Lohiko nga Pagbalay sa Materyal

ANTES organisahon sing lohiko ang materyal, dapat may ginahunahuna ka nga tulumuron. Ang imo bala tulumuron amo lamang ang pagpahibalo sa iban tuhoy sa isa ka topiko​—isa ka pagpati, panimuot, kinaiya, paggawi, ukon dalanon sang pagkabuhi? Luyag mo bala nga pamatud-an nga husto ukon pamatud-an nga sayop ang isa ka ideya? Ang imo bala tulumuron amo ang pagpalambo sing apresasyon sa isa ka butang ukon ang pagpahulag sa pagpanghikot? Ginapresentar mo man ang imo materyal sa isa ka tawo ukon sa mas madamo nga tagpalamati, agod mahimo ini sing epektibo, kinahanglan nga binagbinagon mo kon ano na ang ila nahibaluan tuhoy sa topiko kag kon ano ang ila panimuot sa sini. Kon mahimo mo na ini, balaya ang imo materyal sa paagi nga mabuligan ikaw sa paglab-ot sang imo tulumuron.

Tuhoy sa ministeryo ni Saulo (Pablo) sa Damasco, ang Binuhatan 9:22 nagasiling nga “ginpalibog niya ang mga Judiyo nga nagapuyo sa Damasco samtang ginapamatud-an niya sing lohiko nga ini amo ang Cristo.” Ano ang nalakip sa sining lohiko nga pagpamatuod? Subong sang ginapakita sang rekord tuhoy sa naulihi nga ministeryo ni Pablo sa Antioquia kag Tesalonica, ginpalig-on anay niya ang katunayan nga ang mga Judiyo nagbaton sa Hebreong Kasulatan kag nagpangangkon sila nga nagatuo sa ginasiling sini tuhoy sa Mesias. Nian, gikan sa sini nga Kasulatan, nagpili si Pablo sing mga bahin nga nagapatuhoy sa kabuhi kag ministeryo sang Mesias. Ginkutlo niya ini kag ginpaanggid ini sa kon ano gid ang natabo may kaangtanan kay Jesus. Sa katapusan, naghimo sia sing maathag nga konklusion, nga amo, nga si Jesus amo ang Cristo, ukon Mesias. (Binu. 13:16-41; 17:​2, 3) Kon ginapresentar mo man sing lohiko ang kamatuoran sa Biblia, may makabuluyok ini nga epekto sa iban.

Pag-organisar sa Presentasyon. Ang materyal mahimo pasunuron sing lohiko sa nanuhaytuhay nga paagi. Kon masapwan mo ini nga mapuslanon, mahimo mo gamiton ang kombinasyon sang mga paagi. Binagbinaga ang pila ka posibilidad.

Pagpasunod suno sa topiko. Nagadalahig ini sang pag-organisar sang imo materyal sa mga seksion, ang tagsatagsa nagabulig sa paglab-ot sang imo tulumuron. Ang mga seksion mahimo nga amo ang panguna nga mga punto nga importante agod mahangpan ang imo topiko. Mahimo nga espesipiko ini nga mga argumento nga nagapamatuod nga husto ukon sayop ang isa ka butang. Ang pila ka punto, samtang may kaangtanan sa topiko, mahimo idugang ukon kuhaon, depende sa imo mga tagpalamati ukon sa imo tulumuron.

Binagbinaga ang isa ka halimbawa sang pagpasunod suno sa topiko. Ang isa ka malip-ot nga presentasyon tuhoy sa ngalan sang Dios mahimo maglakip sang (1) kon ngaa importante nga makilala ang ngalan sang Dios, (2) kon ano ang ngalan sang Dios, kag (3) kon paano naton mapadunggan ini nga ngalan.

Madamo pa ang matun-an tuhoy sa pagpasunod sang materyal suno sa topiko paagi sa pag-usisa sing mga publikasyon nga gindesinyo sang “matutom kag mainandamon nga ulipon” agod gamiton sa mga pagtuon sa Biblia sa puluy-an. (Mat. 24:45) Ini nga mga publikasyon masami nagalakip sang pila ka tema, ukon mga topiko, nga makabulig sa mga estudyante nga mahangpan ang kabilugan sang sadsaran nga mga kamatuoran sa Biblia. Ang mas dalagku nga mga publikasyon nagagamit sing mga subtitulo agod bahinbahinon ang tagsa ka kapitulo. Ang tagsa ka topiko nagahanda sa estudyante para sa masunod nga materyal kag nagaamot sa kabug-usan nga laragway.

Kabangdanan kag epekto. Ang pagpangatarungan halin sa kabangdanan pakadto sa epekto isa pa ka paagi sang pagpresentar sing impormasyon sa lohiko nga paagi.

Kon nagahambal ka sa isa ka grupo ukon sa mga indibiduwal nga nagakinahanglan sa pagbinagbinag sing mahalungon sa resulta sang ila ginahimo ukon ginaplano nga himuon, ini nga paagi mahimo nga mangin epektibo. Ang Hulubaton kapitulo 7 nagahatag sing maayo gid nga halimbawa sa sini. Maathag nga ginalaragway sini kon paano ang di-eksperiensiado nga pamatan-on nga lalaki nga “nakulangan sing tagipusuon” (ang kabangdanan) nadalahig sa isa ka pampam kag nag-antos sing masakit nga mga resulta (ang epekto).​—Hulu. 7:7.

Sa pagpadaku pa, mahimo mo mapatuhay ang malain nga mga resulta nga naeksperiensiahan sang mga wala nagalakat sa mga dalanon ni Jehova gikan sa maayo nga mga resulta nga naeksperiensiahan sang mga nagapamati kay Jehova. Ginpahulag sang espiritu ni Jehova, ginhimo ni Moises ini nga pagpatuhay sang nagpamulong sia sa pungsod sang Israel antes sila magsulod sa Ginsaad nga Duta.​—Deut., kap. 28.

Sa pila ka kahimtangan, mas maayo nga sugdan mo ang paghinun-anon paagi sa pagpresentar sang isa ka kahimtangan (ang epekto) kag nian sa pagpakita sang pamatuod nga nagatudlo sa mga butang nga nagdul-ong sa sini nga mga kahimtangan (ang kabangdanan). Masunson ini nagadalahig sang isa ka problema-kag-solusyon nga paagi sang pagpresentar.

Problema kag solusyon. Sa ministeryo sa latagon, kon ginabinagbinag mo ang isa ka problema nga ginakabalak-an sang mga tawo kag ginapakita mo nga may makaalayaw nga solusyon, mahimo ini magpalig-on sa isa ka tawo sa pagpamati. Ang problema mahimo nga ginpautwas mo ukon ginpautwas sang imo kahambal.

Ini nga problema mahimo amo ang katunayan nga ang mga tawo nagatigulang kag nagakapatay, ang paglapnag sang krimen, ukon ang pagluntad sang lapnag nga inhustisya. Indi na kinahanglan ang malawig nga paghinun-anon agod ipakita nga may amo sini nga problema, kay maathag na ini. Magsugod lamang paagi sa pagsambit sa problema, kag nian ipresentar ang solusyon nga ginapahamtang sa Biblia.

Sa pihak nga bahin, ang problema mahimo nga personal, nga nagalakip sang mga hangkat nga ginaatubang sang isa ka nagasolo nga ginikanan, pagluya sing buot bangod sang malubha nga balatian, ukon kabudlayan nga naeksperiensiahan sang isa ka tawo bangod sang indi mahigugmaon nga pagtratar sang iban. Agod mangin maayo gid ang resulta, dapat anay mangin maayo ka nga manugpamati. Ang Biblia nagahatag sang mapuslanon nga impormasyon sa sining tanan nga problema. Apang dapat ini gamiton nga may paghantop. Agod makabenepisyo gid ang imo kahambal, kinahanglan mangin realistiko ka. Athaga kon bala ang imo ginahinun-anon isa ka permanente nga solusyon, temporaryo nga bulig, ukon kon paano lamang mabatas ang isa ka kahimtangan nga indi mabag-o sa sini nga sistema sang mga butang. Buot silingon, pat-ura nga ang Makasulatanhon nga pangatarungan nga imo ginahatag bastante sa pagsakdag sang imo konklusion sa sini. Kay kon indi, ang solusyon nga imo ginapatalupangod mahimo nga daw indi gid lohiko para sa imo kahambal.

Kronolohiko nga pagpaagisod. Ang pila ka materyal ginapresentar sing paagisod suno sa tion ukon kronolohiya. Halimbawa, sa tulun-an nga Exodo, ang Napulo ka Kalalat-an ginapresentar sing paagisod suno sa pagkatabo sini. Sa Hebreo kapitulo 11, ang paglista ni apostol Pablo sang mga lalaki kag mga babayi nga may huwaran sing pagtuo ginapahamtang sing kronolohiko.

Kon nagasaysay ka sang mga hitabo gikan sa nagligad sa kronolohiko nga pagpaagisod, mahimo ini makabulig sa imo mga tagpalamati nga mahangpan kon paano nagluntad ang pila ka kahimtangan. Naaplikar ini sa modernong-adlaw nga kasaysayan subong man sa mga hitabo sang mga panahon sang Biblia. Sa amo ginaupod mo ang kronolohiko nga pagpaagisod kag ang kabangdanan-kag-epekto nga pagpangatarungan. Kon ginaplano mo nga balayon ang mga hitabo nga ginapakita sang Biblia nga mahanabo sa palaabuton, ang kronolohiko nga pagpresentar sini mahimo nga amo ang labing mahapos para sa imo mga tagpalamati nga masundan kag madumduman ang impormasyon.

Indi buot silingon nga dapat ka magsugod pirme sa pamuno kon ginagamit mo ang kronolohiko nga pamaagi. Sa pila ka kahimtangan, mahimo nga mas epektibo nga isaysay ang hitabo sugod sa talalupangdon gid nga bahin sang istorya. Kon nagasaysay sang eksperiensia, halimbawa, mahimo nga pakamaayuhon mo nga isaysay ang hitabo nga gintilawan ang integridad sang tawo sa Dios. Bangod napukaw ang interes sa sini nga bahin sang pagsaysay, mahimo mo isaysay sa kronolohiko nga pagpaagisod ang mga detalye nga nagdul-ong sa sini.

Nagagamit Lamang Sang Materyal nga May Kaangtanan sa Topiko. Ano man nga paagi ang pag-organisar mo sang imo materyal, maghalong nga gamiton lamang ang may kaangtanan sa topiko. Ang tema sang imo pamulongpulong dapat may pila ka epekto sa imo ginapili. Ang kahimtangan sang imo mga tagpalamati dapat man binagbinagon. Para sa isa ka grupo sang tagpalamati ang isa ka partikular nga punto mahimo nga kinahanglanon, samtang para sa iban nga grupo wala ini sing pulos. Dapat pat-uron mo man nga ang tanan mo nga materyal makabulig agod malab-ot ang imo tulumuron. Kay kon indi, ang imo presentasyon, bisan pa makawiwili, mahimo nga indi epektibo.

Kon nagapanalawsaw, mahimo makasapo ka sing madamong makawiwili nga materyal nga may kaangtanan sa imo topiko. Daw ano kadamo ang imo gamiton? Kon pasobrahan mo ang mga tagpalamati, mahimo nga indi mo malab-ot ang imo tulumuron. Ang pila ka pangunang ideya nga ginapasangkad sing maayo mas mahapos madumduman sangsa ginatos ka ideya nga ginapresentar sing tuman kadasig. Indi buot silingon nga ang makawiwili kag indi tanto ka importante nga mga impormasyon indi gid pag-ilakip. Apang indi ini pagtuguti nga magpaburon sang imo tulumuron. Talupangda kon paano ini nga mga detalye mainandamon nga ginlakip sa Biblia sa Marcos 7:​3, 4 kag Juan 4:1-3, 7-9.

Samtang nagapadayon ka gikan sa isa ka punto pakadto sa masunod, maghalong nga indi ini paghimuon sing gulpiyada amo nga indi masundan sang imo mga tagpalamati ang pagpaagisod sang ideya. Agod iangot sing epektibo ang mga ideya, ayhan kinahanglan nga maggamit ka sing koneksion gikan sa isa ka ideya pakadto sa isa pa. Ang koneksion mahimo nga isa ka prase ukon mahimo nga isa ka dinalan nga nagapakita sang kaangtanan sa ulot sang mga ideya. Sa madamo nga lenguahe, ang simple nga pang-angot nga mga tinaga ukon mga prase mahimo magamit sa pagpakita sing kaangtanan sang bag-o nga ideya sa ginasundan sini.

Ang paggamit sing materyal nga may kaangtanan lamang sa topiko kag ang pagpasunod sini sa lohiko nga paagi makabulig sa imo nga malab-ot ang imo tulumuron.