Kon May Isa nga Nagapanawag, Nagasabat Ka Bala?

PANUGIRON NI SHINICHI TOHARA

SA NAHAUNA nga bahin sang akon kabuhi, wala ako magpanawag sa Dios, ni nangayo ako sing panuytoy gikan sa iya. Ang akon lolo kag lola nag-emigrar sa Hawaii halin sa Japan, kag ang akon mga ginikanan mga Budhista. Indi sila tuman ka aktibo sa ila pagtuluuhan, gani wala ko ginhunahuna sing daku ang nahanungod sa Dios samtang nagadaku ako.

Nian natun-an ko ang nahanungod sa ebolusyon kag naghunahuna nga binuang gid ang magpati sa Dios. Apang, samtang nagapadayon ang akon pormal nga edukasyon, ang mga klase sa siensia nagpakilala sa akon sa astronomiya, pisika, kag biolohiya. Sa gab-i nagatangla ako sa langit kag natingala kon paano ang tanan nga mga bituon nangin didto. Ang mahinay nga tingog sa sulod ko nagsugod sa pagpamangkot: ‘Mahimo bala nga may isa ka Dios nga nagakontrol sining tanan nga mga butang?’ Nabatyagan ko nga dapat nga may Isa nga yadto didto. Ang akon tagipusuon nagsugod sa pagpanawag, ‘Sin-o bala ini nga Dios?’

Pagkagradwar sa hayskul, nasapwan ko ang akon kaugalingon nga nahigtan sang akon trabaho subong mekaniko sa sake brewery, kag wala ako sing tion sa pagpamalandong sa pamangkot tuhoy sa Dios. Wala magdugay akon nakilala si Masako, nga nangin asawa ko sang 1937, kag sang ulihi ginpakamaayo kami sang tatlo ka kabataan. Isa gid ka matutom nga kaupod kag mapisan nga iloy si Masako!

Karon nga may pamilya na ako, ginhunahuna ko sing serioso ang nahanungod sa amon buwas-damlag. Sa liwat nagsugod ako sa pagkadto sa guwa kag sa pagtangla sa mga kabituunan. Kombinsido ako nga may Dios. Indi ko kilala kon sin-o ina nga Dios, apang walay sapayan nagsugod ako sa pagpanawag sa iya. Liwat-liwat ako nga nagpakiluoy: ‘Kon yara ka man bisan diin, palihug buligi ang akon pamilya nga makasapo sang dalan nga malaktan sa kalipay.’

Ang Akon Pagpanawag Ginsabat sang Ulihi

Nagpuyo kami upod sa akon mga ginikanan sugod sang mag-asawahay kami, apang sang 1941 nagsugod kami sa pagkabuhi sing kinaugalingon sa Hilo, Hawaii. Pagkatapos gid lang nga makapuyo kami sa amon bag-ong puluy-an, ginsalakay sang mga Hapones ang Pearl Harbor, sang Disiembre 7, 1941. Isa yadto ka tion sang tension, kag ang tagsatagsa nabalaka nahanungod sa buwas-damlag.

Pagligad sang isa ka bulan nga ginsalakay ang Pearl Harbor, ginapahining ko ang akon salakyan sang isa ka lalaki ang nagpalapit sa akon kag gintanyagan ako sang libro nga natig-uluhan Children. Nagpakilala sia nga si Ralph Garoutte, isa ka ministro sang mga Saksi ni Jehova. Wala ko mahangpi kon ano ang iya ginsiling, apang interesado ako sa Dios, gani ginbaton ko ang libro. Pagkadason nga semana, nagbalik si Ralph kag gintanyagan ako sang isa ka pagtuon sa Biblia sa puluy-an. Bisan nga nakabati na ako anay nahanungod sa Biblia, amo ini ang nahauna nga tion nga aktuwal ko nga nakita ang isa. Ginbaton ko ang pagtuon sa Biblia, kag ang akon asawa kag ang iya manghud nga babayi nagbuylog.

Ang kamatuoran nga ang Biblia amo ang Pulong sang Dios nagtudok gid sa akon. (2 Timoteo 3:16, 17) Nga si Jehova may katuyuan labi pa gid nga makadalayaw. Sia ang Manunuga nga madugay ko na ginapangita! (Isaias 45:18) Nakunyag kami sa paghibalo nga ang orihinal nga Paraiso nga nadula igapasag-uli diri mismo sa duta, kag mangin bahin kami sini. (Bugna 21:1-4) Yari ang sabat sa akon pagpanawag sa Dios!

Ginsugid namon sa tanan ang nahanungod sining bag-ong nasapwan nga mga kamatuoran. Ang akon mga ginikanan naghunahuna nga nagbuang kami, apang wala ina magpaluya sa amon. Pagkatapos sang tatlo ka bulan sang maid-id nga pagtuon sa Biblia, sang Abril 19, 1942, ginbawtismuhan kami sang akon asawa bilang simbulo sang amon dedikasyon sa amon Dios, nga si Jehova. Ang manghud nga babayi ni Masako nga si Yoshi kag ang iya bana, si Jerry, nga nagbuylog sadto sa amon pagtuon sa Biblia, ginbawtismuhan upod sa amon. Limitado lamang ang amon ihibalo sa Balaan nga Kasulatan, apang bastante na ini sa pagpahulag sa amon nga alagaron ang Dios.

Samtang mainit gihapon ang ikaduhang kalibutanon nga inaway, ginsigahom ko nga ang katapusan sining sistema tuman na kalapit, kag nabatyagan namon nga mag-asawa ang kinahanglanon nga paandaman ang katawhan tuhoy sini. Ang mga Garoutte amo ang amon halimbawa sa sining bahin. Si Ralph kag ang iya asawa lunsay nagaalagad subong mga payunir, bug-os tion nga mga ministro sang mga Saksi ni Jehova. Ginpaanggid ko ang amon sitwasyon sa iya ni Ralph. May asawa sia kag apat ka kabataan. May asawa ako kag tatlo lamang ka kabataan. Kon mahimo niya ini, dapat man nga mahimo ko ini. Gani isa ka bulan pagkatapos sang amon bawtismo, nag-aplay kami sa payunir nga pag-alagad.

Bisan antes ginbaton subong payunir, ginbaligya ko ang tanan nga dikinahanglanon nga mga butang, lakip ang akon steel guitar, saxophone, kag biyolin. Mahuyugon ako anay sa musika, apang ginbayaan ko ang tanan luwas sa akon diutay nga silindron. Dugang pa, ang akon trabaho sa sake brewery daw indi na makawiwili. (Filipos 3:8) Naghimo ako sing treyler kag naghulat kon bala sabton ni Jehova ang akon mga pangabay nga pagagamiton. Wala ako maghulat sing madugay. Ginbaton kami subong mga payunir kutob sang Hunyo 1, 1942. Nag-alagad kami dayon kay Jehova sing bug-os tion kag wala gid maghinulsol sa sinang desisyon.

Pagpayunir sa Hawaii

Upod sang mga Garoutte, gintuptupan namon ang Hawaii, ang Big Island, lakip ang Kona ang bantog nga lugar sang kape, kag ang Kau. Sadto anay nagpangabudlay kami nga may ponograpo. Mabug-at ini, apang bata pa kami kag makusog. Gani, ginabitbit ang ponograpo sa isa ka kamot kag bag sang mga libro sa pihak, gin-usoy namon ang bisan anong mga banas nga mahimo magdul-ong sa amon sa mga tawo nga magapamati sa mga kapehan, mga plantasyon, kag bisan diin. Nian, pagkatapos matuptupan ang bug-os nga pulo, gintangdo kami sa Kohala sa Big Island. Ang Kohala isa ka diutay nga plantasyon sang tubo, nga ginapuy-an sang mga Caucasian, Filipino, Intsik, Hawaiiano, Hapon, kag Portugues. Ang tagsa ka grupo may kaugalingon nga mga kustombre, ideya, luyag, kag relihion.

Sang nagsugod ako sa pagpayunir, wala na ako nagtrabaho liwat. Sa pila ka tion nabuhi kami sa akon sinuptan, kag kon mag-utwas ang kinahanglanon, nangisda ako paagi sa sibat. Sing makatilingala, pirme ako nagpauli nga may pila ka isda. Nanguha kami sing mga utanon kag mga kahoy-kahoy sa higad-dalan, kag amo ini ang amon ginpanihapon. Naghimo ako sing hurnuhan gikan sa sin, kag si Masako nagtuon sa paghimo sing tinapay. Amo yadto ang pinakamanamit nga tinapay nga akon nakaon.

Sang nagkadto kami sa Honolulu para sa isa ka Cristianong kombension sang 1943, si Don­ald Haslett, nga amo sadto ang manugtatap sang sanga sa Hawaii, nag-agda sa amon sa pagsaylo didto kag magpuyo sa isa ka diutay nga apartment nga ginsugpon sa garahe sang Watch Tower Society. Gintangdo ako subong dyanitor para sa propiedad sang sanga kag nagpayunir sa masunod nga lima ka tuig gikan didto.

Wala Ginapaabot nga Pagtawag

Sang 1943 nabalitaan namon nga ang Sosiedad nagsugod sang isa ka eskwelahan sa paghanas sang mga misyonero para sa pag-alagad sa luwas. Daku gid ang amon luyag sa pagtambong! Apang, ang mga pamilya nga may mga kabataan wala gin-agda, gani wala na namon ini paghunahunaa sing dugang pa. Apang, sang 1947, ginsugiran kami ni Brother Haslett nga luyag mahibaluan sang Sosiedad kon may yara mga Hawaiiano nga handa mag-alagad sa Japan. Ginpamangkot niya kon ano sa hunahuna namon, kag kaangay ni Isaias, nagsiling ako: “Ipadala ako.” (Isaias 6:8) Amo man ang ginbatyag sang akon asawa. Wala kami sing pangalag-ag sa pagsabat sa panawag ni Jehova.

Gani gin-agda kami sa pagtambong sa Watchtower Bible School of Gilead agod hanason subong mga misyonero. Ang imbitasyon naglakip sa amon tatlo ka magagmay nga kabataan. Lima pa, sanday Donald kag Mabel Haslett, Jerry kag Yoshi Toma, kag Elsie Tanigawa, ang gin-agda man, kag nagkadto kami sing dungan sa New York sang tigtulugnaw sang 1948.

Gintabok namon ang kontinente paagi sa bus. Pagkatapos sang tatlo ka adlaw sa bus, kami tanan ginkapoy, kag nagpanugda si Brother Haslett nga magpahuway kami kag magpaligad sang isa ka gab-i sa otel. Pagpanaug namon sa bus, ginpalapitan kami sang isa ka tawo kag nagsinggit: “Mga Hapon! Mapauli ako agod kuhaon ang akon riple agod tiruhon sila!”

“Indi sila mga Hapon,” siling ni Brother Haslett. “Mga Hawaiiano sila. Wala mo bala makita ang kinatuhayan?” Naluwas kami sang iya maabtik nga sabat.

Bahin gid bala kami sang ika-11 nga klase sang Gilead? Daw kaangay ini sang isa ka matahom nga damgo. Apang, ang katunayan sini nag-athag sang ulihi. Sa amon klase, 25 ka estudyante ang ginpili sang presidente anay sang Watch Tower Society, si Nathan H.Knorr, agod hanason para sa posible nga misyonero nga pag-alagad sa Japan. Bangod isa ako ka Hapon sing kaliwat kag nagahambal sing diutay nga Hinapon, gintangdo ako sa pagtudlo sang hambal sa sining grupo sang mga estudyante. Sanglit indi ako eksperto sa hambal, indi ini mahapos; apang sa bisan paano nakalampuwas kami tanan!

Sadto nga tion ang amon anak nga lalaki, si Loy, dies anyos, kag ang amon mga anak nga babayi, sanday Thelma kag Sally, otso kag seis anyos. Samtang nagaeskwela kami, ano ang mahanabo sa ila? Nag-eskwela man sila! Ginasugat sila sang bus sa aga kag ginadul-ong sila pauli pagkahapon. Kon makapauli na ang mga kabataan gikan sa eskwelahan, si Loy nagpangabudlay upod sa mga kauturan nga lalaki sa uma sang Sosiedad, kag sanday Thelma kag Sally nagpangabudlay sa labahan nga nagapilo sang mga panyo.

Pagkondisyon sang Hunahuna sa Wala Mahibalui

Sang naggradwar kami sa Gilead sang Agosto 1, 1948, nalangkag kami nga makakadto sa amon asaynment. Nag-una si Brother Haslett sa amon sa pagpangita sing duog nga mapuy-an sang mga misyonero. Sang ulihi, nakakita sia sing duha-ka-panalgan nga balay sa Tokyo, kag sang Agosto 20, 1949, ang amon pamilya nagtaliwan para sa amon palaabuton nga puluy-an.

Sa wala pa makaabot sa Japan, masunson ko ginhunahuna ang nahanungod sining pungsod sa Sidlangan. Ginhunahuna ko ang pagkamainunungon sang mga Hapon sa ila tawhanon nga mga ginuo kag sa emperador. Ginhatag sang madamo nga mga Hapon ang ila kabuhi sa sining tawhanon nga mga gumalahom. Sadtong ikaduhang inaway kalibutanon, ang kamikaze nga mga piloto nanginmatay para sa emperador paagi sa pagpuntariya sang ila eroplano sa mga simburyo sang mga bapor-de-gera sang kaaway. Nadumduman ko nga ginhunahuna ko sadto nga kon ang mga Hapon tuman katutom sa tawhanon nga mga ginuo, ano ayhan ang ila himuon kon masapwan nila ang matuod nga Ginuo, si Jehova?

Pag-abot namon sa Japan, pito lamang ang misyonero kag diutay lamang ang mga manugbantala sa bug-os nga pungsod. Kami tanan nagsugod sa pagpangabudlay, kag ginpanikasugan ko nga pauswagon ang akon ihibalo sa hambal kag nakasugod sing mga pagtuon sa Biblia upod sa madamo nga nagapanawag sa Dios sa ila mga tagipusuon. Madamodamo sa sadtong unang mga estudyante sa Biblia ang nagapadayon nga matutom tubtob karon.

Misyonero nga Pag-alagad Upod sa Amon mga Kabataan

Paano namon himuon ang misyonero nga pag-alagad nga may ginaatipan nga tatlo ka magagmay nga kabataan? Ti, si Jehova amo ang gahom sa likod sini tanan. May ginabaton kami nga diutay nga reimbursement gikan sa Sosiedad, kag si Masako ang nagapanahi sang mga bayo sang mga kabataan. Dugang pa ginabuligan kami sang akon mga ginikanan.

Pagkagradwar niya sa dyunyor hayskul, si Loy nag-alagad sa sanga sang Watch Tower Bible and Tract Society sa Japan sa makadali. Apang, bangod sang mga problema sa kapagros, namat-od sia nga magbalik sa Hawaii para magpabulong. Sila sang iya asawa matutom nga nagaalagad karon kay Jehova sa California. Ang iya pagpangasawa nagresulta sa pagpakamaayo sa amon sing apat ka matutom nga mga apo. Bawtismado sila tanan, kag ang isa, kaupod sang iya asawa, nagaalagad sa Brooklyn Bethel, ang bug-os kalibutan nga ulong-talatapan sang mga Saksi ni Jehova.

Ang akon mga anak nga babayi, sanday Thelma kag Sally, pormal nga gintangdo subong mga misyonero sang pagdaku nila. Si Thelma nagaalagad karon subong misyonera sa siudad sang Toyama. Si Sally namana sang misyonero nga utod, si Ron Trost, kag nag-alagad sila sa Japan subong mga misyonero sa nagalakbay nga hilikuton sa kapin sa 25 ka tuig.

Halin sa Aminhan pa Bagatnan

Pagkatapos nakahinguyang sing duha ka tuig sa Tokyo, ginpadala kami sa Osaka sa duha ka tuig. Ang amon masunod nga asaynment nagdala sa amon sa aminhan pakadto sa Sendai, diin nag-alagad kami sing mga anum ka tuig. Yadtong mga tinuig sa Sendai nagkondisyon sa amon para sa mga asaynment sa naaminhan gid nga bahin sang pulo sang Japan, sa Hokkaido. Diri sa Hokkaido nga ang amon mga kabataan nga babayi gintangdo subong mga misyonera. Diri man nga naanad kami sa mabugnaw nga mga temperatura nga kon kaisa nagnubo pa sa sero. Pagkatapos sang tropiko nga Hawaii isa gid ini ka pagbalhin!

Nian, isa ka adlaw nakabati ako sang bag-o nga pagpanawag sa dagway sang isa ka sulat halin sa Sosiedad. Nagpangabay ini sa akon nga buksan ang isa ka sanga talatapan sa Okinawa, nga kontrolado pa gihapon sadto sang E.U. Isa gid ka hangkat ang magsaylo halin sa matugnaw nga naaminhan nga bahin sang Japan pakadto sa karon nangin nabagatnan gid nga prefecture (distrito) sang Japan. Ano ang himuon ko? Bisan nagbatyag nga indi kalipikado, nag-abot ako sa Okinawa sang Nobiembre 1965, nga pirme gin-updan sang akon matutom nga asawa. Ang pangabuhi bala sa Okinawa mangin pareho sa pangabuhi sa Japan? Kamusta ang kultura? Magapamati bala ang katawhan sa mensahe ni Jehova tuhoy sa kaluwasan?

Sang nag-abot kami, wala pa 200 ang manugbantala sa Okinawa. Karon may kapin na sa 2,000. Sadto anay, isa ako ka part-time nga manugtatap sa sirkito kag part-time nga manugtatap sang sanga. Ang paglakbay sa bug-os nga pulo nagbulig sa akon sa pagtukod sing suod nga kaangtanan upod sa mga kauturan didto, kag gin-isip ko nga isa ka pribilehiyo ang maalagaran sila.

Wala sing Problema?

Ang amon misyonero nga karera indi gid man wala sing mga problema. Samtang nagabakasyon sa Estados Unidos sang 1968, si Masako nagmasakit kag kinahanglan operahan. Ginkuha ang tumor sa iya mga tinai kag nian nag-ayo sing tumalagsahon. Wala kami sing seguro sa pagpabulong, kag nabalaka kami nga basi indi na kami makabalik sa amon asaynment. Apang, sa amon daku nga kakibot, gintatap sang mga abyan sa pagtuo ang tanan.

Nahanungod sa akon kaugalingon, nagakabuhi ako karon nga may mga problema nga kinaandan sa mga may diabetis. Bisan pa indi bulag, ang akon panulok mapigaw na katama. Apang paagi sa mahigugmaon nga kaluoy ni Jehova, natigayon ko ang pagkuha sang regular nga espirituwal nga pagkaon paagi sa pagpamati sa mga tape recording sang The Watchtower kag Awake! Ang mga kauturan nga lalaki kag babayi sa pagtuo nagabulig man paagi sa pagbasa sang lainlain nga materyal para sa akon.

Paano ako makapadayon sa paghatag sing mga pamulongpulong publiko bangod sang akon mapigaw nga mata? Gina-tape ko anay ang akon mga pamulongpulong kag ginapatokar ini sa sound system samtang gina-pantomime ko. Apang, sa panugda sang akon anak nga babayi, nag-uswag ako sa sini. Karon ginarekord ko ang akon mga pamulongpulong sa isa ka diutay nga tape recorder kag ginahatag ini samtang nagapamati nga may earphone sa akon narekord na nga daan nga pamulongpulong.

Kon nagaatubang kami sing mabug-at nga mga problema, wala gid kami nagakapaslaw sa pagpanawag kay Jehova. Sa ulihi, ang mga pagpakamaayo nga resulta sang paglubad ni Jehova sa mga problema pirme nga daw daku pa sa mga problema mismo. Ang magpadayon sa pag-alagad sa iya amo lamang ang paagi sa pagpakita sang amon pasalamat.

Pagkatapos sang 23 ka tuig sa Okinawa, gintangdo kami liwat sa lugar man mismo nga gin-alagaran namon sa una namon nga pagtapak sa Japan. Ang panguna nga talatapan sang Sosiedad kag ang pinakadaku nga puluy-an misyonero sini yara sa orihinal nga lugar sadtong duha-ka-panalgan nga tinukod sa Tokyo, nga ginbakal ni Brother Haslett sang nagligad nga madamo na nga tinuig.

Luwas sa amon ni Masako, 11 sang amon kaparyentehan ang nagaalagad karon subong mga misyonero sa Japan. Ginakabig sang tanan nga daku nga pribilehiyo ang makita ang pagtubo nga ginhatag ni Jehova sa sining pungsod nga ang kalabanan Budhista kag Shinto sing mga kultura. Ang hilikuton sa Japan may diutay nga mga ginsuguran, apang ang gahom ni Jehova nagpatubas sing isa ka “pungsod” sang kapin sa 167,000 ka manugbantala sang maayong balita.—Isaias 60:22.

Sang nanawag ako sa Dios, ginsabat niya ako. Sang gin-agda niya ako, nagsabat ako sing positibo. Kami sang akon asawa nagbatyag nga ginhimo lamang namon kon ano ang dapat namon himuon. Kamusta kamo? Kon nagapanawag ang inyo Manunuga, nagasabat bala kamo?

[Laragway sa pahina 28]

Ang mga Tohara upod sang pila sang ila payunir nga grupo sa Hawaii, 1942

[Laragway sa pahina 29]

Ang mga kabataan nga Tohara sa Gilead sang 1948

[Laragway sa pahina 31]

Malipayon nga ginsabat nila ang panawag, sanday Shinichi kag Masako Tohara nakatapos sang 43 ka tuig sa misyonero nga hilikuton