Pamangkot sang mga Pamatan-on . . .

Ngaa Yara sa Akon Utod ang Tanan nga Atension?

“Ang nagatublag sa akon amo nga kon ang akon mga utod nagapasaway, yara sa ila ang daku nga atension​—⁠positibo kag negatibo. Apang sanglit daw matinumanon ako, ginapasapayanan lamang ako.”​—⁠18 anyos nga si Kay.⁠a

“Ang akon mga utod ginahatagan sing kapin nga atension kag ginatratar sing mas maayo. Kalabanan sang atension nga ginahatag sa akon amo ang laygay. Nagaayo ang akon pamatyag kon mahibal-an ko nga ginlaygayan man sila.”​—⁠15 anyos nga si Ruth.

“Para sa akon ang akon mga magulang ang ginahatagan sing kapin nga mga pribilehiyo kag atension.”​—⁠13 anyos nga si Bill.

KUTOB sang aton pagkatawo, tanan kita nagakinahanglan sing atension halin sa aton mga ginikanan. Kag kon mabatyagan mo nga wala ginahatag sa imo ang nagakadapat sa imo, natural lamang nga masaklaw ikaw kag maakig. Ilabi na gid kon daw ang imo utod​—⁠ang kamagulangan, ang kinagot, ang labing mabuot, ukon bisan ang labing masinupakon​—⁠ang pirme ginahatagan sing atension. Mahimo nga batyagon mo man ang subong sa ginbatyag ni David sang sia nagsulat: “Kaangay sa isa nga patay kag wala sa tagipusuon, ginkalimtan ako; nangin kaangay ako sa isa ka buong nga suludlan.”​—⁠Salmo 31:⁠12.

Masakit nga makita ang imo isa ka utod nga ginahatagan sing atension nga luyag mo matigayon. Apang nagakahulugan gid bala ini nga wala ikaw ginapalangga? Indi gid. Kon kaisa ginahatagan sing dugang nga atension ang mga pamatan-on bangod may pinasahi sila nga mga ikasarang ukon mainabyanon nga personalidad. Ang 11 anyos nga si Kenneth nagsiling: “Walay sapayan nga ang akon manghod nga si Arthur, yara pa lamang sa ikatlo nga grado, nagatokar sia sa banda sang ikalima nga grado. Maayo man sia sa mga isport kag sa matematika. Sa katunayan, nakakuha sia sing A sa tanan niya nga klase sa eskwelahan. Kon kaisa sa banta ko mas naluyagan sia sang mga tawo sangsa akon, apang wala ako nahisa sa iya. Bueno, sing diutay siguro.”

May mga pamatan-on man nga ginahatagan sing daku nga tion sang ila mga ginikanan bangod lamang sila ang subang​—⁠ukon ang kinagot. Ang Biblia nagasiling tuhoy sa pamatan-on nga si Jose: “Ginhigugma ni Israel si Jose sing labi pa sa tanan niya nga kabataan, bangod anak sia sang iya katigulangon.” (Genesis 37:​3, 4) Sa pihak nga bahin, nabatyagan sang 18 anyos nga si Todd nga ginapaboran ang iya utod nga lalaki bangod sia ang subang. Sia naghinumdom: “Isa ka bes ginpangabay kami nga magdala sing paborito nga retrato namon sang lapsag pa kami para sa isa ka proyekto sa eskwelahan. Nasapwan ko nga diutay lang ang akon retrato kag mas madamo ang retrato sang akon magulang nga lalaki. Nagpalibog ini sa akon.”

Apang, sa masami, ginahatag ang dugang nga atension bangod ang isa ka bata may mga problema​—⁠ayhan mga problema nga wala mo mahibaluan. “Sang mga 16 anyos ako, naeksperiensiahan sang akon magulang nga lalaki ang kabudlayan,” paathag ni Cassandra, 22 na karon. “Indi niya mapat-od kon bala luyag gid niya mag-alagad kay Jehova, kag ginhatag sang akon mga ginikanan ang halos tanan nila nga atension sa iya. Sadtong tion, indi ko mahangpan kon ngaa. Nabatyagan ko nga wala na sila nagaulikid sa akon. Ginsubuan gid ako kag nagbatyag nga ginpabay-an​—⁠naakig man ako.”

Kon Ngaa Nagapakita Sila Sing Paboritismo

Apang, kon kaisa, ginapakita sang mga ginikanan ang dayag nga paboritismo. Ang isa ka iloy nagbaton: “Nahibaluan ko nga ang akon anak nga si Paul, nasakitan bangod sang daku namon nga pagpabugal sa amon anak nga babayi. Ginsilingan niya kami sing direkta, ‘Pirme kamo nagatulukay ni Tatay kon may ginahambal si Liz.’ Sang primero wala kami makahibalo kon ano ang iya buot silingon. Nian nahisayran namon nga pirme kami nagatulukay nga may pagdayaw sa ginahambal ni Liz. Kutob sang ginsilingan niya kami tuhoy sini, ginpanikasugan gid namon nga indi na ini paghimuon.”

Apang ngaa nagapakita sing paboritismo ang mga ginikanan? Mahimo nga ang pagpadaku sa ila isa ka kabangdanan. Halimbawa, kon ang imo iloy nagdaku subong kinagot, mahimo nga mangin suod sia sa iya kinagot nga anak. Wala makatalupangod sini, mahimo nga ginaapinan niya sia. Ukon ang isa ka ginikanan mahimo nga may simpatiya sa isa ka anak nga may pareho niya nga disposisyon ukon naluyagan. Binagbinaga ang ginasiling sang Biblia tuhoy kay Isaac kag kay Rebeca nahanungod sa ila kapid nga anak nga lalaki, sanday Jacob kag Esau: “Kag nagdaku ang kabataan nga lalaki, kag si Esau nangin isa ka tawo nga makahibalo mangayam, isa ka tawo sang latagon, apang si Jacob isa ka tawo nga walay kasawayan, nga nagpuyo sa mga layanglayang. Kag ginhigugma ni Isaac si Esau, bangod nagkaon sia sang iya pinangayaman, apang ginhigugma ni Rebeca si Jacob.”​—⁠Genesis 25:​27, 28.

Ano ang dapat mo himuon kon daw paborito sang imo mga ginikanan ang isa sang imo mga utod?⁠b Mahimo ikaw makighambal sa imo mga ginikanan tuhoy sini sa kalmado, wala nagasumbong nga paagi. (Hulubaton 15:22) Paagi sa pagpamati sing matinahuron sa ila, mahimo mo makita ang pagtamod nila sa mga bagay. Mahimo ini makabulig sa pagpahaganhagan sang imo kalugaw-an. (Hulubaton 19:11) Ang isa ka tin-edyer nagsiling: “Natublag gid ako nga ang akon Nanay mas suod sa akon manghod nga lalaki sangsa akon. Sang ginpamangkot ko sia tuhoy sini, ginpaathag niya nga sanglit magkaanggid sila ni Tatay, amo nga suod sia sa iya. Kag sanglit kaanggid ako sa iya, si Tatay mas suod sa akon. Subong man, bangod magkaanggid kami, indi kami magsahuay. Kag bangod ang akon amay kag ang akon utod nga lalaki magkaanggid naugot sila sa isa kag isa. Isa ka bes ginpaathag niya ini sa sinang paagi​—⁠bisan pa wala ako malipay sa sini​—⁠ginbaton ko ini.”

Indi Alalangay nga Pagtratar​—⁠Isa ka Inhustisya?

Apang, ngaa indi mahimo sang mga ginikanan nga trataron ang tagsatagsa sing alalangay gid? Si Beth, 18 anyos na karon, nagsiling: “Sang mga 13 anyos pa lamang ako, ginbatyag ko nga ang akon manghod nga lalaki kag ako dapat trataron sing alalangay​—⁠sing pareho gid. Apang ako pirme ang ginasaway, samtang ginapabay-an lang sia. Kag madamo nga tion ang ginahinguyang niya upod kay Tatay sa pag-obra sa awto. Daw indi gid ini matarong.”

Apang ang indi alalangay nga pagtratar indi man gid inhustisya. Binagbinaga kon paano gintratar ni Jesucristo ang iya mga apostoles. Wala sing duhaduha nga ginhigugma niya tanan ang 12, apang 3 lamang sa ila ang gin-agda niya nga makasaksi sing pila ka pinasahi nga hitabo, lakip ang pagkabanhaw sang anak nga babayi ni Jairo kag ang pagbaylo dagway. (Mateo 17:​1; Marcos 5:37) Dugang pa, suod gid si Jesus kay apostol Juan. (Juan 13:​23; 19:​26; 20:​2; 21:​7, 20) Ini bala indi alalangay? Pat-od gid. Ini bala indi matarong? Indi gid. Kay bisan pa si Jesus mahimo nga nangin suod gid sa iban, wala niya ginpasapayanan ang mga kinahanglanon sang iban pa niya nga mga apostoles.​—⁠Marcos 6:​31-​34.

Sa amo man nga paagi, mahimo nga ang isa sang imo mga utod ginahatagan sing pinasahi nga atension bangod sang mga kinaadman, personalidad, ukon kinahanglanon. Natural lamang nga masakit ini makita. Apang ang pamangkot amo, Ang imo bala mga kinahanglanon matuod gid nga ginpasapayanan? Kon kinahanglan mo ang laygay, bulig, ukon suporta sang imo mga ginikanan, handa bala sila sa pagbulig sa imo? Kon amo, masiling mo gid bala nga biktima ikaw sang inhustisya? Ginapalig-on kita sang Biblia nga makig-angot sa iban “suno sa ila mga kinahanglanon.” (Roma 12:13) Sanglit ikaw kag ang imo mga utod mga indibiduwal nga may nanuhaytuhay nga kinahanglanon, indi gid posible nga trataron kamo sang inyo mga ginikanan sing alalangay sa tanan nga tion.

Narealisar ni Beth, nga ginkutlo kaina, nga ang alalangay nga pagtratar indi pirme nagakaigo kag ang nagakaigo nga pagtratar indi pirme alalangay. Sia nagsiling: “Nahangpan ko nga kami sang akon utod nga lalaki magkatuhay nga mga tawo kag kinahanglan nga trataron sing magkatuhay. Sa paghinumdom, indi ako makapati nga wala ko ina mahangpan sang bata pa ako. Siguro bangod lamang ini sang imo pagtamod sa mga butang sa sina nga pangidaron.”

Pagtuon nga Mangin Mahinantupon

Huo, daku ang mahimo “sang imo pagtamod sa mga butang” sa imo reaksion sa imo kahimtangan. Kaangay sa naduagan nga mga lente sang antipara, mahimo patikuon sang imo emosyon ang pagtamod mo sa mga butang. Kag ang emosyonal nga kinahanglanon para sa atension kag kahamuot sang mga ginikanan mabaskog. Ang mga mananalawsaw nga sanday Stephen Bank kag Michael Kahn nagsiling: “Bisan pa ginahimo sang mga ginikanan ang maayo nga kahimtangan sa pagtratar sa ila magkatuhay gid nga mga kabataan nga walay pinilian, hangpon sang tagsa ka bata nga ginapaboran sang mga ginikanan ang iban nga kabataan.”

Halimbawa, binagbinaga liwat ang ginsiling sang tatlo ka pamatan-on nga ginkutlo sa panugod. Ang ila mga kahimtangan daw makasulubo luwas sa isa ka kamatuoran: Mag-ulutod sila! Huo, ang kada isa nagahunahuna nga ang iban ginahatagan sing kapin nga atension kag nga sia amo ang ginapasapayanan! Kon amo, masami nga ang aton pagtamod sa mga butang medyo tiko. “Ang tawo nga mahinantupon mabugnaw sa espiritu,” siling sang Hulubaton 17:⁠27. Ang pagkamahinantupon amo ang pagtamod sa mga butang sing maminatud-on kag bunayag, indi sing mabinatyagon. Ang pagkamahinantupon magabulig sa imo nga marealisar nga walay sapayan nga ang imo mga ginikanan mahimo magtratar sa inyo sing dialalangay, tinagipusuon nga nagaulikid sila sa inyo tanan nga kaayuhan! Ang paghisayod sini makabulig sa imo nga malikawan ang pagpangakig kag kaugot.

Apang, ano kon daw hungod nga wala ikaw ginahatagan sing imo nagakaigo nga bahin sang atension? Ano ang sarang mo mahimo? Binagbinagon ini sa palaabuton nga guwa sang Magmata!

[Mga footnote]

[Retrato sa pahina 24]

Ang indi alalangay nga pagtratar daw indi makatarunganon