TULUN-AN 35
Pagsulit Para sa Empasis
ANG epektibo nga pagpanudlo nagalakip sang paggamit sing pagsulit. Kon ang importante nga punto ginasambit sing kapin sa isa ka bes, mahimo nga madumduman gid ini sang mga tumalambong. Kon ang ideya ginasulit sa medyo tuhay nga paagi, mahimo pa gani nga mahangpan nila ini sing mas maathag.
Kon indi madumduman sang imo mga tagpalamati ang imo ginahambal, wala sing epekto ang imo mga pinamulong sa ila ginapatihan ukon kon paano sila magkabuhi. Ayhan magapadayon sila sa paghunahuna tuhoy sa mga punto nga ginhatagan mo sing pinasahi nga empasis.
Si Jehova, ang aton Daku nga Instruktor, nagpahamtang sing halimbawa para sa aton sa paggamit niya sang pagsulit. Ginhatag niya ang Napulo ka Sugo sa pungsod sang Israel. Paagi sa isa ka anghel, ginpabati niya sa pungsod ini nga mga sugo sa Bukid Sinai. Sang ulihi ginhatag niya ini kay Moises sa nasulat nga porma. (Ex. 20:1-17; 31:18; Deut. 5:22) Sa panuytoy ni Jehova, ginsulit ni Moises yadtong mga sugo sa pungsod antes sila magsulod sa Ginsaad nga Duta, kag paagi sa balaan nga espiritu, si Moises nagsulat sini, subong sang masapwan sa Deuteronomio 5:6-21. Nalakip sa mga sugo nga ginhatag sa Israel amo ang ginapatuman nga higugmaon kag alagdon nila si Jehova sa bug-os nila nga tagipusuon, kalag, kag kusog. Ginpamulong man ini sing sulitsulit. (Deut. 6:5; 10:12; 11:13; 30:6) Ngaa? Bangod, subong sang ginsiling ni Jesus, amo ini ang “labing daku kag nahauna nga sugo.” (Mat. 22:34-38) Paagi kay manalagna Jeremias, ginpahanumdom ni Jehova ang katawhan sang Juda sing kapin sa 20 ka beses tuhoy sa pagkaserioso sang pagtuman sa iya sa tanan nga butang nga ginsugo niya sa ila. (Jer. 7:23; 11:4; 12:17; 19:15) Kag paagi kay Ezequiel, nagpamulong ang Dios sing kapin sa 60 ka beses nga ang mga pungsod ‘makakilala nga ako amo si Jehova.’—Eze. 6:10; 38:23.
Sa rekord sang ministeryo ni Jesus, matalupangdan man naton ang epektibo nga paggamit sang pagsulit. Halimbawa, yara ang apat ka Ebanghelyo—ang kada isa nagatuptop sang importante nga mga hitabo nga ginreport sa isa ukon kapin pa sang iban nga mga Ebanghelyo apang nagatamod sini nga mga hitabo sa medyo tuhay nga mga anggulo. Sa iya mismo panudlo, gintuptupan ni Jesus ang pareho nga sadsaran nga punto sang instruksion sing kapin sa isa ka okasyon apang sa nagkalainlain nga paagi. (Mar. 9:34-37; 10:35-45; Juan 13:2-17) Kag samtang yara sa Bukid sang mga Olivo pila ka adlaw antes sang iya kamatayon, gingamit ni Jesus ang pagsulit agod ipadaku ining importante nga laygay: “Magpadayon kamo sa pagbantay, kay wala kamo makahibalo kon sa ano nga adlaw magakari ang inyo Ginuo.”—Mat. 24:42; 25:13.
Sa Ministeryo sa Latagon. Kon nagapanaksi ka sa mga tawo, ginalauman mo nga madumduman nila ang imo ginasiling. Ang epektibo nga paggamit sang pagsulit makabulig agod malab-ot ina nga tulumuron.
Sa masami, ang pagsulit sa tion nga ginahambalan ang isa ka butang makabulig sa pagpatudok sini sa hunahuna sang tawo. Sa amo, pagkatapos mabasa ang isa ka kasulatan, mapadaku mo ini paagi sa pagpatalupangod sa isa ka yabi nga bahin sini kag sa pagpamangkot, “Natalupangdan mo bala kon paano ginapamulong ini nga teksto?”
Ang katapusan nga mga dinalan sa paghambalanay sarang man magamit sing epektibo. Halimbawa, mahimo ka makasiling: “Ang panguna nga punto nga ginalauman ko nga madumduman mo sa aton paghambalanay amo ang . . .” Nian sulita ini sing simple. Mahimo ini nga mangin kaangay sini: “Ang katuyuan sang Dios amo nga ang duta mangin isa ka paraiso. Ina nga katuyuan pat-od nga matuman.” Ukon ayhan: “Ginapakita sing maathag sang Biblia nga nagakabuhi kita sa katapusan nga mga adlaw sining sistema sang mga butang. Agod makalampuwas kita sa katapusan sini, kinahanglan tun-an naton ang ginapatuman sang Dios sa aton.” Ukon mahimo kaangay sini: “Subong sang nakita naton, ang Biblia nagahatag sing praktikal nga laygay kon paano malandas ang mga problema sa pagkabuhi sang pamilya.” Sa pila ka kahimtangan mahimo nga suliton mo lamang ang isa ka kinutlo gikan sa Biblia subong punto nga dapat dumdumon. Sa pagkamatuod, ang paghimo sini sing epektibo nagakinahanglan sing abanse nga paghunahuna.
Sa mga pagduaw liwat, pati na sa mga pagtuon sa Biblia, ang paggamit mo sing pagsulit mahimo maglakip sang repaso nga mga pamangkot.
Kon nabudlayan ang isa ka tawo sa paghangop ukon sa pag-aplikar sing laygay sa Biblia, ayhan kinahanglan mo sambiton ang topiko sa kapin sa isa ka okasyon. Panikasugi nga ipaathag ini sa nagkalainlain nga mga anggulo. Ang paghinun-anon indi kinahanglan nga malawig kundi dapat magpahulag sa estudyante nga padayon nga hunahunaon ini nga butang. Dumduma, gingamit ni Jesus ini nga sahi sang pagsulit sa pagbulig sa iya mga disipulo nga malandas ang handum nga mangin una.—Mat. 18:1-6; 20:20-28; Luc. 22:24-27.
Kon Nagahatag Sing mga Pamulongpulong. Kon nagapamulongpulong ka sa plataporma, ang tulumuron mo indi lamang ang pagpresentar sang impormasyon. Luyag mo nga mahangpan ini, madumduman ini, kag maaplikar ini sang mga tagpalamati. Agod mahimo ini, gamita sing epektibo ang pagsulit.
Apang, kon pirme mo ginasulit ang panguna nga mga punto, mahimo nga indi na magpamati sing maayo ang imo mga tagpalamati. Pilia sing maayo ang mga punto nga dapat hatagan sing pinasahi nga empasis. Masami nga panguna ini nga mga punto nga amo ang sadsaran sang imo pamulongpulong, apang mahimo man ini maglakip sang iban nga mga ideya nga may pinasahi nga kapuslanan sa imo mga tagpalamati.
Agod magamit sing epektibo ang pagsulit, mahimo mo balayon anay ang imo panguna nga mga punto sa introduksion. Himua ini paagi sa malip-ot nga mga dinalan nga nagahatag sing masangkad nga sumaryo sa kon ano ang imo tuptupan, paagi sa mga pamangkot, ukon paagi sa malip-ot nga mga halimbawa nga nagapautwas sing mga problema nga dapat lubaron. Mahimo mo sambiton kon pila ang panguna nga mga punto kag numeruhan ini sing pasunod. Nian pasangkara ang tagsa sining mga punto sa kaundan sang imo pamulongpulong. Ang empasis sarang magamit sa kaundan sang imo pamulongpulong paagi sa pagsulit sang tagsa ka panguna nga punto antes magsaylo sa masunod pa. Ukon sarang ini mahimo paagi sa paggamit sing halimbawa nga nagalakip sang pag-aplikar sa panguna nga punto. Mahimo hatagan sing dugang nga empasis ang imo panguna nga mga punto paagi sa paggamit sing konklusion nga nagasulit sini, nagapadaku sini paagi sa paggamit sing pagpaanggid, nagasabat sa ginpautwas nga mga pamangkot, ukon malip-ot nga nagahatag sang mga solusyon sa mga problema nga ginpautwas.
Bilang dugang pa sa ibabaw, ang eksperiensiado nga humalambal nagapanilag sing maayo sa mga indibiduwal nga nagahuman sang iya mga tagpalamati. Kon ang pila sa ila ginabudlayan sa paghangop sing isa ka ideya, nahibaluan ini sang humalambal. Kon importante ang punto, ginasaysay niya ini liwat. Apang, ang pagsulit sing amo gihapon nga mga tinaga mahimo nga indi magmadinalag-on. Ang pagpanudlo wala lamang nagalakip sina. Dapat mapasibusibuon sia. Mahimo kinahanglan nga dugangan niya insigida ang iya pamulongpulong. Ang pagtuon mo nga patuhuyan ang mga kinahanglanon sang mga tagpalamati sa sini nga paagi magapat-od sa daku nga kasangkaron sang imo pagkaepektibo subong manunudlo.