May Nagaulikid Gid Bala?
“Ang mga luha sang mga ginapigos” nangin kasulgan. Ginapatulo ini sang mga biktima sang di-maisip nga “buhat sang pagpigos” sa bug-os nga kalibutan. Ang mga nabiktima masami nagabatyag nga “wala sila sing manuglugpay”—nga wala gid sing nagaulikid sa ila.—Manugwali 4:1.
WALAY sapayan sining pagbaha sang mga luha, ang iban wala man lang matandog sang pag-antos sang ila mga isigkatawo. Ginapabulagbulagan lamang nila ang pag-antos sang iban nga tawo, subong anay sang ginhimo sang saserdote kag sang Levinhon sa ilustrasyon ni Jesucristo tuhoy sa isa ka tawo nga ginlambatan, ginkawatan, kag ginbayaan nga halos patay sa higad sang dalan. (Lucas 10:30-32) Basta maayo lang ang nagakatabo sa ila kag sa ila mga pamilya, wala na sila nagakabalaka sa iban. Daw nagasiling sila, “Ngaa abi magkabalaka ako?”
Indi kita dapat makibot sa sini. Gintagna ni apostol Pablo nga “sa katapusan nga mga adlaw” madamo nga tawo ang wala sing “kinaugali nga gugma.” (2 Timoteo 3:1,3) Ang isa ka tagpanilag nanganduhoy tungod sa di-mainulikdon nga mga panimuot nga nagaluntad. “Ang dumaan nga Irish nga pilosopiya kag tradisyon sang pag-ulikid kag pagbuligay,” siling niya, “ginabuslan sang isa ka bag-o nga prinsipio sang pagkamaiyaiyahon.” Sa bug-os nga kalibutan, ang mga tawo maiyaiyahon, nga halos wala gid nagasapak sa kahimtangan sang iban.
Pagkinahanglan Sing Isa nga Nagaulikid
Kinahanglan gid ang isa nga nagaulikid. Halimbawa, hunahunaa ang tuhoy sa nagaisahanon nga tawo sa Alemanya nga “nasapwan nga nagapungko sa atubangan sang iya telebisyon—pagligad sang lima ka tuig nga napatay sia sang Krismas.” Ining “diborsiado, nagapangabuhi-sing-isahanon lamang nga baldado,” nga nagahinakit bangod sang iya masubo nga mga inagihan sa kabuhi, natukiban lamang nga patay na gali sang ang iya kuwarta sa banko nga ginabayad sa iya arkila naubos na. Wala man lang sing isa nga nagaulikid gid sa iya.
Hunahunaa man, ang walay mahimo nga mga biktima sang gamhanan kag makagod nga mga gumalahom. Sa isa ka duog, mga 200,000 ka tawo (un kuarto sang populasyon) ang “napatay bangod sang pagpigos kag pagkagutom” pagkatapos nga gin-agaw sing pakusog ang ila mga duta. Ukon hunahunaa ang mga kabataan nga napadayag sa halos di-mapatihan nga kapintas. Ang isa ka report nagsiling: “Ang porsiento sang kabataan sa [isa ka pungsod] nga nakasaksi sing madamo nga kasingki—pagpatay, pagkastigo, paglugos, nga kon kaisa ginahimo sang iban nga mga pamatan-on, makahalawhaw.” Mahangpan mo kon ngaa ang isa ka biktima sining inhustisya nagahilibion nga nagapamangkot, “May nagaulikid gid bala sa akon?”
Suno sa report sang Nasyones Unidas, 1.3 bilyones ka tawo sa imol nga kadutaan ang nagakabuhi sa katumbas nga kubos sa isa ka dolyar sang Estados Unidos kada adlaw. Ayhan nagapalibog sila kon bala may yara gid nagaulikid. Amo man ang linibo ka refugee nga, siling sang isa ka report sa The Irish Times, “nagaatubang sing mabudlay kag di-maayo nga pililian sang pagpabilin sa kampo sang mga refugee ukon sa di-maabiabihon nga pungsod ukon sang pagtinguha nga magpauli sa ila tumandok nga pungsod nga nabahinbahin [ukon, natunga] gihapon bangod sang inaway ukon sang pagbinahinbahin sang etniko nga grupo.” Ginlakip sang amo man nga report ining makapulung-aw nga himuon mo: “Piyunga ang imo mga mata, mag-isip tubtob sa tatlo, isa ka bata ang bag-o lang mapatay. Isa sang 35,000 ka kabataan nga mapatay karon bangod sang malnutrisyon ukon matapna kuntani nga balatian.” Indi katingalahan nga madamo ang nagahibi bangod sang pag-antos kag mapait nga mga inagihan!—Ipaanggid ang Job 7:11.
Ini bala tanan gintuyo gid nga mangin amo sini? Sing maminatud-on, may isa bala nga wala lamang nagaulikid kundi may gahom man sa pagdula sang pag-antos kag sa pag-ayo sang tanan nga kasakit nga naeksperiensiahan sang mga tawo?
[Ginkuhaan Sang Laragway sa pahina 2]
Cover and page 32: Reuters/Nikola Solic/Archive Photos
[Ginkuhaan Sang Laragway sa pahina 3]
A. Boulat/Sipa Press