“Ang Bug-os nga Katungdanan sang Tawo”
“Magkahadlok sa matuod nga Dios kag magtuman sa iya mga sugo. Kay amo ini ang bug-os nga katungdanan sang tawo.”—MANUGWALI 12:13.
1, 2. Ngaa nagakaigo nga binagbinagon ang aton katungdanan sa Dios?
“ANO bala ang ginapatuman sa imo ni Jehova?” Ginpamangkot ina sang dumaan nga manalagna. Nian ginhinambitan niya ang ginapatuman ni Jehova—maghimo sing katarungan, maghigugma sang kaluoy, kag maglakat sing maugdang upod sa Dios.—Miqueas 6:8.
2 Sa sining adlaw sang pagkinaugalingon kag pagkaindependiente, madamo ang indi mahim-os sa ideya nga ang Dios may ginapatuman sa ila. Indi nila luyag piliton. Apang ano ang nangin konklusion ni Solomon sa Manugwali? “Ang katapusan sang butang, sang nabatian na ang tanan, amo: Magkahadlok sa matuod nga Dios kag magtuman sa iya mga sugo. Kay amo ini ang bug-os nga katungdanan sang tawo.”—Manugwali 12:13.
3. Ngaa dapat naton binagbinagon sing serioso ang tulun-an sang Manugwali?
3 Bisan ano man ang aton mga kahimtangan kag pagtamod sa kabuhi, makabenepisyo kita sing daku kon binagbinagon naton ang sa likod sina nga konklusion. Ginbinagbinag ni Hari Solomon, nga manunulat sining inspirado nga tulun-an, ang pila sang mga butang mismo nga bahin sang aton adlaw-adlaw nga pagkabuhi. Ang iban mahimo magahinakop sing padasudaso nga ang iya pag-usisa negatibo gid. Apang gin-inspirar ini sang Dios kag makabulig sa aton sa pagtulutimbang sa aton mga hilikuton kag mga prioridad, nga may dugang nga kalipay subong resulta.
Paglandas sa Pangunang mga Kabalaka sa Kabuhi
4. Ano ang gin-usisa kag ginhinun-anunan ni Solomon sa Manugwali?
4 Gin-usisa sing maayo ni Solomon ‘ang buluhaton sang mga anak sang mga tawo.’ “Gintugyan ko ang akon tagipusuon sa pagpangita kag sa pag-usisa may kaangtanan sa tanan nga ginahimo sa idalom sang langit.” Paagi sa “buluhaton” wala gid man ginapatuhuyan ni Solomon ang isa ka trabaho, ukon palamugnan, kundi sa baylo ang bug-os nga hilikuton nga ginasakuan sang mga lalaki kag mga babayi sa bug-os nila nga kabuhi. (Manugwali 1:13) Binagbinagon naton ang pila ka pangunang kabalaka, ukon mga buluhaton, kag nian ipaanggid ang aton kaugalingon nga mga hilikuton kag mga prioridad.
5. Ano ang isa sang pangunang buluhaton sang mga tawo?
5 Pat-od gid nga ang kuwarta amo ang sentro sang madamong kabalaka kag hilikuton sang tawo. Wala sing isa ang makatarunganon nga makasiling nga si Solomon may malas-ay nga pagtamod sa kuwarta nga ginaangkon sang pila ka manggaranon nga tawo. Ginbaton niya gilayon ang pagkinahanglan sing kuwarta; ang may iguigo nga galastuhon mas maayo sangsa pigado ukon imol nga pangabuhi. (Manugwali 7:11, 12) Apang ayhan napanilagan mo nga ang kuwarta, lakip ang mga pagkabutang nga mabakal sini, mahimo nga mangin ang pangunang tulumuron sa kabuhi—para sa mga imol subong man sa mga manggaranon.
6. Ano ang matun-an naton tuhoy sa kuwarta gikan sa isa sa mga ilustrasyon ni Jesus kag gikan sa eksperiensia mismo ni Solomon?
6 Hinumduma ang ilustrasyon ni Jesus nahanungod sa manggaranon nga tawo nga, wala gid maayawan, nagpangabudlay agod makatigayon sing madamo pa. Ginhukman sia sang Dios subong dimakatarunganon. Ngaa? Bangod ang aton ‘kabuhi wala nagaresulta sa mga butang nga ginapanag-iyahan naton.’ (Lucas 12:15-21) Ang eksperiensia ni Solomon—ayhan mas madamo sangsa aton—nagapamatuod sang pinamulong ni Jesus. Basaha ang paglaragway sa Manugwali 2:4-9. Sa madugaydugay nga tion gin-ukod ni Solomon ang iya kaugalingon sa pagtigayon sing mga manggad. Nagpatindog sia sing matahom nga mga puluy-an kag mga hardin. Mahimo niya masarangan kag matigayon ang matahom nga mga kaupod nga babayi. Ang manggad bala kag ang masarangan sini nga himuon niya naghatag sing daku nga kaayawan, sing balatyagon nga may matuod nga hinimuan, kag kahulugan sa iya kabuhi? Nagsabat sia sing prangka: “Nagtulok ako sa tanan nga binuhatan nga ginhimo sang akon mga kamot kag kinabudlayan ko sa paghimo, kag, tan-awa! ang tanan walay pulos kag pagpanikasog sa hangin, kag wala sing kapuslanan sa idalom sang adlaw.”—Manugwali 2:11; 4:8.
7. (a) Ano ang ginapamatud-an sang eksperiensia tuhoy sa kabilihanan sang kuwarta? (b) Ano ang personal mo nga nakita nga nagapamatuod sa konklusion ni Solomon?
7 Matuod ina, isa ka kamatuoran nga ginpamatud-an sa madamong kabuhi. Dapat naton batunon nga ang pag-angkon sing mas madamo nga kuwarta wala nagalubad sang tanan nga problema. Malubad sini ang pila, subong sang mas mahapos nga pagtigayon sing pagkaon kag panapton. Apang ang tawo mahimo lamang magsuksok sing isa ka bayo sa isa ka tion kag magkalipay sing pila lamang nga kadamuon sang pagkaon kag ilimnon. Kag nakabasa ka tuhoy sa manggaranon nga mga tawo nga ang ila kabuhi ginsit-an sing diborsio, abuso sa alkohol ukon droga, kag mga pagbinangig sang mga himata. Ang multimilyonaryo nga si J. P. Getty nagsiling: “Ang kuwarta wala gid man sing kaangtanan sa kalipay. Mahimo pa gani nga sa kasubo.” Bangod sang maayo nga rason, ginklase ni Solomon ang paghigugma sang pilak upod sa mga wala pulos. Ipaanggid ina sa obserbasyon ni Solomon: “Matam-is ang katulugon sang isa nga nagaalagad, bisan nagakaon sia sing diutay ukon madamo; apang ang pagkabusog sang manggaranon indi magtugot sa iya sa pagtulog.”—Manugwali 5:10-12.
8. Ano ang rason nga indi dapat pagpadakuon ang importansia sang kuwarta?
8 Ang kuwarta kag mga pagkabutang wala man nagahatag sing pagkakontento may kaangtanan sa palaabuton. Kon may mas madamo ka nga kuwarta kag pagkabutang, ayhan may dugang ka nga kabalaka tuhoy sa pag-amlig sini, kag sa gihapon wala ikaw makahibalo kon ano ang mangin palaabuton. Mahimo bala nga mawasi mo ini tanan, upod sa imo kabuhi? (Manugwali 5:13-17; 9:11, 12) Bangod sini, indi gid dapat mabudlay nga makita kon ngaa ang aton kabuhi, ukon buluhaton, may mas mataas, mas mapinadayunon nga kahulugan sangsa kuwarta kag mga pagkabutang.
Pamilya, Kabantugan, kag Kagamhanan
9. Ngaa ang pagkabuhi sang pamilya nagakaigo nga gin-usisa ni Solomon?
9 Ang pag-usisa ni Solomon sa kabuhi naglakip sang pagkamasako sa pamilya. Ginapatalupangod sang Biblia ang pagkabuhi sang pamilya, lakip na ang kalipay nga makatigayon kag makapadaku sing mga anak. (Genesis 2:22-24; Salmo 127:3-5; Hulubaton 5:15, 18-20; 6:20; Marcos 10:6-9; Efeso 5:22-33) Apang, amo bala ina ang sadsaran nga bahin sang kabuhi? Daw amo sina ang ginahunahuna sang iban, bangod sa pagpadaku nga ginahatag sang iban nga mga kultura sa pag-asawahay, kabataan, kag mga kaangtanan sa pamilya. Apang ginapakita sang Manugwali 6:3 nga bisan ang pagtigayon sing isa ka gatos ka anak indi kinahanglanon sa kaayawan sa kabuhi. Handurawa kon pila ka ginikanan ang naghimo sing mga sakripisyo tungod sa ila mga anak agod mahatagan sila sing maayo nga panugod kag pahapuson ang ila kabuhi. Bisan pa nga maayo ina, pat-od gid nga indi buot silingon sang Manunuga nga ang pangunang katuyuan sang aton pagkabuhi amo lamang ang pagliton sing kabuhi sa masunod nga kaliwatan, subong sang duna nga ginahimo sang mga sapat agod padayunon ang mga espesyi.
10. Ngaa ang dinagakaigo nga paghatag sing sentro nga igtalupangod sa pamilya wala sing kapuslanan?
10 Mahinantupon nga ginpautwas ni Solomon ang pila ka katunayan sa pagkabuhi sang pamilya. Halimbawa, ang tawo mahimo magahugod sa paghatag sing aman para sa iya mga anak kag mga apo. Apang maalamon bala ini? Ukon binuang bala nga panikasugan nga magtipon para sa ila? Kon matabo ang naulihi, daw ano gid nga “pagkawalay kapuslanan kag dakung kalamidad”!—Manugwali 2:18-21; 1 Hari 12:8; 2 Cronica 12:1-4, 9.
11, 12. (a) Sa anong mga paghimud-os sa kabuhi nagkonsentrar ang iban? (b) Ngaa masiling nga ang pagpangita sing kabantugan “pagpanikasog sa hangin”?
11 Sa pihak nga bahin, ginakabig sang madamo nga indi tanto ka importante ang normal nga pagkabuhi sang pamilya sa ila determinasyon nga makatigayon sing kabantugan ukon kagamhanan labaw sa iban. Isa ini ka kasawayan nga mas kinaandan sa tunga sang mga kalalakin-an. Nakita mo bala ini sa imo mga kabutho, mga kaupod sa trabaho, ukon mga kaingod? Madamo ang nagapanikasog sing daku agod matalupangdan, agod makilala, ukon agod may awtoridad sa iban. Apang daw ano gid bala ka makahulugan ini?
12 Hunahunaa kon paano nagapanikasog ang iban nga mangin bantog, sa diutay ukon daku man nga kasangkaron. Makita naton ini sa eskwelahan, sa aton kasilingan, kag sa nanuhaytuhay nga sosyal nga mga grupo. Isa man ini ka nagapahulag nga puwersa sa mga maluyag makilala sa taliambong, kalingawan, kag politika. Apang, indi bala nga isa gid ini ka walay pulos nga panikasog? Gintawag ini sing husto ni Solomon nga “pagpanikasog sa hangin.” (Manugwali 4:4) Bisan pa ang isa ka pamatan-on mangin prominente sa isa ka klab, sa isa ka team sa isport, ukon sa isa ka grupo sa musika—ukon ang iban nga lalaki ukon babayi makilal-an sa kompanya ukon komunidad—pila gid bala ang nakahibalo sini? Ang kalabanan bala nga mga tawo sa pihak nga bahin sang kalibutan (ukon bisan ang sa amo man nga pungsod) nakahibalo nga nagaluntad sia? Ukon nagapadayon lamang bala sila sa pagkabuhi nga wala gid makahibalo kon daw ano ka diutay ang iya kabantugan? Kag amo man sina ang masiling sa gahom ukon awtoridad nga matigayon sang isa ka tawo sa trabaho, sa banwa, ukon sa grupo.
13. (a) Paano ang Manugwali 9:4, 5 nagabulig sa aton nga matigayon ang nagakaigo nga pagtamod tuhoy sa pagpaninguha sing kabantugan ukon kagamhanan? (b) Anong mga katunayan ang dapat naton atubangon kon bala amo lamang sini ang kabuhi? (Tan-awa ang footnote.)
13 Ano gid bala sa ulihi ang resulta sina nga pagkaprominente ukon awtoridad? Samtang ang isa ka kaliwatan nagataliwan kag ang isa pa nagaabot, ang prominente ukon gamhanan nga mga tawo nagakapatay kag ginakalimtan. Matuod ina sa mga manunukod, mga musikero kag iban pa nga mga artist, mga manugreporma sang katilingban, kag iban pa, subong man sa kalabanan nga mga politiko kag mga lider sang militar. Sa sinang mga buluhaton, pila ka espesipiko nga mga indibiduwal ang kilala mo nga nabuhi sa ulot sang mga tuig 1700 kag 1800? Gintulutimbang ini sing husto ni Solomon, nga nagasiling: “Maayo pa ang ido nga buhi sangsa leon nga patay. Kay ang buhi nakahibalo nga mapatay sila; apang nahanungod sa mga patay, wala sila makahibalo sing bisan ano, . . . ang ila handumanan nalimtan.” (Manugwali 9:4, 5) Kag kon amo lang sini ang kabuhi, nian ang paghingamo sing kabantugan ukon kagamhanan wala gid sing pulos.a
Ang Sentro sang Aton Igtalupangod kag Katungdanan
14. Ngaa ang tulun-an sang Manugwali dapat nga magbulig sa aton sing personal?
14 Wala magkomento si Solomon tuhoy sa madamong buluhaton, tulumuron, kag kalipay nga ginahatagan sing sentro nga igtalupangod sang katawhan sa ila kabuhi. Apang, bastante na ang iya ginsulat. Ang pagbinagbinag naton sa tulun-an indi kinahanglan nga daw masubo ukon negatibo, kay ginrepaso naton sing realistiko ang tulun-an sang Biblia nga hungod nga gin-inspirar ni Jehova nga Dios para sa aton kaayuhan. Makabulig ini sa kada isa sa aton nga tadlungon ang aton pagtamod sa kabuhi kag ang sentro sang aton igtalupangod. (Manugwali 7:2; 2 Timoteo 3:16, 17) Makabulig gid ini ilabi na bangod sa mga konklusion nga ginbulig ni Jehova kay Solomon nga matigayon.
15, 16. (a) Ano ang pagtamod ni Solomon tuhoy sa pagkalipay sa kabuhi? (b) Ano ang nagakaigo nga masiling ni Solomon nga kinahanglanon agod magkalipay sa kabuhi?
15 Ang isa ka punto nga sulit-sulit nga ginbangon ni Solomon amo nga ang mga alagad sang matuod nga Dios dapat magkalipay sa ila mga hinimuan sa atubangan Niya. “Nahibaluan ko nga wala na sing maayo pa sa ila sangsa magkalipay kag maghimo sing maayo sa tion sang pagkabuhi sang isa; kag nga ang tagsa ka tawo man magkaon kag mag-inom kag makakita sing kaayuhan sa bug-os niya nga kinabudlayan. Dulot ini sang Dios.” (Manugwali 2:24; 3:12, 13; 5:18; 8:15) Talupangda nga wala ginapalig-on ni Solomon ang magansal nga kinalipay; ukon ginaugyunan ang panimuot nga ‘Magkaon kita, mag-inom, kag magkinalipay, kay buwas kita mapatay.’ (1 Corinto 15:14, 32-34) Buot niya silingon nga dapat kita magkalipay sa kinaugali nga mga kinasadya, subong sang pagkaon kag pag-inom, samtang kita ‘nagahimo sing maayo sa tion sang aton pagkabuhi.’ Wala gid sing duhaduha nga ginasentro sina ang aton kabuhi sa kabubut-on sang Manunuga, nga nagapat-od kon ano gid ang maayo.—Salmo 25:8; Manugwali 9:1; Marcos 10:17, 18; Roma 12:2.
16 Si Solomon nagsulat: “Lakat ka, magkaon nga may kalipay sang imo kalan-on kag mag-inom nga may malipayon nga tagipusuon sang imo alak, bangod ang matuod nga Dios nahamuot na sang imo mga binuhatan.” (Manugwali 9:7-9) Huo, ang lalaki ukon babayi nga may malipayon kag madinalag-on nga pagkabuhi aktibo sa mga binuhatan nga nahamut-an ni Jehova. Nagakinahanglan ina sa aton nga pirme naton sia binagbinagon. Tuhay gid ini sa panimuot sang kalabanan nga katawhan, nga nagabinagbinag sang kabuhi pasad sa tawhanon nga mga pangatarungan!
17, 18. (a) Ano ang reaksion sang madamo nga tawo sa mga katunayan sang kabuhi? (b) Anong resulta ang dapat naton pirme dumdumon?
17 Bisan pa nga ang pila ka relihion nagatudlo tuhoy sa pihak nga kinabuhi, madamong tawo ang nagapati nga ining kabuhi amo gid lang ang mapat-od nila. Ayhan nakita mo ang ila reaksion kaangay sang paglaragway ni Solomon: “Bangod nga ang pamatbat batok sa malain nga buhat wala ginahikot sing madali, amo kon ngaa ang tagipusuon sang mga anak sang mga tawo natuhoy sing bug-os sa ila sa paghimo sing malain.” (Manugwali 8:11) Bisan ang mga naduyog na sa malaut nga mga buhat nagapakita nga nabalaka gid sila sa karon. Amo ina ang isa ka rason kon ngaa ang kuwarta, mga pagkabutang, tindog, awtoridad sa ibabaw sang iban, pamilya, ukon iban pa nga interes nangin tuman ka importante sa ila. Apang, wala didto maghingapos si Solomon. Sia nagdugang: “Bisan ang makasasala maghimo sing malaut sing makaisa ka gatos kag magpadayon sing malawig suno sa luyag niya, apang nakahibalo man ako nga mangin maayo sa mga nagakahadlok sa matuod nga Dios, bangod nga nagakahadlok sila sa iya. Apang indi ini mangin maayo sa isa nga malauton, ukon magpalawig sang iya mga adlaw nga subong sang landong, bangod nga wala sia nagakahadlok sa Dios.” (Manugwali 8:12, 13) Sing maathag, kumbinsido si Solomon nga mangin maayo ini sa aton kon ‘magkahadlok kita sa matuod nga Dios.’ Daw ano kaayo? Masapwan naton ang sabat sa pagpaanggid nga ginhimo niya. Si Jehova ‘makapalawig sang aton mga adlaw.’
18 Ang mga bata-bata pa labi na gid nga dapat magbinagbinag sang masaligan nga katunayan nga mangin maayo ang resulta sa ila kon magkahadlok sila sa Dios. Subong sang mahimo nga nakita mo sing personal, ang pinakamadasig nga manugdalagan mahimo nga masandad kag mapierde sa palumba. Ang gamhanan nga hangaway mahimo nga malutos. Ang maalam nga negosyante mahimo nga mag-imol. Kag madamo pa nga wala kapat-uran ang nagahimo sang kabuhi nga dimapaktan. Apang makapat-od gid ikaw sini: Ang labing maalamon kag labing pat-od nga dalanon amo ang magkalipay sa kabuhi samtang nagahimo ka sing maayo sa sulod sang moral nga mga kasuguan sang Dios kag suno sa iya kabubut-on. (Manugwali 9:11) Nagalakip ini sing pagtuon gikan sa Biblia kon ano ang kabubut-on sang Dios, pagdedikar sang kabuhi sa iya, kag mangin bawtismado nga Cristiano.—Mateo 28:19, 20.
19. Paano magamit sang mga pamatan-on ang ila kabuhi, apang ano ang maalamon nga laygay?
19 Wala ginapilit sang Manunuga ang mga pamatan-on ukon ang iban pa nga magsunod sa iya panuytoy. Mahimo sila mawili sa pag-eskwela, ayhan mangin bug-os kabuhi pa gani nga mga estudyante sang dimaisip nga libro sang kinaalam sang tawo. Mangin makakalapoy ina sa unod sa ulihi. Ukon makalakat sila sa dalanon sang ila dihimpit tawhanon nga tagipusuon ukon makasunod sang kon ano ang matahom sa mga mata. Pat-od gid ina nga magahatag sing kaugot, kag ang kabuhi nga ginhinguyang mangin walay pulos sa ulihi. (Manugwali 11:9–12:12; 1 Juan 2:15-17) Gani si Solomon hanuot nga nagapangabay sa mga pamatan-on—isa ka pangabay nga dapat naton binagbinagon sing serioso, bisan ano man ang aton edad: “Dumduma, karon, ang imo Dakung Manunuga sa mga adlaw sang imo pagkapamatan-on, sa wala pa magkari ang malaut nga mga adlaw, ukon mag-abot ang mga tuig nga magasiling ka: ‘Wala ako sing kalipay sa ila.’ ”—Manugwali 12:1.
20. Ano ang timbang nga pagtamod sa mensahe sang Manugwali?
20 Ano, nian, ang ihinakop naton? Ti, kamusta ang nangin konklusion ni Solomon? Nakita, ukon nausisa, niya “ang tanan nga buluhaton nga ginahimo sa idalom sang adlaw, kag, yari karon! ang tanan walay pulos kag pagpanikasog sa hangin.” (Manugwali 1:14) Indi naton masapwan sa tulun-an sang Manugwali ang pinamulong sang isa ka palahikay ukon dimalipayon nga tawo. Bahin ini sang inspirado nga Pulong sang Dios kag takus nga binagbinagon naton.
21, 22. (a) Anong mga bahin sang kabuhi ang ginbinagbinag ni Solomon? (b) Ano ang iya maalamon nga konklusion? (c) Paano ikaw naapektuhan sang pag-usisa sa kaundan sang Manugwali?
21 Gin-usisa ni Solomon ang pinangabudlayan, mga paghimakas, kag mga handom sang tawo. Ginbinagbinag niya kon ano ang nangin resulta sang kinaandan nga mga hitabo, ang makabalang-aw kag walay pulos nga resulta nga naagihan sang tuman kadamo nga tawo. Ginbinagbinag niya ang pagkamaminatud-on sang pagkadihimpit sang tawo kag ang resulta nga kamatayon. Kag ginlakip niya ang hatag-Dios nga ihibalo tuhoy sa kahimtangan sang mga patay kag sa mga paglaum para sa palaabuton nga kabuhi. Ini tanan gintulutimbang sang isa ka tawo nga ang iya kaalam gindugangan sang Dios, huo, sang isa sang labing maalam nga tawo nga nagkabuhi. Nian ang iya konklusion ginbilog sa Balaan nga Kasulatan para sa kaayuhan sang tanan nga maluyag sing makahulugan gid nga kabuhi. Indi bala kita dapat mag-ugyon?
22 “Ang katapusan sang butang, sang nabatian na ang tanan, amo: Magkahadlok sa matuod nga Dios kag magtuman sa iya mga sugo. Kay amo ini ang bug-os nga katungdanan sang tawo. Kay ang matuod nga Dios mismo magadala sang tagsa ka sahi sang binuhatan sa hukmanan may kaangtanan sa butang nga natago, kon bala ini maayo ukon malain.”—Manugwali 12:13, 14.
[Footnote]
a Ang Lalantawan naghatag anay sining halangpunon nga komento: “Indi naton dapat pag-uyangan ining kabuhi sa mga pagpadayawdayaw . . . Kon amo lang sini ang kabuhi, wala sing butang nga importante. Ining kabuhi kaangay sang bola nga gintumbo sa hangin nga sa dili madugay nagatupa liwat sa duta. Isa ini ka nagaligad sing madasig nga landong, isa ka nagakalaya nga bulak, isa ka hilamon nga pagautdon kag sa ulihi nagakalayong. . . . Sa timbangan sang pagkamapinadayunon ang kalawigon sang aton kabuhi isa lamang ka diutay nga higko. Sa paglakat sang tion wala gani ini isa ka tulo sang tubig. Husto gid [si Solomon] sang ginrepaso niya ang madamong kabalaka kag hilikuton sang tawo sa kabuhi kag ginkabig ini nga walay kapuslanan. Madali kita nagakapatay nga kuntani wala na lang kita mabun-ag, ang isa sang mga binilyon nagaabot kag nagaligad, kag diutay lamang gani ang nakahibalo nga yara anay kita diri. Ining pagtamod indi mamulayon ukon makahaladlok. Amo ini ang kamatuoran, isa ka katunayan nga dapat atubangon, isa ka praktikal nga pagtamod, kon amo lang sini ining kabuhi.”—Agosto 1, 1957, pahina 472.
Madumduman Mo Bala?
◻ Ano ang maalamon nga pagtulutimbang sa papel sang mga pagkabutang sa imo kabuhi?
◻ Ngaa indi naton dapat hatagan sing dinagakaigo nga pagpadaku ang pamilya, ukon kabantugan, ukon ang awtoridad sa ibabaw sang iban?
◻ Anong balaan nga panimuot sa kalipayan ang ginpalig-on ni Solomon?
◻ Paano ka makapanginpulos gikan sa pagbinagbinag sa tulun-an sang Manugwali?
[Kapsion sa pahina 15]
Ang kuwarta kag mga pagkabutang wala nagapasalig sing pagkakontento
[Kapsion sa pahina 17]
Ang mga pamatan-on sarang mapasalig nga mangin maayo ang resulta sa ila kon magkahadlok sila sa Dios