihioso nga mga selebrasyon sang Cristiandad. Apang, sa buhat, daw nagaamat-amat damo ang mga tawo nga nagakabig sini subong indi tanto ka importante, subong isa lamang ka lain pa nga selebrasyon. Kamusta ikaw? Ano ang kahulugan sang Easter sa imo? Apang, antes mo sabton ining pamangkot, indi bala dapat nga mamangkot ka anay: ‘Ano ang kahulugan sang Easter sa Dios? Makapahamuot bala sa iya ang selebrasyon? Ginaobligar gid bala ang mga Cristiano sa pagsaulog sing Easter?’
[Blurb sa pahina 4]
Ang mga emblema sang Easter nangin simbulo sang paglipaylipay kag mga hampang