Maayo Bala ang Ehersisyo sa mga Tigulang?
“Maligwat Bala sang Pag-ehersisyo ang Pagtigulang?” Amo sini ang pangulong dinalan sang The New York Times mga lima ka tuig na ang nakaligad. Ang artikulo nagreport: “Ang mga sientista sa medisina gikan sa Tufts University [sa Boston] nakasapo nga ang mga tigulang bisan nobentahon na mahimo pa nga mangin makusog kag mangin maskulado kon ipaidalom sila sa maid-id nga paghanas sa pagpadaku sing lawas.”
Padayon nga nagadamo ang pamatuod nga makabenepisyo ang mga tigulang sa pag-ehersisyo. Ang Pebrero 1991 nga guwa sang Harvard Health Letter nagreport sang 1990 nga pagtuon, nga nagasiling: “Siam [ka residente sa puluy-an para sa mga tigulang] nga nagapang-idaron sing 87 tubtob 96 ang nakatapos sang duha ka bulan sang maid-id pisikal nga pag-ehersisyo sa pagpabakod sang maskulo nga nagagamit sing mga pabug-at.” Tuhoy sa sining pagtuon, ang Mayo Clinic Nutrition Letter nagpaathag: “Ang kusog sang maskulo sa batiis sang mga nagpasakop halos nagdoble, nagdaku ang maskulo sa hita sing nuebe porsiento kag nag-ayo ang ila paggiho.”
Ang mga mananalawsaw nagreport: “Talalupangdon gid ang ila reaksion sa pagpabakod nga paghanas bisan tuman sa ila ka tigulang, malawig nga nagapungko lang, madamo sing nagabalikbalik nga mga balatian, indi na normal ang ila lawas kag kulang sa sustansia.” Sa liwat napamatud-an ang balor sang pag-ehersisyo.
Halimbawa, talupangda ang 90 anyos nga si Jack Siebert, paralisado ang iya tuo nga lawas bangod sang istrok sang 1979 kag indi sia makalakat kon wala sing saklay. Halos kada aga sa sulod sang kapin sa napulo ka tuig, nagahigda lang sia kag ginaalsa ang iya wala nga batiis nga indi paralisado, ginapahulag ini subong daw nagabisikleta sing mga 20 minutos. Kon kaisa ginabuligan sang iya wala nga batiis ang iya paralisado nga tuo nga batiis (subong makita sa laragway) kag ginapalibot ini sing dungan. Ining regular nga pag-ehersisyo wala lamang nagpabakod sang maskulo sang iya batiis agod makalakat gihapon sia nga may saklay kundi nagbulig man ini sa iya nga makatigayon sing mapagros nga tagipusuon kag naghupot sa iya nga alisto sa hunahuna.
Gani, dumduma, indi pa ulihi ang pagsugod sa pag-ehersisyo. Matuod, indi mo mahimo madalagan ang Boston nga Maraton—42 kilometros nga palumba—sa sulod sang lima ka oras kag lima ka minutos, subong sang ginhimo sang 82-anyos nga si John Kelly sang 1990. Ukon indi mo man madalagan ina nga kalayuon sa pito ka oras kag siam ka minutos, katulad sang ginhimo sang isa ka 84-anyos nga lola nga si Mavis Lindgren sang 1991. Walay sapayan, ang Circulation, isa ka periodiko sang American Heart Association, nagpanugda sang nagligad nga tuig: “Importante nga mangin batasan ang pagpangita sing mga paagi nga mangin aktibo.”
Ang periodiko nagpaathag: “Bisan ang mahinay lamang nga mga hilikuton nga ginahimo adlaw-adlaw makahatag sing malawig nga benepisyo sa ikaayong lawas kag nagapanubo sa katalagman sa balatian sa tagipusuon. Ini nga mga hilikuton nagalakip sang pagdayandayan, pagpanghardin, pagpaninlo sa palibot, pagpangabudlay sa sulod balay, pagsaot kag ginrekomendar nga pag-ehersisyo sa balay.”
[Retrato sa Pahina 23]
Ang isa ka may diperensia nga tigulang makabenepisyo gikan sa pag-ehersisyo, subong sining nobentahon nga biktima sang istrok