Isa ka Nagabag-o nga Iglesia sa Pransia

Sang Koresponsal sang Magmata! sa Pransia

“‘Halos wala sing nagasimba. Kada aga Nagamisa ako para sa mga maya kag mga damang. Sang nagligad nga tuig isa ka bawtismo kag 26 ka lubong ang nahimo ko. Ano ang masiling ninyo sa sina? Wala sing bisan isa man lang ka kasal.’ Sang [ini nga pari] una nga nag-abot sa La Bastide [sa bagatnan sang Pransia], 85 ka kabataan ang nagatambong sa iya katekismo. Karon, lima na lang. May isa lamang ka seminarista sa diocesi, kag 120 ka parokya ang wala sing pari.” ​—Isa ka pari, ginbalikwat sang matag-adlaw nga pamantalaan sang Paris nga Le Figaro.

“Sin-o ang mamat-od nga ibalik sa mga Katoliko ang Gregorianhon nga mga himno, ang matahom nga mga lalantunon, . . . ang puno sing bulak nga mga altar, ang ritwal nga mga sutana, ang incienso, ang mga organo, kag ang mga pari sang parokya sa pulpito? . . . Ang isa ka madugay na nadula nga Katoliko, nga magapamat-od sa pagbalik sa panong, mangin kaangay sang buhaha nga anak. Apang, sa karon nga mga adlaw indi na niya masapwan ang makalilipay nga palibot sang balay sang iya amay kundi ang isa ka lote nga palarkingan nga may mga trompa.” ​—Geneviève Dormann, nagsulat sa Le Figaro Magazine.

SUGOD sang talipuspusan sang katuigan 70, may daku nga mga pagbag-o para sa mga Katoliko nga nagaminyo sing mga Protestante. Tubtob sang 1966 ang Katoliko nga tiayon dapat magsulat sing panaad nga padakuon niya subong mga Katoliko ang kabataan nga matawo gikan sa ila paghiusa. Dapat man pirmahan sang Protestante nga bana ukon asawa ini nga kasugtanan. Karon nga mga adlaw, indi na tanto ka estrikto ang iglesia. Ang seremonya sang kasal mahimo hiwaton sa Protestante ukon Katoliko nga simbahan sa presensia sang isa ka klerigo sang bisan diin sa duha ka relihion ukon nila nga duha.

“Sugod sang Batikano II, wala lamang mabag-o ang laragway sang Iglesia Katolika sa publiko kundi nagbag-o man ang iya pagtamod sa iya kaugalingon. . . . Mapainubusuon na karon ang iglesia, mas malapit sa iban nga Cristianong mga relihion, nagakilala sang kahilwayan sang konsiensia, kag nagadeklarar sang iya kaugalingon nga ‘handa sa pagbulig sa bug-os nga kalibutan.’ ”​—Matag-adlaw nga pamantalaan sang Pransia nga Le Monde.

Sa pila na ka dekada karon, kag ilabi na sugod sang Batikano II, madamo nga pagbag-o ang natabo sa Iglesia Katolika. Paano ginatamod sang matutom nga mga sumalakdag kag sang klero ining mga pagbag-o?

Lain Na Karon ang mga Kahimtangan

Sang maaga nga bahin sang katuigan 60, gintugutan ni Kardinal Feltin, arsobispo sang Paris, ang mga pari sa iya diosese nga indi magsutana kag sa baylo magsuksok sing ordinaryo nga panapton, ayhan isa ka simple nga amerikana kag delargo nga may diutay nga krus sa sulapa. Halos wala na ginasul-ob sang Pranses nga kaparian ang sutana sang Romano Katoliko, luwas sa kinaraan nga mga pari. Sa amo man sini nga tion, ginpapili ang mga Katoliko sa pagtambong sa Misa sa Sabado sang gab-i sa baylo sang Domingo sang aga.

Ang Liturhiya, nga wala mabag-o sa sulod sang mga siglo, may madamo nga mga pagbag-o. Gingamit ang moderno nga mga ambahanon sa Misa, bisan wala ini maluyagi sang tanan. Ang altar sang simbahan ginliso amo kon ngaa ang pari nagaatubang na karon sa iya panong sa tion sang mga seremonya. Apang, ang isa sang labing talalupangdon nga mga pagbag-o sa Katoliko nga Liturhiya amo ang paghiwat sang Misa sa hambal sang pungsod. Nagresulta ini sa pagkadula sang Misa sa Latin.

Si François, si Maryse, kag si Gilles amo ang mga halimbawa sang kon ano ang nangin reaksion sang pila ka makugi nga mga Katoliko sa sining kahimtangan. Si François isa ka mabaskog nga sumalakdag nga ihambal ang Misa sa Pranses. Sia nagsiling: “Sa dimagkubos mahangpan mo ang ginasiling sang pari.” Si Maryse namatok sa pagbag-o bangod, suno sa iya, ang Misa “mas matahom sang una.” Amo man ang opinyon ni Gilles. Sia nagtu-ad: “Sang gin-islan naton sing Pranses ang Latin, para sa akon daw isa ini ka paglapas sa pagtuo.”

Sa tunga sang mga Katoliko nga pabor sa sining mga pagbag-o, madamo ang nagabatyag nga daw wala sing nagbag-o. Ang iban nagapanugda nga ang iglesia dapat makigbahin sing kapin ka aktibo sa mga hilikuton sang kalibutan. Ang iban pabor nga mangasawa ang mga pari kag ordenahan man ang mga babayi.

Matutom Gid Bala ang mga Matutom?

Indi lamang mga ritwal sang simbahan ang naapektuhan sining mga pagbag-o. Sa madamo nga pungsod, nabuhinan sing daku ang kadamuon sang mga nagasimba. Sa amo, ang porsiento sang Pranses nga mga Katoliko nga nagatambong sa Misa sa dimagkubos makaisa kada bulan nagnubo halin sa 45 porsiento paubos sa 20 porsiento sang nagligad nga 25 ka tuig. Indi na karon uso ang regular nga pagkompisar sa pari. Suno sa isa ka surbe kasan-o lang, 14 porsiento lamang sang Pranses nga populasyon ang nagakompisar sa dimagkubos makaisa kada tuig, ipaanggid sa 51 porsiento sang 1952.

Nangin isa man ka daku nga problema ang pagdumala sa panong. Nagatigulang ang mga klero. Ang mga pari nga nagahalin ukon ang mga napatay wala ginatal-usan. Subong resulta, ang lego nagahimo sing kapin ka aktibo nga bahin sa pagsimba.

Ang krisis sa kaparian labi na nga nabatyagan sa kaumhan. Ginatos ka parokya sa kaumhan sang Pransia ang wala na sing mga pari, kag madamo sang mga matutom ang nagakadto sa kaiping nga diutay nga mga banwa para sa Misa kon Domingo ukon kontento na lang sa ginatawag sang iglesia sa Pransia nga ADAP, Les Assemblées Dominicales en L’Absence de Prêtres (Sunday Assemblies in the Absence of a Priest). Ano ang ginabatyag sang mga tawo sa sining mga asambleya nga indi na makabig nga Misa? Isa ka madre ang prangka nga naghambal tuhoy sa kahimtangan sa sentral nga Pransia: “Ang matuod wala sing ginapangayo ang mga tawo. Kon wala sing ginahiwat diri kon Domingo, makontento na sila sa sina sa ulihi.”

Ang bag-o​—sa masami charismatic​—nga Katoliko nga mga grupo nagahatag sing tanda sang paglaum para sa madamo. Apang, diutay lamang nga bahin sang Katoliko nga matutom ang naapektuhan sini kag wala nagatanyag sing solusyon sa ginatawag nga krisis sa iglesia.

Apang ngaa nagakatabo ining mga pagbag-o? San-o ini nagsugod? Ano ang ginbangdan sini? Agod masabat ining mga pamangkot, dapat naton repasuhon sa malip-ot ang maragtas sang Iglesia Katolika sa sulod sang nagligad nga 30 ka tuig.