Pamangkot sang mga Pamatan-on . . .

Mga Uso​—Dapat Bala Ako Magsunod?

‘SIKAT ka!’ ‘Guwapo ka!’ Madamo ang magadayaw sa imo kon makita ka sang imo mga katubotubo nga nagasunod sa pinakaulihi nga uso. Huo, ang mga uso may paagi sa pag-agaw sing atension kag pagpukaw sing mabaskog nga mga reaksion.

Walay sapayan, ang mga uso nagabag-o man sing tuman kadasig, kag wala gid nagadugay. Suno sa isa ka surbe sa negosyo, ang isa ka uso nagasugod sa tunga sang diutay nga grupo sang agresibo, dikinaandan nga mga pamatan-on. Sa tion nga magsugod ini sa paglapnag, ginapasayod ini sang mga manugprodukto, kag mga manugpasayod paagi sa mga magasin, TV, kag radyo. Ginabayaran ang mga musikero kag mga artista sa paghimo sa uso nga daw talahuron kag sikat paagi sa pagsakdag sini. Mahimo gani ini ipasayod sang mga pamatan-on sing mapagsik gid. Sa tion nga magsikat na ini, mahimo ini pagadulumugan sa tunga sang “tuman kadamo nga mga pamatan-on.”

Apang, sa ulihi, ang isa ka uso nagakadulaan sing ganyat kag nagakadula. (American Demographics) Apang samtang sikat pa ang isa ka bag-o nga estilo, saot, ukon galamiton, mahimo mapilitan ka sa pagsunod. Madamo ang nagabatyag kaangay sang 15-anyos nga si Kim: “Mabatyagan mo nga daw sa tagaguwa ka kon wala ka nagasunod sa uso.”

Ang pagsunod sa uso mahimo nga magasto. Binagbinaga, halimbawa, ang pag-uso sang sibit sa tunga sang Pranses nga mga pamatan-on sang nagligad nga pila ka tuig. Suno sa isa ka artikulo sang The New York Times sang 1991, “isa ini ka de rigueur [kinahanglanon] nga pun-on ang imo kalo ukon jacket para sa baseball sing maduagon, daw pintok sang piyesa sang domino kadaku; mahining matapan sing ulo nga mga sibit.” Daw wala sing kahalitan ini nga uso​—apang dapat nga masarangan mo ang mataas nga bili nga $12 para sa tagsa ka sibit nga gindisenyo sang kilala nga manugdisenyo.

Mahimo man masapwan sang isa ka pamatan-on nga indi lamang daku nga gasto ang kahulugan sang “pagkasikat.” Sa tunga sang pila ka grupo diin uso ang magsuksok sing kalo para sa baseball, dapat pilion mo ang kalo nga may husto nga duag, nga nagarepresentar sa husto nga team, kag bahin sang uso ang paagi sang imo pagsuksok sang kalo.

Isa ini ka serioso nga butang para sa madamo nga pamatan-on. Ginakabig nila ang pagsunod sa pila ka mga uso subong ang yabi agod magbantog sila ukon batunon sila. Apang, makit-an naton nga ang pagsunod sa uso indi pirme maalamon nga butang nga pagahimuon.

Pagbinagbinag sang Imo mga Tikang

Wala ginapakamalaut sang Biblia ang amo nga mga uso. Ang pila ka sikat nga mga hilikuton mahimo nga nagakaigo walay sapayan nga uso ini. Halimbawa, ang jogging, ginkabig sang iban subong isa ka uso sang magsikat ini pila ka tuig na ang nagligad. Apang sin-o ang makapanghiwala sa mga benepisyo sang maayo, haganhagan nga pag-ehersisyo?​—Ipaanggid ang 1 Timoteo 4:8.

Walay sapayan, ang pila ka mga uso nanuhaytuhay halin sa pinayaon padulong sa isa nga matuod nga makatalagam. Sa amo nagakaigo ang paandam sang isa ka dumaan nga hulubaton: “Ang isa nga dieksperiensiado nagapati sa tagsa ka pinamulong, apang ang isa nga mahalungon nagabinagbinag sang iya mga tikang.” (Hulubaton 14:15) Ang isa ka mahalungon nga tawo maalamon, mahangpunon. Wala sia nagasunod nga daw bulag sa pila ka bag-o nga uso bangod lamang nga sikat ini. Sing maalamon, ginabinagbinag niya ang mga resulta sang iya ginahimo.

Ang kagastuhanan mahimo amo ang isa ka butang nga dapat binagbinagon. Ang isa ka magasin sa Canada nagasugid tuhoy sa isa ka pamatan-on nga babayi nga nagatrabaho sa isa ka fast-food nga karinderya. Kapin sa tunga sang kuwarta nga iya ginpangabudlayan sing lakas nagakaubos gasto sa pagbakal sing pinakauso nga mga bayo. “Ang kuwarta isa ka pangamlig,” siling sang Biblia, kon sayuron, isa ini ka kinahanglanon, mapuslanon nga galamiton. (Manugwali 7:12) Luyag mo bala gastuhon ini sa mga butang nga, subong sang ginsiling sang isa ka manunulat, “gindesinyo nga madula sa malip-ot lamang nga tion”?

Ang pisikal nga katalagman ayhan isa pa ka butang nga dapat binagbinagon. Ang saot nga break nagsikat sining karon lang. Apang nagtuga ini sing madamo nga kahalitan sa likod. Kamusta sa karon? Ang isa ka artikulo sa Rolling Stone nga magasin naghambal tuhoy sa magaris nga sinaot sa mga nightclub kag mga konsierto sang rock, subong sang “stage-diving” (paglukso halin sa entablado padulong sa mga butkon sang nagahinugyaw nga mga humalangad), “slamming” (pagsaot sa punk nga musika diin ang mga nagasaot nagabungguanay kag nagahamrasanay), kag “moshing” (kaangay sang slamming apang ang salautan gutok kag nagabinungguanay ang mga nagasalaot)​—mga estilo sang “saot” nga sa pagkamatuod isa ka kasingki nga ginabagay sa lagsak sang musika. “Indi na gid mapunggan ini. Matuod gid,” reklamo sang isa ka pamatan-on. Ginalaragway niya kon daw ano kasingki ang “mga nagasaot sing moshing” “nagasaot nga wala sing pugongpugong, tubtob sa masarangan nila nga kadasigon, nagatiyugtiyog, nga wala nagasapak nga ginabungguan ang bisan sin-o nga makaluluoy nga nagatindog sa lugar nga ginasautan.” Mahimo dayawon sang iban nimo nga mga katubutubo ang amo nga pagginawi. Apang ang pagkadto bala sa amo nga mga duog ukon ang paghimo sing amo nga mga buhat ginakahamut-an sang Dios, nga nagasugo sa mga Cristiano nga “isikway ang pagkadidiosnon kag kalibutanon nga mga kailigbon kag magkabuhi nga may maligdong sing hunahuna”?​—Tito 2:12.

Ano ang masiling sa katalagman sa ikaayong lawas sang pagpilas kag pagpika sa lawas​—nga nagsikat man sa tunga sang mga pamatan-on? Ginasiling sang mga doktor nga ang pagpapika mahimo makadala sing medikal nga mga katalagman, kaangay sang hepatitis kag ayhan AIDS, kon indi matinlo ang ginagamit nga mga dagom kag mga instrumento. Yara man ang disbentaha nga mapikahan sing permanente bisan nga wala na ini ginakabig nga uso. Matuod, ang pila ka pika sarang mapanas paagi sa laser. Apang ang pagbulong paagi sa laser nagadalahig sing madamo masakit nga pagbulong, diin ang tagsa ka pagbulong nagabili sing ginatos ka dolyar.

Ang mas grabe sa tanan amo ang espirituwal nga halit nga mahimo magresulta gikan sa pagsunod sa pila ka uso. Madamo sini ang nasentro sa mga sikat nga tawo​—mga artista, atleta, musikero, kag iban pa kaangay nila. “Sikat” ang magpamayo kag maghulag kaangay ni bisan sin-o nga bantog. Apang paano ginatamod ni Jehova ang amo nga sahi sang pagsimba sa idolo. Subong isa ka sahi sang idolatriya. Busa ang Biblia nagapaandam: “Likawi ang idolatriya.” (1 Corinto 10:14) Madamong sikat nga tawo ang wala gid nagatahod sa moral nga mga talaksan sang Biblia. (1 Corinto 6:​9-11) Bangod sina, mahamuot ayhan ang Dios kon nagahulag ka ukon nagapamayo sa mga paagi, nga subong epekto, nagasimba sa sinang mga tawo?

Ang Impresyon nga Ginahatag Mo sa Iban

Ang Biblia nagasugo man sa mga pamatan-on nga tahuron ang ila mga ginikanan. (Efeso 6:2) Indi bala pagpakahuya sa ila kon magpauli ka nga puno sing mga puni ukon pika ang imo lawas? Kag kamusta ang iban, subong sang imo mga kaklase? Kon isa ikaw ka Cristiano, indi ayhan sila mabudlayan sa pagpati sa imo kon tilawan mo sa ulihi nga magpanaksi sa ila?​—Ipaanggid ang 2 Corinto 6:3.

Amo man ang masiling tuhoy sa pagsuksok sang pila ka mga estilo nga ginahimo sang mga manug-amba sang rap. Matuod, sa madamo nga duog ang isa ka kalo para sa baseball isa lamang ka tabon sa ulo. Apang sa pila ka siudad, “ang politika may papel sa pagsikat sang pila ka kalo.” (Entertainment Weekly) Ang pagsuksok bala sing pila ka kalo, jacket, tenis, ukon sing iban pa nga mga galamiton sang hip-hop nagapakita nga nagasunod ikaw sa rap nga estilo sang kabuhi? Dumduma, ang Cristianong gugma “wala nagagawi sing dinagakaigo” ukon sa makapakibot nga paagi.​—1 Corinto 13:5.

Binagbinaga ang natabo sa isa ka grupo sang tin-edyer nga mga babayi sa isa ka konserbatibo nga banwa nga, suno sa magasin nga People, nagyaguta sa pagkakonserbatibo sang ila duog paagi sa pagkadto sa eskwelahan nga nakasuksok sing “hip-hop nga estilo sang mga panapton.” Ang isa ka tin-edyer nga babayi nagpaathag: “Nakita namon ini nga mga panapton sa estasyon sang MTV nga nagapaguwa sang ginvideotape nga mga kanta. Abi ko maayo ini tulukon.” Apang, ang uso nga panapton gintunaan sang pagbinais​—kag kasingki sa rasa.

Busa subong mga Cristiano luyag naton ‘punihan ang aton kaugalingon sing kaugdang kag sing maligdong nga hunahuna.’ (1 Timoteo 2:9) Nagalakip ini sing pagbinagbinag sa balatyagon kag mga panimuot sang iban kag indi pagpilit sa personal nga luyag sang isa. Nagakahulugan man ini sing paglikaw sa mga estilo sang pamayo kag pagginawi nga mahimo ginatamod sang iban subong dinagakaigo.

Ang Kinahanglanon nga Maghalong

Sa pagkamatuod, ang tagsa ka uso dapat binagbinagon sa kaugalingon nga kapuslanan sini. Apang, dumduma, nga si Satanas nga Yawa amo ang manuggahom sining kalibutan, kag ang tuyo niya amo ang ‘pagtukob sa isa ka tawo.’ (1 Pedro 5:​8; Juan 12:​31; 1 Juan 5:19) Walay duhaduha nga gingamit ni Satanas ang pila ka sikat nga uso agod tublagon kag ipahilayo ang mga pamatan-on sa Dios. Busa nagakaigo gid nga maghalong.

Masami nga indi maalamon ang malakip sa mga pamatan-on nga una-una gid sa pagsunod sa bisan anong bag-o nga huyog ukon uso; mas maayo pa nga mangin konserbatibo. Sa pihak nga bahin, ang Biblia nagapaandam man batok sa “lakas nga katarong.” (Manugwali 7:16) Sa pagkamatuod indi mo kinahanglan pamatukan ang mga pagbag-o sa estilo sa kasangkaron nga kabigon ka nga dinumaan, daw hanginon, ukon kulangkulang.

Kon ang isa ka uso maathag nga nagalapas sa mga prinsipio sang Biblia ukon sang maayo nga panimuot, nian ang maayo nga himuon amo ang maabtik nga paglikaw sa sini. Matuod nga, indi mahapos ang mangin tuhay gikan sa imo mga katubutubo. Apang sa iya libro nga How to Say No and Keep Your Friends, ang manunulat nga si Sharon Scott nagpamangkot: “May mga abyan ka bala nga maalamon gid kag nakakilala sing maayo sa imo sa bagay nga sila ang dapat maghimo sing mga desisyon para sa imo? Mahimo nga wala!” Indi bala mas maayo nga matuytuyan sang mga luyag sang imo mga ginikanan kag sang imo ginhanas sa Biblia nga konsiensia? Ang paghimo sing amo mahimo nga indi magadala sing kahamuot sang tanan nimo nga katubotubo, apang magadala ini sing kahamuot ni Jehova, nga, indi kaangay sang pila ka umalagi nga uso, mangin sa walay katubtuban!​—Salmo 41:​12; Hulubaton 12:2.

[Retrato sa Pahina 17]

Ano ang batyagon sang imo mga ginikanan kon ginasunod mo ang isa ka uso?