Pagdumdom sa Amon Manunuga Kutob sa Pagkapamatan-on

Sugilanon sang Kabuhi

Pagdumdom sa Amon Manunuga Kutob sa Pagkapamatan-on

PANUGIRON NI DAVID Z. HIBSHMAN

“Kon makadangat ako sa katapusan sang akon kabuhi, nagalaum gid ako nga mangin matutom kay Jehova. Nagapakitluoy ako sa iya nga atipanon ang akon David. Salamat sa iya, Jehova, kag sa amon pag-asawahay. Tuman gid ka dalayawon, tuman ka makalilipay!”

HUNAHUNAA kon ano ang akon nabatyagan sang matapos malubong ang akon asawa sang Marso 1992, nakita ko ining katapusan nga ginsulat sa iya lista-adlawan. Mga lima ka bulan pa lang ang nagligad, ginsaulog namon ang ika-60 nga anibersaryo ni Helen sa bug-os tion nga ministeryo.

Madumduman ko gid sing maathag ang adlaw sang 1931 sang nagatuparay kami ni Helen nga nagapungko sa kombension sa Columbus, Ohio, E.⁠U.⁠A. Si Helen manugkatorse anyos pa lang, apang gin-apresyar niya ang pagkaimportante sadtong hitabo sangsa akon. Ang kakugi ni Helen sa ministeryo nadayag wala madugay sang sia kag ang iya nabalo nga iloy nangin mga payunir, subong sang pagtawag sa bug-os tion nga ebanghelisador sa tunga sang mga Saksi ni Jehova. Ginbiyaan nila ang ila komportable nga puluy-an agod magbantala sa mga uma sa nabagatnan nga Estados Unidos.

Ang Akon Cristianong Palanublion

Sang 1910 ang akon mga ginikanan nagsaylo upod sang ila duha ka magagmay nga kabataan gikan sa nasidlangan sang Pennsylvania pakadto sa Grove City, sa nakatundan nga bahin sang estado. Didto naghatag sila sang ila una nga bayad sa isa ka kasarangan nga puluy-an kag nangin aktibo nga mga miembro sa Reformed Church. Wala madugay pagkatapos sadto ginduaw sila ni William Evans, isa ka Estudyante sang Biblia, subong sang pagtawag sadto sa mga Saksi ni Jehova. Si Tatay, nga beintehon pa lang sadto, kag si Nanay, nga mas bata sing lima ka tuig, namati sa sining mainabyanon nga taga-Wales kag gin-imbitar sia nga magkaon. Sang ulihi ginbaton nila ang mga kamatuoran sa Biblia nga ila natun-an.

Agod mangin mas malapit sa kongregasyon, ginsaylo ni Tatay ang pamilya mga 40 kilometros pakadto sa banwa sang Sharon. Pila ka bulan sang ulihi, sang 1911 ukon 1912, ginbawtismuhan sanday Tatay kag Nanay. Si Charles Taze Russell, ang nahauna nga presidente sang Watch Tower Society, ang naghatag sang diskurso sa bawtismo. Natawo ako sang Disiembre 4, 1916, sang ang akon mga ginikanan may apat na ka kabataan. Sang matawo ako, ginpahibalo: “Isa pa ka utod nga dapat higugmaon.” Busa ang akon ngalan, David, nagakahulugan sing “Hinigugma.”

Sang apat ka semana ang akon edad, gindala ako sa akon nahauna nga kombension. Sadto anay, nagalakat ang akon amay kag ang akon mga magulang nga lalaki sing pila ka kilometro pakadto sa mga miting sa kongregasyon samtang kami ni Nanay kag ang akon magulang nga babayi nagasakay sa trambiya. Ang mga miting nagalakip sing mga sesyon sa aga kag hapon. Sa puluy-an, ang paghambalanay masami nga nasentro sa mga artikulo sa Ang Lalantawan kag The Golden Age, ang ngalan anay sang Magmata!

Pagbenepisyo Gikan sa Maayong mga Halimbawa

Madamo sang mga peregrino, subong amo ang pagtawag anay sa nagalakbay nga mga humalambal, ang nagduaw sa amon kongregasyon. Masami sila nagahinguyang sing isa ukon duha ka adlaw upod sa amon. Ang isa ka humalambal nga madumduman ko gid amo si Walter J. Thorn, nga nagdumdom sang iya Dakung Manunuga sa ‘mga adlaw sang iya pagkapamatan-on.’ (Manugwali 12:1) Sang bata pa ako, ginaupdan ko si Tatay agod ipasalida ang “Photo-Drama of Creation,” isa ka apat-sing-bahin nga sine kag narekord nga presentasyon tuhoy sa kasaysayan sang katawhan.

Bisan pa nga sanday Utod Evans kag ang iya asawa, si Miriam, wala sing anak, nangin espirituwal sila nga mga ginikanan kag lolo kag lola sa amon pamilya. Si William pirme nagatawag kay Tatay nga “Anak,” kag ginpatudok nila ni Miriam sa amon pamilya ang espiritu sang pag-ebanghelyo. Sa maaga nga bahin sang ika-20 nga siglo, si Utod Evans naglakbay pauli sa Wales agod ipakilala ang kamatuoran sang Biblia sa duog sa palibot sang Swansea. Didto nakilal-an sia subong manugbantala gikan sa Amerika.

Sang 1928, si Utod Evans naghalin sa iya trabaho kag nagsugod sa pagbantala sa mga bungyod sang West Virginia. Ang akon duha ka magulang nga lalaki, ang 21-anyos nga si Clarence kag ang 19-anyos nga si Carl, nag-upod sa iya. Kami tanan nga apat ka bata nga lalaki naghinguyang sing madamo nga tinuig sa bug-os tion nga pag-alagad. Sa katunayan, tanan kami nag-alagad subong nagalakbay nga manugtatap sang mga Saksi ni Jehova sang pamatan-on pa kami. Wala pa lang madugay ang nakaligad si Mary, ang kinagot nga utod nga babayi ni Nanay, nga nobentahon na karon, nagsulat sa akon: “Daku gid ang amon pagpasalamat nga si Utod Evans may kakugi sa ministeryo kag nagduaw sa Grove City!” Si Tiyay Mary isa pa nga nagdumdom sang iya Manunuga kutob sang iya pagkapamatan-on.

Pagtambong sa mga Kombension

Sanday Tatay kag Clarence lamang ang nakatambong sa maragtason nga kombension sa Cedar Point, Ohio, sang 1922. Apang, sang 1924, may awto kami, kag ang amon bug-os nga pamilya nagtambong sa kombension sa Columbus, Ohio. Ginpaabot sa amon nga mga kabataan nga gastuhon namon ang amon sinuptan para sa amon pagkaon sa sulod sang walo-ka-adlaw nga kombension. Ang pagtamod sang amon mga ginikanan amo nga ang tanan nga katapo sang pamilya dapat magtuon nga sakdagon ang ila kaugalingon. Busa nagsagod kami sing mga manok kag kuneho kag nag-atipan sing balay sang putyukan kag tanan kami nga kabataan nga lalaki nagdul-ong sing mga pamantalaan agod may kita.

Sang mag-abot ang tion para sa kombension sa Toronto, Canada, sang 1927, may anom-ka-bulan kami nga manghod nga lalaki, si Paul. Ginbilin ako sa puluy-an kag ginpaatipan kay Paul sa bulig sang akon tiya samtang ang akon mga ginikanan nagkadto sa Toronto upod sa iban nga mga kabataan. Ginpadyaan ako sing napulo ka dolyar, nga ginbakal ko sing bag-o nga terno. Pirme kami ginhanas nga mag-ilis sing maayo para sa mga miting kag atipanon ang amon panapton.

Sang panahon sang di-malimtan nga kombension sang 1931 sa Columbus, Ohio, sanday Clarence kag Carl mga minyo na kag nagpayunir upod sa ila mga asawa. Kada isa sa ila nagapuyo sa ginhimo lamang kag masulusaylo nga puluy-an. Napangasawa ni Carl si Claire Houston sang Wheeling, West Virginia, kag amo ina kon ngaa nakatupad ako sa pagpungko sa manghod nga babayi ni Claire, nga si Helen, sa kombension sa Columbus.

Ang Bug-os Tion nga Ministeryo

Naggradwar ako sa hayskul sang 1932 sang 15 anyos ako, kag sang masunod nga tuig gindul-ong ko ang segunda-mano nga salakyan sa akon magulang nga si Clarence, nga nagapayunir anay sa South Carolina. Nag-aplay ako sa pagpayunir kag nagpangabudlay kaupod nanday Clarence kag sang iya asawa. Nagapayunir na sadto si Helen sa Hopkinsville, Kentucky, kag ginsulatan ko sia sa nahauna nga tion. Sa iya sabat, sia namangkot: “Payunir ka bala?”

Sa akon sulat—⁠nga gintago ni Helen tubtob sang mapatay sia halos 60 ka tuig sang ulihi—⁠nagsabat ako: “Huo, kag nagalaum ako nga mangin amo pirme.” Sa sina nga sulat, ginsugiran ko si Helen tuhoy sa pagpanagtag sing pulyeto nga The Kingdom, the Hope of the World sa mga klerigo kag sa mga opisyales sa hukmanan sa gintangdo sa akon nga bantalaan.

Sang 1933, ginhimuan ako ni Tatay sing de-kareto nga puluy-an—⁠isa ka 2.4-metros-kalaba, 2-metros-kalapad nga trailer nga may dingding nga human sa trapal nga gintakod sa diutay nga mga pagtuod kag may bintana sa atubangan kag likod. Amo yadto ang akon simple nga puluy-an sa sulod sang apat ka tuig nga pagpayunir.

Sang Marso 1934, sanday Clarence kag Carl, ang ila mga asawa, si Helen kag ang iya iloy, ang bayaw nga babayi ni Clarence kag ako—⁠walo kami—⁠nagpadulong sa katundan agod magtambong sa kombension sa Los Angeles, California. Ang pila nagsakay kag nagtulog sa akon trailer. Nagtulog ako sa salakyan, samtang ang iban nag-arkila sang tululugan. Bangod naaberiya ang amon salakyan, nag-abot kami sa Los Angeles sa ikaduha nga adlaw sang anom-ka-adlaw nga kombension. Didto, sang Marso 26, nasimbuluhan gid man namon ni Helen ang amon dedikasyon kay Jehova paagi sa pagpabawtismo sa tubig.

Sa kombension si Joseph F. Rutherford, ang presidente sadto sang Watch Tower Society, nakighambal sing personal sa mga payunir. Ginpalig-on niya kami, nagasiling nga mga isganan kami nga mga hangaway para sa kamatuoran sang Biblia. Sadto nga okasyon, ginhatagan sing pinansial nga bulig ang mga payunir agod makapadayon sila sa ila ministeryo.

Isa ka Edukasyon Para sa Kabuhi

Sang makapauli kami gikan sa kombension sa Los Angeles, ginpaambit namon tanan ang mensahe sang Ginharian sa mga taga-South Carolina, Virginia, West Virginia, kag Kentucky. Mga tinuig sang ulihi si Helen nagsulat tuhoy sadto nga tion: “Wala sing kongregasyon nga masandigan, ukon mga abyan nga makabulig, bangod mga estranghero gid kami sa isa ka di-sunado nga duog. Apang nahibaluan ko karon nga ginatudluan ako. Nangin manggaranon ako.”

Sia namangkot: “Ano ang himuon sang isa ka dalagita sa iya tion kon malayo sia sa iya mga abyan kag sa iya puluy-an? Ti indi yadto makaulugot. Indi ko gani madumduman nga natak-an ako. Madamo ang akon nabasa. Wala gid kami mag-untat sa pagbasa sang amon literatura sa Biblia kag sa pagtuon. Nag-upod ako sa akon iloy, nakatuon nga magbadyet sang amon kuwarta, magpamalaklon, mag-ilis sang nagkupos nga goma, magdigamo, manahi, kag magbantala. Wala gid ako maghinulsol kag malipay nga sulitsuliton ini.”

Sanday Helen kag ang iya iloy kontento na nga magpuyo sa isa ka diutay nga trailer sa sadtong mga tinuig, bisan pa nga ang iya iloy nagapanag-iya sing isa ka matahom nga puluy-an. Pagkatapos sang kombension sa Columbus, Ohio, sang 1937, nagmasakit ang iloy ni Helen, kag naospital sia. Napatay sia sa iya asaynment sa Philippi, West Virginia, sang Nobiembre 1937.

Pagminyo kag Padayon nga Pag-alagad

Sang Hunyo 10, 1938, ginkasal kami ni Helen sa isa ka simple nga seremonya sa puluy-an nga iya natawhan sa Elm Grove, malapit sa Wheeling, West Virginia. Ang amon pinalangga nga si Utod Evans, nga nagtudlo sa akon pamilya sang kamatuoran pila ka tuig antes ako matawo, amo ang naghatag sing pamulongpulong sa kasal. Pagkatapos sang kasal, nagplano kami ni Helen nga magbalik sa payunir nga hilikuton sa nasidlangan nga Kentucky, apang sa daku namon nga kakibot, gin-imbitar kami nga magpangabudlay sa sona. Ini nga hilikuton naglakip sang pagduaw sa mga grupo sang mga Saksi ni Jehova sa nakatundan nga Kentucky kag sa mga bahin sang Tennessee agod buligan sila sa ila ministeryo. May yara lamang sadto nga mga 75 ka manugbantala sang Ginharian sa tanan nga duog nga amon ginduaw.

Sadto nga tion, ang nasyonalismo nagpatiko sang panghunahuna sang madamo, kag ginpaabot ko nga mapriso ako sa dili madugay bangod sang akon Cristianong neutralidad. (Isaias 2:4) Apang, bangod sang akon rekord sa pagbantala nga hilikuton, nakabaton ako sing klasipikasyon gikan sa draft board nga nagpahanugot sa akon nga magpadayon sa bug-os tion nga ministeryo.

Sang nagsugod kami sa nagalakbay nga ministeryo, halos tanan nagakomento tuhoy sa amon pagkabatan-on. Sa Hopkinsville, Kentucky, isa ka Cristianong babayi ang naghakos kay Helen kag namangkot: “Nadumduman mo pa bala ako?” Sang 1933, nagpanaksi si Helen sa iya sa isa ka balaligyaan sa uma nga ginapalakat sang iya bana. Isa sia ka manunudlo sa Sunday-school, apang sa tapos mabasa ang libro nga ginbilin ni Helen sa iya, nagtindog sia sa atubangan sang iya klase kag nagpangayo sing pasaylo bangod sa pagtudlo sa ila sang indi biblikanhon nga mga panudlo. Pagkatapos nga maghalin sa simbahan, nagsugod sia sa pagbantala sang mga kamatuoran sang Biblia sa iya komunidad. Nag-alagad kami ni Helen sa nakatundan nga Kentucky sa sulod sang tatlo ka tuig, kag nagdayon kami pirme sa puluy-an sadtong utod nga babayi kag sang iya bana.

Sadto anay may yara kami magagmay nga lokal nga mga asambleya, kag si A. H. Macmillan nag-alagad sa isa sini. Nagdayon sia sa puluy-an sang mga ginikanan ni Helen sang si Helen bata pa, gani sang panahon sang kombension, ginpili niya nga magdayon upod sa amon sa 5 metros-kalaba nga masulusaylo nga puluy-an, diin may bakante kami nga isa ka katre. Gindumdom man niya ang iya Dakung Manunuga sa mga adlaw sang iya pagkapamatan-on, nagdedikar sang iya kabuhi kay Jehova sang 1900, sang 23 anyos sia.

Sang Nobiembre 1941 ang hilikuton sang nagalakbay nga mga kauturan temporaryo nga gin-untat, kag gin-asayn ako subong isa ka payunir sa Hazard, Kentucky. Liwat kami nga nagpangabudlay kaupod sang akon magulang nga si Carl kag sang iya asawa, si Claire. Didto si Joseph Houston, nga hinablos ni Helen, nag-upod sa amon kag nagsugod sa pagpayunir. Nagpadayon sia sa bug-os tion nga ministeryo sing mga 50 ka tuig, nga napatay sing hinali bangod sang atake sa tagipusuon sang 1992 samtang matutom nga nagaalagad sa ulong-talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn, New York.

Sang 1943 gin-asayn kami sa Rockville, Connecticut. Ini, kon sa aton pa, isa ka tuhay nga kalibutan para sa amon ni Helen bangod naanad kami nga magbantala sa nabagatnan. Sa Rockville, regular nga nagdumala si Helen sing kapin sa 20 ka pagtuon sa Biblia sa puluy-an sa isa ka semana. Sang ulihi, nag-arkila kami sing isa ka kasarangan nga hulot para mangin Kingdom Hall, kag ang sentro sang isa ka diutay nga kongregasyon gin-organisar.

Samtang nagaalagad sa Rockville, gin-agda kami sa ikalima nga klase sang Watchtower Bible School of Gilead sa South Lansing, New York. Sing makalilipay, natukiban namon nga sanday Aubrey kag Bertha Bivens, mga abyan namon sang nagpayunir kami sa Kentucky, mangin mga kabutho namon.

Pag-eskwela kag ang Amon Bag-o nga Asaynment

Bisan batabata pa kami, kalabanan sang amon mga kabutho mas bata pa. Huo, gindumdom nila ang ila Dakung Manunuga sa ila pagkapamatan-on. Ang amon gradwasyon ginhiwat sang Hulyo 1945, samtang nagahilapit na gid lang ang katapusan sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II. Samtang nagahulat sang amon misyonero nga mga asaynment, nangabudlay kami upod sa Flatbush Congregation sa Brooklyn, New York. Sang ulihi, sang Oktubre 21, 1946, upod sa anom pa ka kabutho lakip ang mga Bivens, nagsakay kami sa eroplano pakadto sa amon bag-o nga puluy-an sa Guatemala City, Guatemala. Sadto nga tion, wala pa sa 50 ang mga Saksi ni Jehova sa bug-os nga pungsod sa Sentral nga Amerika.

Sang Abril 1949 ang pila sa amon nga mga misyonero ginsaylo sa Quetzaltenango, ang ikaduha nga siudad sa kadakuon kag pagkaimportante sa pungsod. Ini nga siudad nahamtang sa kapin sa 2,300 ka metro sa ibabaw sang nibel sang dagat, kag ang hangin sa bukid mabugnaw kag matinlo. Ginsumaryo ni Helen ang amon hilikuton diri, nga nagasulat: “Pribilehiyo namon nga makabantala sa madamo nga kabanwahanan kag mga minuro. Nagabugtaw kami sing mga alas kuwatro sa kaagahon kag nagasakay sa bus (nga sa masami may malukotlukot nga trapal sa mga bintana) pakadto sa isa ka malayo nga banwa. Nagabantala kami didto sing mga walo ka oras antes magpauli sa gab-i.” Sa karon may madamo na nga kongregasyon sa sining mga duog, lakip ang anom sa Quetzaltenango.

Wala magdugay nagkinahanglan sing mga misyonero nga mag-alagad sa Puerto Barrios sa Caribbean Coast, ang ikatlo sa pinakadaku nga siudad sa Guatemala. Ang amon pinalangga nga mga kaupod nga mga Bivens, diin upod sa ila nag-alagad kami sing lima ka tuig sa Guatemala, amo ang nalakip nga magsaylo sa sining bag-o nga asaynment. Ang pagbulagay masakit kag nagresulta sing kahaw-ang sa amon kabuhi. Bangod kami na lang ni Helen ang nabilin sa puluy-an pangmisyonero, nagsaylo kami sa isa ka diutay nga apartment. Sang 1955, nabaton namon ni Helen ang isa ka bag-o nga asaynment sa mas tropiko nga siudad sang Mazatenango. Ang akon kinagot nga manghod nga lalaki, si Paul, kag ang iya asawa, si Dolores, nga naggradwar sa Gilead sang 1953, wala pa lang madugay nga nagaalagad didto sang mag-abot kami.

Sang 1958 may yara kami kapin sa 700 ka Saksi, 20 ka kongregasyon, kag tatlo ka sirkito sa Guatemala. Nakigbahin kami liwat ni Helen sa nagalakbay nga hilikuton, nagaduaw sa magagmay nga grupo sang mga Saksi kag sa pila ka kongregasyon, lakip ang isa sa Quetzaltenango. Nian, sang Agosto 1959, gin-imbitar kami nga magbalik sa Guatemala City, diin nagpuyo kami sa sanga talatapan. Gin-asayn ako nga magtrabaho sa sanga, samtang si Helen nagpadayon sa misyonero nga hilikuton sing 16 pa ka tuig. Nian nagsugod man sia sa pag-alagad sa sanga talatapan.

Dugang nga mga Pagpakamaayo

Sang nagligad nga mga tinuig daw ako pirme ang pinakabata sa mga nagaalagad kay Jehova. Sa karon ako sa masami ang pinakatigulang, subong sang nag-eskwela ako sa eskwelahan sang sanga sa Patterson, New York, sang 1996. Subong nga nakabaton ako sing daku nga bulig sang pamatan-on ako gikan sa mga tigulang, nangin pribilehiyo ko sining karon nga mga dekada nga buligan ang madamong pamatan-on nga maluyag nga dumdumon ang ila Manunuga sa ila pagkapamatan-on.

Padayon nga ginapakamaayo ni Jehova ang iya katawhan diri sa Guatemala. Sang 1999 may kapin sa 60 ka kongregasyon sa Guatemala City. Kag sa aminhan, bagatnan, sidlangan, kag katundan, may madamo pa nga kongregasyon kag linibo ka manugbantala sing maayong balita sang Ginharian sang Dios. Ang kubos sa 50 ka manugbantala sang Ginharian sang nag-abot kami sang mga 53 ka tuig na ang nagligad nagdamo sing kapin sa 19,000!

Madamo Gid nga Dapat Pasalamatan

Wala sing isa nga nagakabuhi nga wala sing problema, apang pirme namon mahaboy kay ‘Jehova mismo ang amon lulan.’ (Salmo 55:22) Pirme niya kami nga ginasakdag paagi sa suporta sang mahigugmaon nga mga kaupod. Halimbawa, pila ka tuig antes sia napatay, ginhatagan ako ni Helen sang isa ka diutay nakuwadro nga plake nga may teksto sang Biblia sa Hebreo 6:10: “Ang Dios indi di-makatarunganon agod indi pagsapakon ang imo binuhatan kag ang gugma nga ginpakita mo sa Iya sa paghimo sing mga serbisyo sa Iya katawhan kag sa gihapon nagahimo sini.”—⁠Weymouth.

Ang iya ginlakip nga sulat mabasa sing bahin: “Akon pinalangga, diutay lamang ang akon mahatag sa imo, magluwas sang AKON BUG-OS NGA PAGHIGUGMA . . . Ini nga teksto nagakabagay gid sa imo, kag ginapangabay ko sa imo nga ibutang mo ini sa imo lamesa, indi bangod ginhatag ko ini sa imo, kundi bangod nagakaigo ini sa imo sa imo madamong tinuig nga pag-alagad.” Tubtob karon, yara gihapon ang plake sa ibabaw sang akon lamesa sa opisina sa sanga sang Guatemala.

Gin-alagad ko si Jehova kutob sa akon pagkapamatan-on, kag karon nga tigulang na ako, nagapasalamat ako kay Jehova bangod sang akon maayo nga panglawas nga nagatugot sa akon nga mahimo ko ang gintangdo nga mga hilikuton sa akon. Samtang regular ako nga nagabasa sing Biblia, masunson ko mabasa ang mga kasulatan nga sa banta ko mahimo nga ginkuritan sang akon pinalangga nga Helen sa iya Biblia. Mahunahuna ko ini kon ginasulitsulit ko ang pagbasa sa Salmo 48:14: “Ini nga Dios amo ang aton Dios tubtob sa tion nga di-napat-od, bisan sing dayon. Sia mismo ang magatuytoy sa aton tubtob mapatay kita.”

Nalipay gid ako nga ipaambit sa iban ang palanan-awon tuhoy sa adlaw sang pagkabanhaw kon ang katawhan sang mga pungsod anay magaabiabi sang ila hinigugma nga napatay pakadto sa bag-ong kalibutan. Daw ano nga palaabuton! Daw ano nga mga luha sang kalipay ang mapatulo nian samtang aton ginadumdom nga si Jehova isa gid ka Dios “nga nagapaumpaw sa mga ginpaubos”!—⁠2 Corinto 7:⁠6.

[Retrato sa pahina 25]

Wala pa tuo halin sa ibabaw sa wala: Sanday Nanay, Tatay, Tiyay Eva, kag mag-utod nga sanday Carl kag Clarence, sang 1910

[Retrato sa pahina 26]

Upod kay Helen sang 1947 kag sang 1992