Pag-abuso sa Gahom—Matapos Ayhan Ini?
ANG isa sa mga paagi nga ginapakita sang dihimpit nga tawo kon daw ano sila kakagud amo ang ila sobra nga paghandum sa gahom. Ang bantog nga Britanikong manunulat nga si Malcolm Muggeridge nagsiling nga luyag sang mga tawo ang gahom “bangod wala [nila] marealisar nga ang sadsaran sang tawhanon nga kabuhi amo ang gugma . . . Apang sing sadsaran ang silakbo para sa gahom makatalagam gid. Amo ini ang isa nga wala pagtigayona ni Jesucristo.”
Bangod sang kalapnag sining sobra nga paghandum sa gahom, kag sang daku nga halit nga ginatuga sini, ang Founding Fathers sang Estados Unidos naghimo sing konstitusyon nga nagabahinbahin sa gahom sang pangulohan sa tatlo ka bahin: ehekutibo, lehislatibo, kag hudisyal. Ining mga bahin magahatag sing pugong agod nga wala sing pag-abuso sa gahom.
Walay sapayan sang dungganon nga mga tinutuyo sang Founders, may yara lapnag nga pag-abuso sa gahom sa sina nga pungsod. Apang ayhan nahibaloan mo gikan sa personal nga eksperiensia kag pagpanilag nga may pag-abuso man sa gahom sa tanan nga bahin sang kalibutan. Ang maragtas puno sing mga rekord tuhoy sa mga tawo nga nag-abuso sang gahom sa pagpamanggad sa ila kaugalingon kag sa paghalit sa ila isigkatawo. Hunahunaa, halimbawa, sanday Alejandro nga Daku, Carlomagno, Napoleon, kag Hitler.
San-o Ini Magsugod?
Apang, may maayong rason ka sa pagpamangkot, diin magsugod ining tanan nga pag-abuso sa gahom? Ang masaligan nga sabat matigayon sa tolon-an tuhoy sa pinakadumaan nga maragtas sang tawo, nga amo ang Biblia. Mabasa mo didto ang nahanungod sa mga hitabo sa katamnan sang Eden. Si Satanas nga Yawa, nga ginapakita sang Biblia nga isa gid ka matuod nga tinuga, gutom sa gahom. Ginsulay niya ang tawhanon nga rasa sa pagsugod sa dalan sang sala. Ang isa ka pamatuod sang sala amo ang lapnag nga pagkaibog sa gahom, sa pag-abuso sini. (Genesis 3:1-19; Roma 5:12) Ginpahanabo anay ni Satanas nga ang mga pungsod kontrolado niya, amo kon ngaa natanyag niya kay Jesucristo ang paggahom sa ibabaw sini. (Mateo 4:8-10) Nadaya sang Yawa ang halos tanan nga tawo, amo kon ngaa masiling nga “ang bug-os nga kalibutan yara sa gahom sang malauton.”—1 Juan 5:19; Bugna 12:9.
Yari ang isa ka ideya nga mahimo magapakibot sa imo: Ang panguna nga nagahimo sang katuyoan sang Yawa amo ang madamong relihiosong mga lider. Paano? Bueno, gin-abusohan nila ang ila gahom paagi sa pagtudlo sing sayop nga mga doktrina, sa amo nagaulipon sa mga tawo. Gin-abusohan man sang butig nga relihiosong mga lider ang ila gahom paagi sa paghingabot sa matuod nga mga alagad sang Dios. Ginpakita ni Esteban, nga nahaunang Cristianong martir, ang malaw-ay nga rekord sang relihiosong mga lider sang Israel: “Kamo nga tingkoyan nga katawhan kag nga sa tagipusuon kag sa mga igdulungog wala masirkunsidar . . . Sin-o bala sang mga manalagna ang wala paghingabuta sang inyo mga ginikanan? Huo, ginpatay nila ang mga nagbantala anay sang pag-abot sang Isa nga matarong, nga karon inyo ginluiban kag ginpatay.”—Binuhatan 7:51, 52.
Si Esteban amo ang nahauna sa malawig nga linya sang matutom nga mga Cristiano nga ginhingabot. Ang pinamulong ni apostol Pablo napamatod-an nga matuod: “Ang tanan nga buot magkabuhi sing diosnon kay Cristo Jesus magaantos man sing paghingabot.” (2 Timoteo 3:12) Ang rekord sang mga Saksi ni Jehova sa modernong tion nagapakita sini. Bisan tubtob karon, sa mga 40 ka kadutaan ining mga Cristiano nagabatyag sang pag-abuso sa gahom sa bagay nga ang ila pag-alagad ginaupangan sang mga awtoridad.
Kag madamo pa ang mga pag-abuso sa gahom! Bisan diin man kita magtan-aw, makita naton ang mga tawo nga nagaugayong bangod sini. Ang pag-abuso sang mga amo nagpaluntad sang hublag sa pagpangabudlay. Apang maathag karon nga ang iban nga mga lider sang organisado nga pagpangabudlay nag-abuso man sa gahom. Ang diutay nga etnikong grupo nag-antos gikan sa pag-abuso sa gahom sang kalabanan. Ang isa pa ka dagway sang pag-abuso amo ang iya sang mga lalaki nga yara sa nagadumala nga posisyon nga nagaabuso sa babayi nga mga mamumugon, nga ayhan ginaipit sa pagsunod sa kahadlok nga basi mawasi nila ang ila mga trabaho. Halimbawa, ang isa ka bag-ohanon nga balyerina gintanyagan sing bida nga papel sa produksion sa ballet kon makighulid sia sa prodyuser.
Huo, ang kalibutan puno sang mga tawo nga nagaabuso sang ila gahom. Ang tanan nga nagahimo sina sing makagud nagapamatuod nga wala sila nagakahadlok sa Dios. Ngaa? Bangod, subong sang ginasiling sang Biblia, “Ang kahadlok kay Jehova nagakahulugan sang pagdumut sa malaut.” (Hulubaton 8:13; Salmo 97:10) Ang pag-abuso sa gahom malain gid, apang ina nga pag-abuso indi magapadayon.