Butlog Nga Mata Gamay Nga Lawas!

PARA sa iban makawiwili ini; sa iban naman pinasahi ini. Malubay ang mga tiil sini, malum-ok ang bulbol, kag butlog ang mga mata. Mga 12.5 sentimetros ang kadakuon kag mga 114 gramos ang kabug-aton sini. Ano ini? Amo ini ang tarsier!

Binagbinagon naton ang isa ka sahi sini, ang Philippine tarsier. Ang mga mata, dulunggan, kamot, tiil, kag ikog sini daw tam-an ka daku kon ikumparar sa iya gamay nga lawas. Pero ang kahalam-utan nga hitsura sini nagapakita sang tumalagsahon nga desinyo.

PALAMATIN-AN: Ang tuman ka nipis nga dulunggan sang tarsier puede mapilo kag mabuklad kag maliso para makabati sang bisan pinakamahinay nga tunog. Ang iya kaanting makabulig sa iya indi lamang para malikawan ang mga manunukob pareho sang singgalong, kundi para makapangita man sang iya tulukbon. Kon magsirom na, ginapamatian sini ang huni sang mga sirumsirom, anay, laboglabog, pispis, kag mga paka. Ginaliso sini ang iya ulo kag ginatan-aw sang butlog nga mga mata sini ang iya tulukbon.

PANGHAWID: Ang kamot sang tarsier bagay gid sa pagpanghawid sa magagmay nga sanga. Ang punta sang tudlo sini nagapilit nga daw pareho sa goma sang salakyan. Bisan magtulog dapat manghawid ini sing maayo. Ang mga kudolkudol sa idalom sang iya malaba nga ikog amo ang nagapugong sa iya nga indi matumba samtang nagatulog.

PANAN-AW: Wala sing iban nga mamalya nga ang kadakuon sang mata indi bagay sa kadakuon sang lawas. Ang matuod, ang tagsa ka mata sang tarsier mas daku pa sa utok sini! Wala nagahulag ang mga mata sini; diretso lang ang ila panulok. Disbentaha bala ini? Indi gid man. Kay ang tarsier may isa ka bentaha, ang liog sini makaliso sing 180 ka degree sa tuo kag wala.

KAABTIK: Ang malaba nga mga tiil sang tarsier makalumpat sing asta anom ka metro—sobra 40 ka pilo sa kalabaon sang lawas sini! Sa gab-i lang ini nagapangita sang kalan-on. Mantas man ini magdakop sang iya kalan-on.

Talagsa lang mabuhi ang tarsier kon huptan ini bangod dalokdalok ini sang insekto kag indi sini luyag kaptan. Pero nanamian gihapon ang mga Pilipino sining tumalagsahon nga tinuga. Ang tagsa ka bahin sang lawas sining makawiwili nga tinuga dalayawon gid.