Ano ang Kahulugan sang Easter sa Dios?

ANG Easter​—ang “reyna sang mga kapiestahan!” festum festorum!—​ginasiling nga isa ka pagsaulog sang pagkabanhaw ni Cristo. Apang ano ang ginsiling ni Jesus nahanungod sa pagsaulog sang iya pagkabanhaw? Ginsugo bala kita sang mga apostoles nga saulugon ini? Ang pagsaulog bala sing Easter isa ka hinatag sang Dios nga sugo ukon isa ka hinimo sang tawo nga tradisyon? Madali mo makita ang mga sabat sa sining mga pamangkot paagi sa pag-usisa sang duha ka kuluhaan sing impormasyon​—ang maragtas kag ang Biblia.

Ang Maragtas Nagahambal

Una, ano ang ginasiling sang maragtas? Nagsulat sang ikalima nga siglo C.E., ang istoryador nga si Socrates Scholasticus nagsiling sa iya Ecclesiastical History: “Para sa akon, ang piesta sang Easter daw ginpakilala lamang sa iglesia gikan sa dumaan nga buhat, subong amo man ang paagi nga natukod ang madamo nga iban pa nga kinabatasan.”

Ang libro nga Curiosities of Popular Customs nagapaathag nga isa anay ka pagsulundan sang “Iglesia nga hatagan sing Cristianong importansia ang ginahimo gihapon nga paganong mga seremonya agod indi madula. Sa bahin sang Easter nangin mahapos gid ang pagsaylo. Ang kalipay sa pagsilak sang kinaugali nga adlaw, kag ang pagbugtaw sang kinaugali gikan sa kamatayon sang tigtulugnaw, nangin kalipay sa pagsilak sang Adlaw sang pagkamatarong, sa pagkabanhaw ni Cristo gikan sa lulubngan. Ang iban sang paganong mga selebrasyon nga ginahimo sa petsa uno sang Mayo ginsaylo man agod magsanto sa pagsaulog sing Easter. Madamo nga bag-ong mga bahin ang gindugang.”

Sa iya libro nga Celebrations, si Robert J. Myers nagaugyon, nagasiling nga “madamo sang pagano nga mga rito sa pagbalik liwat, nga ginasaulog sa vernal equinox, ang nangin bahin sang piesta.” Ining mga pinamulong ginasakdag sang The New Encyclopædia Britannica, nga nagasiling: “Subong sang sa Krismas, amo man sa Easter, ang bantog nga mga kinabatasan nagapabanaag sang pagbalik liwat sang madamo sang dumaan nga paganong mga kinabatasan​—sa sini nga bahin, may kaangtanan sa mga rito kon tigpamulak para sa pertilidad, subong sang simbulo sang itlog sang Easter kag sang koneho sang Easter.”

Naghalin sa Pagano?

Maathag, busa, nga ang Easter nga ginasaulog karon puno sing pagano nga mga rito kag mga kinabatasan. Apang, indi buot silingon, nga ang pagsaulog sing Easter wala sing kaangtanan sa pila ka hitabo sa Biblia.

Halimbawa, ang Easter ginpatuhuyan subong salili sang Judiyong Paskuwa, isa ka hitabo sa Biblia. Ang libro nga Curiosities of Popular Customs nagasugid sa aton nga “sa una nga Iglesia ang petsa sang Easter dungan sa Paskuwa (Passover), kay sa kamatuoran ang duha ka piesta pareho sing ginhalinan.” Indi makapakibot, nian, nga sa pila ka hambal, subong sang Pranses, Griego, Italyano, Espanyol, kag iban pa, ang tinaga para sa Easter kag ang tinaga para sa Paskuwa (Passover) magkaanggid ukon pareho.

Apang, ang unang mga Cristiano wala maghiwat sing tuigan nga kapiestahan agod saulugon ang Cristiano nga bersion sang Judiyong Paskuwa. Ang Abingdon Dictionary of Living Religions nagasiling tuhoy sa Easter: “Ang selebrasyon sang una aktuwal nga amo ang anibersaryo (14 Nisan, suno sa Judiyong lunar nga kalendaryo) sang paglansang kay Jesus sa krus.”

Ang Biblia nagasugid sa aton nga sang gab-i antes sang iya kamatayon, si Jesus nakigkita sa iya mga disipulo sa isa ka daku nga hulot agod saulugon ang Judiyong Paskuwa. (Marcos 14:​12-16) Sa amo sini nga tion, sa tapos sang iya katapusan nga Paskuwa, nga ginpatok ni Jesus ang nakilal-an nga Panihapon sang Ginuo. Nian ginsugo niya ang iya mga disipulo: “Padayon nga himua ninyo ini sa handumanan nakon.”​—Lucas 22:19.

Ining Panihapon sang Ginuo, nga dapat saulugon kis-a kada tuig, isa ka pagdumdom sang kamatayon ni Jesus. Si apostol Pablo nagsiling tuhoy sini nga anibersaryo: “Sa masunson nga pagkaon ninyo sining tinapay kag pag-inum sa tagayan, padayon ninyo nga ginabantala ang kamatayon sang Ginuo.”​—1 Corinto 11:​25, 26.

Pagsimbog sa Panudlo sang Biblia

Sa pagtuman sa sining Makasulatanhon nga sugo, ang matuod nga mga Cristiano nagahiwat sining selebrasyon kada tuig sa ika-14 sang Nisan. Apang, sang ulihi, ang mga tawo nagsugod man sa pagsaulog sang pagkabanhaw ni Jesus. Ang The New Encyclopædia Britannica nagapaathag nga ang “una nga mga Cristiano nagsaulog sang Paskuwa sang Ginuo nga dungan sa mga Judiyo, sa tion sang gab-i sang una (paschal) nga Ugsad sang una nga bulan sang tigpamulak (Nisan 14-15). Sang tunga-tunga sang ika-2 nga siglo, ginsaylo sang kalabanan nga iglesia ining selebrasyon sa Domingo sa tapos sang Judiyong piesta.”

Ang libro nga Seasonal Feasts and Festivals nagasiling: “Ang Biernes Santo kag ang Adlaw sang Easter ginsaulog sa Jerusalem subong tuhay nga mga selebrasyon sa talipuspusan nayon sang ikap-at nga siglo.”

Ang iban nga mga eskolar nagapati nga bangod sang nagadaku nga kaawayon sa tunga sang nagapangangkon nga mga Cristiano kag sang mga Judiyo, indi luyag sang pila ka lider sang Cristiandad nga magdungan ang ila labing importante nga selebrasyon sa labing importante nga Judiyong selebrasyon. Ining panimuot nagdul-ong sa pagbalhin. Sang ulihi ang kalabanan sa Cristiandad nagsugod sa pagsaulog sang pagkabanhaw ni Jesus sa una nga Domingo sa tapos sang ugsad nga nagasunod sa spring equinox kag ginhimo ini nga ila labing importante nga relihiosong selebrasyon. Sa epekto ginpaubos nila sa manubo nga kahimtangan ang pagsaulog sang kamatayon ni Jesus.

Suno sa sining mga awtoridad, gin-agaw sang Easter sang Cristiandad ang orihinal nga anibersaryo sang kamatayon ni Jesus.

Ang Biblia Nagahambal

Ano ang ginasiling sang Biblia nahanungod sa Easter? Sa pagkamatuod, ang Kasulatan nagahatag sing madamo nga pamatuod sa kamatuoran nga si Jesus ginbanhaw. Ang pagkabanhaw ni Cristo isa ka sadsaran nga doktrina sang matuod nga Cristianismo. Si apostol Pablo maathag nga nagpati sa sini. Sia nagsiling: “Kon si Cristo wala mabanhaw, nian ang amon pagwali walay pulos, kag ang amon pagtuo walay pulos. Dugang pa, kon si Cristo wala mabanhaw, ang inyo pagtuo walay pulos; yara pa kamo sa inyo mga sala.”​—1 Corinto 15:​14, 17.

Walay sapayan, ang Biblia wala gid nagapahangop sing tuigan nga pagsaulog sang pagkabanhaw ni Jesus. Ang istoryador nga si Socrates Scholasticus nagbaton: “Ang Manluluwas kag ang iya mga apostoles wala magsugo sa aton nga saulugon ining kapiestahan: kag sa Bag-ong Testamento wala man kita ginapaandaman nga kon patumbayaan naton ini, penahan, silutan, ukon pakamalauton kita.” Sang ulihi pa ang magasin nga The Christian Century nagsiling sa isa ka artikulo tuhoy sa Easter: ‘Ang unang mga Cristiano nagsugod sa pagsaulog sang pagkabanhaw sang ikaduha nga siglo.’ Busa, ang Easter ginpakilala sa tapos mapatay ang tanan nga apostoles kag sa tapos makompleto ang Biblia. Indi isa ka sekreto nga ang tradisyon sang Easter hinimo sang tawo sa baylo nga hinatag sang Dios.

Apang, ang iban mahimo mamangkot: ‘Ano ang malain sa pagdumdom sang pagkabanhaw ni Jesus?’ Matuod, wala ginapatuman sang Biblia nga saulugon sang mga Cristiano ang Easter. Apang may ginasiling bala sa Biblia nga nagadumili sini?

Matinlo kag Walay Dagta nga Pagsimba

Matuod, wala sing espisipiko nga pagdumili sa Biblia tuhoy sa pagsaulog sang pagkabanhaw ni Jesus. Apang, ang Biblia nagapaandam sa mga Cristiano batok sa pagsimbog sing hinimo sang tawo nga mga tradisyon sa putli nga pagsimba. Naaplikar ini labi na sa isa ka tradisyon, subong sang Easter, nga ginlaktan sing pagano nga mga kinabatasan kag sing dumaan nga mga rito sang butig nga mga relihion.

Sa introduksion sa iya 123-pahina nga libro tuhoy sa Easter, si Alan W. Watts nagsiling: “Ang bug-os nga sugilanon sang Easter isa ka labing masibod nga pagsamo sang maragtas kag mitolohiya​—amo kon ngaa ang mabudlay nga hilikuton sa pagpatuhay sang duha indi makaigo sa isa ka malip-ot nga libro.” Bangod amo sini ang Easter, batunon bala sang Dios ang aton pagsimba kon nagalakip ini sina nga pagsamo sang paganong mga kinabatasan? Indi. Ang ginabaton lamang sang Dios amo “ang porma sang pagsimba nga matinlo kag walay dagta.” Kag nagakahulugan ini sang “pagtipig sang kaugalingon nga walay dagta sang kalibutan,” nga nagalakip sang kalibutanon nga mga kinabatasan nga may kaangtanan sa Easter.​—Santiago 1:27.

Si apostol Pablo nagpaandam sa mga Cristiano batok sa pagsulod sang hinimo sang tawo nga mga tradisyon sa kongregasyon sang magsiling sia: “Andam kamo: basi may maglimbong sa inyo paagi sa pilosopiya kag daya nga walay pulos suno sa tawhanon nga pinalatunlaton nga sugid, suno sa nahauna gid nga pagtulun-an sang kalibutan kag indi suno kay Cristo.”​—Colosas 2:8.

Si Jesus mismo naghambal batok sa Judiyong mga tradisyon nga nagpatiko sang Makasulatanhon nga mga kamatuoran kag nagsimbog sang matuod nga pagsimba. Sa Marcos 7:​6-8, ang ginsiling ni Jesus sa relihioso nga mga lider sang iya adlaw narekord: “Si Isaias nagakaigo gid nga nagtagna nahanungod sa inyo nga mga salimpapaw, subong sang nasulat na, ‘Ining katawhan nagatahod sa akon sa ila mga bibig, apang ang tagipusuon nila malayo sa akon. Walay pulos ang pagsimba nila sa akon, kay ginatudlo nila subong mga doktrina ang mga sugo sang mga tawo.’ Ginabayaan ninyo ang sugo sang Dios, kag ginabantayan ang mga pinalatunlaton nga sugid sang mga tawo.”

Sa 2 Corinto 6:​14-17, ang Biblia nagapaandam sa aton: “Dili kamo mapaguta sing indi tupong upod sa mga dimatinuuhon. Kay ano bala ang pag-updanay sang pagkamatarong kag kalautan? Ukon ano bala ang paghiambit sang kapawa sa kadudulman? Dugang pa, ano bala ang pag-ugyon ni Cristo kay Belial? Ukon ano bala ang kalabtanan sang matutom nga tawo sa dimatinuuhon? . . . ‘Busa guwa kamo sa tunga nila, kag magpain kamo gikan sa ila,’ siling ni Jehova, ‘kag dili kamo magtandog sang dimatinlo nga butang.’ ”

Ang Anibersaryo sang Iya Kamatayon

Dugang pa, suno sa panudlo sang Biblia, ang kahimusan para sa aton kaluwasan nagalakip sang paghalad ni Jesus sang iya himpit nga kabuhi, sang iya pagkabanhaw, kag sang pagpresentar niya sang bili sang iya halad sa Dios sa langit. Importante ini tanan nga elemento. (Hebreo 7:​25; 9:​11-14) Ginsugo ni Jesus ang iya mga sumulunod nga saulugon ang anibersaryo sang iya kamatayon. Amo lamang ini ang okasyon nga ginsugo sa Kasulatan nga dumdumon sang mga Cristiano.

Karon nga tuig minilyon sang mga Saksi ni Jehova ang magatipon pagtunod sang adlaw, sa Abril 17 (Nisan 14), 1992, sa pagdumdom sang kamatayon ni Jesus. Ang selebrasyon magalakip sing isa ka diskurso nga magapaathag sang kahulugan sang mahalaron nga kamatayon ni Cristo. Makabulig ini sa pag-apresyar sang kasangkaron sang gugma ni Jehova nga Dios sa katawhan sa paghatag sang iya bugtong nga Anak agod nga makaagom ikaw sing ginalauman nga kabuhi nga walay katapusan. Makigtipon sa amon sa labing importante nga adlaw sang 1992?

[Blurb sa pahina 6]

Ang paganong mga selebrasyon ginsaylo agod maghisanto sa pagsaulog sing Easter

[Blurb sa pahina 8]

Ang Biblia wala nagapahangop sing tuigan nga pagsaulog ukon pagselebrar sang pagkabanhaw ni Jesus

[Kahon on page 6]

Ano ang Ginhalinan sang Tinaga nga “Easter”?

▪ “Ang ngalan, nga ginagamit lamang sa tunga sang nagahambal sing Ingles kag Aleman nga katawhan, mahimo gid nga ginkuha sa isa ka diosa sang pagano nga mga Saxon, nga si Ostara, Osterr, ukon Eastre. Sia ang personipikasyon sang Sidlangan, sang aga, sang tigpamulak.”​—Curiosities of Popular Customs, ni William S. Walsh.

▪ “Ginasugiran kita sang isa ka dumaan nga Ingles nga manunulat sing maragtas, si Bede nga Talahuron, nga ang tinaga nga ‘Easter’ amo sa ginsuguran ang ngalan sang diosa sang pamanagbanag sang mga Anglo-Saxon, nga nakilal-an subong Eostre ukon Ostara, nga ang daku nga kapiestahan para sa iya ginasaulog sa vernal equinox. Si Bede lamang ang may masiling sa aton sa sini, kay wala na sing iban pa nga rekord tuhoy sa sina nga diosa, apang daw indi mahimo nga si Bede, subong isa ka debotado nga Cristiano, nagpakabudlay sa pag-imbento sing pagano nga ginhalinan para sa Easter. Apang may yara man ukon wala sina nga diosa, daw mahimo gid nga may yara pila ka maragtason nga kaangtanan sa ulot sang tinaga nga ‘Easter’ kag ‘East’, nga sa diin nagabutlak ang adlaw.”​—Easter—​Its Story and Meaning, ni Alan W. Watts.

▪ “Ang ginhalinan sang termino para sa selebrasyon sang Pagkabanhaw ni Cristo lapnag nga ginakabig nga gikan sa Eastre sang mga Anglo-Saxon, isa ka diosa sang tigpamulak. Apang, ang mga pagtuon sang ulihi pa ni Knobloch . . . nagapresentar sing lain nga paathag.”​—New Catholic Encyclopedia.

▪ “Ang Ingles nga ngalan nga Easter, kaangay sang Aleman nga Ostern, mahimo nga naghalin sa Eostur, ang tinaga sang mga Norse para sa tigpamulak, kag indi gikan sa Eostre, ang ngalan sang diosa sang mga Anglo-Saxon.”​—The Encyclopedia of Religion.

[Tsart sa pahina 8]

EASTER PASKUWA

Danes påske påske

Olandes Pasen joods paasfeest

Finnish pääsiäinen pääsiäinen (juutalaisten)

Pranses Pâques La Pâque

Aleman Ostern Passah

Griego Paskha Paskha

Italyano Pasqua Pasqua ebraica

Espanyol Pascua florida Pascua

Swahili Pasaka Pasaka

[Piktyur sa pahina 7]

Ang dumaan nga mga rito nga naghalin sa mga pagano ginhatagan sing Cristianong kahulugan kag gindugang sa kapiestahan sang Easter

[Piktyur sa pahina 9]

Ginpatok ni Jesus ang Panihapon sang Ginuo upod sa iya mga disipulo