Pagbantay sa Kalibutan

Pamahog sa Kahilwayan Sang Relihion sa Europa

“Sa bag-o lang natapos nga komperensia sang media sa Washington, D.C., E.U.A., si Massimo Introvigne, isa ka Romano Katoliko nga iskolar gikan sa Turin, Italya, nagsiling nga ang batok-sa-sekta nga mga listahan ukon mga report ginatipon sa pila ka pungsod. Ang mga organisasyon nga ginatumod subong “makatalagam nga mga sekta” nagalakip sa mga Baptist, Budhista, Katoliko nga mga karismatiko, Hasidiko nga mga Judiyo, Saksi ni Jehova, Quaker, kag Young Women’s Christian Association (YWCA). Ang report sa Alemanya nagahinambit sa 800 ka grupo; ang isa ka listahan sa Belgium, 187; kag sa Pransia, 172. Si Introvigne nagsulat nga sa Pransia “ang mga manunudlo ginpahalin sa publiko nga mga eskwelahan pagkatapos sang tinuig nga maayo nga serbisyo bangod lamang mga katapo sila sang mga Saksi ni Jehova.” Suno sa balita gikan sa Compass Direct news service, si Introvigne nabalaka sa pagsakdag sang publiko sa batok-kulto nga mga hublag. Sia nagsiling: “Maathag gid nga ining mga hublag amo ang nagapalapnag sing makapatalang kag masami dimatuod gid nga impormasyon tuhoy sa relihiosong mga minoridad, kag sang panatiko nga pagtamod sang kalibutan.”

Awtomatiko nga mga Bintana

Ang mga mananalawsaw sa University of Sydney sa Australia nakahimo sing bintana nga nagasirado sing awtomatiko kon nagapalapit ang manubo-sing-lupad nga mga eroplano. Kon makaligad na ang ginhalinan sang magansal nga gahod, ang bintana nagabukas liwat. Makilala sang mikropono sa guwa, sa bulig sang gintakod nga software sa bintana, ang partikular nga frequency sang iban pa magansal nga mga gahod, subong man ang gahod sang dalagku nga mga trak. Ginapakita sang mga pagtilaw nga mabuhinan sining mga bintana ang gahod sing tubtob sa 20 ka decibel, ginalauman nga nagakaigo na agod mapat-od ang wala sing tublag nga tulog. Ang New Scientist nga magasin nagakomento: “Ang isa sang daku nga bentaha sang sistema amo nga ang mga tinukod indi matublag sang gahod kag ang hangin makasulod nga indi na kinahanglan magpatakod sing mahal nga air conditioner.”

Ang Epekto Sang TV sa Kabataan

“Ang mga cartoon kag mga hampang sa video mas makaimpluwensia sa paggawi sang 6- tubtob 12-anyos nga kabataan sangsa eskwelahan, kay nagahinguyang sila sing 38 ka oras sa isa ka semana nga nagatan-aw sing TV kon ipaanggid sa 23 ka oras sa hulot-klasehan,” report sang pamantalaan nga El Universal sa Mexico. Natalupangdan sang mananalawsaw nga si Omar Torreblanca nga ang TV nagatudlo sa kabataan kon anong mga panimuot ang ipakita sa partikular nga mga sitwasyon​—⁠apang wala makahibalo ang bata kon bala yadtong mga panimuot maayo ukon malain. Nagapaathag sia: “Kon matan-aw sang bata sa mga cartoon ukon sa sine ang isa sa mga karakter nagapos nga may maayong mga resulta, mahimo gid nga ilugon sang bata ini nga buhat.” Ginpakita sang pagpangusisa ni Torreblanca nga “ginaaplikar sang mga bata sa ila adlaw-adlaw nga pagkabuhi ang natun-an nila kada adlaw gikan sa TV apang indi ang natun-an nila sa eskwelahan, kay ginakabig nila ang eskwelahan nga isa lamang ka obligasyon.”

Ang Paglakat Mahimo Makapalawig Sing Kabuhi

Ang paglakat kada adlaw makapalawig sing daku sa kabuhi sang isa, siling sang Asiaweek. Isa ka 12-ka-tuig nga pagtuon ang ginhimo sa 707 ka wala nagapanigarilyo nga kalalakin-an nga nagapangidaron sa ulot sang 61 kag 81 nga mahimo pa makalakat. Yadtong “naglakat sing 3.2 kilometros (duha ka milya) lamang kada adlaw​—⁠bisan nga nagahayunhayon lamang​—⁠nagbuhin sa katunga sang ila katalagman nga mapatay bangod sang tanan nga kabangdanan,” siling sang report. Yadtong wala maglakat mahimo nga may 2.5 ka beses nga mapatay bangod sang tanan nga sahi sang kanser sangsa nagalakat sing dimagkubos 3.2 kilometros sa isa ka adlaw. Natukiban sang pagtuon, nga ginbalhag sang The New England Journal of Medicine, nga bisan ang paglakat sing tunga lamang ka milya kada adlaw nagapanubo sang kadamuon sang nagakapatay. Sang nagligad, ginduhaduhaan sang pila ka mga eksperto sa ehersisyo ang kabilihanan sining indi tanto kahago nga ehersisyo. Karon, ang bag-ong pagtuon nagahinakop: “Ang pagpalig-on sa mga tigulang nga maglakat mahimo makabulig sa ila panglawas.”

Ang Musika Nagabulig sa Kabataan

Ang pagtudlo sa tres- ukon kuwatro-anyos nga kabataan sa pagtokar sing musika makabulig sa ila sa pagpangatarungan kag sa paghunahuna, siling ni Gordon Shaw, propesor sang physics sa University of California, Irvine. Sa sining lamharon nga edad, ang mga koneksion sa utok madali maporma, kag ginpakita sang mga manugpanalawsaw nga ang tayuyon nga pag-ensayo sing bisan napulo ka minuto lamang sa isa ka adlaw nagabulig sa pagpatubas sing “malawig-epekto nga pag-uswag kon paano nagapangatarungan kag nagahunahuna ang bata.” Sa siam-ka-bulan nga pagtilaw, ang kabataan nga nagtuon sing piano ginpaanggid sa mga grupo nga nagtuon sing kompyuter ukon wala gid sing gintun-an. Ang marka nga nakuha sadtong nagtuon sa pagtokar sing piano sa pasinawan sa kaalamon nag-uswag sing 35 porsiento, samtang diutay lamang ukon wala gid sing ginpakita nga pag-uswag ang duha pa ka grupo, report sang Sunday Times sang London.