Pagbasa sa Kasulatan Upod ang Nagakaigo nga Empasis

KON nagapakighambal ka sa iban tuhoy sa mga katuyuan sang Dios, sing pribado man ukon sa plataporma, ang imo ginahambal dapat nasentro sa kon ano ang yara sa Pulong sang Dios. Masami nga nagalakip ini sang pagbasa sing mga kasulatan gikan sa Biblia, nga dapat himuon sing maayo.

Ang Nagakaigo nga Empasis Nagadalahig Sang Balatyagon. Ang mga kasulatan dapat basahon upod ang balatyagon. Binagbinaga ang pila ka halimbawa. Kon ginabasa mo sing mabaskog ang Salmo 37:​11, ang imo tingog dapat magpaalinton sang kalangkag sa paghidait nga ginasaad didto. Kon nagabasa ka sang Bugna 21:4 tuhoy sa pagdula sang pag-antos kag kamatayon, ang imo tingog dapat magpabanaag sang apresasyon sa makalilipay nga kaumpawan nga ginatagna. Ang Bugna 18:​2, 4, 5, nga nagahingyo nga magguwa sa makasasala nga “Babilonia nga Daku,” dapat basahon nga may tono sang pagkahilingagawon. Sa pagkamatuod, ang balatyagon nga ginapabutyag dapat mangin tinagipusuon apang wala ginapasobrahan. Ang nagakaigo nga kabaskugon sang emosyon nagadepende sa teksto mismo kag sa paagi sang paggamit sini.

Ipadaku ang Nagakaigo nga mga Tinaga. Kon ang imo mga komento napasad sa isa ka bahin lamang sang isa ka bersikulo, dapat mo ipadaku ini nga bahin kon nagabasa sang teksto. Halimbawa, kon nagabasa sang Mateo 6:​33, indi mo paghatagan sing panguna nga pagpadaku ang “iya pagkamatarong” ukon ang “ining tanan iban pa nga mga butang” kon ang luyag mo binagbinagon amo ang kahulugan sang “pangitaa anay ang ginharian.”

Sa isa ka pamulongpulong sa Miting sa Serbisyo, mahimo ginaplano mo nga basahon ang Mateo 28:19. Ano nga mga tinaga ang imo ipadaku? Kon ginapalig-on mo ang kaukod sa pagsugod sing mga pagtuon sa Biblia sa puluy-an, ipadaku ang “maghimo sing mga disipulo.” Sa pihak nga bahin, kon ginaplano mo nga binagbinagon ang Cristianong responsabilidad sa pagpaambit sing kamatuoran sa Biblia sa pangayaw nga mga pumuluyo ukon luyag mo nga palig-unon ang pila ka manugbantala sa pag-alagad kon diin may daku pa nga pagkinahanglan, mahimo mo ipadaku ang “mga tawo sa tanan nga kapungsuran.”

Sa masami, ang isa ka kasulatan ginapresentar bilang sabat sa isa ka pamangkot ukon bilang pagsakdag sa isa ka argumento nga ginatamod sang iban nga kontrobersial. Kon ang tagsa ka ideya sa teksto ginapadaku sing alalangay, indi makita sang imo mga tagpalamati ang koneksion. Mahimo nga maathag ang punto sa imo apang indi maathag sa ila.

Halimbawa, kon nagabasa sang Salmo 83:18 gikan sa Biblia nga may ngalan sang Dios, kon ibutang mo ang tanan nga empasis sa ekspresyon nga “ang Labing Mataas,” mahimo nga indi mahangpan sang isa ka tagbalay ang maathag nga katunayan nga ang Dios may personal nga ngalan. Dapat ipadaku mo ang ngalan nga “Jehova.” Apang, kon ginagamit mo ang amo gihapon nga kasulatan sa isa ka paghambalanay tuhoy sa pagkasoberano ni Jehova, dapat hatagan mo sing panguna nga empasis ang ekspresyon nga “ang Labing Mataas.” Sing kaanggid, kon ginagamit ang Santiago 2:24 sa pagpakita sang importansia nga ang pagtuo dapat updan sang buhat, mahimo nga indi mahangpan sang pila nga nagapamati sa imo ang punto kon hatagan mo sing panguna nga empasis ang “ginapahayag nga matarong” sa baylo sang “mga binuhatan.”

Ang isa pa ka mapuslanon nga halimbawa masapwan sa Roma 15:7-13. Bahin ini sang isa ka sulat ni apostol Pablo sa isa ka kongregasyon nga ginatapuan sang mga Gentil kag kinaugali nga mga Judiyo. Nangatarungan diri ang apostol nga ang ministeryo ni Cristo nagahatag sing kaayuhan indi lamang sa sirkunsidado nga mga Judiyo kundi sa mga tawo man sang mga pungsod agod nga “himayaon sang mga pungsod ang Dios bangod sang iya kaluoy.” Nian nagkutlo si Pablo sing apat ka kasulatan, nagapatalupangod sa sina nga kahigayunan para sa mga pungsod. Paano mo basahon yadtong mga kinutlo agod mapadaku ang punto nga ginahunahuna ni Pablo? Kon ginamarkahan mo ang mga ekspresyon nga ipadaku, mahimo mo markahan ang “mga pungsod” sa bersikulo 9, “kamo nga mga pungsod” sa bersikulo 10, “kamo tanan nga pungsod” kag “tanan nga katawhan” sa bersikulo 11, kag “mga pungsod” sa bersikulo 12. Tilawi nga basahon nga may subong sina nga empasis ang Roma 15:7-13. Samtang ginahimo mo ini, mangin mas maathag kag mas mahapos hangpon ang argumento ni Pablo.

Mga Paagi Sang Paghatag Sing Empasis. Ang nagadala-ideya nga mga tinaga nga luyag mo palutawon sarang mapadaku sa pila ka paagi. Ang mga paagi nga imo ginagamit dapat nahisuno sa kasulatan kag sa danyag sang pamulongpulong. Yari ang pila ka panugda.

Pagpadaku sang tingog. Nagadalahig ini sang bisan ano nga pagbulubag-o sa tingog nga nagapalutaw sang nagadala-ideya nga mga tinaga gikan sa iban nga bahin sang dinalan. Ang empasis sarang himuon paagi sa pagbag-o sa kabaskugon sang tingog​—paagi sa pagpatunog sini ukon sa pagpahinay sini. Sa madamo nga lenguahe, ang pagbag-o sa kataason sang tingog nagadugang sang empasis. Apang, sa pila ka lenguahe, mahimo nga bag-uhon sini ang kahulugan. Kon nagalagday ang imo tingog sa yabi nga mga ekspresyon, ini nagapadaku pa sang importansia sini. Sa mga lenguahe nga indi puwede ang pagpadaku sang tingog subong paagi sa paghatag sing empasis sa pila ka tinaga, dapat sundon kon ano ang naandan sa sina nga lenguahe agod mangin maayo ang mga resulta.

Pagdulog. Sarang ini himuon antes ukon pagkatapos basahon ang yabi nga bahin sang isa ka kasulatan​—ukon pareho. Ang pagdulog gilayon antes mo basahon ang panguna nga ideya nagapukaw sing kalangkag; ang pagdulog pagkatapos nagapatudok pa sini sa hunahuna. Apang, kon tuman kadamo ang pagdulog, wala sing magalutaw nga ideya.

Pagsulit. Mahatagan mo sing empasis ang isa ka partikular nga punto paagi sa pagdulog kag pagbasa liwat sang tinaga ukon prase. Ang ginapasulabi pirme nga paagi amo ang pagtapos sang teksto kag nian suliton ang yabi nga ekspresyon.

Mga kumpas. Ang paghulaghulag sang lawas subong man ang pangguyahon masami nga makadugang sang emosyon sa isa ka tinaga ukon prase.

Tono sang tingog. Sa pila ka lenguahe, kon kaisa mahimo nga ang tono sa pagbasa sing mga tinaga may epekto sa kahulugan sini kag nagapain sa sini. Diri, kinahanglan man ang paghalong, ilabi na sa paggamit sing pagyubit.

Kon Iban ang Magbasa Sang mga Teksto. Kon ang tagbalay ang magbasa sang isa ka kasulatan, mahimo padakuon niya ang sayop nga mga tinaga ukon mahimo nga wala gid. Ano karon ang himuon mo? Sa masami labing maayo nga ipaathag mo ang kahulugan paagi sa pag-aplikar mo sang mga teksto. Pagkatapos maaplikar, mahimo mo direkta nga hatagan sang pinasahi nga igtalupangod ang nagadala-ideya nga mga tinaga sa Biblia.