Hilway Bala sa Peligro ang Inyo Puluy-an?—20 ka Butang nga Dapat Usisaon

“NAKAPAULI gid man, sa ulihi!” Ayhan nakaginhawa ka sing halog sang makapauli ka na gikan sa masako nga trabaho sa bilog nga adlaw, nalipay nga luwas kag may kalig-unan sa puluy-an. Apang luwas ka gid bala? Sing makakilibot, pila ka tawo ang nagaatubang sing serioso nga katalagman sa puluy-an nga ayhan wala nila mahibaluan. Ilabi na yadtong may diutay nga kabataan ang dapat maghimo sing mahunahunaon nga mga pangandam agod buhinan ang kadamuon sang mga aksidente sa puluy-an. Nagagamit sang masunod nga listahan, ngaa indi usisaon ang imo puluy-an kag isulat ang bisan ano man nga mga pagbag-o nga dapat himuon?

✔ Mga tanom. Kon ikaw may magagmay nga kabataan, pat-ura nga ang imo mga tanom indi makahililo. Dumduma, ang mausisaon nga mga kabataan nagasangsang sang bisan ano nga butang sa ila baba.

✔ Mga kurtina. Indi pagpawaywaya ang higot sang kurtina. Makasambod ini—kag makakuga pa gani—sang diutay nga kabataan.

✔ Mga hunoshunos kag mga platera. Binagbinaga ang pagbutang sing indi peligruso nga mga trangka. Makabulig ini agod indi matandog sang mga kabataan ang matalom nga mga kagamitan kag peligruso nga mga produkto sa pagpaninlo.

✔ Hagdanan. Masanag bala ini kag wala sing nagalinapta? Ginbutangan mo bala ini sing lambay agod indi mahulog ang magagmay nga mga bata?

✔ Kalan. Paatubanga ang mga kalaptan sang kaldero kag kalaha sa likod sang kalan, ilabi na samtang nagadigamo.

✔ Parilyahan. Tinlui ini pirme. Ang puno-sing-mantika nga parilyahan mahimo tunaan sang sunog sa kusina.

✔ “Fire extinguisher.” Magtigayon sing bisan isa lang sa puluy-an, kag pat-ura nga ang tanan nga mahimo na masaligan makahibalo sa paggamit sini.

✔ Kuna. Ang mga sagang dapat maikit. Ang espasyo sa palibot sang kutson indi dapat mangin hustuhan nga makaigo ang ulo sang lapsag.

✔ Mga bintana. Ang mga barandilya magaamlig agod indi mahulog ang mga kabataan kag madali mahukas sang mga adulto kon may sunog.

✔ Mga bitamina kag mga bulong. Tagua ini sa nakandaduhan nga kabinet ukon sa lugar nga indi malab-ot sang kabataan.

✔ “Bath tub.” Indi gid pagpabay-i ang diutay nga bata sa banyo nga wala sing nagaatipan. Diutay lamang nga tion—kag diutay nga tubig—ang kinahanglan agod malumos ang bata.

✔ Mga “microwave.” Dumduma nga ang pagkaon madasig mag-init sa microwave. Halimbawa, ang natimpla nga gatas para sa lapsag mahimo nga makapalaso bisan pa nga ang bibiron maalabaab lamang.

✔ Hurno. Ipatan-aw sa pulupanag-on ang imo hurno kon may nagasungaw nga makahililo nga aso.

✔ Sulugbahan. Pat-ura nga malayo ang kabataan sa sulugbahan kon ini mainit.

✔ Ganhaan sang garahe. Tudlui ang kabataan nga indi gid magdalagan sa idalom sang ganhaan sang garahe samtang nagasira ukon nagabukas ini, ilabi na kon ini de-koryente.

✔ Mga alarma sa aso. Hupti ini nga matinlo, kag usisaa ini sing regular. Isli ang mga baterya kada tuig.

✔ Mga kordon sang koryente kag mga saksakan. Ihaboy ang mga kordon nga may gutad. Mas maayo kon ang wala ginagamit nga saksakan may proteksion nga mga tabon ukon mga kapol.

✔ De-koryente nga mga kagamitan. Ipalayo ang mga kagamitan sa batya ukon lababo. Ang ­circuit ­breaker makabulig agod indi makoryente sang may diperensya nga de-koryente nga mga kagamitan.

✔ Mga talaguan sang hampangan. Butangi sing sulungawan sang hangin ang talaguan sang hampanganan kag sing mga bisagra nga magapugong sa takop nga mahulog dayon.

✔ Plantsa. Tagua ang imo plantsa—lakip ang nagawayway nga kordon—nga indi malab-ot sang kabataan.