Paghimo sing Balayan
KON maasayn sa paghatag sing isa ka pamulongpulong, madamo ang nagapakabudlay sa pagsulat anay sini, halin sa introduksion tubtob sa konklusion. Antes matapos ang isa ka pamulongpulong, madamo nga temporaryo nga kopya ang mahimo nga nasulat. Mahimo ini maghinguyang sing inoras.
Amo bala sini ang imo paagi sa paghanda sang imo mga pamulongpulong? Luyag mo bala matun-an ang mas mahapos nga paagi? Kon matun-an mo ang paghanda sing isa ka balayan (outline), indi na kinahanglan nga isulat mo ang tanan. Magahatag ini sa imo sing dugang nga tion sa pag-ensayo sa paghatag sing pamulongpulong. Ang paghatag sang imo mga presentasyon indi lamang mangin mas mahapos kundi mangin mas makawiwili ini pamatian kag labi pa nga makapahulag sa imo mga tagpalamati.
Sa pagkamatuod, sa mga pamulongpulong publiko nga ginahatag sa kongregasyon, isa ka sadsaran nga balayan ang ginaaman. Apang, indi subong sini sa kalabanan nga iban pa nga mga pamulongpulong. Mahimo nga hatagan ka lamang sing isa ka topiko ukon isa ka tema. Ukon mahimo pangabayon ikaw nga tuptupan ang espesipiko nga naimprinta nga materyal. Kon kaisa mahimo nga hatagan ka lamang sing pila ka instruksion. Sa tanan sini nga sahi sang asaynment, kinahanglan nga ihanda mo ang imo kaugalingon nga balayan.
Ang isa ka halimbawa sa pahina 41 magahatag sa imo sing ideya kon paano himuon ang isa ka malip-ot nga balayan. Talupangda nga ang tagsa sang panguna nga mga punto nagasugod sa nawala nga marhin kag nasulat sa dalagku nga mga letra. Sa idalom sang tagsa ka panguna nga punto ginalista ang mga ideya nga nagasakdag sini. Ang dugang nga mga punto nga magamit sa pagpasangkad sina nga mga ideya ginalista sa idalom sini kag ginapasulod diutay patuo (indent) gikan sa wala nga marhin. Usisaa sing maayo ini nga balayan. Talupangda nga ang duha ka panguna nga punto naangot sing direkta sa tema. Talupangda man nga ang ikaduha nga mga punto indi lamang makawiwili nga mga butang. Sa baylo, ang kada isa nagasakdag sa panguna nga punto diin ini napaidalom.
Kon nagahanda ka sing isa ka balayan, mahimo nga indi ini kaangay gid sa halimbawa. Apang kon mahangpan mo ang mga prinsipio nga nadalahig, makabulig ini sa imo nga maorganisar ang imo materyal kag mahanda ang isa ka maayo nga pamulongpulong sa nagakaigo nga kalawigon sang tion. Paano mo ini himuon?
Pag-analisar, Pagpili, kag Pag-organisar
Kinahanglan mo ang isa ka tema. Ang imo tema indi lamang isa ka masangkad nga topiko nga mahimo marepresentar sang isa lamang ka tinaga. Amo ini ang panguna nga ideya nga luyag mo ipaalinton, kag ginapakita sini ang pamaagi nga ginaplano mo sa pagbinagbinag sang imo topiko. Kon gin-asayn ang isa ka tema, analisaha sing maayo ang kada panguna nga tinaga. Kon pasangkaron mo ang gin-asayn nga tema pasad sa ginbalhag nga materyal, tun-i ina nga materyal nga ginahunahuna ang tema. Kon isa ka topiko lamang ang gin-asayn sa imo, nian yara sa imo ang pagpili sing tema. Apang, antes mo ini himuon, ayhan masapwan mo nga makabulig kon maghimo anay sing pila ka pagpanalawsaw. Paagi sa paghupot sang imo hunahuna nga bukas, masunson nga matigayon mo ang dugang nga mga ideya.
Samtang ginahimo mo ini nga mga tikang, pamangkuta pirme ang imo kaugalingon: ‘Ngaa importante ini nga materyal sa akon mga tagpalamati? Ano ang akon tulumuron?’ Dapat indi lamang ini sa pagtuptop sing materyal ukon sa paghatag sing isa ka makawiwili nga pamulongpulong, kundi sa pagpaambit sing pila ka mapuslanon nga butang sa imo mga tagpalamati. Kon mag-athag na ang imo tulumuron, isulat ini. Dumduma ini pirme samtang nagahanda ka.
Pagkatapos mo mapat-od ang imo tulumuron kag mapili ang isa ka tema nga nahisuno sa sini (ukon maanalisar kon paano ang imo ginpili nga tema sibu sa sina nga tulumuron), makapanalawsaw ka na sing mas espesipiko. Pangitaa ang materyal nga ilabi na nga mapuslanon sa imo mga tagpalamati. Indi magkontento sa pangkabilugan nga ideya, kundi mangita sing espesipiko nga mga punto nga impormatibo kag makabulig gid. Mangin realistiko sa kadamuon sang imo ginpanalawsaw. Sa kalabanan nga kahimtangan, indi madugayan kag mas madamo na ang imo materyal sangsa magamit mo, busa kinahanglan nga mangin mapilion ka.
Hibalua ang panguna nga mga punto nga kinahanglan mo binagbinagon agod mapasangkad ang imo tema kag matigayon ang imo tulumuron. Amo ini ang imo mangin sadsaran, ang imo sadsaran nga balayan. Pila ka panguna nga mga punto ang nagakadapat? Ayhan bastante na ang duha para sa isa ka malip-ot nga pagbinagbinag, kag masami nga bastante na ang lima sa bisan isa ka oras nga diskurso. Kon mas diutay ang panguna nga mga punto, mahimo gid nga labi ini nga madumduman sang imo mga tagpalamati.
Kon nahunahuna mo na ang imo tema kag ang panguna nga mga punto, organisaha ang imo materyal sa pagpanalawsaw. Pat-ura kon ano ang direkta nga may kaangtanan sa imo panguna nga mga punto. Pilia ang mga detalye nga magahimo sang imo presentasyon nga bag-o. Kon nagapili ka sing mga kasulatan sa pagsakdag sa panguna nga mga punto, talupangda ang mga ideya nga magabulig sa imo sa pagpangatarungan sa sining mga teksto sa makahulugan nga paagi. Isulat ang tagsa ka ideya sa idalom sang panguna nga punto kon diin ini nagakadapat. Kon ang pila ka impormasyon wala nagasibu sa bisan diin sang imo panguna nga mga punto, indi ini pag-ilakip—bisan tuman pa ini ka makawiwili—ukon tagua ini para gamiton sa iban nga higayon. Hupti ang labing maayo lamang nga materyal. Kon tuptupan mo ang tuman kadamo, kinahanglan maghambal ka sing tuman kadasig kag mangin indi maathag ang imo pagpresentar. Mas maayo nga ipaalinton ang pila lamang ka punto nga mapuslanon gid sa mga tagpalamati kag himuon ini sing maayo. Indi maglampas sa gintalana nga oras.
Kon wala mo pa mahimo, areglaha ang imo materyal sa lohiko nga pagpasunod. Amo sini ang ginhimo sang manunulat sang Ebanghelyo nga si Lucas. Bangod nakatipon sing madamo nga impormasyon may kaangtanan sa iya topiko, ginsulat niya ini sa “lohiko nga pagpasunod.” (Luc. 1:3) Mahimo mo maareglar ang imo materyal suno sa petsa ukon suno sa topiko, ayhan suno sa kabangdanan kag epekto ukon sa problema kag solusyon, depende sa kon ano ang labing epektibo agod malab-ot mo ang imo tulumuron. Indi dapat maglumpat sing hinali gikan sa isa ka ideya pakadto sa isa. Dapat tuytuyan sing maayo ang imo mga tagpalamati gikan sa isa ka ideya pakadto sa isa pa, nga wala sing mga kal-ang nga indi mapaathag. Ang ginpresentar nga pamatuod dapat magtuytoy sa mga tagpalamati sa makatarunganon nga mga konklusion. Samtang ginaareglar mo ang imo mga punto, hunahunaa kon ano ang reaksion sang mga tagpalamati sa imo presentasyon. Madali bala nila masundan ang imo ginapresentar nga impormasyon? Mapahulag bala sila sang ila nabatian, suno sa tulumuron nga imo ginahunahuna?
Masunod, ihanda ang isa ka introduksion nga nagapukaw sing interes sa imo topiko kag nagapakita sa imo mga tagpalamati nga ang imo binagbinagon mapuslanon gid sa ila. Mahimo makabulig kon isulat anay ang imo nahauna nga pila ka dinalan. Sa katapusan, maghunahuna sing isa ka makapahulag nga konklusion nga nahisuno sa imo tulumuron.
Kon ihanda mo sing temprano pa ang imo balayan, may tion ka pa nga pauswagon ini antes mo ihatag ang pamulongpulong. Ayhan makita mo ang kinahanglanon nga suportahan ang pila ka ideya sing pila ka estadistika, ilustrasyon, ukon eksperiensia. Ang paggamit sing bag-o nga hitabo ukon sing makawiwili nga lokal nga balita mahimo makabulig sa imo mga tagpalamati nga mahangpan gilayon ang kapuslanan sang materyal. Samtang ginarepaso mo ang imo pamulongpulong, mahimo makita mo pa ang dugang nga kahigayunan nga mapasibu ang impormasyon sa imo mga tagpalamati. Ang pag-analisar kag pagpauswag kinahanglanon sa pag-areglar sa maayo nga materyal agod mangin epektibo nga pamulongpulong.
Ang pila ka humalambal nagakinahanglan sing mas madamo nga nota sangsa iban. Apang kon organisahon mo ang imo materyal sa pila lamang ka panguna nga mga punto, nga wala ginalakip ang wala nagasakdag sa sini, kag pasunuron ang imo mga ideya sa lohiko nga paagi, masapwan mo nga sa malip-ot nga eksperiensia, indi na kinahanglan nga isulat mo ang tanan. Makakinot gid ini sing tion! Kag magauswag ang kalidad sang imo mga pamulongpulong. Pamatuod ini nga nagabenepisyo gid ikaw gikan sa pagpanudlo sang inyo Teokratikong Eskwelahan Para sa Ministeryo.