Pagdaug sa Paagpakig-away Batok sa Kapung-aw

“ANG daku gid nga butang nga dapat ko atubangon,” tu-ad ni Lola, “amo ang malain gid nga balatyagon sang pagkawalay paglaum subong isa sang mga alagad ni Jehova, indi ako dapat magsubong sini.” Ining kinaandan nga sayop nga paghangop masami nga amo ang nahauna nga kaaway nga dapat daugon sang napung-awan nga Cristiano. Si Lola nagdugang: “Sa tion nga untatan ko ang pagsakit sa akon hunahuna paagi sa akon ginabatyag kag magkonsentrar sa pag-ayo, malandas ko ang kapung-aw.” Huo, ang kapung-aw indi isa ka rason nga maghunahuna ka nga ginpaslaw mo ang Dios.

Subong ginsambit sa nagligad nga artikulo, ang kabangdanan sang kapung-aw mahimo nga sikolohiko. Sang 1915, sa wala pa gin-angot sang pagpanalawsaw ang madamo nga pisikal nga balatian sa kapung-aw, ang The Watch Tower nagsiling: “Ining mabug-at nga pamatyag, ukon pagbatyag sing kasubo kag kapung-aw, kinaugali kon kaisa sa tanan nga katawhan . . . [Ini] sa pila ka kasangkaron ginapagrabe sang kahimtangan sang pisikal nga kapagros.” Sa amo, kon magdugay ang kapung-aw, mahimo nga makabulig ang pagpatan-aw sa doktor. Kon ang kahimtangan grabe, mahimo nga magpabulong ang nagabalatian sini sa isa ka propesyonal nga nagaespesyalisar sa kapung-aw.⁠a

Apang bisan pa kon ang kabangdanan indi pisikal, indi realistiko ang magpaabot nga ang isa ka alagad sang Dios indi gid magkasubo ukon mangluya. Binagbinaga lamang kon paano ang matutom nga si Ana nagbatyag sing ‘kapaitan sa kalag kag naghibi sing tama.’ (1 Samuel 1:​7, 10) Si Nehemias man ‘naghibi kag naglalaw sing pila ka adlaw’ kag may “kasubo sang tagipusuon.” (Nehemias 1:​4; 2:2) Gintamay ni Job ang iya kabuhi kag nagbatyag nga ginbiyaan sia sang Dios. (Job 10:​1; 29:​2, 4, 5) Si David nagsiling nga ang iya espiritu napunaw sa sulod niya kag ang iya tagipusuon mamingaw. (Salmo 143:4) Kag si apostol Pablo naghambal tuhoy sa ‘kahadlok sa sulod’ kag “ginpaubos” ukon ‘ginsakit’ sa emosyon.​—⁠2 Corinto 4:​9; 7:​5, 6.

Bisan pa ini sila tanan matutom nga mga alagad sang Dios, ang nanuhaytuhay nga mga kahuol, mga kabalaka, ukon mapait nga mga kapaslawan nagpasubo sa ila sa pila ka tion. Apang, wala sila pagbiyai sang Dios ukon ginkuha ang iya balaan nga espiritu gikan sa ila. Ang kabangdanan sang kapung-aw indi ang espirituwal nga kapaslawan. Sang tion nga si David nagaantos, nakitluoy sia sa pangamuyo: “Lipaya ang kalag sang imo alagad.” Ginlipay sang Dios si David sa tion sining ‘adlaw sang kalisdanan’ kag ginbuligan sia nga magkalipay sang ulihi. (Salmo 86:​1, 4, 7) Buligan man ni Jehova ang iya mga alagad karon.

Sanglit ang kapung-aw indi sa iya kaugalingon pamatuod sang espirituwal nga kapaslawan ukon kaluyahon sang hunahuna, ang Cristiano nga nagaantos sini indi dapat maghipos bangod sang kahuya. Sa baylo, dapat niya himuon ang isa sang labing importante nga mga tikang sa pag-away sining balatian. Ano ina?

Ibubo ang Imo mga Balatyagon

Dapat sia makighambal sa iban nahanungod sini. Ang Hulubaton 12:​25 nagasiling: “Ang kabug-atan sa tagipusuon sang tawo nagapakuko sini, apang ang maayong pulong nagapasadya sini.” Wala sing bisan sin-o nga tawo ang makahibalo sang kabaskugon sang imo kabug-atan sa imo tagipusuon luwas kon maghambal ka nahanungod sini. Paagi sa pagtu-ad sa isa ka mahinuklugon nga tawo nga makabulig sa imo, mahimo nga mahibaluan mo nga ang iban may kaanggid nga mga balatyagon kag mga problema. Subong man, ang pagpautwas sang imo ginabatyag isa ka proseso sa pag-ayo, kay ginahaw-asan sini ang tagipusuon sa pagpabutyag sang masakit nga eksperiensia sa baylo nga taguon ini. Busa, ang napung-awan nga mga kalag dapat magtu-ad sa ila tiayon, ginikanan, ukon maluluy-on kag sangkol sa espirituwal nga abyan.​—⁠Galacia 6:⁠1.

Ang bahin sang problema ni Marie (nga ginsambit sa nagligad nga artikulo) amo nga gintago niya ang nagatublag nga mga emosyon nga nagdul-ong sa iya kapung-aw. “Sa sulod sang mga tuig, nagpakunokuno ako,” siling niya. “Ang iban wala gid maghunahuna nga nabudlayan ako sa pag-atubang sa sining pagbatyag sing pagkawalay pulos.” Apang si Marie nagtu-ad sa isa ka gulang sa kongregasyon. Paagi sa mahinantupon nga mga pamangkot ‘ginsag-ob’ sang gulang gikan sa iya tagipusuon ang kabalaka nga iya gintago kag ginbuligan sia nga mahangpan ang iya kaugalingon. (Hulubaton 20:5) Ang iya maayo nga mga laygay gikan sa Kasulatan nagpasalig sa iya liwat. “Sa nahauna nga tion, nakatigayon ako sing bulig sa pag-atubang sa pila ka balatyagon nga ginbangdan sang akon kapung-aw,” paathag ni Marie.

Gani ang pagpakighambal sa isa ka mahinangpanon nga gulang mahimo nga makahatag sing makapabughaw sa espirituwal nga “tubig” sa isa nga ang iya “kalag subong sang duta nga kigas.” (Isaias 32:​1, 2; Salmo 143:6) Ang mahinantupon nga espirituwal nga manuglaygay mahimo nga makabulig sa imo agod mahangpan kon paano ka makahimo sing praktikal nga mga tikang sa pag-atubang sa butang nga mahimo ginkabig mo nga isa ka wala sing paglaum nga kahimtangan. (Hulubaton 24:6) Apang kapin pa ang kinahanglanon sang sa pagtu-ad lamang sa isa ka tawo.

Kilalaha ang Imo Matuod nga Balor

Ang pagbatyag sing pagkawalay pulos isa ka daku nga kabangdanan sang kapung-aw. Ayhan bangod sang dimakalilipay nga pagkabata, ang iban nga mga Cristiano nagapakanubo sang ila kaugalingon. Apang bisan pa ang pisikal, emosyonal, ukon seksuwal nga pag-abuso sa nagligad nagbilin sing emosyonal nga mga pinalian, wala sini ginabag-o ang balor sang isa ka tawo. Sa amo, dapat mo tinguhaan nga makatigayon ka sing balanse nga pagtamod sa imo matuod nga balor subong isa ka persona. “Ginasiling ko sa tagsatagsa sa inyo,” laygay ni apostol Pablo, “nga indi pagpabilihan ang iya kaugalingon sing labaw sa iya matuod nga balor, kundi pabilihan niya ang kaugalingon sing nagakaigo.” (Roma 12:​3, Charles B. Williams) Samtang nagabantay batok sa pagkamatinaastaason, dapat mo tinguhaan nga indi magpasobra. Ang mga tawo nga may kaangtanan sa Dios hamili, halandumon sa iya, kay nagapili sia sing mga tawo agod mangin iya “pinasahi nga pagkabutang.” Daw ano ka talalupangdon nga pribilehiyo!​—⁠Malaquias 3:​17; Hageo 2:⁠7.

Subong man, daw ano nga kadungganan nga mangin “mga masigkamanugpangabudlay sang Dios” paagi sa pagpakigbahin sa Cristianong hilikuton sa paghimo sing disipulo. (1 Corinto 3:​9; Mateo 28:​19, 20) Nasapwan sang madamo sang napung-awan nga mga Cristiano nga ining hilikuton nagapauswag sang katakus sang kaugalingon. “Bisan sa tapos ako mangin Cristiano, ginbatyag ko nga indi gid ako sangkol,” baton ni Marie. Apang, nagpadayon sia sa pagbantala nga hilikuton, kag isa ka adlaw nakasumalang sia sing hoben pa nga babayi nga may diperensia sa hunahuna nga nagapatudlo sa Biblia. “Kinahanglan niya ang isa nga magapailob sa iya, kay mahinay sia makahangop,” siling ni Marie. “Bangod masako gid ako sa iya, nalipatan ko ang akon kaugalingon kag ang akon mga pagkadisangkol. Nagakinahanglan sia sing bulig, kag narealisar ko nga mahatag ko ini paagi sa kusog ni Jehova. Indi ko mapautwas sa mga pulong ang pagpalig-on nga akon nabatyagan sang makita ko sia nga ginbawtismuhan. Ang akon pagbatyag sing katakus sa kaugalingon nag-uswag, kag ang serioso nga kapung-aw nadula sing dayon.” Daw ano ka matuod nga “ang nagabunyag sing bugana bunyagan man sia”!​—⁠Hulubaton 11:⁠25.

Sa gihapon, ang reaksion sang madamo sang napung-awan nga mga tawo kasubong sang isa ka Cristianong babayi nga may sobra nga kapung-aw, nga nagbaton: “Bisan pa nagapangabudlay ako sing lakas sa pagpaninlo kag sa pagluto kag mangin maabiabihon, nagaliso ako sa akon kaugalingon kag ginabasol ko ang akon kaugalingon nahanungod sa tagsa ka diutay nga sayop.” Inang dimakatarunganon nga pagpangita sing sayop sa kaugalingon nagapaluya gid sa pagbatyag sing katakus sa kaugalingon. Dumduma nga ang aton Dios mahinangpanon kag “wala nagapangita sing sayop sing dalayon.” (Salmo 103:​8-10, 14) Kon si Jehova, nga may mas mataas nga paghangop kon ano ang matarong sang sa aton, wala nagabasol sa aton nahanungod sa tagsa ka diutay nga sayop kag handa sa pagpakita sing pailob, indi bala kita dapat magtinguha nga ilugon sia sa aton mga pagpakig-angot sa aton kaugalingon?

Kita tanan may mga sayop kag mga kaluyahon. Apang, may kusog man kita. Si apostol Pablo wala magpaabot sing maayo gid sa iya kaugalingon sa tanan niya nga paninguha. “Bisan pa indi ako maayo maghambal, indi ako kubos sa kinaalam,” siling niya. Si Pablo wala magbatyag nga kubos sia bangod lamang indi sia maayo nga humalambal sa publiko. (2 Corinto 11:6) Subong man, dapat talupangdon sang mga napung-awan ang mga butang nga maayo sila.

“Ang kaalam yara sa mga mapainubuson,” ukon sa mga nagakilala kag nagabaton sang ila mga limitasyon. (Hulubaton 11:2) Ang tagsatagsa sa aton isa ka tumalagsahon nga kalag nga may magkatuhay nga mga kahimtangan, pisikal nga kapagsik, kag mga ikasarang. Samtang nagaalagad kamo kay Jehova sing bug-os kalag, nga nagahimo sang inyo masarangan, nahamuot sia. (Marcos 12:​30-33) Ang Dios indi isa nga indi gid makontento sa panikasog sang iya mahugod nga mga sumilimba. Si Leora, isa ka Cristiano nga nagmadinalag-on sa pagdaug sa iya kapung-aw, nagsiling: “Indi ako subong kaayo sa iban sa pila ka butang, subong sang paghambal sa pag-alagad sa latagon. Apang nagatinguha ako. Ang ginahimo ko amo ang akon pinakamaayo.”

Pag-atubang sa mga Sala kag Indi Paghangpanay

Apang, ano kon makahimo ka sing serioso nga sala? Ayhan kaangay ka ni Hari David, nga ‘nagkalisod sa bug-os nga adlaw’ bangod sang iya mga sayop, ukon sala. Apang ining balatyagon mahimo nga isa ka pamatuod nga indi sobra ang ginhimo mo kag indi ini isa ka dimapatawad nga sala! (Salmo 38:​3-6, 8) Ang pagbatyag nga nakasala mahimo nagapakita nga ang isa nga nakasala may bunayag nga tagipusuon kag maayong konsiensia. Gani paano maatubang ang pagbatyag nga nakasala? Ti, nakapangamuyo ka bala sa Dios nga nagapangayo sing kapatawaran kag nakahimo sing mga tikang sa pagtadlong sang sayop? (2 Corinto 7:​9-11) Kon amo, magtuo sa kaluoy sang Isa nga nagapatawad sing bugana, kag mamat-od nga indi pagsuliton ang sala. (Isaias 55:7) Kon gindisiplina ka, indi “mapunaw kon ginatadlong ka, kay ginahigugma ni Jehova ang ginadisiplina niya.” (Hebreo 12:​5, 6) Ina nga pagtadlong may katuyuan sa pagbulig sa nagtalang nga karnero nga makapasag-uli. Wala sini ginabuhinan ang iya balor subong isa ka per­sona.

Bisan pa kon ginakondenar kita sang aton tagipusuon, indi kita dapat maghinakop nga ginkondenar kita ni Jehova. “Dapat naton pasaligon ang aton tagipusuon sa atubangan niya kon ang aton tagipusuon nagakondenar sa aton, kay ang Dios labaw pa sa aton tagipusuon kag nakahibalo sia sang tanan.” (1 Juan 3:​19, 20) Makita ni Jehova indi lamang ang aton mga sala kag mga sayop. Nahibaluan niya ang kabangdanan nga mga kahimtangan, ang bug-os nga dalanon sang aton kabuhi, ang aton mga motibo kag mga katuyuan. Bangod sang iya daku nga ihibalo, ginapamatian niya nga may simpatiya ang aton hanuot nga mga pangamuyo para sa kapatawaran, subong nga ginpamatian niya si David.

Ang indi paghangpanay sa iban kag ang sobra nga kabalaka nga matigayon ang ila kahamuot ginabangdan man sang kakulang sing katakus sa kaugalingon, ayhan tubtob pa sa punto nga batyagon sang isa nga ginsikway sia. Bangod sang dikahimpitan, ang isa ka masigka-Cristiano mahimo makighambal sa imo sa paagi nga daw wala sing balatyagon ukon indi maluluy-on. Apang, madamo nga indi paghangpanay ang mahusay paagi sa pagsugid sa sina nga tawo kon paano ka naapektohan sang iya ginhambal. (Ipaanggid ang Mateo 5:​23, 24.) Subong man, si Solomon naglaygay: “Dili pagsapaka ang tanan nga pulong nga ginpamulong.” Ngaa? “Kay ikaw gid nakahibalo nga sa madamo nga beses ginpakamalaut mo man ang iban.” (Manugwali 7:​21, 22) Indi pagpaabuta sing direalistiko nga himpit ka ukon ang imo relasyon sa iban nga dihimpit nga mga tawo. Magmaabtik sa pagpatawad kag sa pagpasensya sa iban.​—⁠Colosas 3:⁠13.

Dugang pa, ang imo matuod nga balor wala ginatakus sang kon bala ginahigugma ka sang iban ukon wala. Si Cristo ‘wala ginpakamahal,’ kag sia ‘ginpabilihan gikan sa pagtamod sang iban’ sing tama ka diutay. (Isaias 53:​3; Zacarias 11:13) Ginbag-o bala sini ang iya matuod nga bili ukon ang pagpabili sang Dios sa iya? Wala, kay bisan pa kon himpit kita, kaangay ni Jesus, indi naton mapahamut-an ang tanan.

Ikasarang sa Pagbatas

Kon kaisa, ang serioso nga kapung-aw nagapadayon walay sapayan sang aton panikasog nga landason ini. Ang kasakit sa emosyon mahimo gani nga magapabatyag sa pila ka Cristiano subong sang ginbatyag ni Jonas: “Maayo pa nga mapatay ako sang sa mabuhi.” (Jonas 4:​1-3) Apang, ang iya kalisang wala magdugay. Nalandas niya ini. Gani kon ginahimo sang kapung-aw ang imo kabuhi nga daw indi maagwanta, dumduma nga kaangay ini sang kapipit-an nga siling ni Pablo “umalagi.” (2 Corinto 4:​8, 9, 16-18) May katapusan ini! Wala sing kahimtangan nga wala sing paglaum. Nagasaad si Jehova nga “paumpawan ang tagipusuon sang mga nagabakho.”​—⁠Isaias 57:​15, Lamsa.

Indi gid mag-untat sa pagpangamuyo, bisan pa kon ang imo mga pangamuyo daw wala sing pulos. Si David nangabay: “Pamatii, O Dios, ang akon pagpanawag . . . kon ang akon tagipusuon punawon. Idul-ong ako sa igang nga mataas pa sa akon.” (Salmo 61:​1, 2) Paano kita ginadul-ong sang Dios sa isa ka nasulod nga pagsalig nga daw indi masudlan sang aton kaugalingon nga kusog? Si Eileen, nga nagapakig-away sa kapung-aw sing tinuig, nagasabat: “Wala ako pagtuguti ni Jehova nga mag-ampo ako. Nagahatag ini sa akon sing paglaum nga kon magpadayon ako sa pagtinguha, buligan niya ako. Ang paghibalo sa kamatuoran sang Biblia literal nga naghupot sa akon nga buhi. Paagi sa madamo nga paagi​—⁠pangamuyo, ministeryo, mga miting, mga publikasyon, pamilya, kag mga abyan⁠—​ginhatagan ako ni Jehova sing kusog nga magpadayon sa pagtinguha.”

Tamda ang problema nga isa ka pagtilaw sa imo pagtuo. “Masaligan mo ang Dios,” pasalig sa aton ni apostol Pablo. “Indi sia magtugot nga tilawan ka sing kapin sa mabatas mo. Apang kon ginatilawan ka, Sia man magahimo sing dalan paguwa agod nga mabatas mo ini.” (1 Corinto 10:​13, Beck) Huo, hatagan ka sang Dios sing “gahom nga labaw sa kinaugali” sa pagdala sang bisan anong lulan sa emosyon.​—⁠2 Corinto 4:⁠7.

Isa ka Bag-ong Kalibutan nga Wala sing Kapung-aw!

Ang Dios nagsaad nga sa dili madugay dulaon niya, paagi sa iya langitnon nga Ginharian, ang tanan sang makapulung-aw nga mga kahimtangan sa aton duta. Ang Iya Pulong nagasiling: “Magatuga ako sing bag-o nga mga langit kag bag-o nga duta; kag ang una nga mga butang indi na pagdumdumon, ukon mag-abot sa painuino. Magkasadya kamo, kag magkalipay sing dayon sa akon ginatuga.” (Isaias 65:​17, 18) Ining mga pulong una nga natuman sang 537 B.⁠C.⁠E., sang tion nga ang dumaan nga pungsod sang Israel ginpasag-uli sa iya duta nga natawhan. Ang Iya katawhan nag-amba sadto: “Nangin kaangay kami sa mga nagdamgo. Sadto ang amon baba napuno sang kinadlaw, kag ang amon dila sang inamba.” (Salmo 126:​1, 2) Daw ano ka daku sing labi pa ang malapit na mag-abot nga katapusan nga katumanan sining makapahalipay nga tagna sa bag-ong kalibutan sang Dios!​—⁠2 Pedro 3:​13; Bugna 21:​1-4.

Sa idalom sang Ginharian sang Dios (ang “bag-ong mga langit”), ang matarong nga katilingban sang katawhan sa duta (ang “bag-ong duta”) ipasag-uli sa himpit nga emosyonal, pisikal, kag espirituwal nga kapagros. Indi buot silingon nga indi nila madumduman ang nagligad, kundi bangod sang tanan nga makalilipay nga mga butang nga ila hunahunaon kag kalipayan sa amo nga tion, wala sing rason nga dumdumon nila ukon alimunawon ang tanan sang makapasubo nga mga eksperiensia sang nagligad. Handurawa, magmata ka kada aga nga may subong sa kristal kaathag nga hunahuna, nga nalangkag sa pag-umpisa sang hilikuton sang adlaw​—⁠wala ginasablagan sang kapung-aw!

Nakombinse sing bug-os sa pagkamatuod sining paglaum, si Lola (nga ginsambit sa umpisa), nagsiling: “Ang pagdumdom nga lubaron sang Ginharian ni Jehova ining problema amo ang akon labing daku nga bulig. Nahibaluan ko nga ang kapung-aw indi magadugay sing dayon.” Huo, mapat-od mo nga sa dili madugay pahanabuon sang Dios nga ang kapung-aw madaug sing bug-os!

[Footnote]