Ang Mapuslanon nga Furoshiki

SANG KORESPONSAL SANG MAGMATA! SA HAPON

Ang furoshiki isa ka inugputos nga tela sang Hapones​—isa ka tuhay nga inugputos nga tela. Matahom ini tulukon. Manami ini himilon. Kag matahom ini nga ginahigot. Ang pagpili kag paghigot sing furoshiki nangin isa ka arte, nga ginpasa halin sa kaliwatan pa kaliwatan sa sobra na isa ka libo ka tuig.

INDI ang bisan ano lang nga tela mangin furoshiki. Ang duag, desinyo, kag ang materyal kinahanglan binagbinagon. Kon ano nga furoshiki ang gamiton depende man sa okasyon. Halimbawa, ang regalo mahimo ipadala nga naputos sa furoshiki nga sida nga may samay sang kinaandan nga desinyo, subong sang mga bulak sang cherry ukon plum. Kon kaisa ang nagahatag magaaha pa gani nga kabigon sang nagabaton ang putos subong bahin sang regalo.

Siempre, ang inugputos nga mga tela matigayon sa nagkalainlain nga mga kadakuon kag nagakabagay sa lainlain nga mga katuyuan. Ang matipulon nga sandiya mahimo putson sa sini, ukon bisan ang mataas nga mga botelya sang alak nga sake (ginpaaslom nga kan-on). Ang iban nga furoshiki tuman ka daku nga makaputos sing tatlo ukon apat ka ginalukot nga hiligdaan. Ining dalagku nga furoshiki nga panghapin masami nga nahuman sa tela nga koton kag makagalanyat sa magagmay nga mga kabataan nga nanamian sa paggamit sini subong mga bayo-bayo sa paghampang. Sa pagtalupangod sang isa pa ka tuhay nga kadakuon sang furoshiki, ang iban nga mga bata nagagamit sing magamay kaayo nga mga tela. Sa pagkamatuod, ang pagpasiplat sa mga balunan sang kabataan magasugid nga ang mga sibin kag mga panyo ginagamit man subong gamay nga furoshiki. Sa tion nga hubaron sang kabataan ining gamay nga furoshiki agod kaunon ang ila mga balon, ang matinlo nga mga sibin ukon panyo ginagamit subong mga serbilyeta. Apang, ang kalabanan nga furoshiki, pareho kadaku sa kuwadrado nga turban sa ulo.

Ang kinaandan nga paagi sa paggamit sang furoshiki sa Hapon amo ang pagplastar sang butang nga pulutson sing pabalasbas, sa tunga sang tela. Kon ang korte sang pinutos palaba, ang sobra nga materyal sa mga kilid ginapilu sing mahipid sa palibot sang pinutos, una ang isa ka kilid dason ang isa naman agod nga ang tagsa ka kilid ginapilo sa nagkalainlain nga direksion. Nagabilin ini sa duha ka pamusod sang materyal nga nagasiwil sa mga punta. Karon himuon mo na ang mabudlay nga bahin. Ining duha ka pamusod mahipid nga ginabalighot sing makaduha sa ibabaw sang pinutos. Dapat, mangin isa ini ka gamay nga binalighot nga daw matahom nga alibangbang kon tulukon. Apang, depende sa kadakuon sang pinutos, ang “mga pakpak” sang alibangbang mahimo mangin kaangay sang malubay nga mga dulunggan sang kuneho. Apang maremedyuhan pa ini. Kon imo ini kaayuhon sa diutay nga tinion mangin isa ini ka matahom nga laso.

Para sa kuwadrado nga pinutos, ang magtimbang nga mga pamusod sang furoshiki ginahigot sa ibabaw sang pinutos, ang isa ka balighot ginasampaw sa isa agod isa lang ka balighot ang makit-an. Makahibalo ang mga Hapones nga butungon sing hugot ang tanan nga materyal kag makagalanyat nga ipungpong ini sa ibabaw. Matahom gid ang maathag nga korte sini. Bisan pa ang pinutos mahimo mabitbit paagi sa binalighot, kon ini regalo, masami nga ginasaklay ini sa idalom agod magpabilin ang korte.

Ang tinaga nga furoshiki literal nga nagakahulugan sing “ginahumlad nga inugpaligo” (bath spread), ang ngalan nga nangin popular sang ika-17 nga siglo. Sadto nga tion, bangod sang daku nga kahadlok sa sunog, ang mga tawo naglikaw sa pagsindi sing kalayo sa ila mga puluy-an sa pag-init sing tubig nga inugpaligo. Gani napilitan sila nga magkadto sa publiko nga palaliguan. Didto ginaladlad nila ang ila kuwadrado nga materyal, ginauba ang bayo, kag ginagamit ini sa pagputos sang ila mga panapton samtang nagapaligo. Halos wala na ang publiko nga mga palaliguan, apang ang ngalan nga furoshiki, “bath spread,” padayon nga ginagamit.

Sa panahon nga ang kinabatasan madasig nga nagaalimunaw, ang furoshiki nagapabilin. Ang kalabanan nga mga pamilya nagasugid nga may yara sila mga walo ka furoshiki, kag ang bulutangan sing bagahe sang madasig kaayo nga mga bullet train sang Hapon daw nagapamatuod sa ila mga pangangkon. Ang mga pasahero nga nagapamayo sang kinaandan sa Nakatundan nagasamo sang daan sa bag-o, sang kinaraan sa moderno.

Ang pagbaligya sing furoshiki nagbuhin sing makadali sang ang mga balaligyaan nagsugod sa paghatag sa ila mga manugbakal sing plastik nga mga puyo kag dalagku nga mga papel nga puyo. Apang ang kahimtangan sa karon nagbaliskad. Ang mga etiketa sang manugdesinyo kag ang moderno nga mga desinyo naghimo sa furoshiki nga makagalanyat kaayo sa mga mahuyugon sa moda nga mga lamharon nga babayi sang Hapon. Ang furoshiki nagakaangay sa kimono sa paagi nga indi mahimo sang panit nga bag. Gani kon ang kimono ginagamit para sa pinasahi nga mga okasyon, amo man ang furoshiki para sa dalagku nga mga pinutos.

Sa pagkamatuod ang inugputos nga mga tela takus gid dayawon. Ang furoshiki nga nahuman sa natural nga lanot wala nagahalit sang palibot. Magamit ini sing liwat kag liwat. Magagmay ini. Mamag-an ini. Mahapos ini dal-on. Mahimo ini himuon nga mga bag sang bisan anong korte ukon kadakuon sa gilayon. Sa mga kamot sang nagahangad nga mga dumuluong nga turista nga wala makahibalo kon ano ang furoshiki, nangin matahom ini nga mga turban kag mga hapin sa tunga sang lamesa. Kag sining karon lang ang mga Hapones nagsunod sa mga dumuluong kag nagsugod sa paggamit sing furoshiki sa amo man nga paagi, subong mga place mat, tambi-tambi nga quilt nga mga kobrekama, mga apron, mga puni sa dingding, kag bisan ano pa nga butang nga madumduman nila. Sa pagkamatuod, ang mga tawo nakatukib kon daw ano ka mapuslanon ang furoshiki.