Mga Danyag Gikan sa Ginsaad nga Duta

Sinai—Bukid ni Moises kag sang Kaluoy

KON mahunahuna mo ang Bukid nga Sinai, ayhan madumduman mo si Moises. Ngaa? Bangod nabaton ni Moises ang Sugo sang Dios sa bukid sang Peninsula sang Sinai. Diin nga bukid? Ayhan ang isa nga makita sa ibabaw.⁠a

Sa nabagatnan nga bahin sang peninsula, sa tungatunga nayon sang sanga nga mga suba sang Dagat nga Pula, amo ang pukatod nga may duha ka putukputukan. Ang kabilugan nga lokasyon nagakabagay sa pag-asoy sang Biblia nahanungod kay Moises. Ang isa ka putukputukan ginatawag nga Jebel Musa, nga nagakahulugan “Bukid ni Moises.”

Ang nanuhaytuhay nga pag-asoy sang Biblia nagahimo sina nga ngalan nga nagakabagay. Nadumduman mo bala nga si Moises nagabantay sang panong ni Jetro sang magpakita ang isa ka anghel sa nagadabdab nga sapinit? Sa diin ini? Ang Biblia nagasiling nga sa ‘bukid ini sang matuod nga Dios, sa Horeb,’ nga gintawag man nga Bukid nga Sinai. (Exodo 3:​1-10; 1 Hari 19:⁠8) Pagkatapos mapangunahan ni Moises ang katawhan sang Dios paguwa sa Egipto, gindala niya sila diri. Ang Exodo 19:​2, 3 nagasiling nga “ang Israel nagpahamtang sing dulugan didto sa atubang sang bukid. Kag si Moises nagtukad pakadto sa matuod nga Dios, kag si Jehova nagtawag sa iya gikan sa bukid.”

Amo yadto ang una nga pagtukad ni Moises sa Bukid nga Sinai, kag wala lamang sia manglaktud pakadto sa putukputukan. Aton mabasa: “Si Jehova nagpanaug sa ibabaw sang Bukid nga Sinai sa putukputukan sang bukid. Kag gintawag ni Jehova si Moises sa putukputukan sang bukid.”​—⁠Exodo 19:⁠20.

Linibo sa mga turista karon ang nagapakabudlay sa pagtukad sa namarkahan nga mga banas kon gab-i agod malab-ot ang putukputukan, nagahulat agod makita ang pagbutlak sang adlaw, kag nagapanaug pagkaudto. Indi amo sina kay Moises. Ang Dios nagsugo sa iya: “Tukad ka pakari sa akon bukid kag maghulat didto, kag ihatag ko sa imo ang mga tapitapi nga bato kag ang kasuguan.” Sadto nga okasyon “didto si Moises sa bukid sang kap-atan ka adlaw kag kap-atan ka gab-i.”​—⁠Exodo 24:​12-18.

Gani halangpunon nga ang ngalan ni Moises naangot sa sining bukid, apang ngaa sa “kaluoy”? Ti, samtang didto sa bukid si Moises nga nagabaton sang Sugo, ang katawhan sa patag sa ubos (ayhan sa Patag sang er-Raha sa retrato) naghimo sing binuang nga buhat. Gin-ipit nila ang utod ni Moises nga maghimo sing diosdios. Si Aaron nagsiling: “Palusa ninyo ang mga aritos nga bulawan . . . kag dalha sila sa akon.” Gani naghimo sila sing tinday nga baka nga tinunaw agod simbahon. Nagpaakig ini sa matuod nga Dios kag nagdul-ong sa kamatayon sang linibo. (Exodo 32:​1-35) Apang si Aaron ginkaluy-an kag ginluwas. Ngaa?

Ang komento sang Dios sa Exodo 32:10 nagapakita nga wala niya pagtamda si Aaron subong ang pangunang manugsugyot sa ginhimo nga sala sang Israel. Kag sang mag-abot ang pag-athagay, “ang tanan nga mga anak ni Levi” nagdampig sa Dios, nga sa walay duhaduha naglakip kay Aaron. (Exodo 32:26) Gani walay sapayan sang nahimo nga sala ni Aaron, ginkaluy-an sia sang Dios sa tiilan sang Bukid nga Sinai.

Sang ulihi, nagpabutyag si Moises sing handum nga makilala sing maayo pa si Jehova kag makita ang Iya himaya. (Exodo 33:​13, 18) Bisan pa imposible nga makita ni Moises ang nawong sang Dios, ginpakita ni Jehova sa iya ang pila sang Iya himaya, nagapadaku nga “magakaluoy [Sia] sa pagakaluoyan [Niya].” (Exodo 33:17–34:⁠7) Nagakaigo gid para sa Dios nga ipadaku ang iya kaluoy, kay masunson nga ginagamit sang Biblia ang “kaluoy” may kaangtanan sa pagpakig-angot sang Dios sa Israel, nga sa ila nakigkatipan sia sa Sinai.​—⁠Salmo 103:​7-13, 18.

Sa karon makita sang mga bisita sa Bukid nga Sinai sa tiilan sini ang isa ka monasteryo, nga wala gid nagapahanumdom sa isa sang matuod nga pagsimba nga natun-an ni Moises sa ibabaw sang bukid. Sa baylo, ang relihion sa monasteryo nasentro sa mga laragway. Ang isa nga makita diri amo ang “Hagdanan Pakadto sa Paraiso.” Ginpasad ini sa libro sang Byzantino nga monghe nga si John Climacus. Pagkatapos makahinguyang sing mga 40 ka tuig sa selda sang monasteryo, nangin superyor sia sang monasteryo kag nagsulat nahanungod sa simbuliko nga hagdanan pakadto sa langit. Apang talupangda nga ang iban nga mga klerigo ginalaragway nga ginabutong sang mga demonyo pakadto sa dayon nga silot sa kalayuhon nga impierno. Isa ini ka maathag nga paglaragway apang indi makasulatanhon!​—⁠Manugwali 9:​5, 10; Jeremias 7:⁠31.

Kabaliskaran sa sinang butig nga panudlo, ang kamatuoran amo nga ang Labing Gamhanan “Dios nga maluluy-on kag mainayuhon, makuli sa pagpangkig kag bugana sa mahigugmaon nga kalulo kag kamatuoran.” (Exodo 34:⁠6) Si Moises nagpalapit sa sining maluluy-on nga Dios sa Bukid nga Sinai.

[Footnote]

[Credit Line]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Credit Line]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Credit Line]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.