Ang Pagtamod sang Biblia
Para Bala sa mga Cristiano ang Pagsaot?
“INDI ko luyag magtan-aw sini. Magguwa ako,” hutik sang lamharon nga lalaki sa iya asawa sang nagtindog sia gikan sa iya pulungkuan kag nagguwa sa hulot agod maglakat-lakat sa mabugnaw nga kagab-ihon. Nahuya gid sia.
Sia kag ang iya asawa gin-agda sang iya mga abyan sa isa ka sosyal nga tinipon. Ang iya mga abyan nagpaguwa sing floor show nga may tatlo ka babayi nga nagasaot. Ang iban nga tumalambong daw wala matublag. Tuman bala sia ka sensitibo? Indi bala nga ginapabutyag lamang sang mga manugsaot ang nasulod nga mga balatyagon kag ginapabutyag ang kahilwayan sa pagsaot? Binagbinagon naton ang pagsaot gikan sa Cristianong pagtamod.
Ang Pagsaot Isa ka Komunikasyon
Ang isa sang mga paagi sang mga tawo sa pagkomunikar amo ang mga kumpas ukon mga hulag. Halimbawa, kon yara sa iban nga pungsod, madamo nga dumuluaw ang nakibot sa paghibalo nga ang isa ka hulag nga ila ginakabig nga wala sing malisya may lain gali nga kahulugan didto—ayhan isa nga dikalahamut-an. Ang isa anay ka misyonero sa Solomon Islands, Malaysia, kag Papua New Guinea nagkomento: “Sa pila ka mga duog ang seksuwal nga kahulugan ginaangot sa pila ka mga hulag sang lawas. Pananglitan, kon nagapungko ang isa ka babayi sa salog, ginakabig nga dinagakaigo para sa isa ka lalaki nga maglakad sa iya nagabika nga mga batiis. Subong man, indi maalamon para sa isa ka babayi nga maglabay sa atubang sang isa ka lalaki nga nagapungko sa salog. Sa sining mga kahimtangan ang seksuwal nga kahulugan madali mahantop.” Nahibaluan man naton ini ukon wala, may ginapahangop ang mga hulag sang aton lawas. Busa indi kita dapat makibot nga sa bug-os nga maragtas ang pagsaot ginagamit subong isa ka porma sang komunikasyon.
Ang bug-os nga balatyagon mahimo mapautwas sa saot—halin sa kalipay kag hinugyaw sang isa ka selebrasyon tubtob sa pagkasagrado sang relihiosong rito kag tradisyon. (2 Samuel 6:14-17; Salmo 149:1, 3) Ang The New Encyclopœdia Britannica nagasiling: “Ang manugsaot nagapakig-angot sa tumalambong sa duha ka magkatuhay nga paagi, ayhan paagi sa pagpabutyag sang balatyagon paagi sa lawas subong man sa nawong ukon paagi sa isa ka masibod nga lenguwahe sang pagsinyas ukon pagkumpas.” Sa pila ka mga saot ang komunikasyon mahimo madali mahangpan. Sa iban nga mga porma sang saot, ang lenguwahe mahimo mahangpan lamang sang pila nga nakahibalo. Halimbawa, sa classical ballet ang kamot nga yara sa dughan nagapakita sing gugma, samtang ang pagtudlo sa ikaapat nga tudlo sang wala nga kamot nagakahulugan sing pag-asawahay. Sa opera sang mga Intsik ang paglakat nga nagalibot nagapatuhoy sa isa ka panglakatan, apang ang paglibot sa entablado samtang nagauyat sing pabalabag nga latigo nagapahangop sing pagsakay sa kabayo; ang isa ka maitom nga bandera nga ginawagayway sa entablado nagapatimaan sing bagyo, samtang ang malus-aw nga asul nga bandera nagakahulugan sing dupoy-dupoy. Busa paagi sa mga hulag kag kumpas sang saot, ang lawas nagapakig-angot. Apang nagakaigo bala pirme ang mensahe?
Pagsaot—Nagakaigo kag Dinagakaigo
Ang pagsaot mahimo mangin isa ka makalilipay nga porma sang kalingawan kag ehersisyo. Mahimo ini mangin isa ka matinlo sa moral kag dayag nga ekspresyon, nga nagapakita sing malipayon pisikal nga reaksion sang kalipay sang pagkabuhi ukon sing pag-apresyar sang kaayo ni Jehova. (Exodo 15:20; Hukom 11:34) Ang pila sang grupo kag dumaan nga mga saot mahimo nga makalilipay gid. Sa ilustrasyon ni Jesus tuhoy sa buhaha nga anak, ginpatuhuyan pa gani niya ang isa ka grupo sang mga manugsaot, mahimo gid nga isa sang ginbayaran nga tropa sang manugsaot, subong bahin sang mga kahiwatan. (Lucas 15:25) Gani, sing maathag, ang Biblia sa kabilugan wala nagapakamalaut sa saot. Apang, nagapaandam ini batok sa pagpukaw sa sayop nga mga hunahuna kag mga kailigbon. Sa sining bahin nga ang pila ka sahi sang saot mahimo nga dimaugdang, makatalagam pa gani sa espirituwalidad sang isa. (Colosas 3:5) Kutob sang dumaan nga mga tion ang pagsinaot nangin makaululag kon kaisa kag gingamit sa makahalalit nga mga katuyuan.—Ipaanggid ang Mateo 14:3-11.
Ang aton Kaaway, si Satanas nga Yawa, nakahibalo nga ang pag-updanay sang mga hulag sa saot kag sang dinagakaigo nga mga panghunahuna isa ka mabaskog nga hinganiban nga iya ginapanag-iyahan. (Ipaanggid ang Santiago 1:14, 15.) Nahibaluan gid niya nga makalulumay ang ganyat sang hulag sang lawas kag kon paano ini makabuyok sa maulag nga panghunahuna. Nagpaandam si apostol Pablo nga si Satanas determinado gid sa pagsulay sa aton agod ang aton “hunahuna mapatalang gikan sa hanuot kag putli nga katutom kay Cristo.” (2 Corinto 11:3) Handurawa kon daw ano kadaku ang kalipay ni Satanas kon paagi sa aton pagtan-aw ukon pagpakigbahin sa dimaugdang nga pagsinaot tugutan naton ang aton painuino nga masiod sa imoral nga panghunahuna. Malipay pa gid sia kon indi naton mabantayan ang aton dimapunggan nga mga handum kag mahulog sa masakit nga resulta sang aton dinagakaigo nga paggawi. Gingamit niya ang hulag kag saot sa sinang katuyuan sadto anay.—Ipaanggid ang Exodo 32:6, 17-19.
Nagakaigo Ukon Dinagakaigo —kon Paano Mapat-od
Busa, bisan pa kon ang saot ginahimo sang mga grupo, sang mga magkaparis, ukon sang isa lamang ka tawo, kon ang hulag nagapukaw sing malain nga mga panghunahuna sa imo, nian ang saot makahalit sa imo, bisan mahimo nga indi sa iban.
Natalupangdan sang iban nga sa madamong moderno nga mga saot ang mga magkapareha wala gani nagatanduganay. Apang, ang pagtanduganay bala amo gid ang hulusayon? Ang Britannica nagahinakop sa pagsiling nga “ang ulihi nga resulta pareho gihapon—pisikal nga kalipay sa pagsaot kag ang seksuwal nga pagkapukaw sa kaparis, ginahakos man sia ukon wala masyado ginapamensar.” Ang “seksuwal nga pagkapukaw [bala] sa kaparis” maalamon sa guwa sang pag-asawahay? Indi suno sa pinamulong ni Jesus nga “ang tagsatagsa nga nagatulok sa babayi sa pagkaibog sa iya nakapanglahi na sa iya sa tagipusuon niya.”—Mateo 5:28.
Yara sa imo ang desisyon kon bala masaot ka ukon indi. Ang pagbinagbinag sa masunod nga mga pamangkot mahimo makabulig sa imo sa paghimo sing maalamon nga desisyon. Ano ang katuyuan sining saot? Ano ang reputasyon sini? Ano ang ginapahangop sang mga hulag sang saot? Anong mga panghunahuna kag mga balatyagon ang ginapukaw sini sa akon? Anong kailigbon ang ginapukaw sini sa akon kaparis ukon sa sadtong nagatan-aw? Sa pagkamatuod, ang isa dapat maghulag suno sa iya konsiensia, subong sa ginhimo sang lamharon nga bana sa aton panugod, bisan ano pa ang himuon sang iban.
Ang Biblia nagapakita nga ang Manunuga maluyag nga magkalipay kita sa dulot sang katahom, ritmo, kag maugdang nga paghulag. Huo, magkalipay sa sini—apang hunahunaa nga kon magsaot ka, ang imo lawas nagakomunikar. Panumduma ang panuytoy ni Pablo sa Filipos 4:8: “Ang bisan anong matuod, ang bisan anong halangdon, ang bisan anong matarong, ang bisan anong putli, ang bisan anong hiligugmaon, ang bisan anong dungganon, kon may takus dayawon, kon may diosnon nga gahom, painuinuha ining mga butang.”
[Picture Credit Line sa pahina 24]
Picture Fund/Courtesy, Museum of Fine Arts, Boston