Ano nga Buwas-Damlag ang Luyag Mo Para sa Imo mga Anak?

GINAKABIG mo bala ang imo mga anak subong palanublion nga may daku nga balor? (Salmo 127:3) Ukon ginatamod mo bala ang pagpadaku sa ila subong isa ka pinansial nga pabug-at nga wala sing garantiya nga magmadinalag-on? Sa baylo nga makahatag sing ganansia nga kuwarta, ang pagpadaku sing mga anak nagakahulugan sing paggasto sing kuwarta tubtob nga masarangan na nila buhion ang ila kaugalingon. Subong nga ang pagpatikang sa napanubli nga manggad nagakinahanglan sing maayo nga pagplano, ang madinalag-on nga pagpadaku kag pag-atipan sa mga anak nagakinahanglan man sini.

Luyag sang mainulikdon nga mga ginikanan nga hatagan ang ila mga anak sing maayo nga panugod sa kabuhi. Bisan pa mahimo mahanabo sa sining kalibutan ang malaut kag makahalanusbo gid nga mga butang, ang mga ginikanan may daku nga mahimo agod maamligan ang ila mga anak. Binagbinaga ang halimbawa nanday Werner kag Eva, nga ginsambit sa nauna nga artikulo.⁠a

Kon ang mga Ginikanan Tunay nga Nagaulikid

Si Werner nagasaysay nga sa baylo nga indi pagsapakon ang nagakatabo, ang iya mga ginikanan nagpakita sing daku nga kabalaka sa kon ano ang nagakatabo sa eskwelahan. “Ginapasalamatan ko gid ang praktikal nga mga panugda nga ginhatag nila sa akon, kag nabatyagan ko nga nagaulikid sila kag nagasuporta sa akon. Subong mga ginikanan, estrikto sila, apang nahibaluan ko nga sila ang akon matuod nga mga abyan.” Kag sang nasit-an na katama si Eva sa iya pag-eskwela amo nga ginpung-awan sia kag nabudlayan sa pagtulog, ang iya mga ginikanan, sanday Francisco kag Inez, naghinguyang man sing madamo nga tion sa pagpakighambal sa iya kag sa pagbulig sa iya nga mapasag-uli ang pagkatimbang sa isip kag espirituwal.

Ano ang ginhimo nanday Francisco kag Inez agod maamligan ang ila mga anak kag mahanda sila para sa pagkahamtong? Ti, kutob sang mga lapsag pa lang ang ila mga anak, pirme sila ginlakip sining mahigugmaon nga mga ginikanan sa ila adlaw-adlaw nga mga hilikuton. Sa baylo nga makig-upod lamang sa ila hamtong nga mga abyan, ginapaupod nanday Francisco kag Inez ang ila mga anak bisan diin man sila makadto. Subong mapinalanggaon nga mga ginikanan, gin-ubayan man nila sing nagakaigo ang ila anak nga lalaki kag babayi. Si Inez nagsiling: “Gintudluan namon sila sa pag-atipan sa balay, sa pagkinot, kag sa pagdipara sang ila kaugalingon nga mga panapton. Kag ginbuligan namon ang kada isa sa ila sa pagpili sing propesyon kag sa pagbalanse sang ila mga responsabilidad sa espirituwal nga mga butang.”

Importante gid nga makilala mo ang imo mga anak kag maubayan sila subong ginikanan! Usisaon naton ang tatlo ka bahin nga puwede nimo ini himuon: (1) Buligi ang imo mga anak sa pagpili sing nagakaigo nga sahi sang palamugnan; (2) ihanda sila sa pag-atubang sa emosyonal nga kahuol sa eskwelahan kag sa ulubrahan; (3) ipakita sa ila kon paano paayawan ang ila espirituwal nga mga kinahanglanon.

Buligi Sila sa Pagpili sing Nagakaigo nga Trabaho

Sanglit indi lamang ang pinansial nga kahimtangan sang isa ka tawo ang maapektuhan sang iya sekular nga palamugnan kundi nagakuha man ini sing madamo niya nga tion, ang maayo nga pagpadaku kag pag-atipan sa mga anak nagalakip sang pagbinagbinag sa mga luyag kag mga ikasarang sang kada bata. Sanglit indi luyag sang responsable nga tawo nga mangin pabug-at sa iban, dapat pamensaron sing maayo sang mga ginikanan kon paano nila mahanda ang ila anak nga mabuhi ang iya kaugalingon kag pamilya. Kinahanglan bala sang imo anak nga lalaki ukon babayi nga magtuon sing palangitan-an agod makapangabuhi sing maarang-arang? Subong isa gid ka mainulikdon nga ginikanan, panikasugi pirme nga buligan ang imo anak sa pagpalambo sing mga kinaiya subong sang handum nga magtrabaho sing mapisan, kahanda sa pagtuon, kag abilidad sa pagpakigbagay sa iban.

Binagbinaga si Nicole. Sia nagsiling: “Ginpaobra ako sang akon mga ginikanan sa ila negosyo sa pagpaninlo. Ginpanugda nila nga magbulig ako sa mga gastos sa amon balay gikan sa akon kita kag taguon ang nabilin para sa akon kaugalingon nga galastuhon ukon sinuptan. Naghatag ini sa akon sing daku nga responsabilidad nga nangin tuman ka mapuslanon sang ulihi sa akon.”

Wala ginahatag sing espesipiko sang Pulong sang Dios, ang Biblia, kon ano nga sahi sang palamugnan ang dapat pilion sang isa ka tawo. Apang nagahatag ini sing maayo nga mga panuytoy. Halimbawa, si apostol Pablo nagsulat: “Kon ang bisan sin-o indi magtrabaho, indi man sia pagpakan-on.” Nagasulat sa mga Cristiano sa Tesalonica, sia man nagsiling: “Nakabati kami nga ang iban sa inyo wala nagalakat sing mahim-ong sa tunga ninyo, nga wala gid nagapangabudlay apang nagapahilabot sa mga butang nga wala sila sing labot. Sa sining mga tawo ginahatag namon ang sugo kag laygay ni Ginuong Jesucristo nga paagi sa pagpangabudlay sing malinong dapat sila magkaon sing pagkaon nga ginpangabudlayan nila mismo.”​—⁠2 Tesalonica 3:​10-12.

Apang, indi lamang ang pagpangita sing trabaho kag kuwarta ang importante sa kabuhi. Sa ulihi, yadtong tuman ka ambisyuso mahimo nga indi na mangin kontento kag makasalapo nga ‘nagapanikasog [lamang gali sila] sa hangin.’ (Manugwali 1:14) Sa baylo nga piliton ang ila mga anak nga himud-usan nga mangin kilala kag mangin manggaranon, mas maayo nga buligan sila sang mga ginikanan nga mahangpan ang kaalam sang inspirado sang Dios nga pinamulong ni apostol Juan: “Indi ninyo paghigugmaon ang kalibutan ukon ang mga butang man sa kalibutan. Kon ang bisan sin-o nagahigugma sang kalibutan, ang gugma sa Amay wala sa iya; bangod ang tanan nga butang sa kalibutan​—⁠ang kailigbon sang unod kag ang kailigbon sang mga mata kag ang pagpakitakita sang pangabuhi sang isa​—⁠wala maghalin sa Amay, kundi naghalin sa kalibutan. Dugang pa, ang kalibutan nagataliwan kag amo man ang kailigbon sini, apang sia nga nagahimo sang kabubut-on sang Dios nagapabilin sing dayon.”​—⁠1 Juan 2:​15-17.

Paano Mo Paayawan ang Ila Emosyonal nga mga Kinahanglanon?

Subong isa ka ginikanan, ngaa indi ka mangin subong sa isa ka manughanas sing mga atleta? Wala lamang sia nagakonsentrar nga mapalambo sang mga atleta nga iya ginahanas ang pisikal nga ikasarang nga makadalagan sing mas madasig ukon makalukso sing mas malayo. Mahimo gid nga ginapanikasugan man niya nga buligan sila nga malandas ang bisan anong negatibo nga panimuot, busa nagapabakod sang ila emosyonal nga kusog. Sa imo bahin, paano mo mapalig-on, mapabakod, kag mapahulag ang imo mga anak?

Binagbinaga si Rogério, isa ka 13-anyos nga pamatan-on. Wala labot sang nasulod nga mga kabalaka bangod sang mga pagbag-o sa lawas, ginhul-an man sia sa emosyon bangod sang pagbangig kag pagpatumbaya sang iya mga ginikanan. Ano ang sarang mahimo sa mga pamatan-on kaangay niya? Walay sapayan nga indi gid nimo maamligan ang imo mga anak gikan sa tanan nga kabalaka kag malain nga mga impluwensia, indi gid mangampo sa imo katungdanan subong ginikanan. Wala nagaamlig sing sobra, disiplinaha sing mahangpunon ang imo mga anak, nagadumdom pirme nga ang tagsa ka bata tumalagsahon. Paagi sa pagpakita sing kaayo kag gugma, daku ang imo mahimo agod ang pamatan-on magabatyag sing kalig-unan. Indi man sia magadaku nga kulang sing kompiansa kag pagsalig sa kaugalingon.

Bisan daw ano man ka madinalag-on ang imo mismo mga ginikanan sa pagpaayaw sa imo emosyonal nga mga kinahanglanon, tatlo ka butang ang makabulig sa imo agod magmadinalag-on subong isa ka mabuligon kaayo nga ginikanan: (1) Likawi ang sobra nga pagpalibog sa imo kaugalingon nga mga problema nga mapatumbayaan mo ang daw magagmay nga mga problema sang imo mga anak; (2) panikasugi nga masugilanon sila sing maayo kag sing mapuslanon adlaw-adlaw; (3) pauswaga ang positibo nga panimuot tuhoy sa kon paano lubaron ang mga problema kag pakig-angutan ang mga tawo.

Nagahinumdom sang iya mga tinuig subong tin-edyer, si Birgit nagsiling: “Dapat ko matun-an nga indi mo mabag-o ang mga tawo suno sa imo luyag. Ginpaathag sa akon sang akon iloy nga kon may nakita ako sa iban nga wala ko maluyagan, dapat ko na lang likawan nga mangin kaangay sa ila. Ginsilingan man niya ako nga ang pinakamaayo nga tion nga bag-uhon ang akon mismo kaugalingon nga mga dalanon amo ang samtang bata pa ako.”

Apang, indi lamang trabaho kag emosyonal nga kalig-unan ang kinahanglan sang imo mga anak. Pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Ginatamod ko bala ang pagpadaku kag pag-atipan sa akon mga anak subong katungdanan nga ginhatag sang Dios?’ Kon amo, luyag mo nga atipanon ang espirituwal nga mga kinahanglanon sang imo mga anak.

Mga Paagi sa Pagpaayaw sa Ila Espirituwal nga mga Kinahanglanon

Sa iya Sermon sa Bukid, si Jesucristo nagsiling: “Malipayon ang mga mahunahunaon sang ila espirituwal nga kinahanglanon, kay ila ang ginharian sang langit.” (Mateo 5:3) Ano ang nalakip sa pagpaayaw sa espirituwal nga mga kinahanglanon? Ang mga anak mabuligan sing daku kon ang mga ginikanan nagapahamtang sing maayo nga halimbawa sa pagpakita sing pagtuo kay Jehova nga Dios. Si apostol Pablo nagsulat: “Kon wala sing pagtuo imposible nga mapahamut-an [ang Dios] sing maayo, kay sia nga nagapalapit sa Dios dapat magpati nga amo sia kag nga sia ang nangin manugpadya sadtong hanuot nga nagapangita sa iya.” (Hebreo 11:6) Apang, agod ang pagtuo may matuod nga kahulugan, ang pangamuyo kinahanglan. (Roma 12:12) Kon ginabaton mo ang imo mismo espirituwal nga kinahanglanon, magapangayo ka sing panuytoy sa Dios, subong sa ginhimo sang amay sang bata nga nakilala sang ulihi sa Israel subong si Hukom Samson. (Hukom 13:8) Indi ka lang mangamuyo kundi magadangop man sa inspirado nga Pulong sang Dios, ang Biblia, para sa bulig.​—⁠2 Timoteo 3:​16, 17.⁠b

Walay sapayan sang tanan nga paghimakas agod mahatag ang maayo nga panuytoy, emosyonal nga pagsakdag, kag espirituwal nga bulig, ang pagpadaku kag pag-atipan sa mga anak makapaladya. Ang isa ka amay nga may duha ka anak sa Brazil nagkomento: “Indi ko gani mahunahuna nga wala ang akon mga anak. Tuman kadamo nga butang ang mahimo namon mapaambit sa ila.” Sa pagpaathag kon ngaa mabuot ang ila mga anak, ang iloy nagdugang: “Pirme kami magkaupod, kag ginatinguhaan namon ang tanan nga mangin masadya kag makalilipay. Kag, ang labi gid ka importante, pirme namon ginapangamuyo ang mga bata.”

Ginhinumdom ni Priscilla ang gugma kag pailob nga ginpakita sang iya mga ginikanan sa iya kon may problema. “Sila ang akon matuod nga mga abyan kag ginbuligan nila ako sa tanan nga butang,” siling niya. “Subong isa ka bata, nabatyagan ko gid nga gintamod nila ako subong ‘palanublion kay Jehova.’ ” (Salmo 127:3) Kaangay sa madamo pa nga ginikanan, ngaa indi kamo mag-iskedyul sing oras upod sa inyo mga anak agod mabasa ninyo ang Biblia kag ang Cristianong mga publikasyon sing magkaupod? Ang pagbinagbinag sa mga rekord kag mga prinsipio sang Biblia sa positibo nga atmospera magabulig sa imo mga anak nga mangin masinaligon kag matigayon ang matuod nga paglaum para sa palaabuton.

Kon ang Tanan nga Anak May Kalig-unan

Walay sapayan nga daw madulom ang buwas-damlag sang madamo nga kabataan sa karon, ang Pulong sang Dios nagagarantiya nga ang duta mangin isa ka puluy-an nga may kalig-unan para sa katawhan sa dili madugay. Handurawa lamang ang tion sa ginsaad nga bag-ong kalibutan sang Dios kon ang mga ginikanan indi na magapalibog tuhoy sa kaluwasan sang ila mga anak! (2 Pedro 3:13) Tilawi nga handurawon ang daku nga katumanan sini nga tagna: “Ang lobo magapuyo kaupod sang lalaki nga kordero sing makadali, kag ang leopardo magaluko kaupod sang kanding nga tinday, kag ang tinday nga baka kag ang leon nga totoy kag ang pinatambok nga sapat magatingob, kag isa lamang ka bata ang magatuytoy sa ila.” (Isaias 11:6) Bisan sa karon, ang espirituwal nga kalig-unan nga ginlaragway sa sining pinamulong may malaragwayon nga katumanan sa tunga sang mga nagaalagad kay Jehova. Sa tunga nila, mabatyagan mo ang mahigugmaon nga pag-atipan sang Dios. Kon magpakita ka sing gugma sa Dios, makasalig ka nga mahangpan niya ang imo mga balatyagon subong isa ka ginikanan kag buligan niya ikaw nga malandas ang mga kabalaka kag mga pagtilaw nga masumalang mo. Tun-i ang iya Pulong kag ibutang ang imo paglaum sa iya Ginharian.

Buligi ang imo kabataan sa dalan padulong sa kabuhi nga dayon paagi sa pagpahamtang sing maayo nga huwaran. Kon magdangop ka kay Jehova nga Dios, ang imo buwas-damlag kag ang iya sang imo mga anak labaw gid sa tanan nga ginapaabot mo. Matigayon mo ang pagsalig kaangay sa salmista nga nag-amba: “Magkalipay ka kay Jehova, kag ihatag niya sa imo ang mga pangabay sang imo tagipusuon.”​—⁠Salmo 37:⁠4.

[Mga footnote]