Toad Ukon Paka—Ano ang Kinatuhayan?

SA SULOD sang mga siniglo ang mga toad ukon Hawaiian frog kag paka may malain nga reputasyon. “Ginatunaan sila sang mga kalunggo.” “Ang mga manughiwit makahimo sa mga tawo nga mangin mga toad kag paka.” Sin-o ang wala makabati sang sugilanon tuhoy sa malaw-ay nga paka nga nangin isa ka maambong nga prinsipe sang ginhalukan sang isa ka prinsesa? Walay sapayan, sugod sang magbantog si Kermit nga Paka sa pangbata nga programa sa telebisyon nga “Sesame Street” kag sa “The Muppet Show,” ang mga paka nangin mas kalahamut-an. Ano ang kamatuoran tuhoy sa mga paka kag toad? Ano ang ila kinatuhayan?

Athagon naton ang pila ka sayop nga mga pagtamod​—ang mga kagaw, indi ang mga toad, ang ginatunaan sang mga kalunggo. Kag ang mga sugilanon dapat hangpon suno sa paghangop sa sini​—mga sugilanon, patopato kag mito. Kag bisan nagaluntad ang mga manughiwit indi nila mahimo ang isa ka tawo nga mangin isa ka paka ukon isa ka toad.

Ang mga paka kag toad makit-an sa kalabanan nga bahin sang kalibutan, apang wala sing paka sa Antarctica, ukon sang mga toad sa Arctic kag Australia. May yara 3,800 ka espesyi sang mga paka kag toad, nga sa amo mga 300 ang mga toad. Gani paano mo mapatuhay ang toad gikan sa paka? Ang The World Book Encyclopedia nagasabat: “Ang kalabanan sang matuod nga mga toad may mas malapad, matapan nga lawas kag mas maitom, mas mamala sing panit sangsa kalabanan nga mga paka. Ang matuod nga mga toad masami nga puno sing mga kalunggo, apang ang matuod nga mga paka may mahining nga panit. Tuhay sa kalabanan nga matuod nga mga paka, ang kalabanan sang mga toad nagapuyo sa duta. Ang mga hamtong nagakadto lamang sa tubig agod mangitlog.” Ang mga paka masami makit-an malapit sa tubig, handa sa paglumpat kon may mabatian sila nga nagapadulong. Ang kalabanan sang mga paka may unto lang sa ila naibabaw nga apipingig. Wala unto ang mga toad. Gani, pareho nga ginalamon nila sing bilog ang ila tulukbon.

Madamong mga paka kag toad ang nagapatubas sing maisog nga mga hilo. Ang isa ka halimbawa amo ang mapula sing duag makahililo nga arrow frog (Dendrobates pumilio) sang Costa Rica. Madali makapatay sing tawo ang pila ka mga hilo sang paka. Ang libro nga Biology nagasiling: “Masami nga ginahiluan sang tumandok nga mga tribo sa tropiko ang ila mga bangkaw paagi sa pagnusnos sini sa sining mga paka.” Sa tulun-an sang Biblia nga Bugna, ang ‘mahigko inspirado nga pahayag’ ginpaanggid sa mga paka. Ngaa amo sina? Bangod sa Mosaikong Kasuguan, ang mga paka mahigko kaunon. Ang toad wala ginasambit sa Biblia.​—Bugna 16:13; Levitico 11:12.

[Retrato sa Pahina 31]

Tuo: Toad. Ubos: Paka